Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir, Ólöf Tara Harðardóttir, Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir og Guðný S. Bjarnadóttir skrifa 4. júní 2024 19:00 Í ljósi nýs sýknudóms sem féll þann 3. júní sl. viljum við hjá Hagsmunasamtökum brotaþola og Félagasamtökunum Öfgum vekja athygli á að umræddur dómur er birtingarmynd þeirra hindrana sem þolendur mæta þegar þau kæra. Við viljum taka það fram að við erum ekki að tala fyrir hönd þolanda né aðstandenda í umræddu máli, heldur einungis að gagnrýna framgöngu réttarkerfisins. Hvernig kemst réttarkerfið að þeirri niðurstöðu að sýkna meintan geranda þegar vitnisburður þolanda er á öllum stigum metinn trúverðugur? Hvernig kemst réttarkerfið að þeirri niðurstöðu að sakborningur sé talinn trúverðugur og stöðugur í framburði þegar hvergi er reynt á hans framburð. Hann kemst upp með að gefa bara eina skýrslu, tjá sig ekkert frekar og vísa einungis í þessa einu skýrslu í meðferð málsins fyrir dómi. Í skýrslunni kemur fram að hann neiti fyrir brotið á sama tíma og hann gengst við aðstæðum sem brotaþoli lýsir. Þegar dómur er lesinn má sjá að framburður annarra vitna fær meira vægi en framburður brotaþola sem er lykil vitni í eigin máli og ávallt metin trúverðug af ákæruvaldinu. Vitnisburður móður er talinn óstöðugur og ótrúverðugur vegna smáatriða sem skipta ekki máli með tilliti til hvort meint brot hafi átt sér stað eða ekki. Vitnisburður móður er einnig notaður til þess að draga úr trúverðugri frásögn brotaþola. Það ætti ekki að skipta máli hver sótti brotaþola, hversu margar nætur brotaþoli gisti eða hversu oft brotaþoli fór upp í sumarbústað með meintum geranda. Það er óumdeilt að hann var með brotaþola upp í sumarbústað og brotaþoli segir að hann hafi brotið á sér. Ósamræmi í frásögnum yfir langt tímabil er ekki sönnun um ósannindi, sér í lagi þegar um er að ræða atvik tengd áföllum. Það er einnig ámælisvert hvernig reynt er að draga úr trúverðugleika brotaþola með því að draga fram heimilisaðstæður á þeim tíma, á sama tíma eru heimilisaðstæður sakbornings aldrei dregnar fram. Yfir hverjum er raunverulega verið að rétta? Er það móðir brotaþola og brotaþoli eða sakborningur? Það er vert að taka fram að sakborningar mega ljúga í skýrslutökum og fyrir dómi, en brotaþolar og vitni verða að segja satt. Neitun sakbornings er oft eina vörnin og virðist í mörgum tilfellum vera nóg. Túlkun framburða brotaþola og móður speglast í túlkun dómara á orðum þeirra og þá er ekki hægt að líta framhjá orðspori þeirra sem dæmdu í umræddu máli þar sem túlkun getur leitt til sýknu. Jónas Jóhannsson hefur verið gagnrýndur fyrir störf sín sem dómari og þar má nefna pleðurbuxna málið, þar sem hann segir eftirfarandi: „að frásögn ákærða í heild er skýrari og nákvæmari en frásögn brotaþola, þess að ekkert liggur fyrir um gerð og útlit leðurbuxna sem brotaþoli íklæddist um nóttina.“ Þykir þessi setning í niðurlagi þessa dóms sýna að dómari gefur smáatriðum sem hefur ekkert með brotið sjálft að gera meira vægi en frásögn brotaþola. Meðdómari Jónasar, Guðrún Oddsdóttir klínískur sálfræðingur, hefur verið harðlega gagnrýnd fyrir ófagleg vinnubrögð í málefnum barna. Guðrún var tilkynnt til embætti landlæknis af tíu konum vegna starfa sinna árið 2022 en einhverra hluta vegna metin hæf til að sitja sem meðdómari í umræddu máli. Hvar stoppar hlutlægnin og hvar hefjast geðþóttaákvarðanir þegar álíka einstaklingar eiga í hlut? Þessi sýknudómur endurspeglar raunveruleika þolenda í kynferðisbrotamálum þar sem neitun sakbornings vegur ávallt þyngra en frásögn þolenda. Réttarkerfið reynir eftir fremsta megni að komast að þeirri niðurstöðu að brot hafi ekki átt sér stað frekar en að sinna skyldum sínum til að upplýsa mál svo hið sanna og rétta komi í ljós. Þar sem saksóknari þarf að gæta hlutleysis hefur brotaþoli engan málsvara innan kerfisins og engann sem sækir málið fyrir hans hönd. Sakborningar eru ekki krafnir um svör eða útskýringar og þar sem þeir þurfa ekki að segja satt að þá hlýtur sönnunarbyrði ákæruvaldsins að falla úr gildi og eftir stendur aðeins orð gegn orði. Réttarkerfið er illa í stakk búið til að takast á við kynferðisbrot sem oftast eru framin á bakvið luktar dyr. Það er ekki skrítið að þolendur veigri sér að leita réttar síns þegar staða þeirra innan kerfisins er bágborin með einungis um 3.48% sakfellingarhlutfalli. Brotaþolar sem greina frá reynslu sinni virðist sjaldan trúað og framburður þeirra dreginn í efa. Hvar er réttlæti þolenda? Þegar réttarkerfið stendur ekki með þolendum, heldur beinlínis vinnur gegn þeim, þá er mikilvægt að við gerum það. Við trúum þér. Félagasamtökin Öfgar og Hagsmunasamtök brotaþola. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kynferðisofbeldi Landsliðsmenn sakaðir um kynferðisofbeldi Dómsmál Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Í ljósi nýs sýknudóms sem féll þann 3. júní sl. viljum við hjá Hagsmunasamtökum brotaþola og Félagasamtökunum Öfgum vekja athygli á að umræddur dómur er birtingarmynd þeirra hindrana sem þolendur mæta þegar þau kæra. Við viljum taka það fram að við erum ekki að tala fyrir hönd þolanda né aðstandenda í umræddu máli, heldur einungis að gagnrýna framgöngu réttarkerfisins. Hvernig kemst réttarkerfið að þeirri niðurstöðu að sýkna meintan geranda þegar vitnisburður þolanda er á öllum stigum metinn trúverðugur? Hvernig kemst réttarkerfið að þeirri niðurstöðu að sakborningur sé talinn trúverðugur og stöðugur í framburði þegar hvergi er reynt á hans framburð. Hann kemst upp með að gefa bara eina skýrslu, tjá sig ekkert frekar og vísa einungis í þessa einu skýrslu í meðferð málsins fyrir dómi. Í skýrslunni kemur fram að hann neiti fyrir brotið á sama tíma og hann gengst við aðstæðum sem brotaþoli lýsir. Þegar dómur er lesinn má sjá að framburður annarra vitna fær meira vægi en framburður brotaþola sem er lykil vitni í eigin máli og ávallt metin trúverðug af ákæruvaldinu. Vitnisburður móður er talinn óstöðugur og ótrúverðugur vegna smáatriða sem skipta ekki máli með tilliti til hvort meint brot hafi átt sér stað eða ekki. Vitnisburður móður er einnig notaður til þess að draga úr trúverðugri frásögn brotaþola. Það ætti ekki að skipta máli hver sótti brotaþola, hversu margar nætur brotaþoli gisti eða hversu oft brotaþoli fór upp í sumarbústað með meintum geranda. Það er óumdeilt að hann var með brotaþola upp í sumarbústað og brotaþoli segir að hann hafi brotið á sér. Ósamræmi í frásögnum yfir langt tímabil er ekki sönnun um ósannindi, sér í lagi þegar um er að ræða atvik tengd áföllum. Það er einnig ámælisvert hvernig reynt er að draga úr trúverðugleika brotaþola með því að draga fram heimilisaðstæður á þeim tíma, á sama tíma eru heimilisaðstæður sakbornings aldrei dregnar fram. Yfir hverjum er raunverulega verið að rétta? Er það móðir brotaþola og brotaþoli eða sakborningur? Það er vert að taka fram að sakborningar mega ljúga í skýrslutökum og fyrir dómi, en brotaþolar og vitni verða að segja satt. Neitun sakbornings er oft eina vörnin og virðist í mörgum tilfellum vera nóg. Túlkun framburða brotaþola og móður speglast í túlkun dómara á orðum þeirra og þá er ekki hægt að líta framhjá orðspori þeirra sem dæmdu í umræddu máli þar sem túlkun getur leitt til sýknu. Jónas Jóhannsson hefur verið gagnrýndur fyrir störf sín sem dómari og þar má nefna pleðurbuxna málið, þar sem hann segir eftirfarandi: „að frásögn ákærða í heild er skýrari og nákvæmari en frásögn brotaþola, þess að ekkert liggur fyrir um gerð og útlit leðurbuxna sem brotaþoli íklæddist um nóttina.“ Þykir þessi setning í niðurlagi þessa dóms sýna að dómari gefur smáatriðum sem hefur ekkert með brotið sjálft að gera meira vægi en frásögn brotaþola. Meðdómari Jónasar, Guðrún Oddsdóttir klínískur sálfræðingur, hefur verið harðlega gagnrýnd fyrir ófagleg vinnubrögð í málefnum barna. Guðrún var tilkynnt til embætti landlæknis af tíu konum vegna starfa sinna árið 2022 en einhverra hluta vegna metin hæf til að sitja sem meðdómari í umræddu máli. Hvar stoppar hlutlægnin og hvar hefjast geðþóttaákvarðanir þegar álíka einstaklingar eiga í hlut? Þessi sýknudómur endurspeglar raunveruleika þolenda í kynferðisbrotamálum þar sem neitun sakbornings vegur ávallt þyngra en frásögn þolenda. Réttarkerfið reynir eftir fremsta megni að komast að þeirri niðurstöðu að brot hafi ekki átt sér stað frekar en að sinna skyldum sínum til að upplýsa mál svo hið sanna og rétta komi í ljós. Þar sem saksóknari þarf að gæta hlutleysis hefur brotaþoli engan málsvara innan kerfisins og engann sem sækir málið fyrir hans hönd. Sakborningar eru ekki krafnir um svör eða útskýringar og þar sem þeir þurfa ekki að segja satt að þá hlýtur sönnunarbyrði ákæruvaldsins að falla úr gildi og eftir stendur aðeins orð gegn orði. Réttarkerfið er illa í stakk búið til að takast á við kynferðisbrot sem oftast eru framin á bakvið luktar dyr. Það er ekki skrítið að þolendur veigri sér að leita réttar síns þegar staða þeirra innan kerfisins er bágborin með einungis um 3.48% sakfellingarhlutfalli. Brotaþolar sem greina frá reynslu sinni virðist sjaldan trúað og framburður þeirra dreginn í efa. Hvar er réttlæti þolenda? Þegar réttarkerfið stendur ekki með þolendum, heldur beinlínis vinnur gegn þeim, þá er mikilvægt að við gerum það. Við trúum þér. Félagasamtökin Öfgar og Hagsmunasamtök brotaþola.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun