Sport

Íslenskt afreksíþróttafólk kallar á hjálp

Sindri Sverrisson skrifar
Anton Sveinn McKee er eini íslenski íþróttamaðurinn sem unnið hefur sér inn sæti á Ólympíuleikunum í Tókýó.
Anton Sveinn McKee er eini íslenski íþróttamaðurinn sem unnið hefur sér inn sæti á Ólympíuleikunum í Tókýó. Getty/Andrea Staccioli

„Vill íslenskt samfélag heyra íslenska þjóðsönginn spilaðan þegar íslenskur afreksíþróttamaður tekur á móti gulli á Ólympíuleikunum? Það mun ekki gerast ef ekkert verður aðhafst í stöðu afreksíþróttafólks. Við þurfum hjálp núna.“

Þetta er niðurlagið í ákalli íslensks afreksíþróttafólks eftir hjálp, sem sent var á fjölmiðla í dag. Íþróttafólkið ítrekar í ákalli sínu beiðni til Lilju Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra, um aðgerðir í kjara- og réttindamálum þess, og birtir bréf sem Lilja fékk afhent fyrir 18 mánuðum. Undir ákallið skrifa sundmaðurinn Anton Sveinn McKee, þríþrautarkonan Guðlaug Edda Hannesdóttir og hlauparinn Hlynur Andrésson.

Bent er á þá staðreynd að Anton sé í dag eini íslenski íþróttamaðurinn sem náð hafi lágmarki fyrir Ólympíuleikana í Tókýó í sumar. Útlit sé fyrir að Ísland sendi fámennustu sveit sína á Ólympíuleika í yfir 100 ár.

Guðlaug Edda Hannesdóttir hefur lagt mikið á sig til að keppa fyrir Íslands hönd á Ólympíuleikum.Instagram/@eddahannesd

Íslenskt afreksíþróttafólk í einstaklingsgreinum hefur um árabil kallað eftir því að geta helgað sig sinni íþróttagrein til að standast betur alþjóðlega samkeppni. Enginn launasjóður er starfræktur fyrir íþróttafólk hér á landi en í ákallinu er bent á þingsályktunartillögu Helgu Völu Helgadóttur um slíkan sjóð, í anda launasjóðs stórmeistara í skák og launasjóða listamanna.

Helsti opinberi stuðningur við afreksíþróttafólk hér á landi hefur verið í gegnum Afrekssjóð ÍSÍ sem áætlar að úthluta 515 milljónum króna á árinu 2021. Þeir styrkir fara til aðildarsambanda ÍSÍ og eru hugsaðir til að hjálpa íþróttafólki að ná árangri í alþjóðlegri keppni en skila sér ekki í starfslaunum með tilheyrandi réttindum.

Í ákallinu sem sjá má hér að neðan kveðst íþróttafólkið einfaldlega ekki geta beðið lengur eftir bættum kjörum. Yfirlýsingu hópsins og bréf sem sent var til mennta- og menningarmálaráðherra í desember 2019, má sjá hér að neðan.

Hlynur Andrésson hefur sett fjölda Íslandsmeta og var afar nálægt því að komast á Ólympíuleikana í Tókýó með sínu fyrsta maraþonhlaupi í síðasta mánuði.

Ákallið frá íslensku afreksíþróttafólki:

Íslenskt afreksíþróttafólk kallar á hjálp

Afreksíþróttafólk Íslands setur spurningamerki við stuðning ríkisstjórnarinnar á afreksstefnu Íslands í íþróttum. Enn hefur ekkert verið aðhafst í kjara- og réttindamálum afreksíþróttafólks á Íslandi þegar tæplega eitt og hálft ár er liðið frá bréfi afreksíþróttafólks til mennta- og menningarmálaráðherra Lilju Alfreðsdóttur þrátt fyrir stöðugar ítrekanir til þingmanna, ráðherra og mennta- og menningarmálaráðuneytisins.

Í kjölfar ofangreinds bréfs og áskorunar sem afhent var Lilju í desember 2019 sagði ráðherra að hún myndi beita sér fyrir réttinda- og launamálum afreksíþróttafólk og sýna stuðning til afreksíþrótta á Íslandi. Nú hafa Hanna Katrín (Viðreisn) og Helga Vala (Samfylking) lagt fram þingsályktunartillögur um réttindi afreksíþróttafólks og afreksstefnu Íslands sem hafa setið fastar í allsherjar- og menntamálanefnd. Á sama tíma hefur ekkert stjórnarfrumvarp verið lagt fram af ríkisstjórninni sjálfri.

Þar að auki sat afreksíþróttafólk eftir þegar hinar ýmsu stéttir samfélagsins fengu stuðning vegna COVID-19 faraldursins, til dæmis aukning við listamannalaun. COVID-19 hafði mikil áhrif á tekjumöguleika afreksíþróttafólks þar sem flestum íþróttaviðburðum varð aflýst eða frestað árið 2020 og 2021, þ.á.m Ólympíuleikunum, heimsmeistaramótum, heimsbikarskeppnum, evrópumeistaramótum og svo framv.

Við höfum beðið í langan tíma með von í hjarta um að eitthvað yrði gert í réttindamálum okkar og mótuð heildstæð stefna í afreksíþróttum á Íslandi, eins og við sjáum að er til staðar hjá keppinautum okkar í þeim löndum sem við miðum okkur við. Við getum einfaldlega ekki beðið lengur. Framundan eru Ólympíuleikar og í kjölfarið taka við nokkur ár af stanslausum æfingum og keppnum þarf sem þarf að færa mikið af fórnum og vera áfram réttindalaus í íslensku samfélagi til þess að vera fulltrúi Íslands á næstu Ólympíuleikum, stærsta íþróttasviði heims. Þetta er ákvörðun sem besta íþróttafólk í einstaklingsíþróttum á Íslandi stendur frammi fyrir og er ástæðan fyrir því að fæst þeirra halda áfram til að ná toppnum í sinni íþrótt og standa á verðlaunapalli á stórmótum fyrir Íslands hönd.

Það er einungis einn íslenskur íþróttamaður, sundmaður Anton Sveinn McKee, sem hefur náð lágmörkum á Ólympíuleikana í Tókyó sem haldnir verða í sumar. Það lítur út fyrir að Ísland muni senda sitt minnsta lið á Ólympíuleikana í yfir 100 ár, en liðið hefur ekki verið minna síðan á Ólympíuleikunum í London árið 1908 þegar Jóhannes Jósefsson fór einn á Ólympíuleikana. Ef við berum saman síðustu þrjá leika þá náðu inn tólf einstaklingsíþróttamenn árið 2008, þrettán árið 2012 og átta árið 2016. Ef rýnt er í þessar tölur er augljóst að kröfur og lágmörk til þess að keppa á Ólympíuleikum hafa hækkað á meðan að stuðningur frá ríkinu við íslenskt afreksíþróttafólk hefur ekki fylgt eftir þeirri þróun.

Vill íslenskt samfélag heyra íslenska þjóðsönginn spilaðan þegar íslenskur afreksíþróttamaður tekur á móti gulli á Ólympíuleikunum? Það mun ekki gerast ef ekkert verður aðhafst í stöðu afreksíþróttafólks. Við þurfum hjálp núna.

Virðingsfyllst,

Fyrir hönd íslensks afreksíþróttafólks á Íslandi

  • Anton Sveinn McKee
  • Guðlaug Edda Hannesdóttir
  • Hlynur Andrésson

Hér má sjá bréfið frá desember 2019:

Réttindi afreksíþróttafólks

Kæra Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra, og til þeirra er málið varðar,

Síðastliðinn áratug hefur íslenskt afreksíþróttafólk reglulega stigið fram opinberlega og talað um slæma fjárhags- og réttindastöðu sína. Afreksíþróttafólk hefur fengið árangurstengda styrki frá Afrekssjóði ÍSÍ og oftar en ekki eru þessir styrkir eina innkoma afreksíþróttafólks til þess að fjármagna keppnis- og æfingaferðir.

Styrkir sem þessir eru ekki skilgreindir sem laun, svo að afreksíþróttafólk vinnur sér ekki inn réttindi á meðan á ferlinum stendur. Flest íslenskt afreksíþróttafólk reynir að vinna til að standa undir kostnaði við íþrótt sína, á meðan keppninautar þess á heimsvísu geta helgað sig sinni íþrótt. Til þess að komast á heimsmælikvarða þarf íþróttin að vera atvinna einstaklingsins og torgert er að vera í fullu starfi á meðan á ferlinum stendur.

Eftir íþróttaferilinn stendur margt íslenskt afreksíþróttafólk uppi með skuldir á bakinu og réttindalaust. Afreksíþróttafólk hefur ekki lífeyrisréttindi, stéttarfélagsaðild, atvinnuleysisbætur, aðgengi að sjúkra- og starfsmenntasjóði, né réttindi til fæðingarorlofs svo eitthvað sé nefnt. Nú á árinu hefur hvert afreksíþróttafólkið á fætur öðru stigið fram og tjáð sig um að staða þess sé ekki góð, að erfitt sé að æfa og keppa á heimsmælikvarða án launa og réttinda.

Undirritaðir senda nú beiðni til mennta- og menningarmálaráðuneytis og þeirra er málið varðar að vinna í launa- og réttindamálum íslensks afreksíþróttafólks og koma þeim í réttan farveg, eins og þau eru í öðrum stéttum samfélagsins.

Við erum fulltrúar Íslands á alþjóðavettvangi, sameiningartákn þjóðarinnar og sterkar fyrirmyndir. Við viljum halda áfram að gera Íslendinga stolta og iðka íþróttir á heimsmælikvarða. Það er ekki hægt ef við höfum ekki almenn réttindi. Nú er kominn tími til breytinga.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×