„Þetta er komið gott og það eru allir á því“

Fréttastofa ræddi í gærmorgun við Gunnar Þorgeirsson, bónda á Efri-Fitjum, um fréttirnar af niðurskurðinum. Hann sagði alla íbúa sveitarfélagsins í áfalli og fréttirnar „algjört“ reiðarslag enda byggi sveitarfélagið á sauðfjárbúskap.

„Þetta er svaka högg og það eru allir í sveitinni með kökkinn í hálsinum. Menn eru varla búnir að átta sig á þessu. Hraðinn hefur verið slíkur í þessu að menn hafa ekki náð að draga andann,“ sagði Gunnar um fjárskurðinn

Matvælastofnun tekur þetta upp á sína arma og tekur þessar ákvarðanir. Er ósætti með það?

„Matvælastofnun vinnur í sjálfu sér eftir reglugerð,“ sagði Gunnar en bætti við að „mannleg samskipti við þá bændur sem hafa lent í þessu eru fyrir neðan allar hellur.“

Hann taldi að það yrði vel mætt á íbúafund á Hvammstanga út af málinu. „Það er búið að hvetja þingmenn og aðra til að mæta og ég vona að þeir mæti og hlusti á það sem þar fer fram,“ sagði hann um fundinn.

Urðun gengið erfiðlega

Fréttastofa náði einnig tali af Sigurborgu Daðadóttur, yfirdýralækni hjá Matvælastofnun, í dag. Hún lýsti því hvar í niðurskurðarferlinu stofnunin væri stödd. 

„Matvælastofnun lauk aðgerðum á sjötta tímanum í dag, það er búið að fjarlægja allt fé af bænum, búið að aflífa, taka sýni af hverri einustu kind og koma þessu fyrir í lekahelda gáma,“ sagði Sigurborg í viðtali við fréttastofu.

Leit að urðunarstað fyrir hræin gekk illa og var ákvörðun um að urða hræin gagnrýnd. Yfirdýralæknir sagði urðun vera eina kostinn í stöðunni en hins vegar hafi gengið erfiðlega að finna urðunarstað eftir að kom í ljós að sá staður sem var valinn upphaflega var ekki traustur.

Hvers vegna er hægt að grafa þetta í jörð?

„Það er ekki hægt að brenna það og þá er næsta stig að urða,“ sagði Sigurborg.

„Ég fór af stað með þá fullvissu að urðunarstaður væri fundinn en svo reyndist ekki vera og þess vegna var ekki hægt að snúa við. Við urðum að forgangsraða verkefninu. Við vorum byrjuð að sækja féð, komið rót á féð og það komið nálægt burði og það varð að hafa dýravelferð í fyrsta sæti. Það var byrjað að aflífa þegar fréttist að urðunarstaður hafi ekki verið traustur,“ sagði hún um vandræði stofnunarinnar

Er verið að rekja fé frá Urriðaá líka og stendur til í að reyna að komast í það sem allra fyrst?

„Já, smitrakning er í gangi en það liggur ekki eins mikið á því eins og með ærnar á Urriðaá. Þær voru að fara að bera en flestar kindurnar sem voru seldar frá Urriðaá eru hrútar þannig það er ekki eins mikil tímapressa á því. Þannig við sækjumst eftir því fé með tímanum,“ sagði Sigurborg að lokum.

Áfall fyrir fólk á svæðinu, samfélagið og sauðfjárbændur á öllu landinu

Fréttamaður fréttastofu var einnig staddur á fjölmennum upplýsingafundi sem haldinn var frá átta til tíu á Laugarbakka í kvöld. Meðal gesta voru kjörnir fulltrúar úr hinum ýmsu flokkum. Ein þeirra var Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, þingkona Framsóknar í Norðvesturkjördæmi, sem fréttastofa náði tali af.

Lilja Rannveig sagði fundinn vera persónulegan fyrir sjálfa sig enda búi hún á sauðfjárbúi. „En þetta er líka mjög stórt í kjördæminu og stórt fyrir alla sauðfjárbændur á landinu þannig ég er ánægð að hér hafi verið haldinn stór upplýsingafundur þar sem allir gátu spurt sérfræðingana að því sem brann á þeim,“ sagði hún

„Þetta er áfall fyrir samfélagið og áfall fyrir sauðfjárbændur á öllu landinu og sérstaklega áfall fyrir fólk sem er á þessu svæði.“

Að Miðfjarðarhólfi liggja fjögur hólf og segir Lilja að í þessum fjórum hólfum þurfi að gæta að viðhaldi og eftirliti. „Náttúra, veður og menn hafa áhrif á girðingarnar þannig það þarf að vera reglulegt viðhald og það þarf að veita fjármagni til viðhalds á girðingum af því þær skipta svo miklu máli varðandi flutning og annað,“ sagði Lilja.

Aðspurð um svör sérfræðinganna á fundinum sagðist Lilja vera ánægð með þau en bætti við að það væru skiptar skoðanir varðandi vísindin. 

„Vísindamenn eru ósammála um það hvað er besta leiðin áfram. Við í stjórnmálunum þurfum að fylgja vísindamönnunum og þeir þurfa að komast niðurstöðu um það hver sé besta leiðin. Ég hef mikinn skilning varðandi þær beiðnir sem hafa komið héðan um niðurskurðinn, að það sé leitað annarra leiða en við fylgjum þeim vísindamönnum sem við höfum ráðið til þessara starfa.“

Að lokum sagðist Lilja vera vongóð um að það verði breytingar en segir að það þurfi að veita fjármagni til rannsókna. Sjálf myndi hún vilja að farið yrði í arfgerðargreiningar fyrir allt fé á landinu en það þurfi að sjá hvað sé hægt að veita miklum pening í það.

„Þetta er komið gott og það eru allir á því,“

Þórarinn Óli Rafnsson, formaður Félags sauðfjárbænda í Húnaþingi Vestra og bóndi í Miðfjarðarhólfi, var einnig viðstaddur á fundinum. Hann var ánægður með fundinn og sagði að sauðfjárbændur í Húnaþingi Vestra hafi komið sínu sjónarmiði á framfæri og fengið viðbrögð við þeim.

„Okkar sjónarmið er að þetta sé hægt á tiltölulega stuttum tíma. Við viljum breyta hlutunum hér til að byrja með til þess að þetta breytist á landsvísu,“ sagið Þórarinn.

Samstaða með bændum var mikil og fannst ekki verktaki í sveitinni til að urða hræin. Þórarinn segir að það sýni að menn eru komnir með nóg af núverandi verkferli.

„Niðurskurður kostar gríðarlega peninga og þetta eru peningar sem við gætum notað í að arfgerðargreina fé og uppræta þetta sem væri óskastaða. Þetta er komið gott og það eru allir á því,“ bætti hann við.

Þórarinn segist vona að svona fundir skili einhverju en sér finnist sárast hvað allt taki langan tíma í stjórnsýslunni. „Maður myndi vilja sjá að þegar þessi ARR-arfgerð er komin fram að hlutirnir myndu gerast aðeins hraðar.“

Þá sagði hann að sú reglugerðarbreyting að bæta viðauka sjö inn í Evrópusambandsreglugerðina væri „game-changer fyrir bændur. Það að geta vaktað hjörð, tekið sýkta einstaklinga og ræktað þetta í burtu.“

Menn verði í spennitreyju fram að næstu sláturtíð

Talsvert af ráðamönnum, þingmönnum og fólki sem getur haft áhrif. Heldurðu að þau hafi áhuga á að breyta þessu?

„Þetta er áfall fyrir alla og þarna eru þingmenn héraðanna og þingmenn sem hafa verið í öðrum héruðum sem hafa lent í þessu. Menn þekkja sárindin og ég vil trúa því að menn hafi komið til að upplifa þessa samkennd og þennan vilja bænda til að gera breytingar,“ sagði Þórarinn.

Það hefur féð frá þessum bæjum farið víða um sveitina, eru menn áhyggjufullir að þurfa að skera meira niður.

„Ég á hrút frá öðrum bænum og kýs að halda honum á meðan það er enn verið að smitrekja af þessum seinni bæ. Áhyggjurnar eru náttúrulega alltaf til staðar. Á næstkomandi sláturtíð verður farið í það að taka mænusýni úr öllum fullorðnum gripum í hólfinu og menn verð í spennitreyju þangað til. Þetta getur komið upp hvar sem er, það er ekki nokkur spurning. Þess vegna viljum við líka keyra á reglugerðarbreytinguna núna þannig við getum brugðist við á annan hátt,“ sagði Þórarinn að lokum.