Skyldan til að bregðast við! Katrín Oddsdóttir skrifar 6. maí 2021 14:31 Vissir þú að við berum öll lagalega skyldu til að hjálpa fólki í neyð? Þetta þýðir að þú gætir lent í fangelsi fyrir það að labba fram hjá manneskju sem er að blæða út, þrátt fyrir að hafa ekki átt nokkra sök á sárum hennar. Þetta er falleg regla í grunninn. Hún snýst um það að við séum samfélag og að við komum hvort öðru við. Það myndast skylda á okkur öll til að bregða við þegar einu okkar blæðir út. Það er gaman að skoða skyldu til að bregðast við í víðara samhengi. Nú er sléttur áratugur síðan Stjórnlagaráð sat að störfum við það að skrifa þjóðinni nýja stjórnarskrá. Stjórnarskrá sem er engin kollvörpun heldur inniheldur 80% af gildandi stjórnarskrá, auk þess sem hún færir okkur til samtímans varðandi náttúruvernd, auðlindanýtingu, lýðræði, mannréttindi, ábyrgð og fleira. Nú eru yfir 8 ár síðan Alþingi boðaði til þjóðaratkvæðagreiðslu um nýju stjórnarskrána sem hefur enn ekki tekið gildi. Þó sögðu sögðu 67% kjósanda í þjóðaratkvæðagreiðslunni að það ætti að leggja nýju stjórnarskrána til grundvallar sem stjórnarskrá Íslands. Sé horft á þann tíma sem liðið hefur er ljóst að Alþingi telur sig ekki hafa skyldu til að bregðast við í takt við niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslunnar. Alþingismenn, sem sækja umboð sitt frá sömu kjósendum og greiddu atkvæði í þjóðaratkvæðagreiðslunni, eru einfaldlega margir á þeirri skoðun að þeir megi horfa í aðra átt, grípa til annarra ráða eða bara hunsa þá óumdeildu staðreynd sem niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar er. Listaverkið sem fjarlægt var af Safnaborg í Hafnarfirði að morgni sunnudags. En ekki eru allir opinberir starfsmenn jafn gegnsýrðir af hugmyndum um ágæti athafnaleysis og Alþingi er í stjórnarskrármálinu. Dæmi um þetta er að á sunnudaginn 2. maí sá bæjarstjórinn í Hafnarfirði til þess að listaverk yrði fjarlægt af útvegg listasafnsins Hafnarborg þar í bæ. Listaverkið var sakleysislegur grænn miði sem einhver borgari á Þjóðfundinum 2012 skrifaði til Alþingis. Á honum stóð einfaldega: „Ekki kjafta ykkur frá niðurstöðum Stjórnlagaþings“. Einhvern veginn sá þessi nafnlausi borgari, sem tók þátt í Þjóðfundinum ásamt tæplega þúsund öðrum almennum borgurum sem valdir voru að handahófi, það fyrir að Alþingi myndi reyna að kjafta sig frá þeirri niðurstöðu sem þjóðin kom sér loks saman um. Þessi skilaboð frá hinum framsýna nafnlausa borgara máttu ekki blakta framan á Hafnarborg í þá 29 daga sem eftir voru að myndlistarsýningunni sem miðinn tilheyrði, að mati bæjarstjórans. Nei, hún ræsti út starfsmenn á sunnudegi sem fóru í það að taka hann niður og ástæðan var sú að ekki væri „tilskyld leyfi“ hjá listamönnunum Libiu Castro & Ólafi Ólafssyni fyrir þessari upphengingu. Þó eru þau með sýningu í Hafnarborg um þessar mundir sem fjallar einmitt um nýju stjórnarskrána og baráttunni fyrir hana. Þau máttu láta miðann hanga inn í húsinu en alls ekki utan á því, að mati bæjarstjórans. Reyndar segjast listamennirnir hafa fengið leyfi fyrir því að hengja miðann utan á húsið, gagnstætt því sem bæjarstjórinn heldur fram. Þekkjandi þau bæði vel trúi ég að það sé sannleikurinn enda hefði þeim annars aldrei tekist að hengja miðann upp um miðjan dag með vilja og vitund yfirmanns safnsins. En látum það aðeins liggja á milli hluta á meðan við skoðum þetta mál. Sjáið þið hvað opinberi starfsmaðurinn, sem bæjarstjóri Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði er, tekur athafnaskyldu sinni alvarlega. Þarna er miði með sakleysislegum skilaboðum sem hangir utan á byggingu sem hann ætti að vera inn í, ÁN LEYFIS. Og hvað gerir hún, jú hún ræsir út mannskap á frídegi til að stöðva þetta ógnvænlega og leyfislausa ófremdarástand! Hvert erum við komin? Í landi þar sem tjáningafrelsi, og þar sem listrænt frelsi, er stjórnarskrárvarið (að meira að segja í þeirri úreltu stjórnarskrá sem við burðumst enn með) þá vaknar skylda til athafna gegn listrænni tjáningu vegna meints skorts á leyfum. Í sakleysi mínu vappaði ég um vefsvæði Hafnarborgar rétt í þessu til að skilja hvar þessi grundvallarskylda stjórnarformannsins og bæjarstjórans birtist að „stöðva skuli alla list í tengslum við Hafnarborg sem ekki hefur fengið tilskyld leyfi“?. Ég fann hvergi þá reglu. Ég fann þvert á móti reglur um áherslur safnsins til framtíðar en þar stóð að Hafnarborg ætlaði sér að vera samnefnari fyrir grósku og gerjun á sviði lista og menningar. Svo sá ég að Hafnarborg vildi standa fyrir ögrandi hugmyndir, áræðni auk þess sem yfirlýst stefna Hafnarborgar er að leggja “áherslu á að auðga upplifun gesta af sýningum og safneign með fjölbreyttu formi miðlunar”. Ekki er svo langt síðan að annar ónefndur opinber starfsmaður varð heltekinn af sömu skyldu til að bregðast við og bæjarstjórinn í Hafnarfirði. Það var einstaklingurinn sem fyrirskipaði umsvifalausan háþrýstiþvott á veggnum þar sem spurningunni „Hvar er nýja stjórnarskráin?“ hafði verið varpað fram. Það væri dásamlegt að búa í landi þar sem kjörnir fulltrúar þjóðarinnar upplifðu það jafn sterka skyldu að bregðast við niðurstöðum lögmætrar þjóðaratkvæðagreiðslu og þessir tilteknu opinberu starfsmenn upplifa gagnvart því að útmá þá staðreynd að Ísland á nýja stjórnarskrá og að Alþingi hefur brugðist skyldu sinni gagnvart þjóðinni í þessu stóra máli. Við erum samfélag, við stöndum saman og munum ekki horfa upp á lýðræðinu okkar blæða út mikið lengur. Við eigum nýja stjórnarskrá og við munum sigra að lokum. #ViðEigumNýjaStjórnarskrá Höfundur er formaður Stjórnarskrárfélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Katrín Oddsdóttir Stjórnarskrá Mest lesið Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson Skoðun Skoðun Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Vissir þú að við berum öll lagalega skyldu til að hjálpa fólki í neyð? Þetta þýðir að þú gætir lent í fangelsi fyrir það að labba fram hjá manneskju sem er að blæða út, þrátt fyrir að hafa ekki átt nokkra sök á sárum hennar. Þetta er falleg regla í grunninn. Hún snýst um það að við séum samfélag og að við komum hvort öðru við. Það myndast skylda á okkur öll til að bregða við þegar einu okkar blæðir út. Það er gaman að skoða skyldu til að bregðast við í víðara samhengi. Nú er sléttur áratugur síðan Stjórnlagaráð sat að störfum við það að skrifa þjóðinni nýja stjórnarskrá. Stjórnarskrá sem er engin kollvörpun heldur inniheldur 80% af gildandi stjórnarskrá, auk þess sem hún færir okkur til samtímans varðandi náttúruvernd, auðlindanýtingu, lýðræði, mannréttindi, ábyrgð og fleira. Nú eru yfir 8 ár síðan Alþingi boðaði til þjóðaratkvæðagreiðslu um nýju stjórnarskrána sem hefur enn ekki tekið gildi. Þó sögðu sögðu 67% kjósanda í þjóðaratkvæðagreiðslunni að það ætti að leggja nýju stjórnarskrána til grundvallar sem stjórnarskrá Íslands. Sé horft á þann tíma sem liðið hefur er ljóst að Alþingi telur sig ekki hafa skyldu til að bregðast við í takt við niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslunnar. Alþingismenn, sem sækja umboð sitt frá sömu kjósendum og greiddu atkvæði í þjóðaratkvæðagreiðslunni, eru einfaldlega margir á þeirri skoðun að þeir megi horfa í aðra átt, grípa til annarra ráða eða bara hunsa þá óumdeildu staðreynd sem niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar er. Listaverkið sem fjarlægt var af Safnaborg í Hafnarfirði að morgni sunnudags. En ekki eru allir opinberir starfsmenn jafn gegnsýrðir af hugmyndum um ágæti athafnaleysis og Alþingi er í stjórnarskrármálinu. Dæmi um þetta er að á sunnudaginn 2. maí sá bæjarstjórinn í Hafnarfirði til þess að listaverk yrði fjarlægt af útvegg listasafnsins Hafnarborg þar í bæ. Listaverkið var sakleysislegur grænn miði sem einhver borgari á Þjóðfundinum 2012 skrifaði til Alþingis. Á honum stóð einfaldega: „Ekki kjafta ykkur frá niðurstöðum Stjórnlagaþings“. Einhvern veginn sá þessi nafnlausi borgari, sem tók þátt í Þjóðfundinum ásamt tæplega þúsund öðrum almennum borgurum sem valdir voru að handahófi, það fyrir að Alþingi myndi reyna að kjafta sig frá þeirri niðurstöðu sem þjóðin kom sér loks saman um. Þessi skilaboð frá hinum framsýna nafnlausa borgara máttu ekki blakta framan á Hafnarborg í þá 29 daga sem eftir voru að myndlistarsýningunni sem miðinn tilheyrði, að mati bæjarstjórans. Nei, hún ræsti út starfsmenn á sunnudegi sem fóru í það að taka hann niður og ástæðan var sú að ekki væri „tilskyld leyfi“ hjá listamönnunum Libiu Castro & Ólafi Ólafssyni fyrir þessari upphengingu. Þó eru þau með sýningu í Hafnarborg um þessar mundir sem fjallar einmitt um nýju stjórnarskrána og baráttunni fyrir hana. Þau máttu láta miðann hanga inn í húsinu en alls ekki utan á því, að mati bæjarstjórans. Reyndar segjast listamennirnir hafa fengið leyfi fyrir því að hengja miðann utan á húsið, gagnstætt því sem bæjarstjórinn heldur fram. Þekkjandi þau bæði vel trúi ég að það sé sannleikurinn enda hefði þeim annars aldrei tekist að hengja miðann upp um miðjan dag með vilja og vitund yfirmanns safnsins. En látum það aðeins liggja á milli hluta á meðan við skoðum þetta mál. Sjáið þið hvað opinberi starfsmaðurinn, sem bæjarstjóri Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði er, tekur athafnaskyldu sinni alvarlega. Þarna er miði með sakleysislegum skilaboðum sem hangir utan á byggingu sem hann ætti að vera inn í, ÁN LEYFIS. Og hvað gerir hún, jú hún ræsir út mannskap á frídegi til að stöðva þetta ógnvænlega og leyfislausa ófremdarástand! Hvert erum við komin? Í landi þar sem tjáningafrelsi, og þar sem listrænt frelsi, er stjórnarskrárvarið (að meira að segja í þeirri úreltu stjórnarskrá sem við burðumst enn með) þá vaknar skylda til athafna gegn listrænni tjáningu vegna meints skorts á leyfum. Í sakleysi mínu vappaði ég um vefsvæði Hafnarborgar rétt í þessu til að skilja hvar þessi grundvallarskylda stjórnarformannsins og bæjarstjórans birtist að „stöðva skuli alla list í tengslum við Hafnarborg sem ekki hefur fengið tilskyld leyfi“?. Ég fann hvergi þá reglu. Ég fann þvert á móti reglur um áherslur safnsins til framtíðar en þar stóð að Hafnarborg ætlaði sér að vera samnefnari fyrir grósku og gerjun á sviði lista og menningar. Svo sá ég að Hafnarborg vildi standa fyrir ögrandi hugmyndir, áræðni auk þess sem yfirlýst stefna Hafnarborgar er að leggja “áherslu á að auðga upplifun gesta af sýningum og safneign með fjölbreyttu formi miðlunar”. Ekki er svo langt síðan að annar ónefndur opinber starfsmaður varð heltekinn af sömu skyldu til að bregðast við og bæjarstjórinn í Hafnarfirði. Það var einstaklingurinn sem fyrirskipaði umsvifalausan háþrýstiþvott á veggnum þar sem spurningunni „Hvar er nýja stjórnarskráin?“ hafði verið varpað fram. Það væri dásamlegt að búa í landi þar sem kjörnir fulltrúar þjóðarinnar upplifðu það jafn sterka skyldu að bregðast við niðurstöðum lögmætrar þjóðaratkvæðagreiðslu og þessir tilteknu opinberu starfsmenn upplifa gagnvart því að útmá þá staðreynd að Ísland á nýja stjórnarskrá og að Alþingi hefur brugðist skyldu sinni gagnvart þjóðinni í þessu stóra máli. Við erum samfélag, við stöndum saman og munum ekki horfa upp á lýðræðinu okkar blæða út mikið lengur. Við eigum nýja stjórnarskrá og við munum sigra að lokum. #ViðEigumNýjaStjórnarskrá Höfundur er formaður Stjórnarskrárfélagsins.
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun