Setjum frelsið á dagskrá Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir skrifar 4. ágúst 2021 08:00 Ég tilheyri þeirri kynslóð sem var mjög ung þegar hrunið átti sér stað. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en miklu síðar hve mikil áhrif það hafði á líf mitt að alast upp á þessum skrýtnu tímum. Ég tel að það hafi valdið því að áhugi minn á stjórnmálum hefur verið óþreytandi allar götur síðan og ég hafi ekki borðað slátur í 12 ár. Ég kenni auk þess stanslausum fréttaflutningi um að ég hafi, 11 ára gömul, skilið orð á borð við stýrivexti, verðbólgu og vanhæf ríkisstjórn. Hrunið varð til þess að almenningur ber lítið sem ekkert traust til stjórnmálanna. Alþingi er oft líkt við sandkassaleik, MORFÍs-keppni og fuglabjarg og sagt að þar komist ekkert að nema gæluverkefni stjórnmálamanna sem gleyma að horfa á stóru myndina. Frelsið er mikilvægt Þannig hafa frelsismál gjarnan verið álitin síðri viðfangsefni stjórnmálanna, gæluverkefni ungliðahreyfinga og mál sem tefja fyrir afgreiðslu annarra stærri mála. Frelsismál eru aftur á móti ekki síður mikilvæg en fjárlög, sjávarútvegsmál eða byggðastefna. Þeim sem einna helst hafa gagnrýnt frelsismálin hefur tekist að mála þau ljótum litum og koma óorði á stjórnmálamenn sem voga sér að ræða frelsið. Þegar stjórnmálamenn nefna dánaraðstoð, niðurfellingu mannanafnanefndar, afglæpavæðingu vímuefna og frjálsa sölu áfengis eru þeir bendlaðir við nýfrjálshyggju, einkavæðingu alls heilbrigðiskerfisins og boðun stjórnleysis í landinu. Það er síður en svo ætlun þeirra sem vekja máls á þessum mikilvægu málum að gera neitt slíkt heldur viljum við byggja upp traust á milli þings og þjóðar. Það er ekki gert með því einu að þjóðin auki traust sitt á þingmönnum heldur verða þingmenn auk þess að geta treyst þjóðinni. Í því felst aukið frelsi til athafna og ábyrgð á eigin ákvörðunum. Aukin forræðishyggja er til þess fallin að veikja enn frekar traustið. Hvað má? Ef tala á fyrir frelsi þarf að vera ljóst hvað er átt við. Frelsi felur ekki í sér ábyrgðarleysi heldur það að svo lengi sem þú gengur ekki á rétt annarra til frelsis getur þú gert hvað sem er. Svo er ekki raunin þegar kemur að mörgu hérlendis og enn er vankanta að finna á hvað fólk má og getur gert. Til dæmis væri fráleitt að halda því fram að fólk hafi frelsi til að menga enda gengur það gegn frelsi annarra til að búa þar sem þá langar. Fólk leitar á flótta frá heimilum sínum víðs vegar um heim þar sem ekki er byggilegt lengur vegna loftslagsbreytinga. Sömuleiðis getur það aldrei talist frelsi að ráðast gegn minnihlutahópum, þar sem það takmarkar frelsi þeirra til að upplifa sig örugga í samfélaginu. En hvað má þá? Hvar er hægt að auka frelsi okkar? Litlu frelsismálin Þau litlu frelsismál sem geyma lykilinn að auknum lífsgæðum, stórum sem smáum, eru mörg en hér vil ég sérstaklega nefna nokkur þeirra. Lögleiðing dánaraðstoðar felur í sér stóraukið frelsi einstaklingsins yfir eigin lífi og líkama. Ef við höfum tekið óhjákvæmilegan dauðdaga í sátt í baráttu við erfiða sjúkdóma, ættum við að mega kveðja okkar fólk með reisn og öðlast stjórn á líkama okkar. Svo er ekki raunin, gerum betur. Afglæpavæðing vímuefna er nauðsynlegt fyrsta skref í átt að upprætingu undirheima. Við viljum taka völdin af körlunum sem þar stjórna og nýta óspart yfirburðastöðu sína gagnvart ungu fólki sem ratar á þessa braut. Með því að gera ungt fólk ekki að glæpamönnum stóreykst frelsi þeirra seinna í lífinu til náms, vinnu og lífs án þess að hafa þungan sakaferil að baki. Fólk sem notar vímuefni er hluti af okkar samfélagi og á að eiga afturkræft í mannanna veröld án þess að á þau sé skellt skömm og sakaskrá. Svo er ekki raunin, gerum betur. Frjáls sala áfengis tekur gæluverkefni úr höndum stjórnmálamanna. Hlutverk ríkisins á að vera að sjá fólki fyrir nauðsynjum, til dæmis að tryggja sanngjarnar bætur, gott menntakerfi og heilbrigðiskerfi. Varla getur áfengi talist svo nauðsynleg vara að ríkið verði að skaffa hana. Vilji bruggmeistari fyrir norðan selja vörur sínar á markaði þurfa vörurnar að fara í gegnum ríkið, fyrst suður og svo í dreifingu. Já, líka þær flöskur sem á að selja fyrir norðan. Að ríkið sé best til þess fallið að selja áfengi er eins og staðan er í dag tilkomið vegna hefðar, ekki raunsæis. Fólk neytir áfengis sama hvaðan það kemur, eigum við þá ekki einnig að treysta fólki fyrir því hvaðan það kemur hvort sem það sé úr ÁTVR eða Melabúðinni? Svo er ekki raunin, gerum betur. Mannanafnanefnd veldur meiri skaða en gagni þegar nýbakaðir foreldrar þurfa að standa í ströngu gegn yfirvöldum svo að barn þeirra fái að bera það nafn sem þau sjálf ákveða. Aldrei hef ég séð réttlætanlega niðurstöðu nefndarinnar sem kemst að því að erlend nöfn eigi ekki fótfestu hér, sama þótt litið sé til þess að foreldri hafi sest hér að frá öðrum heimkynnum. Sköpunargleði þeirra sem finna upp á nýjum nöfnum eru því miður kæfð í fæðingu. Mörg nöfn hafa öðlast sterka hefð í nafnagjöf sem áður voru glæný og ekki víst að nöfnin myndu fá góðar viðtökur hjá Mannanafnanefnd ef þau kæmu fram í dag. Við búum svo vel að Barnaverndarnefnd sem gæti tekið mál til skoðunar ef nafn er virkilega talið barni til ama, þá kannski upprætum við ofbeldi gegn börnum mun fyrr en nú. Við eigum að hafa frelsi til nafns. Svo er ekki raunin, gerum betur. Hvað með allt hitt? Ef þingmenn eiga að þora að tala fyrir frelsinu, hvað verður þá um stóru málin? Ég tel þingmenn vel til þess fallna að geta unnið fyrir hagsmunum allra landsmanna. Það eru hagsmunir okkar allra fólgnir í því að setja frelsið á dagskrá. Þetta er ekki spurning um annað hvort hitt eða þetta heldur viðsnúning á því áliti sem frelsismál hafa á sér í dag. Spyrjum ekki að leikslokum hvers vegna frelsið varð afgangs og furðum okkur á því hvers vegna flokkar sem kenna sig við frelsi taka það ekki upp. Við þurfum einfaldlega að þora því. Höfundur skipar 3. sæti á lista Viðreisnar í Reykjavíkurkjördæmi norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðreisn Alþingiskosningar 2021 Skoðun: Kosningar 2021 Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Mest lesið Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Sjá meira
Ég tilheyri þeirri kynslóð sem var mjög ung þegar hrunið átti sér stað. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en miklu síðar hve mikil áhrif það hafði á líf mitt að alast upp á þessum skrýtnu tímum. Ég tel að það hafi valdið því að áhugi minn á stjórnmálum hefur verið óþreytandi allar götur síðan og ég hafi ekki borðað slátur í 12 ár. Ég kenni auk þess stanslausum fréttaflutningi um að ég hafi, 11 ára gömul, skilið orð á borð við stýrivexti, verðbólgu og vanhæf ríkisstjórn. Hrunið varð til þess að almenningur ber lítið sem ekkert traust til stjórnmálanna. Alþingi er oft líkt við sandkassaleik, MORFÍs-keppni og fuglabjarg og sagt að þar komist ekkert að nema gæluverkefni stjórnmálamanna sem gleyma að horfa á stóru myndina. Frelsið er mikilvægt Þannig hafa frelsismál gjarnan verið álitin síðri viðfangsefni stjórnmálanna, gæluverkefni ungliðahreyfinga og mál sem tefja fyrir afgreiðslu annarra stærri mála. Frelsismál eru aftur á móti ekki síður mikilvæg en fjárlög, sjávarútvegsmál eða byggðastefna. Þeim sem einna helst hafa gagnrýnt frelsismálin hefur tekist að mála þau ljótum litum og koma óorði á stjórnmálamenn sem voga sér að ræða frelsið. Þegar stjórnmálamenn nefna dánaraðstoð, niðurfellingu mannanafnanefndar, afglæpavæðingu vímuefna og frjálsa sölu áfengis eru þeir bendlaðir við nýfrjálshyggju, einkavæðingu alls heilbrigðiskerfisins og boðun stjórnleysis í landinu. Það er síður en svo ætlun þeirra sem vekja máls á þessum mikilvægu málum að gera neitt slíkt heldur viljum við byggja upp traust á milli þings og þjóðar. Það er ekki gert með því einu að þjóðin auki traust sitt á þingmönnum heldur verða þingmenn auk þess að geta treyst þjóðinni. Í því felst aukið frelsi til athafna og ábyrgð á eigin ákvörðunum. Aukin forræðishyggja er til þess fallin að veikja enn frekar traustið. Hvað má? Ef tala á fyrir frelsi þarf að vera ljóst hvað er átt við. Frelsi felur ekki í sér ábyrgðarleysi heldur það að svo lengi sem þú gengur ekki á rétt annarra til frelsis getur þú gert hvað sem er. Svo er ekki raunin þegar kemur að mörgu hérlendis og enn er vankanta að finna á hvað fólk má og getur gert. Til dæmis væri fráleitt að halda því fram að fólk hafi frelsi til að menga enda gengur það gegn frelsi annarra til að búa þar sem þá langar. Fólk leitar á flótta frá heimilum sínum víðs vegar um heim þar sem ekki er byggilegt lengur vegna loftslagsbreytinga. Sömuleiðis getur það aldrei talist frelsi að ráðast gegn minnihlutahópum, þar sem það takmarkar frelsi þeirra til að upplifa sig örugga í samfélaginu. En hvað má þá? Hvar er hægt að auka frelsi okkar? Litlu frelsismálin Þau litlu frelsismál sem geyma lykilinn að auknum lífsgæðum, stórum sem smáum, eru mörg en hér vil ég sérstaklega nefna nokkur þeirra. Lögleiðing dánaraðstoðar felur í sér stóraukið frelsi einstaklingsins yfir eigin lífi og líkama. Ef við höfum tekið óhjákvæmilegan dauðdaga í sátt í baráttu við erfiða sjúkdóma, ættum við að mega kveðja okkar fólk með reisn og öðlast stjórn á líkama okkar. Svo er ekki raunin, gerum betur. Afglæpavæðing vímuefna er nauðsynlegt fyrsta skref í átt að upprætingu undirheima. Við viljum taka völdin af körlunum sem þar stjórna og nýta óspart yfirburðastöðu sína gagnvart ungu fólki sem ratar á þessa braut. Með því að gera ungt fólk ekki að glæpamönnum stóreykst frelsi þeirra seinna í lífinu til náms, vinnu og lífs án þess að hafa þungan sakaferil að baki. Fólk sem notar vímuefni er hluti af okkar samfélagi og á að eiga afturkræft í mannanna veröld án þess að á þau sé skellt skömm og sakaskrá. Svo er ekki raunin, gerum betur. Frjáls sala áfengis tekur gæluverkefni úr höndum stjórnmálamanna. Hlutverk ríkisins á að vera að sjá fólki fyrir nauðsynjum, til dæmis að tryggja sanngjarnar bætur, gott menntakerfi og heilbrigðiskerfi. Varla getur áfengi talist svo nauðsynleg vara að ríkið verði að skaffa hana. Vilji bruggmeistari fyrir norðan selja vörur sínar á markaði þurfa vörurnar að fara í gegnum ríkið, fyrst suður og svo í dreifingu. Já, líka þær flöskur sem á að selja fyrir norðan. Að ríkið sé best til þess fallið að selja áfengi er eins og staðan er í dag tilkomið vegna hefðar, ekki raunsæis. Fólk neytir áfengis sama hvaðan það kemur, eigum við þá ekki einnig að treysta fólki fyrir því hvaðan það kemur hvort sem það sé úr ÁTVR eða Melabúðinni? Svo er ekki raunin, gerum betur. Mannanafnanefnd veldur meiri skaða en gagni þegar nýbakaðir foreldrar þurfa að standa í ströngu gegn yfirvöldum svo að barn þeirra fái að bera það nafn sem þau sjálf ákveða. Aldrei hef ég séð réttlætanlega niðurstöðu nefndarinnar sem kemst að því að erlend nöfn eigi ekki fótfestu hér, sama þótt litið sé til þess að foreldri hafi sest hér að frá öðrum heimkynnum. Sköpunargleði þeirra sem finna upp á nýjum nöfnum eru því miður kæfð í fæðingu. Mörg nöfn hafa öðlast sterka hefð í nafnagjöf sem áður voru glæný og ekki víst að nöfnin myndu fá góðar viðtökur hjá Mannanafnanefnd ef þau kæmu fram í dag. Við búum svo vel að Barnaverndarnefnd sem gæti tekið mál til skoðunar ef nafn er virkilega talið barni til ama, þá kannski upprætum við ofbeldi gegn börnum mun fyrr en nú. Við eigum að hafa frelsi til nafns. Svo er ekki raunin, gerum betur. Hvað með allt hitt? Ef þingmenn eiga að þora að tala fyrir frelsinu, hvað verður þá um stóru málin? Ég tel þingmenn vel til þess fallna að geta unnið fyrir hagsmunum allra landsmanna. Það eru hagsmunir okkar allra fólgnir í því að setja frelsið á dagskrá. Þetta er ekki spurning um annað hvort hitt eða þetta heldur viðsnúning á því áliti sem frelsismál hafa á sér í dag. Spyrjum ekki að leikslokum hvers vegna frelsið varð afgangs og furðum okkur á því hvers vegna flokkar sem kenna sig við frelsi taka það ekki upp. Við þurfum einfaldlega að þora því. Höfundur skipar 3. sæti á lista Viðreisnar í Reykjavíkurkjördæmi norður.
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun