Íslendingar hafi alltaf fyrirlitið sinn rétta uppruna Óttar Kolbeinsson Proppé skrifar 7. nóvember 2022 07:00 Þorvaldur Friðriksson hefur lengi rannsakað keltnesk áhrif á Íslandi, sérstaklega á hin ýmsu örnefni sem finnast víða um land og eru illskiljanleg þegar keltneskt samhengi er ekki fyrir hendi. vísir/egill Sterkar vísbendingar eru um að gelíska hafi verið útbreitt mál á Íslandi við landnám og að málskipti hafi orðið á landinu skömmu síðar. Þetta er mat eins helsta sérfræðings landsins í sögu Kelta sem bendir á gríðarlegan mun á íslensku og hinum norðurlandamálunum. Belja, ær, ýsa, hurð, spýta og strákur. Allt dæmi um orð sem fræðimaðurinn Þorvaldur Friðriksson hefur tekið sem dæmi yfir orð í íslensku sem finnast ekki í öðrum norðurlandamálum. Örfá dæmi yfir mörg hundruð orð sem Þorvaldur tekur til í bók sinni og rekur til gelísku.vísir/rúnar Og uppruna þeirra rekur hann til gelísku. Í glænýrri bók sem Þorvaldur gaf út fer hann yfir hundruð orða í íslenskri tungu sem hann telur gelísk að uppruna. Einnig einhver helstu örnefni okkar eins og Esjuna, Faxaflóa og Geysi svo eitthvað sé nefnt. „Þetta eru allt mjög mikilvæg örnefni. Og ef þetta er rétt, sem ég tel að sé, að þau séu gelísk, þá hlýtur að hafa verið töluð hér gelíska. Og það er nýbreytni að því sé haldið fram,“ segir Þorvaldur þegar við settumst niður með honum til að ræða nýju bókina. Þorvaldur segir Íslendinga ávallt hafa verið stoltir af því að vera afkomendur norskra smákonunga en fyrirlitið það að vera komnir af írskum þrælum.vísir/einar Og hann nefnir fleiri veigamikil atriði kenningu sinni til stuðnings. Til dæmis íslenskan framburð sem hann segir mun frekar svipa til gelísks framburðar en norræns. Í íslensku er aðblásturshljóð sem ekki finnst í norrænum málum. Til dæmis í orði eins og epli - í íslensku heyrist h á eftir fyrsta hljóðinu e(h)pli á meðan framburðurinn er mun mýkri hjá Dönum, Svíum og Norðmönnum. Einnig er áhersla á fyrsta atkvæði orða í íslensku. „Þetta þarf að rannsaka og þetta gæti bent til málskipta. Og því hefur ekki verið haldið fram svo ég viti,“ segir Þorvaldur. Þorvaldur segir fræðimenn lengi hafa afneitað þeirri staðreynd að margt í okkar menningu sé gelískt að uppruna. Nú sé hins vegar búið að sanna með erfðafræðirannsóknum að gríðarstór hluti landnemanna hafi verið gelískur. „Allt frá landnámi og allt fram á okkar daga þá hafa Íslendingar verið stoltir af því að vera afkomendur norskra smákonunga og fyrirlitið það að vera afkomendur írskra þræla eins og það er kallað,“ segir Þorvaldur. „Íslendingar eru sem sagt menningarblanda. Og það eru engir kynþáttafordómar í þessu. En hins vegar er það mjög mikilvægt að lyfta fram þessari miklu menningu sem við höfum erft frá þessum keltnesku þjóðum.“ Íslensk fræði Íslensk tunga Mest lesið Ferðaþjónustan þurfi að hætta þessu væli Innlent Fastagestur á níræðisaldri káfaði á konu í sundi Innlent Mygla og spilliefni hafi flækt framkvæmdirnar Innlent Herforingi handtekinn eftir valdaránstilraun Erlent Guðrún boðar lokuð búsetuúrræði strax í haust Innlent Ræðustóll og húsgögn á bak og burt Innlent Segja aðgerðir lögreglu úr hófi og vilja miskabætur Innlent Vill varúðarmerkingar á gjörunna matvöru Erlent Íbúar Grafarvogs óánægðir með þéttingaráform Innlent Vilhjálmur kallar eftir tafarlausri vaxtalækkun Innlent Fleiri fréttir Endurvekja gamlan draum um heilsulind í Perlunni Fjölga leikskólaplássum í miðbænum Hefja innflutning á Ozempic vegna til að bregðast við skorti Endurtekið efni á Stöð 2 vegna rafmagnsbrunans Ferðaþjónustan þurfi að hætta þessu væli Fimm ár fyrir tilraun til manndráps á aðfangadag Íbúar Grafarvogs óánægðir með þéttingaráform Heildarkostnaður við varnargarða nærri sjö milljarðar Segja aðgerðir lögreglu úr hófi og vilja miskabætur Fastagestur á níræðisaldri káfaði á konu í sundi Muni styrkja bæinn og starfsemi skólans gríðarlega Sanna stefnir á þing Eldsupptök enn ekki skýr Vilhjálmur kallar eftir tafarlausri vaxtalækkun Semja um 27 milljarða króna Tækniskóla í Hafnarfirði Segir íslenskuna dauðadæmda Guðrún boðar lokuð búsetuúrræði strax í haust Íslenskir jöklar minnka um fjörutíu ferkílómetra á ári Rafmagnsbruni truflar útsendingar Stöðvar 2 Fimm í fangageymslu í nótt Ekki hægt að sitja bara á Bessastöðum og bíða Öll stór verkútboð liggja í salti hjá Vegagerðinni Ræðustóll og húsgögn á bak og burt Mygla og spilliefni hafi flækt framkvæmdirnar Veittu leyfi fyrir umdeilda girðingu á Selfossi Fundu skammbyssu í fjörunni í miðbænum „Ánægjulegt að sjá hvað fólk var yfirvegað“ Þétting byggðar í úthverfum sé jákvæð borgarþróun Borgin kynnir þéttingu byggðar í úthverfum „Örvænting í Valhöll“ færi Miðflokkurinn fram úr Sjálfstæðisflokknum Sjá meira
Belja, ær, ýsa, hurð, spýta og strákur. Allt dæmi um orð sem fræðimaðurinn Þorvaldur Friðriksson hefur tekið sem dæmi yfir orð í íslensku sem finnast ekki í öðrum norðurlandamálum. Örfá dæmi yfir mörg hundruð orð sem Þorvaldur tekur til í bók sinni og rekur til gelísku.vísir/rúnar Og uppruna þeirra rekur hann til gelísku. Í glænýrri bók sem Þorvaldur gaf út fer hann yfir hundruð orða í íslenskri tungu sem hann telur gelísk að uppruna. Einnig einhver helstu örnefni okkar eins og Esjuna, Faxaflóa og Geysi svo eitthvað sé nefnt. „Þetta eru allt mjög mikilvæg örnefni. Og ef þetta er rétt, sem ég tel að sé, að þau séu gelísk, þá hlýtur að hafa verið töluð hér gelíska. Og það er nýbreytni að því sé haldið fram,“ segir Þorvaldur þegar við settumst niður með honum til að ræða nýju bókina. Þorvaldur segir Íslendinga ávallt hafa verið stoltir af því að vera afkomendur norskra smákonunga en fyrirlitið það að vera komnir af írskum þrælum.vísir/einar Og hann nefnir fleiri veigamikil atriði kenningu sinni til stuðnings. Til dæmis íslenskan framburð sem hann segir mun frekar svipa til gelísks framburðar en norræns. Í íslensku er aðblásturshljóð sem ekki finnst í norrænum málum. Til dæmis í orði eins og epli - í íslensku heyrist h á eftir fyrsta hljóðinu e(h)pli á meðan framburðurinn er mun mýkri hjá Dönum, Svíum og Norðmönnum. Einnig er áhersla á fyrsta atkvæði orða í íslensku. „Þetta þarf að rannsaka og þetta gæti bent til málskipta. Og því hefur ekki verið haldið fram svo ég viti,“ segir Þorvaldur. Þorvaldur segir fræðimenn lengi hafa afneitað þeirri staðreynd að margt í okkar menningu sé gelískt að uppruna. Nú sé hins vegar búið að sanna með erfðafræðirannsóknum að gríðarstór hluti landnemanna hafi verið gelískur. „Allt frá landnámi og allt fram á okkar daga þá hafa Íslendingar verið stoltir af því að vera afkomendur norskra smákonunga og fyrirlitið það að vera afkomendur írskra þræla eins og það er kallað,“ segir Þorvaldur. „Íslendingar eru sem sagt menningarblanda. Og það eru engir kynþáttafordómar í þessu. En hins vegar er það mjög mikilvægt að lyfta fram þessari miklu menningu sem við höfum erft frá þessum keltnesku þjóðum.“
Íslensk fræði Íslensk tunga Mest lesið Ferðaþjónustan þurfi að hætta þessu væli Innlent Fastagestur á níræðisaldri káfaði á konu í sundi Innlent Mygla og spilliefni hafi flækt framkvæmdirnar Innlent Herforingi handtekinn eftir valdaránstilraun Erlent Guðrún boðar lokuð búsetuúrræði strax í haust Innlent Ræðustóll og húsgögn á bak og burt Innlent Segja aðgerðir lögreglu úr hófi og vilja miskabætur Innlent Vill varúðarmerkingar á gjörunna matvöru Erlent Íbúar Grafarvogs óánægðir með þéttingaráform Innlent Vilhjálmur kallar eftir tafarlausri vaxtalækkun Innlent Fleiri fréttir Endurvekja gamlan draum um heilsulind í Perlunni Fjölga leikskólaplássum í miðbænum Hefja innflutning á Ozempic vegna til að bregðast við skorti Endurtekið efni á Stöð 2 vegna rafmagnsbrunans Ferðaþjónustan þurfi að hætta þessu væli Fimm ár fyrir tilraun til manndráps á aðfangadag Íbúar Grafarvogs óánægðir með þéttingaráform Heildarkostnaður við varnargarða nærri sjö milljarðar Segja aðgerðir lögreglu úr hófi og vilja miskabætur Fastagestur á níræðisaldri káfaði á konu í sundi Muni styrkja bæinn og starfsemi skólans gríðarlega Sanna stefnir á þing Eldsupptök enn ekki skýr Vilhjálmur kallar eftir tafarlausri vaxtalækkun Semja um 27 milljarða króna Tækniskóla í Hafnarfirði Segir íslenskuna dauðadæmda Guðrún boðar lokuð búsetuúrræði strax í haust Íslenskir jöklar minnka um fjörutíu ferkílómetra á ári Rafmagnsbruni truflar útsendingar Stöðvar 2 Fimm í fangageymslu í nótt Ekki hægt að sitja bara á Bessastöðum og bíða Öll stór verkútboð liggja í salti hjá Vegagerðinni Ræðustóll og húsgögn á bak og burt Mygla og spilliefni hafi flækt framkvæmdirnar Veittu leyfi fyrir umdeilda girðingu á Selfossi Fundu skammbyssu í fjörunni í miðbænum „Ánægjulegt að sjá hvað fólk var yfirvegað“ Þétting byggðar í úthverfum sé jákvæð borgarþróun Borgin kynnir þéttingu byggðar í úthverfum „Örvænting í Valhöll“ færi Miðflokkurinn fram úr Sjálfstæðisflokknum Sjá meira