Nærsýni afinn og baunabyssan Ragnar Þór Pétursson skrifar 16. nóvember 2024 16:01 Þegar ljóst varð að sveitarfélög gætu ekki komið sér undan því að semja við kennara með uppdiktuðum kærum um ólögmæti verkfalls hófst herferð sem var í senn afhjúpandi og raunaleg. Innan um eðlilega reiði og áhyggjur foreldra og annarra aðstandenda birtust skrif frá fólki sem nátengt var stjórnmálaflokkum og jafnvel stjórnendum sveitarfélaganna sem í hlut áttu (var jafnvel sjálft í þeim hópi). Þetta fólk reyndi að setja alla ábyrgðina á verkfallinu á herðar kennara. Launagreiðendum var kerfisbundið hlíft. Það þarf ekki að fjölyrða um árangurinn af þessari herferð. Hún hefur fyrirsjáanlega engu skilað – og mun ekki gera það. Þótt verkfall sé alls ekkert gamanmál og ömurlegt til þess að hugsa að launagreiðendur virðast ekkert vera að gera til lausnar nema að ögra kennurum til að herða aðgerðirnar – þá er að minnsta kosti hægt að brosa í kampinn yfir útspili afans á Seltjarnarnesi sem nú hefur í tvígang skeiðað fram á ritvöllinn vegna aðgerðanna. Við sem eru komin á miðjan aldur eða rúmlega það þekkjum ágætlega til afans. Hann er íhaldsmaður af gamla skólanum, fyrrum frjálshyggjufrömuður en seinna opinber starfsmaður (eins og títt er) uns hann sneri sér loks að köllun sinni; því að vera spunameistari fyrir fyrirtæki og hagsmunahópa. Sem sérfræðingur í því sendi hann Kennarasambandinu opinbera ráðgjöf þar sem hann líkti verkfallinu við það að mæta til bardaga með baunabyssu. Slíkt gæti engu skilað. Kennarar ættu að þungvopnast eða hætta þessu veseni. Afinn þekkir sínar byssur. Hann mætti einu sinni í skemmtilegt viðtal þar sem hann sagði frá því að hann hefði sem drengur verið algjörlega ótækur í bófaleik því veruleg nærsýni hefði valdið því að hann var eins líklegur til að skjóta þá sem voru með honum í bófaklíku og hina. Mörgum áratugum seinna, þegar hann var orðinn ráðsettur spunameistari úti á Nesi, gerðist hann ötullasti hvatamaður þess að íslenska lögreglan vopnaðist rafbyssum – sem hann var sjálfur tilbúinn að flytja inn og selja fyrir sanngjarnt verð. Þau, sem lifað hafa tímana tvenna, hafa sannarlega fundið vaxandi óþol í garð friðsamlegra lausna á ágreiningi. Það eru ekki mörg ár síðan okkur þótti óhugsandi að íslensk lögregla myndi skjóta fólk. Bestu löggurnar voru þær sem yfirleitt sýndu stillingu og manngæsku og töluðu fólk til án óþarfa ofbeldis. Okkur þykir mörgum bæði óþægilegt og undarlegt hve valdhöfum virðist nú lítið tiltölumál að mæta þvermóðsku eða borgarlegri óhlýðni með raflostum eða piparúða. Enn ankannalegra er að skammbyssur á mjöðm og leyniskyttur á þökum séu reglulegur þáttur í borgarmyndinni. Ég hef miklar efasemdir um byssublæti vorra tíma og gagnsemi þess fyrir samfélagið. Það kom mér ekkert á óvart í sjálfu sér að sjá í Mogganum að spunameistarinn hefði í kjölfar skrifa sinna sent Kennarasambandinu reikning. Hann er örugglega ekki mikið fyrir það að gera nokkurn skapaðan hlut ókeypis. Það sem kom á óvart var að hann skyldi ekki senda reikning fyrir ráðgjöfinni um baunabyssurnar heldur það að hafa þurft að setja sig í spor kennara í nokkra daga. Það er kynlegt af tveim ástæðum. Kennarasambandið greiðir ekki laun leikskólakennara í vinnu. Það gera sveitarfélögin og hann hefði getað sparað sér frímerki ef hann hefði rölt á skrifstofuna og skilað þeim reikningi á réttan stað. Hitt sem kom á óvart er hvað afinn heldur að borgað sé fyrir djobbið sem hann fékk óvænta starfskynningu í. Sumir yfirlýstir andstæðingar kennara gripu á lofti fréttina um uppreisnartilburði afans og komu í umferð, bæði á samfélagsmiðlum og fjölmiðlum. Grunar mig að þar skeiki að sköpuðu og að túttuberin úr byssu spunameistarans endi flest á líkömum þeirra sem héldu að hann væri með þeim í klíku. Samkvæmt mínum heimildum rukkar afinn nefnilega, fyrir vinnu sína í dagvinnu, jafnan tæpar 25 þúsund krónur á tímann. Það útleggst á þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Ég ætla að endurtaka þetta. Þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Það eru launin sem afinn telur rétt og sanngjarnt að honum séu greidd fyrir að hugsa um eitt barn við bestu mögulegu aðstæður. Ég vil því skrifa þetta bréf til að þakka honum fyrir að vekja athygli á hinni réttlátu baráttu kennara og leggja þar með sitt af mörkum til þess að skapa skilning í samfélaginu á því hve smánarleg laun kennara eru samanborið við þær launakröfur sem eðlilegar eru. Ef kennurum væri boðinn helmingur þeirra launa sem hann reiknar sér (að ég tali ekki um að einn kennari væri á hvert barn) þá yrðu aldrei verkföll. Það eru samt á endanum aðferðirnar sem okkur greinir á um. Ég held að kjarabarátta (eða hvaða barátta sem er) gangi almennt ekki betur þótt pipar sé úðað í augu þeirra sem þú ert að reyna að tjónka við. Að lama mótþróafulla með rafmagni er þumbaraleg og hættuleg leið til lausna vandamála. Og jafnvel baunabyssur eiga ekkert erindi í verkföll. Þau leysast ekki án samningsvilja og virðingu fyrir gerðum samningum. Um laun verður aðeins samið. Það er hin lýðræðislega hefð. Það hafa kennarar einmitt gert. Það gerðu þeir fyrir átta árum. Launagreiðendur hafa síðan þá gengið á bak orða sinna og svikið gerða samninga. Þess vegna er verkfall – þess vegna verður áfram verkfall. Það er ástæða til að fagna því að aðstandendur barna, sem ekki komast í skóla, láti í sér heyra. Ég vil því ráða spunameistaranum heilt með því að draga kannski örlítið úr nærsýninni. Hann getur nefnilega fengið sér göngutúr niður í ráðhús á mánudagsmorgun, ekki til að rukka fyrir tímann sem hann eyddi með barnabarni sínu heldur sem borgari í sveitarfélaginu og (miðað við launakröfurnar) líklegur stórgreiðandi útsvarsins sem heldur uppi skólastarfi þar í bæ. Í ráðhúsinu getur hann spurt eftir bæjarstjóra og bent á að þessi slagur sveitarfélagsins fyrir hönd annarra sveitarfélaga á Íslandi sé hvorki að virka né sé líklegur til að gera það. Sveitarfélagið geti ekki beðið þetta af sér út í það óendanlega. Seltjarnarnes ber á endanum enga ábyrgð á öðrum sveitarfélögum – en það ber fullkoma og algerlega ábyrgð á sjálfu sér. Foreldum, aðstandendum og öðrum áhugasömum um málefni bæjarins er hollt að hafa það í huga. Höfundur er kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Skóla- og menntamál Börn og uppeldi Seltjarnarnes Kennaraverkfall 2024 Ragnar Þór Pétursson Mest lesið Flokkar sem telja almenning of vitlausan til að vita hvað sé sér fyrir bestu Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þétting í þágu hverra? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Hver á auðlindir Íslands? – Kallar á nýja og skýra löggjöf Einar G. Harðarson Skoðun Úlfar sem forðast sól! Jóna Guðbjörg Árnadóttir Skoðun Hann valdi sér nafnið Leó Bjarni Karlsson Skoðun Halldór 10.05.2025 Halldór Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Misskilin sjálfsmynd Finnur Thorlacius Eiríksson Skoðun Byggðalína eða Borgarlína Guðmundur Haukur Jakobsson Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Skoðun Skoðun Fátækt á Íslandi: Áskoranir, viðkvæmir hópar og leiðir til úrbóta Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Verndum vörumerki í tónlist Eiríkur Sigurðsson skrifar Skoðun Hann valdi sér nafnið Leó Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Misskilin sjálfsmynd Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Hvenær er nóg nóg? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Byggðalína eða Borgarlína Guðmundur Haukur Jakobsson skrifar Skoðun Úlfar sem forðast sól! Jóna Guðbjörg Árnadóttir skrifar Skoðun Aldrei aftur Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Tala ekki um lokamarkmiðið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hver á auðlindir Íslands? – Kallar á nýja og skýra löggjöf Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Þétting í þágu hverra? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Flokkar sem telja almenning of vitlausan til að vita hvað sé sér fyrir bestu Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason skrifar Skoðun POTS er ekki tískubylgja Hanna Birna Valdimarsdóttir,Hugrún Vignisdóttir skrifar Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Ægir Örn Arnarson skrifar Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun 75 ár af evrópskri samheldni og samvinnu Clara Ganslandt skrifar Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Vetrarvirkjanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Leiðrétting veiðigjalda mun skila sér í bættum innviðum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar Skoðun Börn innan seilingar Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson skrifar Sjá meira
Þegar ljóst varð að sveitarfélög gætu ekki komið sér undan því að semja við kennara með uppdiktuðum kærum um ólögmæti verkfalls hófst herferð sem var í senn afhjúpandi og raunaleg. Innan um eðlilega reiði og áhyggjur foreldra og annarra aðstandenda birtust skrif frá fólki sem nátengt var stjórnmálaflokkum og jafnvel stjórnendum sveitarfélaganna sem í hlut áttu (var jafnvel sjálft í þeim hópi). Þetta fólk reyndi að setja alla ábyrgðina á verkfallinu á herðar kennara. Launagreiðendum var kerfisbundið hlíft. Það þarf ekki að fjölyrða um árangurinn af þessari herferð. Hún hefur fyrirsjáanlega engu skilað – og mun ekki gera það. Þótt verkfall sé alls ekkert gamanmál og ömurlegt til þess að hugsa að launagreiðendur virðast ekkert vera að gera til lausnar nema að ögra kennurum til að herða aðgerðirnar – þá er að minnsta kosti hægt að brosa í kampinn yfir útspili afans á Seltjarnarnesi sem nú hefur í tvígang skeiðað fram á ritvöllinn vegna aðgerðanna. Við sem eru komin á miðjan aldur eða rúmlega það þekkjum ágætlega til afans. Hann er íhaldsmaður af gamla skólanum, fyrrum frjálshyggjufrömuður en seinna opinber starfsmaður (eins og títt er) uns hann sneri sér loks að köllun sinni; því að vera spunameistari fyrir fyrirtæki og hagsmunahópa. Sem sérfræðingur í því sendi hann Kennarasambandinu opinbera ráðgjöf þar sem hann líkti verkfallinu við það að mæta til bardaga með baunabyssu. Slíkt gæti engu skilað. Kennarar ættu að þungvopnast eða hætta þessu veseni. Afinn þekkir sínar byssur. Hann mætti einu sinni í skemmtilegt viðtal þar sem hann sagði frá því að hann hefði sem drengur verið algjörlega ótækur í bófaleik því veruleg nærsýni hefði valdið því að hann var eins líklegur til að skjóta þá sem voru með honum í bófaklíku og hina. Mörgum áratugum seinna, þegar hann var orðinn ráðsettur spunameistari úti á Nesi, gerðist hann ötullasti hvatamaður þess að íslenska lögreglan vopnaðist rafbyssum – sem hann var sjálfur tilbúinn að flytja inn og selja fyrir sanngjarnt verð. Þau, sem lifað hafa tímana tvenna, hafa sannarlega fundið vaxandi óþol í garð friðsamlegra lausna á ágreiningi. Það eru ekki mörg ár síðan okkur þótti óhugsandi að íslensk lögregla myndi skjóta fólk. Bestu löggurnar voru þær sem yfirleitt sýndu stillingu og manngæsku og töluðu fólk til án óþarfa ofbeldis. Okkur þykir mörgum bæði óþægilegt og undarlegt hve valdhöfum virðist nú lítið tiltölumál að mæta þvermóðsku eða borgarlegri óhlýðni með raflostum eða piparúða. Enn ankannalegra er að skammbyssur á mjöðm og leyniskyttur á þökum séu reglulegur þáttur í borgarmyndinni. Ég hef miklar efasemdir um byssublæti vorra tíma og gagnsemi þess fyrir samfélagið. Það kom mér ekkert á óvart í sjálfu sér að sjá í Mogganum að spunameistarinn hefði í kjölfar skrifa sinna sent Kennarasambandinu reikning. Hann er örugglega ekki mikið fyrir það að gera nokkurn skapaðan hlut ókeypis. Það sem kom á óvart var að hann skyldi ekki senda reikning fyrir ráðgjöfinni um baunabyssurnar heldur það að hafa þurft að setja sig í spor kennara í nokkra daga. Það er kynlegt af tveim ástæðum. Kennarasambandið greiðir ekki laun leikskólakennara í vinnu. Það gera sveitarfélögin og hann hefði getað sparað sér frímerki ef hann hefði rölt á skrifstofuna og skilað þeim reikningi á réttan stað. Hitt sem kom á óvart er hvað afinn heldur að borgað sé fyrir djobbið sem hann fékk óvænta starfskynningu í. Sumir yfirlýstir andstæðingar kennara gripu á lofti fréttina um uppreisnartilburði afans og komu í umferð, bæði á samfélagsmiðlum og fjölmiðlum. Grunar mig að þar skeiki að sköpuðu og að túttuberin úr byssu spunameistarans endi flest á líkömum þeirra sem héldu að hann væri með þeim í klíku. Samkvæmt mínum heimildum rukkar afinn nefnilega, fyrir vinnu sína í dagvinnu, jafnan tæpar 25 þúsund krónur á tímann. Það útleggst á þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Ég ætla að endurtaka þetta. Þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Það eru launin sem afinn telur rétt og sanngjarnt að honum séu greidd fyrir að hugsa um eitt barn við bestu mögulegu aðstæður. Ég vil því skrifa þetta bréf til að þakka honum fyrir að vekja athygli á hinni réttlátu baráttu kennara og leggja þar með sitt af mörkum til þess að skapa skilning í samfélaginu á því hve smánarleg laun kennara eru samanborið við þær launakröfur sem eðlilegar eru. Ef kennurum væri boðinn helmingur þeirra launa sem hann reiknar sér (að ég tali ekki um að einn kennari væri á hvert barn) þá yrðu aldrei verkföll. Það eru samt á endanum aðferðirnar sem okkur greinir á um. Ég held að kjarabarátta (eða hvaða barátta sem er) gangi almennt ekki betur þótt pipar sé úðað í augu þeirra sem þú ert að reyna að tjónka við. Að lama mótþróafulla með rafmagni er þumbaraleg og hættuleg leið til lausna vandamála. Og jafnvel baunabyssur eiga ekkert erindi í verkföll. Þau leysast ekki án samningsvilja og virðingu fyrir gerðum samningum. Um laun verður aðeins samið. Það er hin lýðræðislega hefð. Það hafa kennarar einmitt gert. Það gerðu þeir fyrir átta árum. Launagreiðendur hafa síðan þá gengið á bak orða sinna og svikið gerða samninga. Þess vegna er verkfall – þess vegna verður áfram verkfall. Það er ástæða til að fagna því að aðstandendur barna, sem ekki komast í skóla, láti í sér heyra. Ég vil því ráða spunameistaranum heilt með því að draga kannski örlítið úr nærsýninni. Hann getur nefnilega fengið sér göngutúr niður í ráðhús á mánudagsmorgun, ekki til að rukka fyrir tímann sem hann eyddi með barnabarni sínu heldur sem borgari í sveitarfélaginu og (miðað við launakröfurnar) líklegur stórgreiðandi útsvarsins sem heldur uppi skólastarfi þar í bæ. Í ráðhúsinu getur hann spurt eftir bæjarstjóra og bent á að þessi slagur sveitarfélagsins fyrir hönd annarra sveitarfélaga á Íslandi sé hvorki að virka né sé líklegur til að gera það. Sveitarfélagið geti ekki beðið þetta af sér út í það óendanlega. Seltjarnarnes ber á endanum enga ábyrgð á öðrum sveitarfélögum – en það ber fullkoma og algerlega ábyrgð á sjálfu sér. Foreldum, aðstandendum og öðrum áhugasömum um málefni bæjarins er hollt að hafa það í huga. Höfundur er kennari.
Flokkar sem telja almenning of vitlausan til að vita hvað sé sér fyrir bestu Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Fátækt á Íslandi: Áskoranir, viðkvæmir hópar og leiðir til úrbóta Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun Flokkar sem telja almenning of vitlausan til að vita hvað sé sér fyrir bestu Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason skrifar
Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar
Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar
Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar
Flokkar sem telja almenning of vitlausan til að vita hvað sé sér fyrir bestu Þórður Snær Júlíusson Skoðun