Sjálflýsing á afrekaskrá ráðherra Erna Bjarnadóttir skrifar 13. ágúst 2021 12:01 Þegar neyðin er stærst er oft hjálpin næst er stundum haft að viðkvæði. Eftir nokkurt grúsk í tölum OECD um útgjöld til heilbrigðismála kom heilbrigðisráðherra sjálf til skjalanna og birti grein á visir.is „Sterkara heilbrigðiskerfi“ þar sem hún fjallar um útgjöld íslenskra stjórnvalda til málaflokksins. Niðurstaðan var sú að fjármagn til heilbrigðiskerfisins hefði svo sannarlega verið aukið umtalsvert sl. fjögur ár. Þar segir hún m.a. eftirfarandi: „Þegar heildarfjárheimildir til heilbrigðiskerfisins eru skoðaðar, það er bæði rekstur og fjárfestingar/framkvæmdir, á verðlagi hvers árs, hafa fjárheimildirnar aukist um 46%, eða 90 milljarða. Á föstu verðlagi gerir það um 16% hækkun. Þegar aðeins rekstur er skoðaður nemur hækkunin um 38% á kjörtímabilinu, eða um 10% á föstu verðlagi, umfram launa- og verðlagshækkanir.“ Nú er það sannarlega svo að þegar samanburður er gerður á útgjöldum til heilbrigðismála hjá OECD, tekur ekki nokkur maður með í reikninginn útgjöld til fjárfestinga og framkvæmda heldur er samanburðurinn gerður á útgjöldum til rekstrar og þá sem hlutfall af vergri landsframleiðslu. Ráðherrann sýnir þó af sér það lítillæti að geta líka um þann þátt sérstaklega. Útgjöld til þessa flokks hafi hækkað um 10% á föstu verðlagi. Það hefði hins vegar verið sanngjarnt að láta að fylgja með hve mikill hluti hækkunarinnar 2020 og 2021 væri kominn til vegna heimsfaraldursins af völdum COVID-19 sjúkdómsins. Allir vita að bæta þurfti verulegum upphæðum í heilbrigðiskerfið til að standa undir þeim klyfjum. Útgjöld til heilbrigðismála að mati OECD Ráðherrann lætur áfram gamminn geisa og segir síðar í greininni: „Útgjöld til heilbrigðismála sem hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu (VLF) hafa verið aukin úr 7,4% árið 2017 í 9,3% samkvæmt fjárlögum 2021“. Fyrri talan er væntanlega samkvæmt ríkisreikningi. En hvernig metur OECD sömu mynd. Jú árið 2017 námu útgjöld til heilbrigðismála 8,3% af VLF. Þess má geta að árið 2010 námu þau samkvæmt sömu heimild 8,4%. Árið 2019 var sama tala 8,6%. Eftirfarandi tafla sýnir samanburð milli og Norðurlandanna árin 2017-2020 auk ársins 2010, þar sem útgjöld til heilbrigðismála eru metin sem hlutfall af VLF. 2010 2017 2018 2019 2020 Danmörk 10,3 10,0 10,1 10,0 .. Finnland 9,1 9,1 9,0 9,2 .. Ísland 8,4 8,3 8,4 8,6 9,8 Noregur 8,9 10,3 10,0 10,5 11,3 Svíþjóð 8,3 10,8 10,9 10,9 11,4 Hér má sjá svart á hvítu að Ísland er eftirbátur hinna Norðurlandanna þegar þetta er skoðað. Hækkun þessa hlutfall á árinu 2020 erekkert séríslenskt fyrirbæri. Það hefur varla farið fram hjá nokkrum manni að heimsfaraldur af völdum COVID-19 sjúkdómsins hefur valdið þungum búsifjum með tilheyrandi auknum útgjöldum. Öðrum verkefnum þarf að sinna eftir sem áður. Skemmst er þess að minnast að nú er verið að þrengja að fæðingarþjónustu á Selfossi, með tugmilljóna tilkostnaði til að takast á við heimsfaraldurinn. Í lokaorðum sínum segir ráðherra síðan. „Samandregið er að mínu mati ljóst að heilbrigðiskerfið okkar er gott, og það stenst samanburð við það sem best gerist í heiminum.“ Eftir að hafa stofnað fésbókarhóp um einn afmarkaðan þátt í heilbrigðisþjónustu hér á landi og breytingar sem ráðherrann hefur sjálf staðið fyrir varð ég því hálf hvumsa við lesturinn. Er það mælikvarði á gott heilbrigðiskerfi þar sem konur sem þurfa rannsókna við þegar lífsógnandi sjúkdómur á í hlut, þurfa að bíða mánuðum saman eftir niðurstöðum? Er það besta heilbrigðiskerfi í heimi sem tekur flókinn gagnagrunn og ætlar að treysta á guð og lukku þegar kemur að því að nota hann til að lesa úr upplýsingum sem eru allt öðruvísi til orðnar en hann er sjálfur byggður upp fyrir? Afleiðingarnar munu ekki koma í ljós að fullu fyrr en að nokkrum tíma liðnum. Óvissan, ólgan og óttinn sem konur upplifa við þessar aðstæður er raunveruleg ógn við heilsu kvenna og á því ber einhver ábyrgð. Það er alveg sama hversu oft flöskustútnum verður snúið oft héðan af, hann mun alltaf benda á heilbrigðisráðherra. Í viðtali við RUV fimmtudagskvöldið 12. ágúst lýsti prófessor í stjórnmálafræði því yfir að það væri nýnæmi að ríkisstjórn birti gröf og yfirlit yfir árangur sinn í lok kjörtímabils. „Það þurfi að taka yfirlýsingum hennar með fyrirvara enda ákveðinn freistnivandi til staðar þegar pólitíkusar dæma eigið ágæti.“ Sjá hér: https://www.ruv.is/frett/2021/08/12/verdur-ad-hafa-i-huga-thennan-freistnivanda. Það er þakkavert að fræðasamfélagið kemur hér til skjalanna til að svipta huliðshjálminum af upplýsingaóreiðu stjórnvalda. Því er því eins gott að pússa gleraugun og búa sig undir „skyggnusýningar“ komandi vikna. Höfundur skipar 2. Sæti á lista Miðflokksins í Suðurkjördæmi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Skoðun: Kosningar 2021 Miðflokkurinn Heilbrigðismál Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Þegar neyðin er stærst er oft hjálpin næst er stundum haft að viðkvæði. Eftir nokkurt grúsk í tölum OECD um útgjöld til heilbrigðismála kom heilbrigðisráðherra sjálf til skjalanna og birti grein á visir.is „Sterkara heilbrigðiskerfi“ þar sem hún fjallar um útgjöld íslenskra stjórnvalda til málaflokksins. Niðurstaðan var sú að fjármagn til heilbrigðiskerfisins hefði svo sannarlega verið aukið umtalsvert sl. fjögur ár. Þar segir hún m.a. eftirfarandi: „Þegar heildarfjárheimildir til heilbrigðiskerfisins eru skoðaðar, það er bæði rekstur og fjárfestingar/framkvæmdir, á verðlagi hvers árs, hafa fjárheimildirnar aukist um 46%, eða 90 milljarða. Á föstu verðlagi gerir það um 16% hækkun. Þegar aðeins rekstur er skoðaður nemur hækkunin um 38% á kjörtímabilinu, eða um 10% á föstu verðlagi, umfram launa- og verðlagshækkanir.“ Nú er það sannarlega svo að þegar samanburður er gerður á útgjöldum til heilbrigðismála hjá OECD, tekur ekki nokkur maður með í reikninginn útgjöld til fjárfestinga og framkvæmda heldur er samanburðurinn gerður á útgjöldum til rekstrar og þá sem hlutfall af vergri landsframleiðslu. Ráðherrann sýnir þó af sér það lítillæti að geta líka um þann þátt sérstaklega. Útgjöld til þessa flokks hafi hækkað um 10% á föstu verðlagi. Það hefði hins vegar verið sanngjarnt að láta að fylgja með hve mikill hluti hækkunarinnar 2020 og 2021 væri kominn til vegna heimsfaraldursins af völdum COVID-19 sjúkdómsins. Allir vita að bæta þurfti verulegum upphæðum í heilbrigðiskerfið til að