Ríkisstuðningur til fjölmiðla í eigu sykurpabba Sigurjón Þórðarson skrifar 2. júní 2023 17:30 Í vikunni var fjölmiðlafrumvarp ríkisstjórnarinnar rætt á Alþingi. Um er að ræða frumvarp Lilju Alfreðsdóttur, menningar- og viðskiptaráðherra um áframhaldandi niðurgreiðslur á taprekstri einkarekinna fyrirtækja sem teljast til fjölmiðla. Verði frumvarpið samþykkt mun ríkissjóður halda áfram að niðurgreiða rekstrartap þeirra um 400 m. kr. á ári. Ólíkt öðrum ræðumönnum gat ég ekki lýst yfir stuðningi við frumvarpið, alls ekki. Enda er í því lagt til að greiða til fjölmiðla hærri upphæð heldur en aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í geðheilbrigðismálum hljóðar upp á næstu tvö árin. Við þurfum aðeins að staldra við og spyrja hvort þetta sé rétt forgangsröðun á opinberum fjármunum? Mikið af þessum fjármunum er að fara til fjölmiðla sem eiga sykurpabba. Þeir eru í eigu fjársterkra aðila sem fara fram á ritstjórnarstefnu sem jaðrar á við hagsmunagæslu. Ritstjórnarstefnu sem allt eins gæti verið skrifuð af hagsmunasamtökum sem þjóna mjög þröngum sérhagsmunum. Ég get tekið sem dæmi að einn fjölmiðill, sem fær 67 milljónir króna frá ríkinu, hefur svo mikla slagsíðu að því mætti jafna við það að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi væru með ritstjórnarvöld. Það er vandséð að málflutningur SFS eigi sér samhljóm með hagsmunum þjóðarinnar í nokkrum málum. Nýverið lagðist af fjölmiðill sem hafði verið rekinn með umtalsverðu tapi í áraraðir. Sá fjölmiðill var í eigu bakhjarls stjórnmálaflokks sem rak sjónarmið eigandans og treysti þannig áhrif hans og völd. Alþingismönnum hefur verið tíðrætt um lýðræðishlutverk fjölmiðla og ég held að það sé rétt að fara aðeins yfir það með gagnrýnum hætti. Menn hafa í hástemmdu orði rætt um hvað fjölmiðlar gegni mikilvægu hlutverki sem milliliður milli stjórnvalda og samfélagsins og styrki rödd almennings og veki athygli á spillingu í samfélaginu. Það er ekki svo í öllum tilfellum, langt því frá. Jafnvel eru dæmi um fjölmiðla sem berjast gegn ríkisstyrkjum. Tökum bara Viðskiptablaðið, sem fá 25 millj. kr. úr þessum potti árlega en nota þessa fjármuni svo til að berjast gegn því að aðrir fái ríkisstyrki. Þetta er auðvitað allt svolítið undarlegt. Þá verður að horfa auðvitað til Ríkisútvarpsins. Fólk talar gjarnan á þeim nótum að Rúv sé heilagara en páfinn og hafið yfir alla gagnrýni. En svo er bara alls ekki.Fer þar fram gagnrýnin fjölmiðlum. Já, að sjálfsögðu. Við munum öll eftir umfjöllun Kveiks um starfsemi Samherja í Namibíu. En hvað varð um fréttamennina í kjölfarið? Fengu þeir stuðning hjá yfirstjórninni? Varla. Þeir hlutu áminningu frá siðanefnd RÚV og hrökkluðust meira og minna allir frá ríkisstofnuninni. Fjármunir sem hafa runnið til RÚV hafa aukist ár frá ári, og kostnaður við rekstur stofnunarinnar jókst nánast um milljarð á milli áranna 2021 og 2022. Og það sem meira er þá jukust að auglýsingatekjurnar um 400 millj. kr. á milli ára. Þannig að sú upphæð sem á að renna til styrktar einkarekinna fjölmiðla er sú sama og aukningin í auglýsingatekjum RÚV. Hvað með öryggishlutverk RÚV? Það er algerlega ofmetið. Tæknin hefur þróast og stjórnvöld geta komið tilkynningum til almennings símleiðis, eða í gegnum netið með litlum vandræðum. Opinber þjónusta sem snýr að öryggismálum fer í dag að mestu leyti fram í gegnum netið. Sem dæmi má nefna veður.is. Að vísu hefur sá vefur, sem gegnir mikilvægu þjónustuhlutverki fyrir sæfarendur og vegfarendur. En öryggishlutverkið er ýkt í umræðunni. Fólk fer inn á veður.is áður en haldið er út á sjó. Fólk fer á vegagerd.is áður en farið er yfir heiðar. Fólk getur fengið miklu beinskeyttari og betri varúðarmerki í gegnum símann heldur en í gegnum útvarp eða sjónvarp. Auk þess er í dag greiðari aðgangur að alls konar opinberum upplýsingum. Með netinu er hægt að nálgast skýrslur Ríkisendurskoðunar með beinum hætti með góðum útdrætti, þar er hægt að nálgast álagningarseðla, úrskurði stjórnvalda, upplýsingar um störf Alþingis og ríkisstjórnarinnar, og áfram mætti lengi telja.. Hvers vegna er lýðræðis- og öryggishlutverk fjölmiðla lofsungið svo? Ég tel það vera þannig að atvinnustjórnmálamenn þurfa á þessum miðlum að halda að spegla sig út í samfélagið. Þarna virðist vera eitthvert samlífi eða jafnvel samhjálp í gangi. Höfundur er varaþingmaður Flokks fólksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ríkisútvarpið Fjölmiðlar Mest lesið Grindavík lifir Kristín María Birgisdóttir,Dagmar Valsdóttir Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Grindavík lifir Kristín María Birgisdóttir,Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Sjá meira
Í vikunni var fjölmiðlafrumvarp ríkisstjórnarinnar rætt á Alþingi. Um er að ræða frumvarp Lilju Alfreðsdóttur, menningar- og viðskiptaráðherra um áframhaldandi niðurgreiðslur á taprekstri einkarekinna fyrirtækja sem teljast til fjölmiðla. Verði frumvarpið samþykkt mun ríkissjóður halda áfram að niðurgreiða rekstrartap þeirra um 400 m. kr. á ári. Ólíkt öðrum ræðumönnum gat ég ekki lýst yfir stuðningi við frumvarpið, alls ekki. Enda er í því lagt til að greiða til fjölmiðla hærri upphæð heldur en aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í geðheilbrigðismálum hljóðar upp á næstu tvö árin. Við þurfum aðeins að staldra við og spyrja hvort þetta sé rétt forgangsröðun á opinberum fjármunum? Mikið af þessum fjármunum er að fara til fjölmiðla sem eiga sykurpabba. Þeir eru í eigu fjársterkra aðila sem fara fram á ritstjórnarstefnu sem jaðrar á við hagsmunagæslu. Ritstjórnarstefnu sem allt eins gæti verið skrifuð af hagsmunasamtökum sem þjóna mjög þröngum sérhagsmunum. Ég get tekið sem dæmi að einn fjölmiðill, sem fær 67 milljónir króna frá ríkinu, hefur svo mikla slagsíðu að því mætti jafna við það að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi væru með ritstjórnarvöld. Það er vandséð að málflutningur SFS eigi sér samhljóm með hagsmunum þjóðarinnar í nokkrum málum. Nýverið lagðist af fjölmiðill sem hafði verið rekinn með umtalsverðu tapi í áraraðir. Sá fjölmiðill var í eigu bakhjarls stjórnmálaflokks sem rak sjónarmið eigandans og treysti þannig áhrif hans og völd. Alþingismönnum hefur verið tíðrætt um lýðræðishlutverk fjölmiðla og ég held að það sé rétt að fara aðeins yfir það með gagnrýnum hætti. Menn hafa í hástemmdu orði rætt um hvað fjölmiðlar gegni mikilvægu hlutverki sem milliliður milli stjórnvalda og samfélagsins og styrki rödd almennings og veki athygli á spillingu í samfélaginu. Það er ekki svo í öllum tilfellum, langt því frá. Jafnvel eru dæmi um fjölmiðla sem berjast gegn ríkisstyrkjum. Tökum bara Viðskiptablaðið, sem fá 25 millj. kr. úr þessum potti árlega en nota þessa fjármuni svo til að berjast gegn því að aðrir fái ríkisstyrki. Þetta er auðvitað allt svolítið undarlegt. Þá verður að horfa auðvitað til Ríkisútvarpsins. Fólk talar gjarnan á þeim nótum að Rúv sé heilagara en páfinn og hafið yfir alla gagnrýni. En svo er bara alls ekki.Fer þar fram gagnrýnin fjölmiðlum. Já, að sjálfsögðu. Við munum öll eftir umfjöllun Kveiks um starfsemi Samherja í Namibíu. En hvað varð um fréttamennina í kjölfarið? Fengu þeir stuðning hjá yfirstjórninni? Varla. Þeir hlutu áminningu frá siðanefnd RÚV og hrökkluðust meira og minna allir frá ríkisstofnuninni. Fjármunir sem hafa runnið til RÚV hafa aukist ár frá ári, og kostnaður við rekstur stofnunarinnar jókst nánast um milljarð á milli áranna 2021 og 2022. Og það sem meira er þá jukust að auglýsingatekjurnar um 400 millj. kr. á milli ára. Þannig að sú upphæð sem á að renna til styrktar einkarekinna fjölmiðla er sú sama og aukningin í auglýsingatekjum RÚV. Hvað með öryggishlutverk RÚV? Það er algerlega ofmetið. Tæknin hefur þróast og stjórnvöld geta komið tilkynningum til almennings símleiðis, eða í gegnum netið með litlum vandræðum. Opinber þjónusta sem snýr að öryggismálum fer í dag að mestu leyti fram í gegnum netið. Sem dæmi má nefna veður.is. Að vísu hefur sá vefur, sem gegnir mikilvægu þjónustuhlutverki fyrir sæfarendur og vegfarendur. En öryggishlutverkið er ýkt í umræðunni. Fólk fer inn á veður.is áður en haldið er út á sjó. Fólk fer á vegagerd.is áður en farið er yfir heiðar. Fólk getur fengið miklu beinskeyttari og betri varúðarmerki í gegnum símann heldur en í gegnum útvarp eða sjónvarp. Auk þess er í dag greiðari aðgangur að alls konar opinberum upplýsingum. Með netinu er hægt að nálgast skýrslur Ríkisendurskoðunar með beinum hætti með góðum útdrætti, þar er hægt að nálgast álagningarseðla, úrskurði stjórnvalda, upplýsingar um störf Alþingis og ríkisstjórnarinnar, og áfram mætti lengi telja.. Hvers vegna er lýðræðis- og öryggishlutverk fjölmiðla lofsungið svo? Ég tel það vera þannig að atvinnustjórnmálamenn þurfa á þessum miðlum að halda að spegla sig út í samfélagið. Þarna virðist vera eitthvert samlífi eða jafnvel samhjálp í gangi. Höfundur er varaþingmaður Flokks fólksins.
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun