Nú eru menn ekki að lesa salinn Helga Sigrún Harðardóttir skrifar 16. nóvember 2023 16:01 Lögð hefur verið fram tillaga tveggja þingmanna Miðflokksins á Alþingi þess efnis að jafnlaunavottun verði afnumin. Það er ekki mjög hressandi að uppgötva hvað menn lesa salinn illa eftir að 100.000 konur og kvár hittust í miðbæ Reykjavíkur þann 24. október s.l. En það er svo sem ekki nýtt. Í tillögunni eru raktar helstu kröfur um vottunina sem gerðar voru við breytingu á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og helstu breytingar sem gerðar hafa verið síðan. Þær breytingar hafa fyrst og fremst falist í eftirgjöf á upphaflegum kröfum, einkum hvað varðar minnstu fyrirtækin. Þar er einnig að finna upplýsingar um að nýleg íslensk rannsókn hafi leitt í ljós að stjórnvöld hafi ekki veitt nægjanlega góðar leiðbeiningar um útfærslu þessarra krafna og skortur á eftirliti og viðmiðum hafi haft áhrif á viðhorf stjórnenda þeirra fyrirtækja sem kröfurnar náðu til. Í niðurlagi tillögunnar segja þeir félagar að nú sé ljóst að ekki hafi tekist sem skyldi að uppfylla jafnlaunavottun og að kröfurnar hafi verið íþyngjandi fyrir smærri fyrirtæki þar sem ferlið sé kostnaðarsamt og auki flækjustig. Þess vegna sé ekki forsenda fyrir því að halda áfram með vottunina. Við þurfum að skoða þá fullyrðingu betur. Forsendur tillöguflytjenda um að jafnlaunavottun sé of flókin fyrir minnstu fyrirtækin, heldur ekki. Búið er að koma til móts við þau með því að afnema kröfur um vottun og færa þær niður í jafnlaunastaðfestingu sem krefst minni vinnu og ekki vottunar. Margítrekað hafa frestir verið færður aftur í tímann til að búa til meira svigrúm fyrir þau. Í stað þess að sýna snefil af metnaði og styðja við það að hressa upp á það sem upp á vantar hjá stjórnvöldum og þannig hvetja til áframhaldandi notkun jafnlaunavottunar, sem hefur vakið athygli og aðdáun langt út fyrir landsteinana, þá vilja þessir þingmenn Miðflokksins gefast upp úti í miðri á og snauta til baka á upphafsreit. Það sem ekki er sagt Í rannsókninni sem vitnað er til kemur fram að launamunur hafi dregist saman um tæp átta prósentustig. Það á að vísu við bæði um vottuð og óvottuð fyrirtæki. Rannsóknin sýnir svo ekki verður um villst að jafnlaunavottun skilar árangri, bæði meðal vottaðra og óvottaða fyrirtækja og að jafnlaunavottun hefur styrkt annað gæðastarf innan þeirra. Þar kemur einnig fram að skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila hafi verið vandamál sem stjórnvöld þurfi að bregðast við með skýrum hætti enda komu fram alvarlegar athugasemdir við regluverk stjórnvalda. Það voru raunar áhyggjur sem Staðlaráð Íslands lýsti yfir á sínum tíma þegar frumvarpið um jafnlaunavottunina kom fram. Þá er ljóst að eftirlitsaðila skortir enn fjármagn og mannafla til að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Sem skýrir mögulega þá staðreynd að enn virðist vanta upp á innleiðingu staðalsins þó lögbundnar kröfur séu þar um. Ávinningur vegur þyngra en hindranir við staðfestingu Jafnlaunastaðallinn er ekki fullkominn. Hann tekur t.a.m. ekki á kerfisbundnum launamun á milli stétta þar sem hefðbundin kvennastörf eru alla jafna lægra metin en hefðbundin karlastörf. Það væri góður upphafsreitur fyrir Miðflokksmenn að beita sér á. Þeir mættu þó líka lesa niðurstöðukafla rannsóknarinnar þar sem segir að þrátt fyrir gagnrýni, sem einkum beinist að stjórnvöldum, vegi ávinningur jafnlaunavottunar þynga en hindranir tengdar staðfestingu staðalsins. Hún hafi leitt til agaðri vinnubragða og skýrra viðmiða við launasetningu, aukið gagnsæi ákvarðana og gert upplýsingar aðgengilegri fyrir starfsfólk og stjórnendur. Allt þetta leiði til málefnalegri rökstuðnings fyrir launaákvörðunum. Hér er sumsé gullið tækifæri til að yfirvinna það sem ekki tókst hjá stjórnvöldum í fyrstu tilraun í stað þess að gefast upp. Slík uppgjöf er metnaðarleysi og fúsk á hæsta stigi. Leggiði frekar til stuðning við Jafnréttisstofu svo hún hafi burði til að fylgja málinu eftir og tryggja að þau fyrirtæki sem enn standa út af og hafa ekki uppfyllt kröfurnar, geri það. Koma svo Sigmundur og Bergþór. Það er ekki of seint að skipta um skoðun! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenskra staðla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Miðflokkurinn Jafnréttismál Alþingi Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Skoðun Unglingar eiga skilið heildstætt mat frá framhaldsskólum Sigurður Kári Harðarson skrifar Sjá meira
Lögð hefur verið fram tillaga tveggja þingmanna Miðflokksins á Alþingi þess efnis að jafnlaunavottun verði afnumin. Það er ekki mjög hressandi að uppgötva hvað menn lesa salinn illa eftir að 100.000 konur og kvár hittust í miðbæ Reykjavíkur þann 24. október s.l. En það er svo sem ekki nýtt. Í tillögunni eru raktar helstu kröfur um vottunina sem gerðar voru við breytingu á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og helstu breytingar sem gerðar hafa verið síðan. Þær breytingar hafa fyrst og fremst falist í eftirgjöf á upphaflegum kröfum, einkum hvað varðar minnstu fyrirtækin. Þar er einnig að finna upplýsingar um að nýleg íslensk rannsókn hafi leitt í ljós að stjórnvöld hafi ekki veitt nægjanlega góðar leiðbeiningar um útfærslu þessarra krafna og skortur á eftirliti og viðmiðum hafi haft áhrif á viðhorf stjórnenda þeirra fyrirtækja sem kröfurnar náðu til. Í niðurlagi tillögunnar segja þeir félagar að nú sé ljóst að ekki hafi tekist sem skyldi að uppfylla jafnlaunavottun og að kröfurnar hafi verið íþyngjandi fyrir smærri fyrirtæki þar sem ferlið sé kostnaðarsamt og auki flækjustig. Þess vegna sé ekki forsenda fyrir því að halda áfram með vottunina. Við þurfum að skoða þá fullyrðingu betur. Forsendur tillöguflytjenda um að jafnlaunavottun sé of flókin fyrir minnstu fyrirtækin, heldur ekki. Búið er að koma til móts við þau með því að afnema kröfur um vottun og færa þær niður í jafnlaunastaðfestingu sem krefst minni vinnu og ekki vottunar. Margítrekað hafa frestir verið færður aftur í tímann til að búa til meira svigrúm fyrir þau. Í stað þess að sýna snefil af metnaði og styðja við það að hressa upp á það sem upp á vantar hjá stjórnvöldum og þannig hvetja til áframhaldandi notkun jafnlaunavottunar, sem hefur vakið athygli og aðdáun langt út fyrir landsteinana, þá vilja þessir þingmenn Miðflokksins gefast upp úti í miðri á og snauta til baka á upphafsreit. Það sem ekki er sagt Í rannsókninni sem vitnað er til kemur fram að launamunur hafi dregist saman um tæp átta prósentustig. Það á að vísu við bæði um vottuð og óvottuð fyrirtæki. Rannsóknin sýnir svo ekki verður um villst að jafnlaunavottun skilar árangri, bæði meðal vottaðra og óvottaða fyrirtækja og að jafnlaunavottun hefur styrkt annað gæðastarf innan þeirra. Þar kemur einnig fram að skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila hafi verið vandamál sem stjórnvöld þurfi að bregðast við með skýrum hætti enda komu fram alvarlegar athugasemdir við regluverk stjórnvalda. Það voru raunar áhyggjur sem Staðlaráð Íslands lýsti yfir á sínum tíma þegar frumvarpið um jafnlaunavottunina kom fram. Þá er ljóst að eftirlitsaðila skortir enn fjármagn og mannafla til að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Sem skýrir mögulega þá staðreynd að enn virðist vanta upp á innleiðingu staðalsins þó lögbundnar kröfur séu þar um. Ávinningur vegur þyngra en hindranir við staðfestingu Jafnlaunastaðallinn er ekki fullkominn. Hann tekur t.a.m. ekki á kerfisbundnum launamun á milli stétta þar sem hefðbundin kvennastörf eru alla jafna lægra metin en hefðbundin karlastörf. Það væri góður upphafsreitur fyrir Miðflokksmenn að beita sér á. Þeir mættu þó líka lesa niðurstöðukafla rannsóknarinnar þar sem segir að þrátt fyrir gagnrýni, sem einkum beinist að stjórnvöldum, vegi ávinningur jafnlaunavottunar þynga en hindranir tengdar staðfestingu staðalsins. Hún hafi leitt til agaðri vinnubragða og skýrra viðmiða við launasetningu, aukið gagnsæi ákvarðana og gert upplýsingar aðgengilegri fyrir starfsfólk og stjórnendur. Allt þetta leiði til málefnalegri rökstuðnings fyrir launaákvörðunum. Hér er sumsé gullið tækifæri til að yfirvinna það sem ekki tókst hjá stjórnvöldum í fyrstu tilraun í stað þess að gefast upp. Slík uppgjöf er metnaðarleysi og fúsk á hæsta stigi. Leggiði frekar til stuðning við Jafnréttisstofu svo hún hafi burði til að fylgja málinu eftir og tryggja að þau fyrirtæki sem enn standa út af og hafa ekki uppfyllt kröfurnar, geri það. Koma svo Sigmundur og Bergþór. Það er ekki of seint að skipta um skoðun! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenskra staðla.
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun