Engan þarf að öfunda Gísli Rafn Ólafsson skrifar 25. apríl 2022 21:30 Spilling getur tekið á sig ýmsar birtingarmyndir – sumar ljósar, aðrar lúmskar. Það er spilling þegar löggæslufólk tekur við mútum, eins og tíðkast sumsstaðar í heiminum. Lögreglan stöðvar bílinn þinn og segir að þú hafir brotið umferðarlög – en að þú getir sloppið við að fara fyrir dómara ef þú borgar smávægilega “sekt” sem lögreglumaðurinn stingur svo í vasann. Spilling er þó ekki alltaf svona augljós. Reyndar er augljós spilling bara toppurinn á ísjakanum – sem breiðir allverulega úr sér þegar við lítum á hvað leynist undir yfirborðinu. Spilling getur dulist í flóknum skrifræðisferlum og falið sig á bak við ýmiskonar formlegheit – og við þurfum raunar alls ekki að líta langt til þess að finna hana. Í þá tíð er Sjálfstæðisflokkurinn var í meirihluta í Reykjavík, til að mynda, tíðkaðist það að lóðum væri helst úthlutað til þeirra sem fyrst stoppuðu í Valhöll og lögðu inn í kosningasjóð Sjálfstæðisflokksins. Í Kópavogi hafði fyrirtæki í eigu eins bæjarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins svo að segja einokunartangarhald á ákveðnum framkvæmdum innan sveitarfélagsins. Við þurfum ekki einu sinni að horfa til fortíðar í leit að spillingu því hún viðgengst enn í dag. Nýjasta útspilið snýst um að selja gömlum kunningjum og jafnvel ættingjum sínum ríkiseignir á þessum líka prýðilega afslætti. Þegar maður spyr hvernig í ósköpunum standi á því að fjármálaráðherra fái að selja pabba sínum banka fær maður hlægileg og mótsagnarkennd tilsvör. Við fáum að heyra að fjármálaráðherra þurfi bara ekkert að vita hverjum hann selur ríkiseign; honum beri ekkert að kanna hverjir séu að kaupa. Það mætti þá áætla að listinn yfir samþykkt tilboð gæti allt eins samanstaðið af hundrað skyldmennum Bjarna Benediktssonar, Dalton-bræðrum og Bjarnabófunum, og að það væri bara allt í fínasta, prýðilegasta lagi. Þetta er það sem stjórnarliðar vilja telja okkur trú um. Spilling er mislúmsk. Hún felur sig á bak við armslengdir og firrta ábyrgð. Hún réttlætir sig með illa rökstuddu orðagjálfri og afvegaleiðir með útúrsnúningum um túlkun smáatriða. Eftir situr almenningur þó með sárt ennið – og til að strá salti í sárið mæta stjórnarliðar upp í pontu og í fjölmiðlaviðtöl og söngla sjálfumglöð: “Engan þarf að öfunda!” Spilling á Íslandi er nefnilega ekki eins og spillingin þar sem lögreglumaðurinn stöðvar þig og biður þig um mútur. Spilling á Íslandi er líkari myglusvepp sem blómstrar milli veggjanna heima hjá okkur: ef við vöknum ekki til meðvitundar um hana og bregðumst við með afgerandi hætti er hætt við að okkur fari að finnast mygla bara frekar heimilisleg. Kósí jafnvel. Myglan mætir einn daginn, búin að láta sér vaxa skegg og við missum öll vitið. Kannski erum við þar nú þegar. Sátt við mygluna. Við erum nefnilega hætt að láta okkur bregða þegar spillingu bregður fyrir. Ráðherra gerist kannski uppvís að því að eiga aflandsfélög eða nýta sér innherjaupplýsingar til þess að selja hlut sinn í fyrirtækjum eða sjóðum dagana áður en almenningur tapar stórt á hruni þeirra. Við látum í okkur heyra í nokkra daga en svo gleymum við þessu öllu saman um leið og næsti skandall kemur upp. Við erum föst í hneykslishringekju. Við lítum í kringum okkur og öfundum frændfólk okkar í löndum sem við reynum að bera okkur saman við. Þar er ráðherrum og öðrum stjórnmálamönnum gert að taka pokann sinn ef svo mikið sem brotabrot af spillingunni sem við höfum vanist kæmi upp á yfirborðið. Á Íslandi er gott að vera myglaður. Samherjar þínir flykkjast allir til þess að slá upp skjaldborg í kringum mygluna og kóa með fram í rauðan dauðann – og þú gerir slíkt hið sama fyrir þau. Kannski er kominn tími til að stíga á bremsuna og hætta að fara hring eftir hring. Kannski er kominn tími til að við sem þjóð játum það fyrir sjálfum okkur að við séum orðin sjóveik og ringluð af óendanlegu sápuóperunni sem ríkisstjórnin okkar setur á svið dag eftir dag. Það er kominn tími á að við tileinkum okkur ný stjórnmál – heiðarlegri stjórnmál. Mörkum nýtt upphaf þar sem spilling fær ekki að þrífast. Nýtt upphaf þar sem unnið er í þágu almennings en ekki útvaldra vina og vandamanna. Ný stjórnmál í nýju samfélagi – þar sem siðferði og réttlæti fá að ráða meiru ekki flokksskírteini. Stjórnmál þar sem ábyrgð er öxluð þegar mistök eru gerð. Samfélag þar sem við sættum okkur ekki bara við mygluna. Öndum léttar. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Salan á Íslandsbanka Píratar Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Íslenskir bankar Gísli Rafn Ólafsson Mest lesið Halldór 27.03.2024 Halldór Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Sjá meira
Spilling getur tekið á sig ýmsar birtingarmyndir – sumar ljósar, aðrar lúmskar. Það er spilling þegar löggæslufólk tekur við mútum, eins og tíðkast sumsstaðar í heiminum. Lögreglan stöðvar bílinn þinn og segir að þú hafir brotið umferðarlög – en að þú getir sloppið við að fara fyrir dómara ef þú borgar smávægilega “sekt” sem lögreglumaðurinn stingur svo í vasann. Spilling er þó ekki alltaf svona augljós. Reyndar er augljós spilling bara toppurinn á ísjakanum – sem breiðir allverulega úr sér þegar við lítum á hvað leynist undir yfirborðinu. Spilling getur dulist í flóknum skrifræðisferlum og falið sig á bak við ýmiskonar formlegheit – og við þurfum raunar alls ekki að líta langt til þess að finna hana. Í þá tíð er Sjálfstæðisflokkurinn var í meirihluta í Reykjavík, til að mynda, tíðkaðist það að lóðum væri helst úthlutað til þeirra sem fyrst stoppuðu í Valhöll og lögðu inn í kosningasjóð Sjálfstæðisflokksins. Í Kópavogi hafði fyrirtæki í eigu eins bæjarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins svo að segja einokunartangarhald á ákveðnum framkvæmdum innan sveitarfélagsins. Við þurfum ekki einu sinni að horfa til fortíðar í leit að spillingu því hún viðgengst enn í dag. Nýjasta útspilið snýst um að selja gömlum kunningjum og jafnvel ættingjum sínum ríkiseignir á þessum líka prýðilega afslætti. Þegar maður spyr hvernig í ósköpunum standi á því að fjármálaráðherra fái að selja pabba sínum banka fær maður hlægileg og mótsagnarkennd tilsvör. Við fáum að heyra að fjármálaráðherra þurfi bara ekkert að vita hverjum hann selur ríkiseign; honum beri ekkert að kanna hverjir séu að kaupa. Það mætti þá áætla að listinn yfir samþykkt tilboð gæti allt eins samanstaðið af hundrað skyldmennum Bjarna Benediktssonar, Dalton-bræðrum og Bjarnabófunum, og að það væri bara allt í fínasta, prýðilegasta lagi. Þetta er það sem stjórnarliðar vilja telja okkur trú um. Spilling er mislúmsk. Hún felur sig á bak við armslengdir og firrta ábyrgð. Hún réttlætir sig með illa rökstuddu orðagjálfri og afvegaleiðir með útúrsnúningum um túlkun smáatriða. Eftir situr almenningur þó með sárt ennið – og til að strá salti í sárið mæta stjórnarliðar upp í pontu og í fjölmiðlaviðtöl og söngla sjálfumglöð: “Engan þarf að öfunda!” Spilling á Íslandi er nefnilega ekki eins og spillingin þar sem lögreglumaðurinn stöðvar þig og biður þig um mútur. Spilling á Íslandi er líkari myglusvepp sem blómstrar milli veggjanna heima hjá okkur: ef við vöknum ekki til meðvitundar um hana og bregðumst við með afgerandi hætti er hætt við að okkur fari að finnast mygla bara frekar heimilisleg. Kósí jafnvel. Myglan mætir einn daginn, búin að láta sér vaxa skegg og við missum öll vitið. Kannski erum við þar nú þegar. Sátt við mygluna. Við erum nefnilega hætt að láta okkur bregða þegar spillingu bregður fyrir. Ráðherra gerist kannski uppvís að því að eiga aflandsfélög eða nýta sér innherjaupplýsingar til þess að selja hlut sinn í fyrirtækjum eða sjóðum dagana áður en almenningur tapar stórt á hruni þeirra. Við látum í okkur heyra í nokkra daga en svo gleymum við þessu öllu saman um leið og næsti skandall kemur upp. Við erum föst í hneykslishringekju. Við lítum í kringum okkur og öfundum frændfólk okkar í löndum sem við reynum að bera okkur saman við. Þar er ráðherrum og öðrum stjórnmálamönnum gert að taka pokann sinn ef svo mikið sem brotabrot af spillingunni sem við höfum vanist kæmi upp á yfirborðið. Á Íslandi er gott að vera myglaður. Samherjar þínir flykkjast allir til þess að slá upp skjaldborg í kringum mygluna og kóa með fram í rauðan dauðann – og þú gerir slíkt hið sama fyrir þau. Kannski er kominn tími til að stíga á bremsuna og hætta að fara hring eftir hring. Kannski er kominn tími til að við sem þjóð játum það fyrir sjálfum okkur að við séum orðin sjóveik og ringluð af óendanlegu sápuóperunni sem ríkisstjórnin okkar setur á svið dag eftir dag. Það er kominn tími á að við tileinkum okkur ný stjórnmál – heiðarlegri stjórnmál. Mörkum nýtt upphaf þar sem spilling fær ekki að þrífast. Nýtt upphaf þar sem unnið er í þágu almennings en ekki útvaldra vina og vandamanna. Ný stjórnmál í nýju samfélagi – þar sem siðferði og réttlæti fá að ráða meiru ekki flokksskírteini. Stjórnmál þar sem ábyrgð er öxluð þegar mistök eru gerð. Samfélag þar sem við sættum okkur ekki bara við mygluna. Öndum léttar. Höfundur er þingmaður Pírata.
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun