Í fyrsta skipti í stjórnmálasögunni verða loftslagsmál eitt aðal kosningamálið. Ég hef fylgst með og tekið þátt í opinberri umræðu um loftslagsmál í yfir 20 ár, en framan af því tímabili leið mér oft eins og ég væri að berja höfðinu við stein. Þetta hefur breyst, sérstaklega eftir að ungt fólk með vísindin að vopni hefur krafist þess að þetta stærsta velferðar-, efnahags- og friðarmál samtímans fái þá athygli sem það á skilið. Umhverfisverndarhreyfingin og loftslagsverkföllin eiga stórt hrós skilið. Það er árangur út af fyrir sig að breyta umræðunni og færa hina pólitísku línu.
VG fær háa einkunn
í síðustu viku kynntu Ungir umhverfissinnar Sólina, einkunnir fyrir stefnur stjórnmálaflokkana í loftslagsmálum, náttúruvernd og hringrásarhagkerfi. Niðurstöðurnar sýndu að mismikil innistæða er fyrir digurbarkalegu tali um loftslags- og umhverfismál. Við Vinstri græn fengum hins vegar næsthæstu einkunn allra flokka, 80,3 stig af 100, en einungis munaði 0,9 stigum á okkur og þeim sem skoraði hæst. Þessi niðurstaða sýnir að okkur er alvara og undirstrikar metnaðarfulla og róttæka stefnu okkar.
VG hefur haldið loftslagsmálum á lofti frá 1999
Við Vinstri græn höfum ekki bara staðið loftslagsvaktina frá stofnun hreyfingarinnar árið 1999, heldur látið verkin tala og komið loftslagsstefnu okkar til framkvæmda þegar við höfum stýrt umhverfis- og auðlindaráðuneytinu. Fyrstu loftslagslögin voru samþykkt í tíð Svandísar Svavarsdóttur og aðgerðaáætlun sett fram, þar sem meðal annars voru teknar upp skattaívilnanir vegna orkuskipta.
VG hefur snúið blaðinu við í loftslagsmálum á kjörtímabilinu
Á þessu kjörtímabili höfum við svo snúið blaðinu algjörlega við í loftslagsmálum eftir nokkurra ára pólitískan doða, aukið bein framlög til málaflokksins um meira en 700%, ráðist í fjölda aðgerða á grunni fyrstu fjármögnuðu aðgerðaáætlunarinnar í loftslagsmálum og stóraukið landgræðslu, skógrækt og endurheimt votlendis. Við höfum klárað fyrstu stefnu Íslands um aðlögun samfélagsins að loftslagsbreytingum, lögfest markmið um kolefnishlutleysi eigi síðar en árið 2040 og sett fram ný og efld landsmarkmið um samdrátt í losun. Við höfum stóreflt rannsóknir, vöktun, nýsköpun og stjórnsýslu loftslagsmála. En það mikilvægasta er að við erum farin að sjá árangur því losun hefur dregist saman tvö ár í röð, en í fyrra gætir auðvitað líka áhrifa kórónaveirufaraldursins.
VG boðar meiri metnað og frekari aðgerðir
Við erum hins vegar hvergi nærri komin í höfn, og það eru risavaxin verkefni fram undan, þar sem vísindin þurfa ávallt að vera leiðarljós okkar við ákvarðanatöku. Hér eru 10 atriði sem við í VG leggjum áherslu á í loftslagsmálum:
- að Ísland setji sér sjálfstætt markmið um samdrátt í losun um að minnsta kosti 60% árið 2030,
- að Ísland nái að verða óháð jarðefnaeldsneyti í síðasta lagi árið 2045,
- banna olíuleit og olíuvinnslu við Ísland,
- auka möguleika fólks á að ganga, hjóla og nota almenningssamgöngur, meðal annars út frá hugmyndinni um 15 mínútna hverfið,
- tryggja orkuskipti í sjávarútvegi, landbúnaði, byggingariðnaði, almenningssamgöngum, þungaflutningum og ferðaþjónustu, án þess að gefa afslátt af náttúruvernd – og það er vel hægt,
- halda áfram að styðja myndarlega við nýsköpun og rannsóknir,
- tryggja sjálfbæra nýtingu lands og draga úr losun frá landnýtingu,
- auka kolefnisbindingu með endurheimt gróðurs og jarðvegs, í bergi eða öðrum jarðlögum,
- efla hringrásarhagkerfið og fjölga grænum störfum,
- efla grænar fjárfestingar og loftslagsvæna nýsköpun og skoða að lögfesta skyldur á lífeyrissjóði og fjármálastofnanir í þeim tilgangi.
VG: Atkvæði greitt árangri í loftslagsmálum
Við stöndum sannarlega frammi fyrir áskorunum í loftslagsmálum en í þeim felast líka tækifæri fyrir samfélagið. Við getum tekið höndum saman og skapað okkur sjálfum og framtíðarkynslóðum lífvænlegri heim og að því mun VG áfram vinna af kappi. Hér skiptir lykilmáli að tryggja jöfnuð í loftslagsaðgerðum þannig að umskipti yfir í grænt hagkerfi verði réttlátt og skilji ekkert okkar eftir.
Atkvæði greitt VG er atkvæði greitt árangri í loftslagsmálum. Það skiptir máli hver stjórna.
Höfundur er umhverfis- og auðlindaráðherra og leiðir lista Vinstri grænna í Suðvesturkjördæmi.
