Á að hundsa öll viðvörunarljós? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar 11. júní 2024 10:30 „Botninum líklega ekki náð“ sagði höfundur nýrrar skýrslu um stöðu drengja í skólakerfinu. Tryggvi Hjaltason sem vann skýrsluna segir það hafa reynst erfitt þegar hann rýndi allar skólarannsóknir að allar báru þær að sama brunni. Engu hafi skipt hvaða rannsókn var skoðuð. Mælingin var alltaf slæm og síðasta mælingin var alltaf sú versta. Þessu sé ekki hægt að lýsa öðruvísi en sem hruni. Og botninum sennilega ekki náð. Þetta er ótrúleg lýsing og það er að sama skapi ótrúlegt hve lítil viðbrögð þessi alvarlega staða hefur vakið. Ásmundur Einar Daðason mennta- og barnamálaráðherra kveðst bjartsýnn á að ný skýrsla um stöðu drengja í menntakerfinu muni skila góðum árangri. Á hverju þessu bjartsýni byggir er hins vegar óljóst. Drengir verða af tækifærum Drengir í íslensku skólakerfi standa sig mun verr í námi en drengir í nágrannalöndum okkar. Brottfall drengja úr framhaldsskóla er mest hérlendis í samanburði við Vesturlönd og minnstar líkur á að drengir ljúki framhaldsnámi. Kennarar lýsa því að brottfall drengja sé meira hjá strákum en stelpum meðal annars vegna þess að þeir eiga erfiðara með að tjá sig. Þá skorti karlkyns fyrirmyndir við kennslu og fjölbreyttara námsefni. Skýrslan ber með sér að stjórnvöld hafa brugðist drengjum og ekki síður að stjórnvöld hafa brugðist kennurum. Miklar kröfur eru gerðar til kennara sem hafa hins vegar ekki fengið þann nauðsynlega stuðning í starfi sem þeir þurfa. Það er lýsandi fyrir stöðuna að brottfall nýrra kennara úr starfi er töluvert – sem speglar hversu erfitt starfsumhverfið er. Á þessu bera stjórnvöld auðvitað höfuðábyrgð. Geta ekki lesið sér til gagns Þessi nýjasta skýrsla dregur því miður fram sömu alvarlegu stöðu og síðasta PISA mæling, þar sem kom fram að 40% 15 ára barna geta ekki lesið sér til gagns. Þar eins og í öðrum samanburðargögnum skrapar Ísland botninn í alþjóðlegum samanburði. Lesskilningur er undirstaða tungumálsins okkar – og lélegur lesskilningur takmarkar getu barna til þátttöku í samfélaginu. Þetta háa hlutfall barna sem ekki getur lesið sér til gagns ætti að halda fyrir okkur vöku því þetta hlutfall sýnir að stór hópur barna situr eftir á Íslandi og verður af tækifærum. En þetta þarf auðvitað ekki að vera svona. Skólinn á að vera okkar besta jöfnunartæki, en til að þetta jöfnunartæki virki þarf að passa upp á að kennarar fái að gera það sem þeir gera best: að kenna. Í nýlegum heimsóknum þingflokks Viðreisnar í grunnskóla og framhaldsskóla fundum við þann kraft og mikla metnað sem einkennir kennara og starfsfólk skólanna. Kennarar eiga skilið að fá að verja kröftum sínum við að kenna við betri aðstæður. Kennarinn sem breytir lífi barns Við þekkjum flest kennara sem breyttu lífi okkar. Kennara sem ljómuðu af hugsjón fyrir starfinu. Þeir eiga skilið að um þessa alvarlegu stöðu sé rætt og að brugðist sé við með tafarlausum og markvissum aðgerðum í þágu skólanna. Þessir kennarar eiga skilið að stjórnvöld meti þá að verðleikum. Að brugðist sé við grafalvarlegum niðurstöðum sem allar eru á eina lund. Kennarinn á að fá rými til að vera kennari og rými til að halda áfram að breyta lífi barnsins til góðs og að stjórnvöld séu skýr um það markmið að skólarnir verði okkar besta jöfnunartæki. Setja þarf aukinn kraft í gerð námsefnis í íslenskum skólum. Víða í skólakerfinu er hópastærð eða bekkjastærð vandamál. Of mörg börn eru saman í kennslustund. Og auðvitað hefur áhrif að samræmdar mælingar skortir – þannig að skólastarf er eins og í blindflugi. Mælingar eru stuðningstæki og þær á ekki að hræðast. Það er kominn tími á að stjórnvöld og stjórnmálin axli sína ábyrgð í skólamálum. Það geta þau gert með því að veita skólunum þá athygli sem skólanir eiga skilið og með því að víkja sér ekki undan því að skapa skólunum umgjörð sem gerir fagfólki kleift að mæta eigin metnaði. Menntakerfið á að þjóna því hlutverki að auka tækifæri barna í samfélaginu. Og það er stjórnvalda að sjá til þess að skólarnir fái tækifæri til þess að gera það. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skóla- og menntamál Börn og uppeldi Mest lesið Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson skrifar Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Sjá meira
„Botninum líklega ekki náð“ sagði höfundur nýrrar skýrslu um stöðu drengja í skólakerfinu. Tryggvi Hjaltason sem vann skýrsluna segir það hafa reynst erfitt þegar hann rýndi allar skólarannsóknir að allar báru þær að sama brunni. Engu hafi skipt hvaða rannsókn var skoðuð. Mælingin var alltaf slæm og síðasta mælingin var alltaf sú versta. Þessu sé ekki hægt að lýsa öðruvísi en sem hruni. Og botninum sennilega ekki náð. Þetta er ótrúleg lýsing og það er að sama skapi ótrúlegt hve lítil viðbrögð þessi alvarlega staða hefur vakið. Ásmundur Einar Daðason mennta- og barnamálaráðherra kveðst bjartsýnn á að ný skýrsla um stöðu drengja í menntakerfinu muni skila góðum árangri. Á hverju þessu bjartsýni byggir er hins vegar óljóst. Drengir verða af tækifærum Drengir í íslensku skólakerfi standa sig mun verr í námi en drengir í nágrannalöndum okkar. Brottfall drengja úr framhaldsskóla er mest hérlendis í samanburði við Vesturlönd og minnstar líkur á að drengir ljúki framhaldsnámi. Kennarar lýsa því að brottfall drengja sé meira hjá strákum en stelpum meðal annars vegna þess að þeir eiga erfiðara með að tjá sig. Þá skorti karlkyns fyrirmyndir við kennslu og fjölbreyttara námsefni. Skýrslan ber með sér að stjórnvöld hafa brugðist drengjum og ekki síður að stjórnvöld hafa brugðist kennurum. Miklar kröfur eru gerðar til kennara sem hafa hins vegar ekki fengið þann nauðsynlega stuðning í starfi sem þeir þurfa. Það er lýsandi fyrir stöðuna að brottfall nýrra kennara úr starfi er töluvert – sem speglar hversu erfitt starfsumhverfið er. Á þessu bera stjórnvöld auðvitað höfuðábyrgð. Geta ekki lesið sér til gagns Þessi nýjasta skýrsla dregur því miður fram sömu alvarlegu stöðu og síðasta PISA mæling, þar sem kom fram að 40% 15 ára barna geta ekki lesið sér til gagns. Þar eins og í öðrum samanburðargögnum skrapar Ísland botninn í alþjóðlegum samanburði. Lesskilningur er undirstaða tungumálsins okkar – og lélegur lesskilningur takmarkar getu barna til þátttöku í samfélaginu. Þetta háa hlutfall barna sem ekki getur lesið sér til gagns ætti að halda fyrir okkur vöku því þetta hlutfall sýnir að stór hópur barna situr eftir á Íslandi og verður af tækifærum. En þetta þarf auðvitað ekki að vera svona. Skólinn á að vera okkar besta jöfnunartæki, en til að þetta jöfnunartæki virki þarf að passa upp á að kennarar fái að gera það sem þeir gera best: að kenna. Í nýlegum heimsóknum þingflokks Viðreisnar í grunnskóla og framhaldsskóla fundum við þann kraft og mikla metnað sem einkennir kennara og starfsfólk skólanna. Kennarar eiga skilið að fá að verja kröftum sínum við að kenna við betri aðstæður. Kennarinn sem breytir lífi barns Við þekkjum flest kennara sem breyttu lífi okkar. Kennara sem ljómuðu af hugsjón fyrir starfinu. Þeir eiga skilið að um þessa alvarlegu stöðu sé rætt og að brugðist sé við með tafarlausum og markvissum aðgerðum í þágu skólanna. Þessir kennarar eiga skilið að stjórnvöld meti þá að verðleikum. Að brugðist sé við grafalvarlegum niðurstöðum sem allar eru á eina lund. Kennarinn á að fá rými til að vera kennari og rými til að halda áfram að breyta lífi barnsins til góðs og að stjórnvöld séu skýr um það markmið að skólarnir verði okkar besta jöfnunartæki. Setja þarf aukinn kraft í gerð námsefnis í íslenskum skólum. Víða í skólakerfinu er hópastærð eða bekkjastærð vandamál. Of mörg börn eru saman í kennslustund. Og auðvitað hefur áhrif að samræmdar mælingar skortir – þannig að skólastarf er eins og í blindflugi. Mælingar eru stuðningstæki og þær á ekki að hræðast. Það er kominn tími á að stjórnvöld og stjórnmálin axli sína ábyrgð í skólamálum. Það geta þau gert með því að veita skólunum þá athygli sem skólanir eiga skilið og með því að víkja sér ekki undan því að skapa skólunum umgjörð sem gerir fagfólki kleift að mæta eigin metnaði. Menntakerfið á að þjóna því hlutverki að auka tækifæri barna í samfélaginu. Og það er stjórnvalda að sjá til þess að skólarnir fái tækifæri til þess að gera það. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun