Áherslur taka mið af verðbólgu, aðhaldi og forgangsröðun Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 12. september 2023 08:58 Bjarni Benediktsson, fjármálaráðherra. Vísir/Vilhelm Fjárlagafrumvarpið fyrir 2024 hefur verið kynnt. Áherslur þess taka mið af talsverðri spennu sem haldist hefur í hendur við mikinn slátt í hagkerfinu og birtist fylgisfiskur þess meðal annars í verðbólgu. Stutt verður við heimili samhliða áherslu á aðhald. Þetta kemur fram í tilkynningu frá Fjármála-og efnahagsráðuneytinu. Þar segir að ekkert Evrópuríki sem tölur ná til hafi haft meiri hagvöxt á fyrri helmingi ársins en Ísland. Hröðum vexti hafa fylgt mikil umsvif á vinnumarkaði, en atvinnuleysi sé hverfandi og starfandi fólki hefur fjölgað um ríflega 30 þúsund frá síðustu mánuðum ársins 2020 Forgangsröðun í þágu mikilvægra innviða og almannaþjónustu einkennir komandi ár þar sem ríkið heldur áfram að leggja sín lóð á vogarskálarnar til að draga úr verðbólguþrýstingi í hagkerfinu. Frumjöfnuður hátt í 100 milljörðum króna betri en áætlað var Gert er ráð fyrir að frumjöfnuður ríkissjóðs í ár verði hátt í 100 milljörðum króna betri en áætlað var við samþykkt fjárlaga yfirstandandi árs en þannig verða tekjur 50 milljörðum meiri en útgjöld að frádregnum vaxtagjöldum og vaxtatekjum. Frumjöfnuður var þegar orðinn jákvæður í fyrra, í fyrsta sinn frá árinu 2019, og nemur batinn yfir 190 ma.kr. á milli áranna 2021 og 2022. Ekki eru mörg dæmi í hagsögu Íslands þar sem jafn mikill bati hefur átt sér stað milli ára, að því er segir í tilkynningunni. Gert er ráð fyrir að frumjöfnuðurinn haldi áfram að batna árið 2024 þegar leiðrétt er fyrir liðum sem skekkja samanburðinn við yfirstandandi ár, á borð við einskiptistekjur vegna sölu Landsvirkjunar á Landsneti í lok síðasta árs. Ef haldið er áfram á sömu braut er færi á að heildarjöfnuður verði jákvæður áður en langt um líður. Stutt við heimili samhliða betri afkomu Á sama tíma og afkoman batnar til muna hefur verið lögð áhersla á að verja kaupmátt fólks og styrkja húsnæðis- og barnabótakerfin, að því er segir í tilkynningu fjármálaráðuneytisins. Þar segir að sú breyting á tekjuskatti sem tekin var upp í áföngum á árunum 2020–2022 hafi ótvírætt sannað gildi sitt. Kerfið stuðli að bættum kaupmætti heimilanna, ekki síst þeirra sem eru með lægstar tekjur. Í ársbyrjun sé gert ráð fyrir að persónuafsláttur hækki um rúmlega 5 þúsund kr. á mánuði og að skattleysismörk hækki um rúmlega 16 þúsund kr. Einstaklingur með 500 þúsund í mánaðartekjur mun því greiða ríflega 7 þúsund kr. minna í skatt í janúar 2024 heldur en hann gerði í desember 2023. 3.000 fleiri fjölskyldur fá barnabætur í nýju kerfi „Seinna skrefið í nýju barnabótakerfi tekur gildi í ársbyrjun. Breytingarnar sem hafa verið innleiddar undanfarin tvö ár hafa tryggt 3.000 fleiri fjölskyldum barnabætur en raunin hefði verið í óbreyttu kerfi. Nýju fyrirkomulagi fylgir einnig töluvert hagræði fyrir barnafjölskyldur með því að teknar eru upp samtímagreiðslur barnabóta,“ segir í tilkynningunni. Stjórnvöld hafi sömuleiðis lagt áherslu á að verja kaupmátt bóta almannatrygginga undanfarin ár. Því til marks hafi verið tekin sérstök ákvörðun um að hækka bætur, umfram hækkun í fjárlögum, um mitt ár 2022 og 2023 til að milda áhrif verðbólgu á tekjulága hópa. Áhersla á aðhald Ríkissjóður hefur staðið gegn vexti eftirspurnar og verðbólgu síðastliðin tvö ár og útlit er fyrir að svo verði enn á næsta ári þegar áhrif efnahagslega aðhaldsins koma fram í auknum mæli, að því er fram kemur í tilkynningunni. „Til viðbótar við mikinn viðsnúning síðustu misseri eru 17 milljarða ráðstafanir útfærðar í frumvarpinu til að hægja á vexti útgjalda. Þar af er gert ráð fyrir að launakostnaður stofnana lækki um 5 milljarða króna. Vörður verður þó áfram staðinn um framlínustarfsemi, m.a. á sviði heilbrigðismála, löggæslu, dómstóla og menntamála.“ Þá lækki önnur rekstrargjöld á borð við ferðakostnað, auk þess sem stefnt er á að hagræða um 4 milljarða með hagkvæmari opinberum innkaupum. Enn fremur sé aukið á aðhald innan ráðuneyta og dregið úr nýjum verkefnum – og að með því náist allt að 8 milljarða hagræðing. Breytt gjaldtaka af ökutækjum og umferð „Samhliða aðhaldi í útgjöldum er ráðist í nokkrar aðgerðir á tekjuhlið ríkisfjármálanna. Nefna má að fyrsta skrefið verður tekið í breyttri gjaldtöku af ökutækjum og umferð á nýju ári, líkt og boðað hefur verið. Innleitt verður nýtt, einfaldara og sanngjarnara kerfi þar sem greiðslur eru í auknum mæli tengdar notkun svo hægt verði að standa að metnaðarfullri uppbyggingu samhliða nauðsynlegu viðhaldi vegakerfisins.“ Tengd skjöl Frumvarp_til_fjárlaga_2024PDF12.5MBSækja skjal Fjárlagafrumvarp 2024 Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Alþingi Rekstur hins opinbera Mest lesið Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu Erlent Ekki lægri meðalhiti frá árinu 1997 Veður Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Útsendarar GRU sagðir hafa sent eldsprengjur með flugvélum Erlent Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent „Þetta var hræðilegt slys“ Innlent Fleiri fréttir „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjálfstæðismenn vilja taka upp samræmd próf Sjónum beint til vinstri í kosningapallborðinu Ríkið þrýsti læknum út í harðari verkfallsaðgerðir Aukaþingmaður leikur enn lausum hala Baráttan í Bandaríkjunum á lokametrunum Málið komið á „endastöð“ og rannsókn lokið Bergþór hæðist að Bjarna og Sigurði Inga Enginn stjórnmálamaður á loftslagsráðstefnu „Brottfararúrræði þurfa ekki að vera grimm eða harðneskjuleg” Enginn verið stuðaður með rafbyssu ennþá Þétt skjálftavirkni í nótt en ekki nægur kraftur fyrir kvikuhlaup Verkfallið hafi mikil áhrif á fáar fjölskyldur og lítil áhrif á samfélagið Sjá meira
Þetta kemur fram í tilkynningu frá Fjármála-og efnahagsráðuneytinu. Þar segir að ekkert Evrópuríki sem tölur ná til hafi haft meiri hagvöxt á fyrri helmingi ársins en Ísland. Hröðum vexti hafa fylgt mikil umsvif á vinnumarkaði, en atvinnuleysi sé hverfandi og starfandi fólki hefur fjölgað um ríflega 30 þúsund frá síðustu mánuðum ársins 2020 Forgangsröðun í þágu mikilvægra innviða og almannaþjónustu einkennir komandi ár þar sem ríkið heldur áfram að leggja sín lóð á vogarskálarnar til að draga úr verðbólguþrýstingi í hagkerfinu. Frumjöfnuður hátt í 100 milljörðum króna betri en áætlað var Gert er ráð fyrir að frumjöfnuður ríkissjóðs í ár verði hátt í 100 milljörðum króna betri en áætlað var við samþykkt fjárlaga yfirstandandi árs en þannig verða tekjur 50 milljörðum meiri en útgjöld að frádregnum vaxtagjöldum og vaxtatekjum. Frumjöfnuður var þegar orðinn jákvæður í fyrra, í fyrsta sinn frá árinu 2019, og nemur batinn yfir 190 ma.kr. á milli áranna 2021 og 2022. Ekki eru mörg dæmi í hagsögu Íslands þar sem jafn mikill bati hefur átt sér stað milli ára, að því er segir í tilkynningunni. Gert er ráð fyrir að frumjöfnuðurinn haldi áfram að batna árið 2024 þegar leiðrétt er fyrir liðum sem skekkja samanburðinn við yfirstandandi ár, á borð við einskiptistekjur vegna sölu Landsvirkjunar á Landsneti í lok síðasta árs. Ef haldið er áfram á sömu braut er færi á að heildarjöfnuður verði jákvæður áður en langt um líður. Stutt við heimili samhliða betri afkomu Á sama tíma og afkoman batnar til muna hefur verið lögð áhersla á að verja kaupmátt fólks og styrkja húsnæðis- og barnabótakerfin, að því er segir í tilkynningu fjármálaráðuneytisins. Þar segir að sú breyting á tekjuskatti sem tekin var upp í áföngum á árunum 2020–2022 hafi ótvírætt sannað gildi sitt. Kerfið stuðli að bættum kaupmætti heimilanna, ekki síst þeirra sem eru með lægstar tekjur. Í ársbyrjun sé gert ráð fyrir að persónuafsláttur hækki um rúmlega 5 þúsund kr. á mánuði og að skattleysismörk hækki um rúmlega 16 þúsund kr. Einstaklingur með 500 þúsund í mánaðartekjur mun því greiða ríflega 7 þúsund kr. minna í skatt í janúar 2024 heldur en hann gerði í desember 2023. 3.000 fleiri fjölskyldur fá barnabætur í nýju kerfi „Seinna skrefið í nýju barnabótakerfi tekur gildi í ársbyrjun. Breytingarnar sem hafa verið innleiddar undanfarin tvö ár hafa tryggt 3.000 fleiri fjölskyldum barnabætur en raunin hefði verið í óbreyttu kerfi. Nýju fyrirkomulagi fylgir einnig töluvert hagræði fyrir barnafjölskyldur með því að teknar eru upp samtímagreiðslur barnabóta,“ segir í tilkynningunni. Stjórnvöld hafi sömuleiðis lagt áherslu á að verja kaupmátt bóta almannatrygginga undanfarin ár. Því til marks hafi verið tekin sérstök ákvörðun um að hækka bætur, umfram hækkun í fjárlögum, um mitt ár 2022 og 2023 til að milda áhrif verðbólgu á tekjulága hópa. Áhersla á aðhald Ríkissjóður hefur staðið gegn vexti eftirspurnar og verðbólgu síðastliðin tvö ár og útlit er fyrir að svo verði enn á næsta ári þegar áhrif efnahagslega aðhaldsins koma fram í auknum mæli, að því er fram kemur í tilkynningunni. „Til viðbótar við mikinn viðsnúning síðustu misseri eru 17 milljarða ráðstafanir útfærðar í frumvarpinu til að hægja á vexti útgjalda. Þar af er gert ráð fyrir að launakostnaður stofnana lækki um 5 milljarða króna. Vörður verður þó áfram staðinn um framlínustarfsemi, m.a. á sviði heilbrigðismála, löggæslu, dómstóla og menntamála.“ Þá lækki önnur rekstrargjöld á borð við ferðakostnað, auk þess sem stefnt er á að hagræða um 4 milljarða með hagkvæmari opinberum innkaupum. Enn fremur sé aukið á aðhald innan ráðuneyta og dregið úr nýjum verkefnum – og að með því náist allt að 8 milljarða hagræðing. Breytt gjaldtaka af ökutækjum og umferð „Samhliða aðhaldi í útgjöldum er ráðist í nokkrar aðgerðir á tekjuhlið ríkisfjármálanna. Nefna má að fyrsta skrefið verður tekið í breyttri gjaldtöku af ökutækjum og umferð á nýju ári, líkt og boðað hefur verið. Innleitt verður nýtt, einfaldara og sanngjarnara kerfi þar sem greiðslur eru í auknum mæli tengdar notkun svo hægt verði að standa að metnaðarfullri uppbyggingu samhliða nauðsynlegu viðhaldi vegakerfisins.“ Tengd skjöl Frumvarp_til_fjárlaga_2024PDF12.5MBSækja skjal
Fjárlagafrumvarp 2024 Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Alþingi Rekstur hins opinbera Mest lesið Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu Erlent Ekki lægri meðalhiti frá árinu 1997 Veður Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Útsendarar GRU sagðir hafa sent eldsprengjur með flugvélum Erlent Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent „Þetta var hræðilegt slys“ Innlent Fleiri fréttir „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjálfstæðismenn vilja taka upp samræmd próf Sjónum beint til vinstri í kosningapallborðinu Ríkið þrýsti læknum út í harðari verkfallsaðgerðir Aukaþingmaður leikur enn lausum hala Baráttan í Bandaríkjunum á lokametrunum Málið komið á „endastöð“ og rannsókn lokið Bergþór hæðist að Bjarna og Sigurði Inga Enginn stjórnmálamaður á loftslagsráðstefnu „Brottfararúrræði þurfa ekki að vera grimm eða harðneskjuleg” Enginn verið stuðaður með rafbyssu ennþá Þétt skjálftavirkni í nótt en ekki nægur kraftur fyrir kvikuhlaup Verkfallið hafi mikil áhrif á fáar fjölskyldur og lítil áhrif á samfélagið Sjá meira