Spá því að verð­bólga hjaðni ró­lega næstu mánuði

Mest áhrif til hækkunar í spám beggja banka eru reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda, föt og skór og matarkarfan.

Í spá Íslandsbanka segir að verðbólgan muni hjaðna hægt í mars en að hjöðnunin verði hraðari næstu mánuði og gæti mælst 5,3 prósent um mitt ár. Þar segir einnig að hagfelldir kjarasamningar samrýmist vel verðstöðugleika og eyði mikilli óvissu um þróun launa. Enn séu óvissuþættir til staðar en það séu helst þróun á gengi krónunnar ásamt verðþróun á fasteignamarkaði.

Það helsta sem sagt er að vegi til hækkunar í mánuðinum hjá Íslandsbanka er reiknuð húsaleiga og árstíðabundin hækkun á flugfargjöldum. Gert er ráð fyrir því í spánni að fargjöldin hækki um 7,7 til átta prósent. Vegna þess hve snemma páskarnir eru í ár er gert ráð fyrir því að hækkunin dreifist á bæði mars og aprílmánuð.

Í spánni segir að nokkuð rólegt sé á öðrum liðum vísitölunnar í mánuðinum. Þó kemur fram í báðum spám að útsölulok virðist hafa komið fyrr en búist var við og hafi verið að fullu komin fram í febrúar.

Aðrir helstu liðir sem hækka á milli mánaða eru matar- og drykkjarvörur, hótel og veitingastaðir um 0,5 prósent og föt og skór um 0,8 prósent.

Íbúðakaup ríkisstjórnar og ný reikniaðferð

Þá segir í spá Íslandsbanka að þau geri ráð fyrir því að íbúða verð hækki á næstu mánuðum, aðallega vegna kaupa ríkisstjórnarinnar á eignum í Grindavík. Gert er ráð fyrir því að húsnæði á landsbyggðinni hækki meira en á höfuðborgarsvæðinu, sérstaklega á Suðurnesjum. Í spám beggja banka er einnig talað um óvissuþátt sem fylgir nýrri aðferð Hagstofunnar við að reikna út kostnað við að búa í eigin húsnæði.

„Í stað þess að reikna svokallaðan einfaldan notendakostnað út frá markaðsverði húsnæðis, vöxtum á íbúðalánum og afskriftum verður tekin upp aðferð leiguígilda sem byggir á upplýsingum um markaðsleigu. Hagstofan telur að með betri gögnum um leigumarkað hafi skapast forsendur fyrir því að breyta um aðferð. Það er enn óljóst hvaða áhrif þessi breyting mun hafa, en gerum þó ráð fyrir mælingar verði stöðugri og að mánaðarsveiflur í þessum lið verði því minni,“ segir í spá Landsbankans en Hagstofan birtir síðar í mánuðinum greinargerð með útlistun á aðferðarfræðinni og tímasetningu breytinganna.

Ársverðbólga mælist nú samkvæmt spá Íslandsbanka alls 6,6 prósent og segir í frétt bankans að verðbólgutölur á árinu hafi hingað til komið greinendum nokkuð á óvart.

„Vísitalan lækkaði í janúar þvert á spár en að sama skapi hækkaði hún einnig töluvert meira í febrúar en spár gerðu ráð fyrir. Þrátt fyrir litla hjöðnun ársverðbólgunnar í febrúar og einnig nú í mars er útlitið alls ekki svart heldur er enn útlit fyrir að ársverðbólga hjaðni hratt næstu mánuði,“ segir í spánni.

Bráðabirgðaspá Landsbankans:

„Við spáum því að verðbólga standi í stað í mars, en næstu þrjá mánuði þar á eftir gerum við ráð fyrir að vísitalan hækki um 0,54% í apríl, 0,33% í maí og 0,55% í júní. Gangi spáin eftir verður verðbólga 6,6% í mars, 5,8% í apríl, 5,7% í maí og 5,4% í júní. Að ársverðbólgan detti svona niður í apríl skýrist af grunnáhrifum, en vísitalan hækkaði óvenju mikið á milli mánaða í apríl í fyrra.“

Bráðabirgðaspá Íslandsbanka:

Apríl – 0,6% hækkun VNV (ársverðbólga 5,8%): Áframhaldandi árstíðabundin hækkun flugfargjalda. Ef ekki verður af hækkun flugverðs í mars mun hækkun VNV í apríl vera meiri og öfugt.

Maí – 0,3% hækkun VNV (ársverðbólga 5,7%): Flugfargjöld lækka eftir hækkun í mars og apríl. Íbúðaverð hefur mestu áhrif til hækkunar.

Júní – 0,5% hækkun VNV (ársverðbólga 5,3%): Áhrifa ferðasumarsins gætir. Flugverð hefur áhrif til hækkunar og hótel og veitingastaðir hækka verðskrár sínar. Íbúðaverð hefur einnig áhrif til hækkunar.

Ef bráðabirgðaspá okkar rætist mun ársverðbólga því hjaðna nokkuð hratt og mælast 5,3% í júní. Í langtímaspá okkar gerum við ráð fyrir að verðbólga verði 5,6% að jafnaði á þessu ári, 3,4% árið 2025 og 2,9% að jafnaði árið 2026.