Seðlabankinn hækkar raunvexti Heimir Már Pétursson og Sólrún Dögg Jósefsdóttir skrifa 7. febrúar 2024 19:21 Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir aðgerðir Seðlabankans í baráttunni við verðbólguna farnar að skila árangri. Stöð 2/Ívar Fannar Seðlabankinn tók meðvitaða ákvörðun um það í morgun að hækka raunvexti með því að halda meginvöxtum sínum óbreyttum á sama tíma og verðbólga er að minnka. Seðlabankastjóri segir þetta til marks um að aðgerðir hans gegn verðbólgu hafi skilað árangri. Peningastefnunefnd Seðlabankans tilkynnti í morgun að meginvextir (stýrivextir) bankans verði óbreyttir í 9,25 prósentum. Þeir sem skulda óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum var væntanlega létt að bankinn skyldi ekki hækka vextina. En ekki er allt sem sýnist. Verðbólga hefur minnkað hratt að undanförnu, nú síðast um heilt prósentustig milli desember og janúar og stendur í 6,7 prósentum. Á þessari mynd sést hvernig meginvextir voru neikvæðir frá janúar 2020 til júlí 2023 en eru nú orðnir jákvæðir.Grafík/Sara Allt frá janúar 2018 til febrúar 2020 var verðbólga lítil á íslenskan mælikvarða og dansar í kringum 2,5 prósenta markmið Seðlabankans. Á sama tíma voru vextir nokkuð hærri en sem nam verðbólgunni. Síðan skellur covid-faraldurinn á og Seðlabankinn hóf að lækka vexti og það hratt og næstu þrjú árin var verðbólgan meiri en vaxtaprósentan. Þetta þýðir að þeir sem voru með óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum voru með neikvæða vexti. Það er verðmæti húseignar þeirra jókst á sama tíma og höfuðstóll húsnæðislánsins rýrnaði. Eftir að meginvextir Seðlabankans höfðu verið í 0,75 prósentum í hálft ár, tók bankinn að hækka vexti á ný í maí 2021 og þar með hófst eltingaleikur vaxtanna við vaxandi verðbólgu. Þeim tímamótum var síðan náð í aðgerðum bankans í júlí í fyrra, að vextirnir urðu hærri en prósentutala verðbólgunnar. Þar með urðu raunvextir jákvæðir og í dag eru meginvextirnir 2,55 prósentum hærri en verðbólgan. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri telur góðar líkur á að verðbólga verði komin niður í 4,1 prósent í lok þessa árs.Vísir/Vilhem Með því að halda meginvöxtunum óbreyttum í dag í stað þess að lækka þá í takti við minni verðbólgu er Seðlabankinn því að taka meðvitaða ákvörðun um að hækka raunvexti. „Það er að skila sér núna með því að hagkerfið er að hægja á sér. Þannig að þetta er allt í rétta átt. Verðbólga er að minnka, það er að hægja á eftirspurn. Við erum að sjá bættan viðskiptajöfnuð,“ segir Ásgeir. Það sem réði mestu um hjöðnun verðbólgunnar um eitt prósentustig milli desember og janúar voru janúarútsölunnar og umtalsverð lækkun flugfargjalda. Sem að hluta má rekja til þess að heimilin eru farin að halda aftur af sér í neyslu, ferðast minna. Seðlabankastjóri bendir á að ferðaþjónustan í víðri merkingu sé orðin aðalútflutningsgrein þjóðarinnar í alþjóðlegri samkeppni. „Þannig að ef við höldum áfram að vera með miklar hækkanir og verðbólgu, meiri en aðrar þjóðir, erum við náttúrlega að prísa okkur út af markaði. Það er vel mögulegt líka. …. Það er ekki endilega sjálfgefið að fólk vilji koma til Íslands alltaf. Við erum í samkeppni við aðra áfangastaði,“ segir Ásgeir Jónsson. Vonast eftir breytingum eftir kjaraviðræður Finnbjörn Hermannsson forseti ASÍ ræddi við fréttamann í kvöldfréttum. Hann sagði það hafa verið vitað mál að vextir myndu ekki breytast í dag. „Ég geri ráð fyrir að Seðlabankinn vilji sjá hvað gerist í kjarasamningunum. Það er tiltölulega stutt í næstu vaxtabreytingu í mars. Og þá erum við að vonast eftir breytingum, að það lækki vextir,“ sagði Finnbjörn. Næsti vaxtaákvörðunardagur er tuttugasti mars. Finnbjörn kveðst vona að þá liggi fyrir niðurstaða í kjaraviðræðum. „Alla vega heildarkjarasamningana þó það verði einhverjir eftir. Þá ætti Seðlabankinn að geta tekið afstöðu til vaxtalækkunar út frá raunveruleika sem þá verður á staðnum.“ Finnbjörn segir ákvörðun ýmissa aðila í atvinnulífinu um að frysta eða lækka verð sín góða teikn um að aðilar ætli að taka undir með Alþýðusambandinu. „Þegar við erum búin að skrifa undir þurfa fyrirtækin að taka við og vera með eins mikið aðhald í hækkunum eins og hægt er og vonandi lækkanir eins og IKEA gerði.“ Verðlag Seðlabankinn Efnahagsmál ASÍ Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Tengdar fréttir Minni vöxtur í ferðaþjónustu myndi „létta á þrýstingi“ á peningastefnuna Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að ef það yrði minni vöxtur í ferðaþjónustu þá myndi það „draga úr spennu og létta á þrýstingi“ sem peningastefnan sé að reyna framkalla. 7. febrúar 2024 15:32 Flutningar Grindvíkinga hafi lítil áhrif á fasteignamarkaðinn í borginni Seðlabankastjóri telur að brottflutningur fólks frá Grindavík vegna jarðhræringa muni ekki hafa mikil áhrif á fasteignamarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Áhrifin verði mögulega bundin við Reykjanes og nágrenni. „Það kæmi ekki á óvart ef íbúar vilja búa þar nálægt. Ég held að áhrifin verði aðallega þar í kring.“ 7. febrúar 2024 12:03 Seðlabankastjóri segir allt á réttri leið Verulega hefur dregið úr einkaneyslu og hagvöxtur fer hratt minnkandi enda hafa raunvextir hækkað töluvert frá því í júní í fyrra. Seðlabankinn fylgist grannt með framgangi kjaraviðræðna og ákvað í morgun að halda meginvöxtum sínum óbreyttum. 7. febrúar 2024 11:52 Dapurlegt ef stjórnvöld ætla að draga í land í kjaraviðræðum vegna Grindavíkur Formaður VR segir dapurlegt ef stjórnvöld ætli að notfæra sér stöðuna í Grindavík til að draga í land með aðgerðir í tengslum við nýja kjarasamninga. Stjórnvöld og Samtök atvinnulífsins virðist ekki hafa trú á að hægt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum. Ef Seðlabankinn hækki vexti í byrjun febrúar sé þátttöku verkalýðshreyfingarinnar í þessari tilraun lokið. 23. janúar 2024 11:46 Mest lesið Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Innlent „Til hamingju hálfvitar“ Innlent Svikahrappur beið eftir flugferð framkvæmdastjórans Innlent Dæmi um að fyrirtæki tapi tugum milljóna í „forstjórasvindli“ Innlent Hvalreki í Njarðvík við Borgarfjörð eystri Innlent Forsætisráðherra vill sjá nýtt fangelsi á Stóra Hrauni sem fyrst Innlent Vildu ekki til Íslands þegar loks bauðst að snúa heim Innlent Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Innlent Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Innlent Fleiri fréttir Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Hvalreki í Njarðvík við Borgarfjörð eystri Forsætisráðherra vill sjá nýtt fangelsi á Stóra Hrauni sem fyrst „Til hamingju hálfvitar“ Svikahrappur beið eftir flugferð framkvæmdastjórans Frans páfi, forsætisráðherra um fangelsismál og villtur páfagaukur Dæmi um að fyrirtæki tapi tugum milljóna í „forstjórasvindli“ Halla Tómasdóttir minnist „Pope Francis“ Lögmaður þurfi ekki að hafa áhyggjur af þekkingu ráðherra Andlát páfa og svikahrappar sem herja á fólk og fyrirtæki „Stjórnvöldum er að takast að loka Kvikmyndaskóla Íslands“ Vildu ekki til Íslands þegar loks bauðst að snúa heim Hátt í þrettán stiga hiti á sumardaginn fyrsta Gripu innbrotsþjófa glóðvolga Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Gagnrýnir dómsmálaráðherra fyrir að fara með rangt mál um dvalarleyfi Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Skrítið ef ríkið hefur ekki áhuga á Háholti Maðurinn er laus úr haldi „Við megum mótmæla því að verið sé að drepa saklaust fólk“ Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Einn í haldi lögreglu vegna konu með skerta meðvitund Falla frá gjaldskrárhækkunum og árásir á tímum vopnahlés Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Vestfjarðaleiðin verði Hringvegur númer tvö Ferill fyrrum forsætisráðherra og verðlaunaður sagnfræðingur í Sprengisandi Sjá meira
Peningastefnunefnd Seðlabankans tilkynnti í morgun að meginvextir (stýrivextir) bankans verði óbreyttir í 9,25 prósentum. Þeir sem skulda óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum var væntanlega létt að bankinn skyldi ekki hækka vextina. En ekki er allt sem sýnist. Verðbólga hefur minnkað hratt að undanförnu, nú síðast um heilt prósentustig milli desember og janúar og stendur í 6,7 prósentum. Á þessari mynd sést hvernig meginvextir voru neikvæðir frá janúar 2020 til júlí 2023 en eru nú orðnir jákvæðir.Grafík/Sara Allt frá janúar 2018 til febrúar 2020 var verðbólga lítil á íslenskan mælikvarða og dansar í kringum 2,5 prósenta markmið Seðlabankans. Á sama tíma voru vextir nokkuð hærri en sem nam verðbólgunni. Síðan skellur covid-faraldurinn á og Seðlabankinn hóf að lækka vexti og það hratt og næstu þrjú árin var verðbólgan meiri en vaxtaprósentan. Þetta þýðir að þeir sem voru með óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum voru með neikvæða vexti. Það er verðmæti húseignar þeirra jókst á sama tíma og höfuðstóll húsnæðislánsins rýrnaði. Eftir að meginvextir Seðlabankans höfðu verið í 0,75 prósentum í hálft ár, tók bankinn að hækka vexti á ný í maí 2021 og þar með hófst eltingaleikur vaxtanna við vaxandi verðbólgu. Þeim tímamótum var síðan náð í aðgerðum bankans í júlí í fyrra, að vextirnir urðu hærri en prósentutala verðbólgunnar. Þar með urðu raunvextir jákvæðir og í dag eru meginvextirnir 2,55 prósentum hærri en verðbólgan. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri telur góðar líkur á að verðbólga verði komin niður í 4,1 prósent í lok þessa árs.Vísir/Vilhem Með því að halda meginvöxtunum óbreyttum í dag í stað þess að lækka þá í takti við minni verðbólgu er Seðlabankinn því að taka meðvitaða ákvörðun um að hækka raunvexti. „Það er að skila sér núna með því að hagkerfið er að hægja á sér. Þannig að þetta er allt í rétta átt. Verðbólga er að minnka, það er að hægja á eftirspurn. Við erum að sjá bættan viðskiptajöfnuð,“ segir Ásgeir. Það sem réði mestu um hjöðnun verðbólgunnar um eitt prósentustig milli desember og janúar voru janúarútsölunnar og umtalsverð lækkun flugfargjalda. Sem að hluta má rekja til þess að heimilin eru farin að halda aftur af sér í neyslu, ferðast minna. Seðlabankastjóri bendir á að ferðaþjónustan í víðri merkingu sé orðin aðalútflutningsgrein þjóðarinnar í alþjóðlegri samkeppni. „Þannig að ef við höldum áfram að vera með miklar hækkanir og verðbólgu, meiri en aðrar þjóðir, erum við náttúrlega að prísa okkur út af markaði. Það er vel mögulegt líka. …. Það er ekki endilega sjálfgefið að fólk vilji koma til Íslands alltaf. Við erum í samkeppni við aðra áfangastaði,“ segir Ásgeir Jónsson. Vonast eftir breytingum eftir kjaraviðræður Finnbjörn Hermannsson forseti ASÍ ræddi við fréttamann í kvöldfréttum. Hann sagði það hafa verið vitað mál að vextir myndu ekki breytast í dag. „Ég geri ráð fyrir að Seðlabankinn vilji sjá hvað gerist í kjarasamningunum. Það er tiltölulega stutt í næstu vaxtabreytingu í mars. Og þá erum við að vonast eftir breytingum, að það lækki vextir,“ sagði Finnbjörn. Næsti vaxtaákvörðunardagur er tuttugasti mars. Finnbjörn kveðst vona að þá liggi fyrir niðurstaða í kjaraviðræðum. „Alla vega heildarkjarasamningana þó það verði einhverjir eftir. Þá ætti Seðlabankinn að geta tekið afstöðu til vaxtalækkunar út frá raunveruleika sem þá verður á staðnum.“ Finnbjörn segir ákvörðun ýmissa aðila í atvinnulífinu um að frysta eða lækka verð sín góða teikn um að aðilar ætli að taka undir með Alþýðusambandinu. „Þegar við erum búin að skrifa undir þurfa fyrirtækin að taka við og vera með eins mikið aðhald í hækkunum eins og hægt er og vonandi lækkanir eins og IKEA gerði.“
Verðlag Seðlabankinn Efnahagsmál ASÍ Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Tengdar fréttir Minni vöxtur í ferðaþjónustu myndi „létta á þrýstingi“ á peningastefnuna Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að ef það yrði minni vöxtur í ferðaþjónustu þá myndi það „draga úr spennu og létta á þrýstingi“ sem peningastefnan sé að reyna framkalla. 7. febrúar 2024 15:32 Flutningar Grindvíkinga hafi lítil áhrif á fasteignamarkaðinn í borginni Seðlabankastjóri telur að brottflutningur fólks frá Grindavík vegna jarðhræringa muni ekki hafa mikil áhrif á fasteignamarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Áhrifin verði mögulega bundin við Reykjanes og nágrenni. „Það kæmi ekki á óvart ef íbúar vilja búa þar nálægt. Ég held að áhrifin verði aðallega þar í kring.“ 7. febrúar 2024 12:03 Seðlabankastjóri segir allt á réttri leið Verulega hefur dregið úr einkaneyslu og hagvöxtur fer hratt minnkandi enda hafa raunvextir hækkað töluvert frá því í júní í fyrra. Seðlabankinn fylgist grannt með framgangi kjaraviðræðna og ákvað í morgun að halda meginvöxtum sínum óbreyttum. 7. febrúar 2024 11:52 Dapurlegt ef stjórnvöld ætla að draga í land í kjaraviðræðum vegna Grindavíkur Formaður VR segir dapurlegt ef stjórnvöld ætli að notfæra sér stöðuna í Grindavík til að draga í land með aðgerðir í tengslum við nýja kjarasamninga. Stjórnvöld og Samtök atvinnulífsins virðist ekki hafa trú á að hægt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum. Ef Seðlabankinn hækki vexti í byrjun febrúar sé þátttöku verkalýðshreyfingarinnar í þessari tilraun lokið. 23. janúar 2024 11:46 Mest lesið Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Innlent „Til hamingju hálfvitar“ Innlent Svikahrappur beið eftir flugferð framkvæmdastjórans Innlent Dæmi um að fyrirtæki tapi tugum milljóna í „forstjórasvindli“ Innlent Hvalreki í Njarðvík við Borgarfjörð eystri Innlent Forsætisráðherra vill sjá nýtt fangelsi á Stóra Hrauni sem fyrst Innlent Vildu ekki til Íslands þegar loks bauðst að snúa heim Innlent Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Innlent Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Innlent Fleiri fréttir Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Hvalreki í Njarðvík við Borgarfjörð eystri Forsætisráðherra vill sjá nýtt fangelsi á Stóra Hrauni sem fyrst „Til hamingju hálfvitar“ Svikahrappur beið eftir flugferð framkvæmdastjórans Frans páfi, forsætisráðherra um fangelsismál og villtur páfagaukur Dæmi um að fyrirtæki tapi tugum milljóna í „forstjórasvindli“ Halla Tómasdóttir minnist „Pope Francis“ Lögmaður þurfi ekki að hafa áhyggjur af þekkingu ráðherra Andlát páfa og svikahrappar sem herja á fólk og fyrirtæki „Stjórnvöldum er að takast að loka Kvikmyndaskóla Íslands“ Vildu ekki til Íslands þegar loks bauðst að snúa heim Hátt í þrettán stiga hiti á sumardaginn fyrsta Gripu innbrotsþjófa glóðvolga Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Gagnrýnir dómsmálaráðherra fyrir að fara með rangt mál um dvalarleyfi Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Skrítið ef ríkið hefur ekki áhuga á Háholti Maðurinn er laus úr haldi „Við megum mótmæla því að verið sé að drepa saklaust fólk“ Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Einn í haldi lögreglu vegna konu með skerta meðvitund Falla frá gjaldskrárhækkunum og árásir á tímum vopnahlés Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Vestfjarðaleiðin verði Hringvegur númer tvö Ferill fyrrum forsætisráðherra og verðlaunaður sagnfræðingur í Sprengisandi Sjá meira
Minni vöxtur í ferðaþjónustu myndi „létta á þrýstingi“ á peningastefnuna Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að ef það yrði minni vöxtur í ferðaþjónustu þá myndi það „draga úr spennu og létta á þrýstingi“ sem peningastefnan sé að reyna framkalla. 7. febrúar 2024 15:32
Flutningar Grindvíkinga hafi lítil áhrif á fasteignamarkaðinn í borginni Seðlabankastjóri telur að brottflutningur fólks frá Grindavík vegna jarðhræringa muni ekki hafa mikil áhrif á fasteignamarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Áhrifin verði mögulega bundin við Reykjanes og nágrenni. „Það kæmi ekki á óvart ef íbúar vilja búa þar nálægt. Ég held að áhrifin verði aðallega þar í kring.“ 7. febrúar 2024 12:03
Seðlabankastjóri segir allt á réttri leið Verulega hefur dregið úr einkaneyslu og hagvöxtur fer hratt minnkandi enda hafa raunvextir hækkað töluvert frá því í júní í fyrra. Seðlabankinn fylgist grannt með framgangi kjaraviðræðna og ákvað í morgun að halda meginvöxtum sínum óbreyttum. 7. febrúar 2024 11:52
Dapurlegt ef stjórnvöld ætla að draga í land í kjaraviðræðum vegna Grindavíkur Formaður VR segir dapurlegt ef stjórnvöld ætli að notfæra sér stöðuna í Grindavík til að draga í land með aðgerðir í tengslum við nýja kjarasamninga. Stjórnvöld og Samtök atvinnulífsins virðist ekki hafa trú á að hægt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum. Ef Seðlabankinn hækki vexti í byrjun febrúar sé þátttöku verkalýðshreyfingarinnar í þessari tilraun lokið. 23. janúar 2024 11:46
Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent
Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent