Jákvæðir angar rafbíla Sævar Helgi Bragason skrifar 2. nóvember 2022 16:00 „Hvaða hávaði er þetta?“ hugsaði ég með mér þar sem ég sat og sötraði morgunkaffið. Glugginn var opinn og smám saman rann það upp fyrir mér. Þetta var díseltrukkur í lausagangi. Mengunarskýið barst inn á heimilið. Hávaðinn líka. Ég lokaði glugganum, leit út og sá að framrúða bílsins var hrímuð eftir hrollkalda októbernóttina. Sennilega nennti nágranninn ekki að skafa framrúðuna. Skil það vel. Líklega vildi hann setjast inn í hlýjan og notalegan trukkinn sinn. Það er líka ósköp skiljanlegt. Þótt ólöglegt sé að skilja bíl eftir í lausagangi þá lítum við framhjá því fyrir smávegis notalegheit. Nokkrum morgnum seinna neyddist ég til að nota bílinn minn. Hann er rafbíll. Í stað þess að arka út í kaldan morguninn sat ég í mestu makindum innandyra, tók upp snjallsímann og ræsti bílinn með appi. Vertu tuttugu gráðu heitur þegar ég kem út, takk. Sennilega urðu engin vör við neitt á meðan hrímið bráðnaði af rúðunum. Rafbíllinn gaf nefnilega hvorki frá sér heilsuspillandi loftmengun né hávaðamengun sem raskaði svefni nágrannanna. Loftið var pínulítið heilnæmara og drunurnar i bílasinfóníu hverfisins ögn lágværari. Þetta er agnarsmár en jákvæður angi á örlítið vistvænna samfélagi. Hljóðlátari samgöngutæki sem ganga ekki fyrir jarðefnaeldsneyti heldur hreinni, innlendri orku. Orku sem ég veit alltaf hvað kostar og er óháð sveiflum á alþjóðamarkaði eða duttlungum einræðisherra. En hvað um rafhlöðurnar? Í hvert sinn er ég held fyrirlestur eða tala um loftslagsmál og kem inn á rafbílavæðinguna er spurt, hvað með rafhlöðurnar? Eru þær ekki svo óumhverfisvænar? Um rafbíla grassera margar mýtur á samfélagsmiðlum, flestar kolrangar. Er nema von. Það mætti halda að einhver hafi hagsmuni af því að afvegaleiða og seinka aðgerðum. Árið 2021 sótti mannkynið 4,2 milljarða tonna af olíu og 8,2 milljarða tonna af kolum í iður jarðar. Með öðrum orðum sóttum við 40 þúsund sinnum meiri olíu og 74 þúsund sinnum meira af kolum en liþíumi, aðalhráefninu í rafhlöður fyrir tölvur, síma og bíla nútímans. Allt jarðefnaeldsneytið var brennt. Við brunann bættust 39 milljarðar tonna af gróðurhúsalofttegundinni koldíoxíði við andrúmsloftið. Liþíumið er og verður notað aftur og aftur. Rafbílavæðingin hefur marga kosti. Fyrir utan minni hávaða- og loftmengun eru rafbílar miklu orkunýtnari. Bensínbíll sóar um 80% af orkunni í eldsneytinu sem þú setur á hann. Ef þú tekur bensín fyrir 10 þúsund krónur fara einungis um 2000 kr í að knýja bílinn áfram. Restinni, 8000 krónum, er sóað í hita. Rafbíll nýtir hins vegar 85-90% orkunnar sem þú setur á bílinn. Þetta veldur því að rafbílar eru líka hreinni en bensínbílar þótt raforkan væri framleidd með kolum. Þökk sé endurnýjanlegum orkugjöfum á Íslandi er rafbíll margfalt vistvænni en bensín- eða díselbíll. Frá vöggu til grafar. Rafbílar og framleiðsla þeirra verður sem betur fer sífellt grænni með aukinni notkun á endurnýjanlegum orkugjöfum á heimsvísu og tækniframförum. Í dag krefst framleiðsla á rafhlöðu orku sem jafngildir um það bil 336 lítrum af bensíni. Endist rafbíll í áratug er sá orkukostnaður hverfandi lítil miðað við sparnaðinn sem hlýst af því að þurfa aldrei að knýja bílinn með bensíni. Til samanburðar notar fjölskylda á að giska 1000 til 1500 lítra af bensíni fyrir meðalakstur á ári. Ímyndaðu þér ef það eru tveir bílar eða fleiri á heimilinu. Rafhlöðurnar eiga sér framhaldslíf. Þær innihalda verðmæt frumefnum sem eyðast aldrei. Í dag eru gamlar rafbílarafhlöður nýttar á ýmsan hátt, til dæmis sem varaaflgjafar á íþróttaleikvöngum. Ég veit ekki til þess að hægt sé að brenna eða nýta bensín tvisvar. Og úrgangurinn er bara til vandræða. Helsti gallinn við rafbíla er að þeir eru bílar. Allir bílar taka pláss. Allir bílar spæna upp göturnar, sér í lagi á negldum dekkjum. Allir bílar eru auðlindafrekir. Allir bílar eru dýrir, bæði í heimilisbókhaldinu og fyrir samfélagið. Allir bílar eru óumhverfisvænir, eldsneytisbílar meira en rafbílar. Við ættum því að kappkosta við að fækka eknum kílómetrum eins og við getum. Þótt rafbílar séu ekki fullkomnir og verði aldrei, þá eru þeir samt svo miklu skárri en eldsneytisbílarnir sem þeir leysa af hólmi. Höfundur er jarðarbúi sem fæst við meðal annars við umhverfismál Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Sævar Helgi Bragason Vistvænir bílar Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
„Hvaða hávaði er þetta?“ hugsaði ég með mér þar sem ég sat og sötraði morgunkaffið. Glugginn var opinn og smám saman rann það upp fyrir mér. Þetta var díseltrukkur í lausagangi. Mengunarskýið barst inn á heimilið. Hávaðinn líka. Ég lokaði glugganum, leit út og sá að framrúða bílsins var hrímuð eftir hrollkalda októbernóttina. Sennilega nennti nágranninn ekki að skafa framrúðuna. Skil það vel. Líklega vildi hann setjast inn í hlýjan og notalegan trukkinn sinn. Það er líka ósköp skiljanlegt. Þótt ólöglegt sé að skilja bíl eftir í lausagangi þá lítum við framhjá því fyrir smávegis notalegheit. Nokkrum morgnum seinna neyddist ég til að nota bílinn minn. Hann er rafbíll. Í stað þess að arka út í kaldan morguninn sat ég í mestu makindum innandyra, tók upp snjallsímann og ræsti bílinn með appi. Vertu tuttugu gráðu heitur þegar ég kem út, takk. Sennilega urðu engin vör við neitt á meðan hrímið bráðnaði af rúðunum. Rafbíllinn gaf nefnilega hvorki frá sér heilsuspillandi loftmengun né hávaðamengun sem raskaði svefni nágrannanna. Loftið var pínulítið heilnæmara og drunurnar i bílasinfóníu hverfisins ögn lágværari. Þetta er agnarsmár en jákvæður angi á örlítið vistvænna samfélagi. Hljóðlátari samgöngutæki sem ganga ekki fyrir jarðefnaeldsneyti heldur hreinni, innlendri orku. Orku sem ég veit alltaf hvað kostar og er óháð sveiflum á alþjóðamarkaði eða duttlungum einræðisherra. En hvað um rafhlöðurnar? Í hvert sinn er ég held fyrirlestur eða tala um loftslagsmál og kem inn á rafbílavæðinguna er spurt, hvað með rafhlöðurnar? Eru þær ekki svo óumhverfisvænar? Um rafbíla grassera margar mýtur á samfélagsmiðlum, flestar kolrangar. Er nema von. Það mætti halda að einhver hafi hagsmuni af því að afvegaleiða og seinka aðgerðum. Árið 2021 sótti mannkynið 4,2 milljarða tonna af olíu og 8,2 milljarða tonna af kolum í iður jarðar. Með öðrum orðum sóttum við 40 þúsund sinnum meiri olíu og 74 þúsund sinnum meira af kolum en liþíumi, aðalhráefninu í rafhlöður fyrir tölvur, síma og bíla nútímans. Allt jarðefnaeldsneytið var brennt. Við brunann bættust 39 milljarðar tonna af gróðurhúsalofttegundinni koldíoxíði við andrúmsloftið. Liþíumið er og verður notað aftur og aftur. Rafbílavæðingin hefur marga kosti. Fyrir utan minni hávaða- og loftmengun eru rafbílar miklu orkunýtnari. Bensínbíll sóar um 80% af orkunni í eldsneytinu sem þú setur á hann. Ef þú tekur bensín fyrir 10 þúsund krónur fara einungis um 2000 kr í að knýja bílinn áfram. Restinni, 8000 krónum, er sóað í hita. Rafbíll nýtir hins vegar 85-90% orkunnar sem þú setur á bílinn. Þetta veldur því að rafbílar eru líka hreinni en bensínbílar þótt raforkan væri framleidd með kolum. Þökk sé endurnýjanlegum orkugjöfum á Íslandi er rafbíll margfalt vistvænni en bensín- eða díselbíll. Frá vöggu til grafar. Rafbílar og framleiðsla þeirra verður sem betur fer sífellt grænni með aukinni notkun á endurnýjanlegum orkugjöfum á heimsvísu og tækniframförum. Í dag krefst framleiðsla á rafhlöðu orku sem jafngildir um það bil 336 lítrum af bensíni. Endist rafbíll í áratug er sá orkukostnaður hverfandi lítil miðað við sparnaðinn sem hlýst af því að þurfa aldrei að knýja bílinn með bensíni. Til samanburðar notar fjölskylda á að giska 1000 til 1500 lítra af bensíni fyrir meðalakstur á ári. Ímyndaðu þér ef það eru tveir bílar eða fleiri á heimilinu. Rafhlöðurnar eiga sér framhaldslíf. Þær innihalda verðmæt frumefnum sem eyðast aldrei. Í dag eru gamlar rafbílarafhlöður nýttar á ýmsan hátt, til dæmis sem varaaflgjafar á íþróttaleikvöngum. Ég veit ekki til þess að hægt sé að brenna eða nýta bensín tvisvar. Og úrgangurinn er bara til vandræða. Helsti gallinn við rafbíla er að þeir eru bílar. Allir bílar taka pláss. Allir bílar spæna upp göturnar, sér í lagi á negldum dekkjum. Allir bílar eru auðlindafrekir. Allir bílar eru dýrir, bæði í heimilisbókhaldinu og fyrir samfélagið. Allir bílar eru óumhverfisvænir, eldsneytisbílar meira en rafbílar. Við ættum því að kappkosta við að fækka eknum kílómetrum eins og við getum. Þótt rafbílar séu ekki fullkomnir og verði aldrei, þá eru þeir samt svo miklu skárri en eldsneytisbílarnir sem þeir leysa af hólmi. Höfundur er jarðarbúi sem fæst við meðal annars við umhverfismál
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun