Egóið er í hégómanum Skúli S. Ólafsson skrifar 20. desember 2024 08:02 Vetrarsólstöður eru á næsta leiti. Þegar klukkan er 19 mínútur yfir níu, nú á laugardaginn kemur. þá hefst hið fyrirsjáanlega undanhald skammdegis hér á Norðurhveli. Plánetan okkar hallar jú með tilliti til sólargangsins og senn hefst þá sá hluti hringferðar hennar, þar sem norðurhvelið sækir æ meiri birtu og yl allt þar til kemur að sjálfri jónsmessunni. Já, þannig er jú þessi hringferð öll. Eftir hálft ár ríkir ljósið eitt á himinhvolfinu. Sú bjarta nótt er í kristnum samfélögum kennd við manninn sem boðaði komu Krists, Jóhannes skírara. Jónsmessa dregur heiti sitt af honum og fyrir því eru ástæður sem mér finnast alltaf svo áhugaverðar. Því Jóhannes þessi var víst mikill ræðuskörungur og fólk flykktist að úr öllum áttum til að hlýða á erindi hans og boðskap. Og þar birtist okkur kunnuglegt stef úr mannlegu samfélagi. Vinsældir og lýðhylli geta gripið fólk heljartökum. Spyrjandi andlit, augu full aðdáunar og fólk sem hlýðir án þess að spyrja spurninga – slík viðbrögð geta dregið fram það versta úr fólki. Hversu mörg dæmi eigum við um leiðtoga sem gleymdu boðskap sínum, ef einhver var, og gerðu sjálfa sig að markmiði fylgjendanna? Hégóminn rís upp fyrir öll velsæmismörk. Já, þegar við stöfum íslenska orðið hégómi sjáum við að inni í því leynist þriggja stafa orð sem dregur saman þá ógn sem fólki getur stafað af slíkum vinsældum. Já, það er hið alþjóðlega hugtak ,,egó”. Hégóminn felur það inni í sér. Jóhannes þessi fær þess vegna þann heiður að bjartasta nótt ársins er kennd við hann. Honum virðist hafa verið ljós hættan sem fylgir egóinu. Hann ýtti frá sér öllu stórlæti þegar fólkið spurði hvort hann væri sá leiðtogi sem þau ættu að fylgja. Nei, Jóhannes skírari boðaði komu Krists. Hann kvaðst vera sá sem myndi ryðja brautina fyrir Jesú. Svo sagði hann þessi orð: ,,Hann á að vaxa en ég að minnka.” Svona tala einstaklingar sem eru hluti af einhverju stærra og meira en þeir sjálfir, hafa hugmyndir um betri heim, gæði sem standa ofar athygli, völdum og auði. Jóhannes boðaði að Jesús myndi hefja þjónustu sína. Hann dró sig svo í hlé svo Kristur mætti flytja sinn boðskap. Þegar sólin er hæst á lofti um sumarsólstöður, þá minnumst við Jóhannesar. Svo styttist sólargangurinn allt til þess, að myrkur grúfir yfir norðurhveli jarðar. Í dag erum við alveg hinum megin hvað möndulhallann varðar, nú eru vetrarsólstöður. Við íslendingar tölum reyndar um jól, en enskumælandi um Christmas, Kristsmessu. Sólin, í þeim skilningi miðlar boðskap Jóhannesar og Jesú. Ljósið og myrkrið eru sterk tákn, eins og messur Jóhannesar og Krists bera með sér. Jóhannes var spámaður. Spámenn benda á aðalatriðin, fá okkur til að hugsa um það sem mestu varðar en týna okkur ekki í öllu því sem hefur engin áhrif þegar upp er staðið. Það mikilvægasta er að við getum farið að dæmi Jóhannesar og hvílt egóið okkar þegar önnur og mikilvægari verðmæti standa okkur til boða. „Hann á að vaxa en ég á að minnka.“ Þessi orð ættu að vera okkur hugstæð ef við viljum berjast fyrir bættum heimi og betra samfélagi sem byggir á raunverulegum gildum og björtum hugsjónum. Og í kjölfar Kristsmessunnar tekur sólin að hækka á lofti að nýju. Sigur ljóssins á myrkrinu á sér ekki eingöngu stað í ríki náttúrunnar. Sú sigurstund getur með sama hætti orðið í sálarlífi okkar mannanna, þegar við veljum þann góða kost að fylgja boðskap Jesú Krists, sem sjálfur gekk fram í hógværð og hófsemd. Höfundur er sóknarprestur í Neskirkju. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skúli S. Ólafsson Mest lesið Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley Skoðun Skoðun Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun 75 ár af evrópskri samheldni og samvinnu Clara Ganslandt skrifar Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Vetrarvirkjanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Leiðrétting veiðigjalda mun skila sér í bættum innviðum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar Skoðun Börn innan seilingar Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli tvö: Eiskrandi kröfur Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson skrifar Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer skrifar Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson skrifar Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Fjármagna áfram hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson skrifar Skoðun Fasteignaviðskipti – tímabært að endurskoða leikreglurnar? Hlynur Júlísson skrifar Skoðun Í skugga kerfis sem brást! Harpa Hildiberg Böðvarsdóttir skrifar Skoðun Jöfn vernd fyrir öll börn í veröldinni Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Byggð í Norðvesturkjördæmi: lífæð framtíðar Íslands Ragnar Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hverju hef ég stjórn á? Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Sjá meira
Vetrarsólstöður eru á næsta leiti. Þegar klukkan er 19 mínútur yfir níu, nú á laugardaginn kemur. þá hefst hið fyrirsjáanlega undanhald skammdegis hér á Norðurhveli. Plánetan okkar hallar jú með tilliti til sólargangsins og senn hefst þá sá hluti hringferðar hennar, þar sem norðurhvelið sækir æ meiri birtu og yl allt þar til kemur að sjálfri jónsmessunni. Já, þannig er jú þessi hringferð öll. Eftir hálft ár ríkir ljósið eitt á himinhvolfinu. Sú bjarta nótt er í kristnum samfélögum kennd við manninn sem boðaði komu Krists, Jóhannes skírara. Jónsmessa dregur heiti sitt af honum og fyrir því eru ástæður sem mér finnast alltaf svo áhugaverðar. Því Jóhannes þessi var víst mikill ræðuskörungur og fólk flykktist að úr öllum áttum til að hlýða á erindi hans og boðskap. Og þar birtist okkur kunnuglegt stef úr mannlegu samfélagi. Vinsældir og lýðhylli geta gripið fólk heljartökum. Spyrjandi andlit, augu full aðdáunar og fólk sem hlýðir án þess að spyrja spurninga – slík viðbrögð geta dregið fram það versta úr fólki. Hversu mörg dæmi eigum við um leiðtoga sem gleymdu boðskap sínum, ef einhver var, og gerðu sjálfa sig að markmiði fylgjendanna? Hégóminn rís upp fyrir öll velsæmismörk. Já, þegar við stöfum íslenska orðið hégómi sjáum við að inni í því leynist þriggja stafa orð sem dregur saman þá ógn sem fólki getur stafað af slíkum vinsældum. Já, það er hið alþjóðlega hugtak ,,egó”. Hégóminn felur það inni í sér. Jóhannes þessi fær þess vegna þann heiður að bjartasta nótt ársins er kennd við hann. Honum virðist hafa verið ljós hættan sem fylgir egóinu. Hann ýtti frá sér öllu stórlæti þegar fólkið spurði hvort hann væri sá leiðtogi sem þau ættu að fylgja. Nei, Jóhannes skírari boðaði komu Krists. Hann kvaðst vera sá sem myndi ryðja brautina fyrir Jesú. Svo sagði hann þessi orð: ,,Hann á að vaxa en ég að minnka.” Svona tala einstaklingar sem eru hluti af einhverju stærra og meira en þeir sjálfir, hafa hugmyndir um betri heim, gæði sem standa ofar athygli, völdum og auði. Jóhannes boðaði að Jesús myndi hefja þjónustu sína. Hann dró sig svo í hlé svo Kristur mætti flytja sinn boðskap. Þegar sólin er hæst á lofti um sumarsólstöður, þá minnumst við Jóhannesar. Svo styttist sólargangurinn allt til þess, að myrkur grúfir yfir norðurhveli jarðar. Í dag erum við alveg hinum megin hvað möndulhallann varðar, nú eru vetrarsólstöður. Við íslendingar tölum reyndar um jól, en enskumælandi um Christmas, Kristsmessu. Sólin, í þeim skilningi miðlar boðskap Jóhannesar og Jesú. Ljósið og myrkrið eru sterk tákn, eins og messur Jóhannesar og Krists bera með sér. Jóhannes var spámaður. Spámenn benda á aðalatriðin, fá okkur til að hugsa um það sem mestu varðar en týna okkur ekki í öllu því sem hefur engin áhrif þegar upp er staðið. Það mikilvægasta er að við getum farið að dæmi Jóhannesar og hvílt egóið okkar þegar önnur og mikilvægari verðmæti standa okkur til boða. „Hann á að vaxa en ég á að minnka.“ Þessi orð ættu að vera okkur hugstæð ef við viljum berjast fyrir bættum heimi og betra samfélagi sem byggir á raunverulegum gildum og björtum hugsjónum. Og í kjölfar Kristsmessunnar tekur sólin að hækka á lofti að nýju. Sigur ljóssins á myrkrinu á sér ekki eingöngu stað í ríki náttúrunnar. Sú sigurstund getur með sama hætti orðið í sálarlífi okkar mannanna, þegar við veljum þann góða kost að fylgja boðskap Jesú Krists, sem sjálfur gekk fram í hógværð og hófsemd. Höfundur er sóknarprestur í Neskirkju.
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar
Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar
Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar
Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun