Föst á djamminu Birta Karen Tryggvadóttir skrifar 30. maí 2022 08:00 Nú er flest ungt fólk búið í lokaprófum og þá fyllist miðbærinn af ungu fólki sem ætlar að fagna sumrinu, undirrituð er ein þeirra. Margir hafa þó rekið sig á það að erfitt getur reynst að fá leigubíl heim. Lögmál framboðs og eftirspurnar virt að vettugi Fyrir helgi ákvað innviðaráðherra að auka fjölda akstursleyfa fyrir leigubifreiðaakstur um hundrað á suðvesturhorninu, það er höfuðborgarsvæðið og Suðurnes. Leyfin á svæðinu verða því 680 talsins. Árið 1995 settu stjórnvöld fyrst þak á fjölda atvinnuleyfa en síðan þá hefur atvinnuleyfum fjölgað um tíu talsins á suðvesturhorninu. Þessi þróun skýtur skökku við þar sem að fólksfjöldi hefur aukist um 41% síðan þá, til viðbótar hefur fjöldi ferðamanna hér á landi aukist töluvert. Því er ljóst að stjórnvöld, sem ákvarða fjölda útgefinna atvinnuleyfa, hafa ekki mætt aukinni eftirspurn. Vegna núverandi stöðu á leigubifreiðamarkaði hefur brotist út öflugur svartur markaður með aksturþjónustu. Fésbókarhópar, með meðlimum sem telja á mörg þúsund, hafa sprottið upp þar sem að einstaklingar bjóða akstur, oft heim úr miðbænum, fyrir greiðslu. Slík staða er ekki æskileg þar sem að ekkert eftirlit er með slíkum vettvöngum og engar kröfur gerðar um öryggi. Auk þess er líklegt að örvæntingafullir miðbæjargestir leiti á rafskúturnar, í von um að komast heim, með tilheyrandi slysahættu. Áminning EFTA Í janúar 2021 hóf Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) samningsbrotamál gegn Íslandi með áminningu sem var send íslenskum stjórnvöldum. Áminningin var þess efnis að íslensk stjórnvöld hafa virt reglur EES um staðfestufrelsi á leigubílamarkaðinum að vettugi og brjóta þannig í bága við EES-samninginn Stofnunin taldi að núverandi löggjöf fæli í sér aðgangshindranir sem samræmast ekki skyldum íslenska ríkisins gagnvart EES-rétti. Áminningin ætti ekki að koma íslenskum stjórnvöldum á óvart þar sem að sama stofnun hafði nú þegar gert athugasemdir við leigubifreiðalöggjöf Norðmanna en hún er mjög sambærileg þeirri íslensku. Þar setti ESA fram þrjár athugasemdir: Í fyrsta lagi taldi hún takmörkun á fyrir fram ákveðnum fjölda atvinnuleyfa ólögmæta. Í öðru lagi taldi hún að reglur um úthlutun leyfa ekki vera fyrirsjáanlegar, hlutlausar eða lausar við mismunun og þar af leiðandi ólögmætar. Að lokum setti hún athugasemd við það að leyfishafar væru skyldaðir til að hafa afgreiðslu á leigubílastöðvum. Þessar athugasemdir eiga einnig við um íslensku löggjöfina. Auk ESA hefur Samkeppniseftirlitið ítrekað sett fram athugasemdir og umsagnir vegna frumvarpa um leigubifreiðaakstur. Þá hefur Samkeppniseftirlitið mælst til þess að ákveðin ákvæði núgildandi laga verði endurskoðuð með það að leiðarljósi að bæta samkeppnisumhverfi á leigubifreiðamarkaði. Skilyrði bílstjóra Einstaklingar sem vilja sækja um atvinnuleyfi til leigubílaaksturs þurfa að uppfylla ákveðin skilyrði skv. 5.gr. laga um leigubifreiðar. Þar á meðan að umsækandi skal stunda leigubílaakstur sem aðalatvinnu. Þetta ákvæði, ásamt fleirum, er fremur íþyngjandi. Samkvæmt núverandi löggjöf er úthlutun atvinnuleyfa byggð á grundvelli starfsreynslu innan takmörkunarsvæða. Þá er sú akstursreynsla sem að umsækjandi sem hefur aflað sér á öðru takmörkunarsvæði en því sem að hyggst sækjast eftir að aka á metið sem 100 dagar fyrir hvert ár. Auk þess eru umsækjendum sem hafa akstursreynslu annars staðar en á Íslandi reistar verulegar skorður þar sem að sú reynsla er ekki tekin til greina við umsóknarferlið. Jafnræði er þar af leiðandi ekki fylgt. Fyrrgreind skilyrði eru meðal þeirra takmarkana sem að leigubifreiðamarkaðurinn stendur frami fyrir. Erlendis hafa farveituþjónustur á borð við Uber og Lyft rutt sér rúms og notið gríðarlegra vinsælda. Þar eru aðgangshindranirnar ekki eins íþyngjandi og hér á landi. Jafnframt hefur íslenska fyrirtækið Parka sýnt áhuga á að veita sambærilega þjónustu hér á landi, líkt og Uber og Lyft, en miðað við núverandi löggjöf er slík starfsemi óheimil. Má ég komast heim af djamminu? Brýnt er að liðka fyrir núverandi löggjöf um leigubifreiðaakstur með það að leiðarljósti að skapa heilbrigðari samkeppnismarkaði um leigubifreiðaakstur. Með aukinni samkeppni verður þjónusta betri, farþegum til bóta. Þá loks getur lögmál framboðs og eftirspurnar tekið gildi á markaðinum og ég kemst skjótt heim af djamminu. Höfundur er háskólanemi sem finnst gaman að djamma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Næturlíf Leigubílar Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Nú er flest ungt fólk búið í lokaprófum og þá fyllist miðbærinn af ungu fólki sem ætlar að fagna sumrinu, undirrituð er ein þeirra. Margir hafa þó rekið sig á það að erfitt getur reynst að fá leigubíl heim. Lögmál framboðs og eftirspurnar virt að vettugi Fyrir helgi ákvað innviðaráðherra að auka fjölda akstursleyfa fyrir leigubifreiðaakstur um hundrað á suðvesturhorninu, það er höfuðborgarsvæðið og Suðurnes. Leyfin á svæðinu verða því 680 talsins. Árið 1995 settu stjórnvöld fyrst þak á fjölda atvinnuleyfa en síðan þá hefur atvinnuleyfum fjölgað um tíu talsins á suðvesturhorninu. Þessi þróun skýtur skökku við þar sem að fólksfjöldi hefur aukist um 41% síðan þá, til viðbótar hefur fjöldi ferðamanna hér á landi aukist töluvert. Því er ljóst að stjórnvöld, sem ákvarða fjölda útgefinna atvinnuleyfa, hafa ekki mætt aukinni eftirspurn. Vegna núverandi stöðu á leigubifreiðamarkaði hefur brotist út öflugur svartur markaður með aksturþjónustu. Fésbókarhópar, með meðlimum sem telja á mörg þúsund, hafa sprottið upp þar sem að einstaklingar bjóða akstur, oft heim úr miðbænum, fyrir greiðslu. Slík staða er ekki æskileg þar sem að ekkert eftirlit er með slíkum vettvöngum og engar kröfur gerðar um öryggi. Auk þess er líklegt að örvæntingafullir miðbæjargestir leiti á rafskúturnar, í von um að komast heim, með tilheyrandi slysahættu. Áminning EFTA Í janúar 2021 hóf Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) samningsbrotamál gegn Íslandi með áminningu sem var send íslenskum stjórnvöldum. Áminningin var þess efnis að íslensk stjórnvöld hafa virt reglur EES um staðfestufrelsi á leigubílamarkaðinum að vettugi og brjóta þannig í bága við EES-samninginn Stofnunin taldi að núverandi löggjöf fæli í sér aðgangshindranir sem samræmast ekki skyldum íslenska ríkisins gagnvart EES-rétti. Áminningin ætti ekki að koma íslenskum stjórnvöldum á óvart þar sem að sama stofnun hafði nú þegar gert athugasemdir við leigubifreiðalöggjöf Norðmanna en hún er mjög sambærileg þeirri íslensku. Þar setti ESA fram þrjár athugasemdir: Í fyrsta lagi taldi hún takmörkun á fyrir fram ákveðnum fjölda atvinnuleyfa ólögmæta. Í öðru lagi taldi hún að reglur um úthlutun leyfa ekki vera fyrirsjáanlegar, hlutlausar eða lausar við mismunun og þar af leiðandi ólögmætar. Að lokum setti hún athugasemd við það að leyfishafar væru skyldaðir til að hafa afgreiðslu á leigubílastöðvum. Þessar athugasemdir eiga einnig við um íslensku löggjöfina. Auk ESA hefur Samkeppniseftirlitið ítrekað sett fram athugasemdir og umsagnir vegna frumvarpa um leigubifreiðaakstur. Þá hefur Samkeppniseftirlitið mælst til þess að ákveðin ákvæði núgildandi laga verði endurskoðuð með það að leiðarljósi að bæta samkeppnisumhverfi á leigubifreiðamarkaði. Skilyrði bílstjóra Einstaklingar sem vilja sækja um atvinnuleyfi til leigubílaaksturs þurfa að uppfylla ákveðin skilyrði skv. 5.gr. laga um leigubifreiðar. Þar á meðan að umsækandi skal stunda leigubílaakstur sem aðalatvinnu. Þetta ákvæði, ásamt fleirum, er fremur íþyngjandi. Samkvæmt núverandi löggjöf er úthlutun atvinnuleyfa byggð á grundvelli starfsreynslu innan takmörkunarsvæða. Þá er sú akstursreynsla sem að umsækjandi sem hefur aflað sér á öðru takmörkunarsvæði en því sem að hyggst sækjast eftir að aka á metið sem 100 dagar fyrir hvert ár. Auk þess eru umsækjendum sem hafa akstursreynslu annars staðar en á Íslandi reistar verulegar skorður þar sem að sú reynsla er ekki tekin til greina við umsóknarferlið. Jafnræði er þar af leiðandi ekki fylgt. Fyrrgreind skilyrði eru meðal þeirra takmarkana sem að leigubifreiðamarkaðurinn stendur frami fyrir. Erlendis hafa farveituþjónustur á borð við Uber og Lyft rutt sér rúms og notið gríðarlegra vinsælda. Þar eru aðgangshindranirnar ekki eins íþyngjandi og hér á landi. Jafnframt hefur íslenska fyrirtækið Parka sýnt áhuga á að veita sambærilega þjónustu hér á landi, líkt og Uber og Lyft, en miðað við núverandi löggjöf er slík starfsemi óheimil. Má ég komast heim af djamminu? Brýnt er að liðka fyrir núverandi löggjöf um leigubifreiðaakstur með það að leiðarljósti að skapa heilbrigðari samkeppnismarkaði um leigubifreiðaakstur. Með aukinni samkeppni verður þjónusta betri, farþegum til bóta. Þá loks getur lögmál framboðs og eftirspurnar tekið gildi á markaðinum og ég kemst skjótt heim af djamminu. Höfundur er háskólanemi sem finnst gaman að djamma.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun