Jarðvarminn: Mikilvægasta auðlind Íslands Hera Grímsdóttir skrifar 1. nóvember 2022 11:00 Áframhaldandi orkuskipti eru ein af forsendum þess að ná loftslagsmarkmiðum Íslands og stuðla að auknu orkuöryggi og orkusjálfstæði landsins. Orkuauðlindirnar okkar – vatnsaflið, jarðvarminn og jafnvel vindurinn – eru undirstaða orkuskipta. Hugtakið orka sem kemur frá þessum auðlindum nær þó ekki eingöngu yfir rafmagn og nýtingu þess, heldur einnig um nýtingu orku til húshitunar. Jarðvarminn er okkar helsti orkugjafi og um 60% af frumorkunotkun Íslands er heitt vatn til húshitunar, baða og annarrar neyslu. Raforkan, frá vatnsafli eða jarðhita, er um 25% af frumorkunotkun samkvæmt vefnum orkuskipti.is sem fór í loftið í nýverið. Við áframhaldandi orkuskipti á nýjum sviðum verðum við einnig að standa vörð um árangurinn sem þegar hefur náðst. Hitaveitur í heila öld Mikið framfaraskref var tekið hér á landi í kringum 1930 þegar ákveðið var að tryggja okkur trausta, örugga og græna orku til húshitunar með nýtingu jarðvarmans, sem við njótum góðs af enn þann dag í dag. Meðan orkukreppa geysar í Evrópu og víðar þá getum við sem hér búum notið þess að fara í sundlaugar landsins allan ársins hring, hitað upp híbýli okkar og andað að okkur hreinu lofti. Til að hita upp borgir (eða að sinna loftkælingu) þarf gríðarlega orku. Það er víðar en á Íslandi sem þarf að kynda og áætlað er að innan ESB fari um 63% orkunotkunar heimila í kyndinguna eina. Nú er staðan sú að löndin í kringum okkur þurfa að sætta sig við orkuskort, orkuóöryggi og ótrúlegt orkuverð. Þá hefur víða verið sett þak á hitastig í opinberum byggingum. Hitaveiturnar okkar hafa því haft og hafa ennþá mikil áhrif á samfélag okkar. Þær auka lífsgæði okkar, auka ráðstöfunartekjur heimilanna að ekki sé minnst á loftslagsávinninginn sem hitaveitan hefur fært okkur. Hvað með öll nýju húsin? Algengt er í umræðu um komandi orkuskipti hér á Íslandi að við séum búin að orkuskipta húshitun og raforkuframleiðslu, en að við eigum samgönguhlutann eftir. Það er auðvitað rétt að orkuskipti í samgöngum eru nauðsyn. Það er þó vert að hafa í huga að þegar sagt er að orkuskiptum húshitunar sé lokið, aðallega með nýtingu jarðvarmans, þá er í raun aðeins verið að skoða punktstöðuna, en ekki horfa til framtíðar. Í mannfjöldaspá Hagstofunnar er búist við að íbúar Íslands verði um 450.000 árið 2050 og jafnvel um 500.000 árið 2070. Árið 2021 var eitt stærsta uppbyggingarár Reykjavíkurborgar og nýlega var kynnt að áætluð þörf á nýjum íbúðum á landinu öllu nemi 3.500-4.000 á ári hverju. Reynslan sýnir að notkun á heitu vatni eykst í réttu hlutfalli við fólksfjölgun. Í jarðvarmaspá Orkustofnunar 2021-2060 er gert ráð fyrir að eftirspurn eftir orkunni úr jarðvarmanum muni aukast um 63% á tímabilinu og um 38% bara vegna húshitunar. Til að mæta þessari auknu eftirspurn og þannig viðhalda orkuskiptum í húshitun þarf að rannsaka og afla orku í formi heits vatns því núverandi svæði standa ekki undir henni. Það er því mikið verkefni fram undan og þar mun Orkuveita Reykjavíkur og dótturfélög hennar, Veitur og Orka náttúrunnar, áfram gegna lykilhlutverki. Jarðvarminn er ekki óendanlegur Jarðvarminn sem er okkur aðgengilegur til nýtingar er ekki endalaus eða ótakmörkuð auðlind. Því þarf að gæta jafnvægis í vinnslu og endurnýjun, jafnvel hvíla svæði ef að við nýtum forðann í þeim hraðar en náttúran hefur undan við að endurnýja hann. Frekari varmavinnsla og bætt nýting er því nauðsynleg til að mæta þörf næstu áratuga. Ef þessu verður ekki sinnt er hætta á að leita þurfi annara leiða en að nýta græna orku til að standa undir þeim lífsgæðum sem að við búum við í dag. Ein af helstu áskorunum Orkuveitu Reykjavíkur og dótturfyrirtækja er því að viðhalda þeim grunni lífsgæða sem við búum við í dag og teljum sjálfsögð. Hlutverk okkar er að nýta auðlindir á ábyrgan og hagkvæman hátt til að þjóna heimilum, fyrirtækjum og stofnunum. Við erum sífellt að leita nýrra leiða til þess með nýsköpun og rannsóknum. Horfa þarf langt fram í tímann og spá fyrir um hver eftirspurn eftir orku til húshitunar geti orðið. Við spáum í hvernig sé hægt að mæta eftirspurninni með því að nýta auðlindir okkar á ábyrgan og hagkvæman hátt og af virðingu fyrir náttúrunni til þess að ganga ekki á rétt komandi kynslóða til þessara lífsgæða. Full orkuskipti í samgöngum þurfa að verða að veruleika og samhliða þarf að viðhalda þeim grunnlífsskilyrðum sem við búum við í dag. Til að svo megi verða þarf að forgangsraða jarðhitaauðlindum í þágu húshitunar þannig að við höfum áfram aðgengi að grænni, hagkvæmri og öruggi orku fyrir vistvænt líf á Íslandi. Höfundur er framkvæmdastýra Rannsókna og nýsköpunar hjá Orkuveitu Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Mest lesið Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Sjá meira
Áframhaldandi orkuskipti eru ein af forsendum þess að ná loftslagsmarkmiðum Íslands og stuðla að auknu orkuöryggi og orkusjálfstæði landsins. Orkuauðlindirnar okkar – vatnsaflið, jarðvarminn og jafnvel vindurinn – eru undirstaða orkuskipta. Hugtakið orka sem kemur frá þessum auðlindum nær þó ekki eingöngu yfir rafmagn og nýtingu þess, heldur einnig um nýtingu orku til húshitunar. Jarðvarminn er okkar helsti orkugjafi og um 60% af frumorkunotkun Íslands er heitt vatn til húshitunar, baða og annarrar neyslu. Raforkan, frá vatnsafli eða jarðhita, er um 25% af frumorkunotkun samkvæmt vefnum orkuskipti.is sem fór í loftið í nýverið. Við áframhaldandi orkuskipti á nýjum sviðum verðum við einnig að standa vörð um árangurinn sem þegar hefur náðst. Hitaveitur í heila öld Mikið framfaraskref var tekið hér á landi í kringum 1930 þegar ákveðið var að tryggja okkur trausta, örugga og græna orku til húshitunar með nýtingu jarðvarmans, sem við njótum góðs af enn þann dag í dag. Meðan orkukreppa geysar í Evrópu og víðar þá getum við sem hér búum notið þess að fara í sundlaugar landsins allan ársins hring, hitað upp híbýli okkar og andað að okkur hreinu lofti. Til að hita upp borgir (eða að sinna loftkælingu) þarf gríðarlega orku. Það er víðar en á Íslandi sem þarf að kynda og áætlað er að innan ESB fari um 63% orkunotkunar heimila í kyndinguna eina. Nú er staðan sú að löndin í kringum okkur þurfa að sætta sig við orkuskort, orkuóöryggi og ótrúlegt orkuverð. Þá hefur víða verið sett þak á hitastig í opinberum byggingum. Hitaveiturnar okkar hafa því haft og hafa ennþá mikil áhrif á samfélag okkar. Þær auka lífsgæði okkar, auka ráðstöfunartekjur heimilanna að ekki sé minnst á loftslagsávinninginn sem hitaveitan hefur fært okkur. Hvað með öll nýju húsin? Algengt er í umræðu um komandi orkuskipti hér á Íslandi að við séum búin að orkuskipta húshitun og raforkuframleiðslu, en að við eigum samgönguhlutann eftir. Það er auðvitað rétt að orkuskipti í samgöngum eru nauðsyn. Það er þó vert að hafa í huga að þegar sagt er að orkuskiptum húshitunar sé lokið, aðallega með nýtingu jarðvarmans, þá er í raun aðeins verið að skoða punktstöðuna, en ekki horfa til framtíðar. Í mannfjöldaspá Hagstofunnar er búist við að íbúar Íslands verði um 450.000 árið 2050 og jafnvel um 500.000 árið 2070. Árið 2021 var eitt stærsta uppbyggingarár Reykjavíkurborgar og nýlega var kynnt að áætluð þörf á nýjum íbúðum á landinu öllu nemi 3.500-4.000 á ári hverju. Reynslan sýnir að notkun á heitu vatni eykst í réttu hlutfalli við fólksfjölgun. Í jarðvarmaspá Orkustofnunar 2021-2060 er gert ráð fyrir að eftirspurn eftir orkunni úr jarðvarmanum muni aukast um 63% á tímabilinu og um 38% bara vegna húshitunar. Til að mæta þessari auknu eftirspurn og þannig viðhalda orkuskiptum í húshitun þarf að rannsaka og afla orku í formi heits vatns því núverandi svæði standa ekki undir henni. Það er því mikið verkefni fram undan og þar mun Orkuveita Reykjavíkur og dótturfélög hennar, Veitur og Orka náttúrunnar, áfram gegna lykilhlutverki. Jarðvarminn er ekki óendanlegur Jarðvarminn sem er okkur aðgengilegur til nýtingar er ekki endalaus eða ótakmörkuð auðlind. Því þarf að gæta jafnvægis í vinnslu og endurnýjun, jafnvel hvíla svæði ef að við nýtum forðann í þeim hraðar en náttúran hefur undan við að endurnýja hann. Frekari varmavinnsla og bætt nýting er því nauðsynleg til að mæta þörf næstu áratuga. Ef þessu verður ekki sinnt er hætta á að leita þurfi annara leiða en að nýta græna orku til að standa undir þeim lífsgæðum sem að við búum við í dag. Ein af helstu áskorunum Orkuveitu Reykjavíkur og dótturfyrirtækja er því að viðhalda þeim grunni lífsgæða sem við búum við í dag og teljum sjálfsögð. Hlutverk okkar er að nýta auðlindir á ábyrgan og hagkvæman hátt til að þjóna heimilum, fyrirtækjum og stofnunum. Við erum sífellt að leita nýrra leiða til þess með nýsköpun og rannsóknum. Horfa þarf langt fram í tímann og spá fyrir um hver eftirspurn eftir orku til húshitunar geti orðið. Við spáum í hvernig sé hægt að mæta eftirspurninni með því að nýta auðlindir okkar á ábyrgan og hagkvæman hátt og af virðingu fyrir náttúrunni til þess að ganga ekki á rétt komandi kynslóða til þessara lífsgæða. Full orkuskipti í samgöngum þurfa að verða að veruleika og samhliða þarf að viðhalda þeim grunnlífsskilyrðum sem við búum við í dag. Til að svo megi verða þarf að forgangsraða jarðhitaauðlindum í þágu húshitunar þannig að við höfum áfram aðgengi að grænni, hagkvæmri og öruggi orku fyrir vistvænt líf á Íslandi. Höfundur er framkvæmdastýra Rannsókna og nýsköpunar hjá Orkuveitu Reykjavíkur.
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun