Þetta kemur fram í skýrslu rannsóknarnefndar samgönguslysa sem birt var í dag. Mikla athygli vakti þegar gríðarmikil sprenging varð á stöð Olís á þriðja tímanum þann 13. febrúar síðastliðinn - sprenging sem heyrðist víða um borg.
Í skýrslunni segir að um hafi verið að ræða tvíorkubíl af gerðinni Toyota Land Cruiser 150, sem bæði var knúinn dísel og metan. Bíllinn var nýskráður árið 2011.
Fram kemur að bíllinn hafi verið útbúinn tveimur þrýstigeymum sem festir höfðu verið undir bílinn að aftanverðu þar sem varahjólbarði sé að öllu jöfnu geymdur. Hafði hann verið fjarlægður til þess að koma geymunum fyrir og voru þeir óvarðir fyrir ágangi vatns og óhreininda sem slettust frá hjólbörðum í akstri og söfnuðust ofan á þrýstigeymana.
„Einni mínútu og 10 sekúndum eftir að dæling metansins hófst varð mikil sprenging. Bifreiðin lyftist upp að aftan og ökumaðurinn, sem stóð við vinstra afturhorn hennar, kastaðist aftur á bak.
Bifreiðin stórskemmdist í sprengingunni, gólfið í farangursrými rifnaði upp og geymirinn sem sprakk losnaði úr festingum sínum. Tvær aðrar bifreiðar skemmdust einnig. Mikil mildi var að enginn sat inni í bifreiðinni og að ökumaðurinn og annað fólk sem var nálægt slasaðist ekki alvarlega.
Metan er geymt undir þrýstingi í gasformi. Rannsókn leiddi í ljós að fremri þrýstigeymirinn rifnaði upp, skyndilegt þrýstingsfall varð og gas þeyttist út í andrúmsloftið. Enginn eldur varð í sprengingunni en gasið þarf að vera mjög heitt til þess að það kvikni í því við andrúmsloftsþrýsting (yfir 580°C) og er því ólíklegra að það kvikni í því en öðru eldsneyti,“ segir um slysið.
Ekki framleiddur með metanbúnaði
Um bílinn segir að hann hafi ekki verið framleiddur með metanbúnaði heldur hafi búnaðurinn verið settur í eftir á, áður en bíllinn hafi verið fluttur til landsins. Bíllinn hafi verið færður til aðalskoðunar í apríl 2022 og þá ekki hlotið neina athugasemd. Hann hafi því verið með gilda skoðun þegar sprengingin varð.
„Í skoðunarhandbók ökutækja er gerð krafa um að hægt sé að lesa í merkingar á tilvísun í staðal sem geymarnir eiga að vera framleiddir eftir og upplýsingar um gildistíma. Að mati nefndarinnar eru verulegar líkur á að merkingarnar hafi verið ólæsilegar við síðustu skoðun.“
Að neðan má sjá myndir frá vettvangi í Álfheimum þann 13. febrúar.
Verulega tærður og skilaboð til Samgöngustofu
Það er mat nefndarinnar að rekja megi sprenginguna til þess að þrýstigeymirinn sem sprakk hafi verið verulega tærður og að það hafi orsakað skert þrýstingsþol. Viðhaldi eldsneytiskerfisins var ábótavant og þá hafi hálkuvarnarefni hraðað tæringu þrýstigeymisins.
Í skýrslunni beinir rannsóknarnefndin þeirri tillögu til Samgöngustofu að yfirfara skoðunarhandbók ökutækja og verklag á skoðunarstofum við skoðun á þrýstigeymum ökutækja. Jafnframt að upplýsa eigendur slíkra ökutækja um þessa hættu.
Nefndin segir að um mikilvæga öryggisráðstöfun sé að ræða og því ekki er hægt að útiloka að í umferð séu bílar með þrýstigeyma sem eru orðnir tærðir þannig að hætta sé á samskonar sprengingu.
„Af þeim sökum er mikilvægt að yfirfara reglulega eldsneytiskerfi allra bifreiða sem búnar eru þrýstigeymum og skipta um búnað sem er úr sér genginn. Samkvæmt upplýsingum frá Samgöngustofu eru 2.267 ökutæki í umferð sem skráð eru með metan sem orkugjafa í ökutækjaskrá. Að mati RNSA er mikilvægt, að allir eigendur ökutækja sem búin eru metanþrýstigeymum verði upplýstir um þessa hættu,“ segir í skýrslu nefndarinnar.