standa undir þeim klyfjum. Útgjöld til heilbrigðismála að mati OECD Ráðherrann lætur áfram gamminn geisa og segir síðar í greininni: „Útgjöld til heilbrigðismála sem hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu (VLF) hafa verið aukin úr 7,4% árið 2017 í 9,3% samkvæmt fjárlögum 2021“. Fyrri talan er væntanlega samkvæmt ríkisreikningi. En hvernig metur OECD sömu mynd. Jú árið 2017 námu útgjöld til heilbrigðismála 8,3% af VLF. Þess má geta að árið 2010 námu þau samkvæmt sömu heimild 8,4%. Árið 2019 var sama tala 8,6%. Eftirfarandi tafla sýnir samanburð milli og Norðurlandanna árin 2017-2020 auk ársins 2010, þar sem útgjöld til heilbrigðismála eru metin sem hlutfall af VLF. 2010 2017 2018 2019 2020 Danmörk 10,3 10,0 10,1 10,0 .. Finnland 9,1 9,1 9,0 9,2 .. Ísland 8,4 8,3 8,4 8,6 9,8 Noregur 8,9 10,3 10,0 10,5 11,3 Svíþjóð 8,3 10,8 10,9 10,9 11,4 Hér má sjá svart á hvítu að Ísland er eftirbátur hinna Norðurlandanna þegar þetta er skoðað. Hækkun þessa hlutfall á árinu 2020 erekkert séríslenskt fyrirbæri. Það hefur varla farið fram hjá nokkrum manni að heimsfaraldur af völdum COVID-19 sjúkdómsins hefur valdið þungum búsifjum með tilheyrandi auknum útgjöldum. Öðrum verkefnum þarf að sinna eftir sem áður. Skemmst er þess að minnast að nú er verið að þrengja að fæðingarþjónustu á Selfossi, með tugmilljóna tilkostnaði til að takast á við heimsfaraldurinn. Í lokaorðum sínum segir ráðherra síðan. „Samandregið er að mínu mati ljóst að heilbrigðiskerfið okkar er gott, og það stenst samanburð við það sem best gerist í heiminum.“ Eftir að hafa stofnað fésbókarhóp um einn afmarkaðan þátt í heilbrigðisþjónustu hér á landi og breytingar sem ráðherrann hefur sjálf staðið fyrir varð ég því hálf hvumsa við lesturinn. Er það mælikvarði á gott heilbrigðiskerfi þar sem konur sem þurfa rannsókna við þegar lífsógnandi sjúkdómur á í hlut, þurfa að bíða mánuðum saman eftir niðurstöðum? Er það besta heilbrigðiskerfi í heimi sem tekur flókinn gagnagrunn og ætlar að treysta á guð og lukku þegar kemur að því að nota hann til að lesa úr upplýsingum sem eru allt öðruvísi til orðnar en hann er sjálfur byggður upp fyrir? Afleiðingarnar munu ekki koma í ljós að fullu fyrr en að nokkrum tíma liðnum. Óvissan, ólgan og óttinn sem konur upplifa við þessar aðstæður er raunveruleg ógn við heilsu kvenna og á því ber einhver ábyrgð. Það er alveg sama hversu oft flöskustútnum verður snúið oft héðan af, hann mun alltaf benda á heilbrigðisráðherra. Í viðtali við RUV fimmtudagskvöldið 12. ágúst lýsti prófessor í stjórnmálafræði því yfir að það væri nýnæmi að ríkisstjórn birti gröf og yfirlit yfir árangur sinn í lok kjörtímabils. „Það þurfi að taka yfirlýsingum hennar með fyrirvara enda ákveðinn freistnivandi til staðar þegar pólitíkusar dæma eigið ágæti.“ Sjá hér: https://www.ruv.is/frett/2021/08/12/verdur-ad-hafa-i-huga-thennan-freistnivanda. Það er þakkavert að fræðasamfélagið kemur hér til skjalanna til að svipta huliðshjálminum af upplýsingaóreiðu stjórnvalda. Því er því eins gott að pússa gleraugun og búa sig undir „skyggnusýningar“ komandi vikna. Höfundur skipar 2. Sæti á lista Miðflokksins í Suðurkjördæmi
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun