Er gott að búa í Túnunum? Harpa Fönn Sigurjónsdóttir skrifar 19. apríl 2023 11:30 Vinkona mín skutlaði mér heim um daginn og kvaddi mig með þessum orðum: „Já, býrðu hér? Ég hef alltaf átt erfitt með að ímynda mér þetta hverfi sem íbúðarhverfi, hvað þá fjölskylduhverfi.“ Ég bý í 105 Reykjavík. Ekki í Norðurmýri, Hlíðunum, Hlíðarenda né Holtunum, ekki í Laugardalnum, né við Laugarnesið og ekki við Hlemm. Ég vel að búa í Túnunum, vegna nálægðar við vinnu og fjölskyldu, og þar sem börnin mín ganga í skóla í Sóltúninu. Í Græna Planinu, stefnumörkun borgarinnar fram til ársins 2030, kemur fram um Græna Borg að eitt aðalmarkmið í átt að heilbrigði og bættri lýðheilsu, er að tryggja gott aðgengi að útivistarsvæðum frá heimilum. Þannig hefur það talist óskráð regla að miða helst við 500 m fjarlægð frá heimili að grænu heilnæmu svæði („Græna Borgin“, sjá bls 93). Rétturinn til heilnæms umhverfis (sem Sameinuðu Þjóðirnar hafa viðurkennt sem hluta af mannréttindum) og rétturinn til lífs (sem er grundvöllur annarra mannréttinda) styður við þessa stefnumótun borgarinnar og svarar þeirri þörf almennings að geta gengið að útivist og hreinu lofti, heilnæmu umhverfi og náttúru í nálægð við heimilið, og þá skyldu yfirvalda til að stuðla að slíku. Það nútímasamfélag sem við búum við í dag, og þau áhrif sem slíkir lifnaðarhættir hafa á umhverfið og náttúruna, kalla einnig á ríkari varðveislu og uppbyggingu grænna svæða. Að lokum ber að nefna að þétting byggðar, sem vissulega er þarft markmið með hliðsjón af umhverfisvænni samgöngum, ýtir enn frekar undir mikilvægi þess að tryggja varðveislu og uppbyggingu grænna svæða inn í borginni. Í Túnunum búa í dag hátt í 3000 manns, og fer hratt fjölgandi. Til samanburðar búa um 5000 manns í Hlíðunum. Hér í hverfinu eru fyrirhuguð hver blokkin á fætur annarri, hásýsi, steypa, kranar og pallar, bílastæðahús, bílastæði og malbik. Hvar eru grænu svæðin? Klambratún og Laugarnesið er í ca 1,5 km fjarlægð, Grasagarðurinn í 2 km fjarlægð, en varla er eitt frímerki eftir af grænu grasi eða náttúru í Túnunum sjálfum, innan um alla steypuna. Hinn svokallaði Ármannsreitur í Sóltúninu er í raun eina frímerkið eftir í þessu sístækkandi hverfi. Svæðið er í dag að mestu eitt moldarflag, með nokkrum grastoppum, nýgræðingum sem eru að berjast við að skjóta upp kollinum, frábærri brekku sem er nýtt á veturna fyrir börnin, hrörlegum rólum og leiktækjakastala. Þar er kyrrlátt, við hliðin á leikskóla og skóla, í fjarlægð frá umferð og mengun Borgartúnsins, og er þó afar miðsvæðis í hverfinu. Íbúar, bæði úr nærliggjandi blokkum, af hjúkrunarheimilinu og skólabörn, nota svæðið til útivistar, eftir bestu getu. Þónokkrir íbúar í Túnunum hafa í áranna rás barist fyrir því að varðveita þennan reit með alls konar fyrirspurnum inn á Betri Reykjavík, hugmyndum inn á Hverfið mitt, fundum með skipulagsnefnd og pólitíkinni, tölvupóstum og erindum. Árið 2020 var sett hugmynd inn á Betri Reykjavík um almenningsgarð í Túnunum, sem lenti í efstu sætum í kosningu alls Laugardalsins. Samt var hugmyndinni vikið frá og komst ekki áfram, af einhverjum óskiljanlegum ástæðum. Í fyrra (árið 2022) var aftur reynt að setja sömu hugmynd fram, og er hugmyndin í 7. sæti yfir samtals 209 hugmyndir í Laugardalnum. Sjónarmið íbúa og óskir eru greinilega á kristaltæru, en allt kemur fyrir ekki. Hvers vegna og hvað stendur til? Skammsýnt gróðarsjónarmið borgarinnar hefur haft vinninginn. Að selja reitinn undir enn fleiri steypuklumpa vegur greinilega hærra en raddir 3000 íbúa, og skilst okkur íbúunum að ekkert sé hægt að gera. Búið er að ganga frá sölunni. Framkvæmdir fara að hefjast. Við íbúarnir höfum reynt að mæta borginni með lausnir og tillögur, bent á að hægt sé að kaupa aftur reitinn, (sem borgar sig til langs tíma), minnka byggingarmagnið eða færa bygginguna norðar og mjókka hana, svo unnt verði amk að hafa stóran sameiginlegan bakgarð sunnan megin við bygginguna. Höfum við íbúar ekki nægilega sterka rödd? Greinilega ekki þegar fjármálaöflin eru annars vegar. Almenningsgarður í Sóltúni yrði til mikils sóma, ekki bara íbúum Túnanna, heldur einnig allri Reykjavík. Ég skora á Borgaryfirvöld að skoða hér lausnir og tækifæri, og endurskoða málið. Höfundur er lögfræðingur og forkona SUM - samtaka um áhrif umhverfis á heilsu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavík Skipulag Mest lesið Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir skrifar Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir skrifar Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Vinkona mín skutlaði mér heim um daginn og kvaddi mig með þessum orðum: „Já, býrðu hér? Ég hef alltaf átt erfitt með að ímynda mér þetta hverfi sem íbúðarhverfi, hvað þá fjölskylduhverfi.“ Ég bý í 105 Reykjavík. Ekki í Norðurmýri, Hlíðunum, Hlíðarenda né Holtunum, ekki í Laugardalnum, né við Laugarnesið og ekki við Hlemm. Ég vel að búa í Túnunum, vegna nálægðar við vinnu og fjölskyldu, og þar sem börnin mín ganga í skóla í Sóltúninu. Í Græna Planinu, stefnumörkun borgarinnar fram til ársins 2030, kemur fram um Græna Borg að eitt aðalmarkmið í átt að heilbrigði og bættri lýðheilsu, er að tryggja gott aðgengi að útivistarsvæðum frá heimilum. Þannig hefur það talist óskráð regla að miða helst við 500 m fjarlægð frá heimili að grænu heilnæmu svæði („Græna Borgin“, sjá bls 93). Rétturinn til heilnæms umhverfis (sem Sameinuðu Þjóðirnar hafa viðurkennt sem hluta af mannréttindum) og rétturinn til lífs (sem er grundvöllur annarra mannréttinda) styður við þessa stefnumótun borgarinnar og svarar þeirri þörf almennings að geta gengið að útivist og hreinu lofti, heilnæmu umhverfi og náttúru í nálægð við heimilið, og þá skyldu yfirvalda til að stuðla að slíku. Það nútímasamfélag sem við búum við í dag, og þau áhrif sem slíkir lifnaðarhættir hafa á umhverfið og náttúruna, kalla einnig á ríkari varðveislu og uppbyggingu grænna svæða. Að lokum ber að nefna að þétting byggðar, sem vissulega er þarft markmið með hliðsjón af umhverfisvænni samgöngum, ýtir enn frekar undir mikilvægi þess að tryggja varðveislu og uppbyggingu grænna svæða inn í borginni. Í Túnunum búa í dag hátt í 3000 manns, og fer hratt fjölgandi. Til samanburðar búa um 5000 manns í Hlíðunum. Hér í hverfinu eru fyrirhuguð hver blokkin á fætur annarri, hásýsi, steypa, kranar og pallar, bílastæðahús, bílastæði og malbik. Hvar eru grænu svæðin? Klambratún og Laugarnesið er í ca 1,5 km fjarlægð, Grasagarðurinn í 2 km fjarlægð, en varla er eitt frímerki eftir af grænu grasi eða náttúru í Túnunum sjálfum, innan um alla steypuna. Hinn svokallaði Ármannsreitur í Sóltúninu er í raun eina frímerkið eftir í þessu sístækkandi hverfi. Svæðið er í dag að mestu eitt moldarflag, með nokkrum grastoppum, nýgræðingum sem eru að berjast við að skjóta upp kollinum, frábærri brekku sem er nýtt á veturna fyrir börnin, hrörlegum rólum og leiktækjakastala. Þar er kyrrlátt, við hliðin á leikskóla og skóla, í fjarlægð frá umferð og mengun Borgartúnsins, og er þó afar miðsvæðis í hverfinu. Íbúar, bæði úr nærliggjandi blokkum, af hjúkrunarheimilinu og skólabörn, nota svæðið til útivistar, eftir bestu getu. Þónokkrir íbúar í Túnunum hafa í áranna rás barist fyrir því að varðveita þennan reit með alls konar fyrirspurnum inn á Betri Reykjavík, hugmyndum inn á Hverfið mitt, fundum með skipulagsnefnd og pólitíkinni, tölvupóstum og erindum. Árið 2020 var sett hugmynd inn á Betri Reykjavík um almenningsgarð í Túnunum, sem lenti í efstu sætum í kosningu alls Laugardalsins. Samt var hugmyndinni vikið frá og komst ekki áfram, af einhverjum óskiljanlegum ástæðum. Í fyrra (árið 2022) var aftur reynt að setja sömu hugmynd fram, og er hugmyndin í 7. sæti yfir samtals 209 hugmyndir í Laugardalnum. Sjónarmið íbúa og óskir eru greinilega á kristaltæru, en allt kemur fyrir ekki. Hvers vegna og hvað stendur til? Skammsýnt gróðarsjónarmið borgarinnar hefur haft vinninginn. Að selja reitinn undir enn fleiri steypuklumpa vegur greinilega hærra en raddir 3000 íbúa, og skilst okkur íbúunum að ekkert sé hægt að gera. Búið er að ganga frá sölunni. Framkvæmdir fara að hefjast. Við íbúarnir höfum reynt að mæta borginni með lausnir og tillögur, bent á að hægt sé að kaupa aftur reitinn, (sem borgar sig til langs tíma), minnka byggingarmagnið eða færa bygginguna norðar og mjókka hana, svo unnt verði amk að hafa stóran sameiginlegan bakgarð sunnan megin við bygginguna. Höfum við íbúar ekki nægilega sterka rödd? Greinilega ekki þegar fjármálaöflin eru annars vegar. Almenningsgarður í Sóltúni yrði til mikils sóma, ekki bara íbúum Túnanna, heldur einnig allri Reykjavík. Ég skora á Borgaryfirvöld að skoða hér lausnir og tækifæri, og endurskoða málið. Höfundur er lögfræðingur og forkona SUM - samtaka um áhrif umhverfis á heilsu.
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun