Fersk fyrirheit: máttur nýársheita og skýrra markmiða Árni Sigurðsson skrifar 27. desember 2024 07:00 Janúar dregur nafn sitt af Janusi, rómverskum guði sem er gjarnan sýndur með tvö andlit: eitt sem horfir til baka til fortíðar og annað sem beinist fram á veginn til framtíðar. Þetta endurspeglar vel andrúmsloft nýs árs, þegar við lítum um öxl og drögum lærdóm af liðnum tíma um leið og við hugum að nýjum tækifærum. Fyrsti mánuður ársins er því góður vettvangur fyrir nýtt upphaf, endurnýjun og vangaveltur um þær breytingar sem við erum staðráðin í að gera. Samt vill það henda að metnaðarfull nýársheiti fjari út áður en fyrstu vikurnar eru liðnar. Ýmsir halda því fram að án skýrra og mælanlegra markmiða sé erfitt að festa ásetninginn í sessi. En er það allt sem skiptir máli? Lykillinn kann að felast í vel ígrundaðri blöndu af björtum nýársheitum, skýrum markmiðum og stöðugri ástundun. Friedrich Nietzsche (1844–1900), þýskur heimspekingur, sagði einu sinni: „Sá sem hefur skýran tilgang getur tekist á við hvað sem er.” Orð hans minna á að þegar við vitum af hverju við viljum breyta einhverju er auðveldara að finna leiðir til að hrinda breytingum í framkvæmd. Nýársheiti: Ásetningur og hugarfar Nýársheiti eru yfirlýsingar um að vilja bæta eða endurmóta einhvern þátt lífsins—t.d. að borða hollari mat, hætta slæmum ávana eða draga úr útgjöldum. Þau spretta af löngun okkar til að verða betri manneskjur. Nýársheiti geta því verið uppbyggileg hefð, tækifæri til að rýna í það sem var og reyna að draga fram hvað betur má fara. Vandinn er hins vegar oft sá að við veltum ekki nægilega fyrir okkur hvernig við ætlum að halda okkur við þau. Gott upphaf verður lítils virði ef eftirfylgnin er engin eða markmiðin of óljós þannig að þau renna út í sandinn. Markmið: Undirstaða árangurs Markmið skera úr um hvort nýársheitið eigi sér raunhæfa von til að rætast. Ef nýársheitið er „ég ætla að borða hollari mat,“ gæti markmiðið verið skýrara: „Ég borða grænmeti daglega sem ómissandi hluta af hádegis- og kvöldverði.“ Með því að mæla og afmarka verkefnið geturðu séð framför, fagnað smásigrum og haldið áhuganum lifandi. Tony Robbins (f. 1960), bandarískur hvatningarsérfræðingur, hefur orðað það svo: „Að setja sér markmið er fyrsta skrefið í að umbreyta hinu ósýnilega í eitthvað sýnilegt.” Markmiðið er að smíða nýársheitunum haldbæran ramma, þannig að þau séu ekki bara fögur fyrirheit heldur mótuð, tímasett og mælanleg. Frá nýársheiti til raunverulegra niðurstaðna: Til að umbreyta nýársheiti úr orði í eitthvað á borði, þarf skýra áætlun: 1. Skýrðu ástæðuna: Spurðu þig hvers vegna þú vilt ná þessu markmiði. Sé ástæðan persónuleg og mikilvæg; betri heilsa, fjölskylduhagsmunir eða varanlegra fjárhagslegt öryggi, mun hún drífa þig áfram og næra viljastyrkinn. 2. Skiptu markmiðinu niður: Skilgreindu skýr hænuskref. Í stað þess að segja „hreyfa mig meira,“ reyndu „æfa þrisvar sinnum í viku, 30 mínútur í senn“. 3. Fylgstu með framvindu: Hvort sem þú heldur dagbók eða notar smáforrit til að skrá niðurstöður, þá styrkir það djörfung og dug að sjá árangur svart á hvítu. Peter Drucker (1909–2005), bandarískur stjórnunarfræðingur, sagði eitt sinn: „Það sem er mælanlegt, er framkvæmanlegt.” Þegar við getum mælt framvindu og framfarir getum við betur varist því að renna aftur í sama gamla farið. Snilli þess að byrja aftur: Það er engin skömm að hafa áður gefið nýársheiti upp á bátinn. Miklu meira skiptir að sjá janúar sem nýjan upphafsreit, tækifæri til að endurmeta sig og halda svo áfram. Jafnvel þótt við keyrum út í kant, er alltaf unnt að grípa í stýri og sveigja aftur inn á beinu brautina. Galdurinn felst í að reyna aftur, byggja á reynslunni sem við höfum aflað okkur og gefast aldrei upp. Eða eins og Rómverjar sögðu til forna: „Meðan ég dreg andann er von“ (latn. Dum Spiro Spero). Aðgerðaáætlun fyrir nýja árið: • Finndu þína eigin ástæðu: Hvað drífur þig í raun og veru? Hvað kveikir eldmóðinn? • Mótaðu skýr og mælanleg markmið: Skilgreindu skref sem auðvelt er að stíga, eitt í einu. • Fylgstu með: Taktu stöðuna vikulega eða mánaðarlega og leiðréttu stefnuna ef þarf. • Fagnaðu hverju skrefi: Litlir sigrar geta haft ótrúleg áhrif á sjálfstraust og viljaþrek. Upphafið er aðeins byrjunin: Nýársheiti gefa okkur leyfi til að dreyma stóra drauma. Markmiðin marka leiðina að þeim draumum. Þegar við sameinum metnaðarfullt hugarfar og skýr, mælanleg markmið, fáum við öfluga blöndu: nýársheitin tendra neistann og markmiðin glæða logann. Láttu því ekki fyrri mistök draga úr þér kjarkinn í janúar. Faðmaðu vonina og þau fyrirheit sem búa í nýársheitunum, settu þér skýr markmið og fylgstu með framförunum. Aldrei hætta að trúa á kraft fersks upphafs. Með réttu jafnvægi geturðu skapað líf sem er nær því sem þú virkilega þráir. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áramót Árni Sigurðsson Mest lesið Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson Skoðun Það er betra fyrir okkur öll að Háskóli Íslands efli fjarnám Darri Rafn Hólmarsson Skoðun Þegar rafmagn hættir að vera sjálfsagður hlutur Árni B. Möller Skoðun Æji nei innflytjendur Davíð Aron Routley Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Við höfum ekki efni á tvískinnungi SFS Vala Árnadóttir Skoðun Yfirfull fangelsi, brostið kerfi Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Meistaragráða í lífsreynslu Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnvöld, Óskar á heima hér! Þóra Andrésdóttir skrifar Skoðun Dvel þú í draumahöll Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson skrifar Skoðun Umhverfi, heilsa og skólamáltíðir Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Æji nei innflytjendur Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Samstaða, kjarkur og þor Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Það er betra fyrir okkur öll að Háskóli Íslands efli fjarnám Darri Rafn Hólmarsson skrifar Skoðun Yfirfull fangelsi, brostið kerfi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Þegar rafmagn hættir að vera sjálfsagður hlutur Árni B. Möller skrifar Skoðun Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason skrifar Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir skrifar Skoðun Endurnýjun hugarfarsins Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ferðamenn: Vanmetnir skattgreiðendur í íslensku hagkerfi Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Góð vísa... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á tvískinnungi SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað getum við lært af Víetnamstríðinu? Einar Magnússon skrifar Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Sjá meira
Janúar dregur nafn sitt af Janusi, rómverskum guði sem er gjarnan sýndur með tvö andlit: eitt sem horfir til baka til fortíðar og annað sem beinist fram á veginn til framtíðar. Þetta endurspeglar vel andrúmsloft nýs árs, þegar við lítum um öxl og drögum lærdóm af liðnum tíma um leið og við hugum að nýjum tækifærum. Fyrsti mánuður ársins er því góður vettvangur fyrir nýtt upphaf, endurnýjun og vangaveltur um þær breytingar sem við erum staðráðin í að gera. Samt vill það henda að metnaðarfull nýársheiti fjari út áður en fyrstu vikurnar eru liðnar. Ýmsir halda því fram að án skýrra og mælanlegra markmiða sé erfitt að festa ásetninginn í sessi. En er það allt sem skiptir máli? Lykillinn kann að felast í vel ígrundaðri blöndu af björtum nýársheitum, skýrum markmiðum og stöðugri ástundun. Friedrich Nietzsche (1844–1900), þýskur heimspekingur, sagði einu sinni: „Sá sem hefur skýran tilgang getur tekist á við hvað sem er.” Orð hans minna á að þegar við vitum af hverju við viljum breyta einhverju er auðveldara að finna leiðir til að hrinda breytingum í framkvæmd. Nýársheiti: Ásetningur og hugarfar Nýársheiti eru yfirlýsingar um að vilja bæta eða endurmóta einhvern þátt lífsins—t.d. að borða hollari mat, hætta slæmum ávana eða draga úr útgjöldum. Þau spretta af löngun okkar til að verða betri manneskjur. Nýársheiti geta því verið uppbyggileg hefð, tækifæri til að rýna í það sem var og reyna að draga fram hvað betur má fara. Vandinn er hins vegar oft sá að við veltum ekki nægilega fyrir okkur hvernig við ætlum að halda okkur við þau. Gott upphaf verður lítils virði ef eftirfylgnin er engin eða markmiðin of óljós þannig að þau renna út í sandinn. Markmið: Undirstaða árangurs Markmið skera úr um hvort nýársheitið eigi sér raunhæfa von til að rætast. Ef nýársheitið er „ég ætla að borða hollari mat,“ gæti markmiðið verið skýrara: „Ég borða grænmeti daglega sem ómissandi hluta af hádegis- og kvöldverði.“ Með því að mæla og afmarka verkefnið geturðu séð framför, fagnað smásigrum og haldið áhuganum lifandi. Tony Robbins (f. 1960), bandarískur hvatningarsérfræðingur, hefur orðað það svo: „Að setja sér markmið er fyrsta skrefið í að umbreyta hinu ósýnilega í eitthvað sýnilegt.” Markmiðið er að smíða nýársheitunum haldbæran ramma, þannig að þau séu ekki bara fögur fyrirheit heldur mótuð, tímasett og mælanleg. Frá nýársheiti til raunverulegra niðurstaðna: Til að umbreyta nýársheiti úr orði í eitthvað á borði, þarf skýra áætlun: 1. Skýrðu ástæðuna: Spurðu þig hvers vegna þú vilt ná þessu markmiði. Sé ástæðan persónuleg og mikilvæg; betri heilsa, fjölskylduhagsmunir eða varanlegra fjárhagslegt öryggi, mun hún drífa þig áfram og næra viljastyrkinn. 2. Skiptu markmiðinu niður: Skilgreindu skýr hænuskref. Í stað þess að segja „hreyfa mig meira,“ reyndu „æfa þrisvar sinnum í viku, 30 mínútur í senn“. 3. Fylgstu með framvindu: Hvort sem þú heldur dagbók eða notar smáforrit til að skrá niðurstöður, þá styrkir það djörfung og dug að sjá árangur svart á hvítu. Peter Drucker (1909–2005), bandarískur stjórnunarfræðingur, sagði eitt sinn: „Það sem er mælanlegt, er framkvæmanlegt.” Þegar við getum mælt framvindu og framfarir getum við betur varist því að renna aftur í sama gamla farið. Snilli þess að byrja aftur: Það er engin skömm að hafa áður gefið nýársheiti upp á bátinn. Miklu meira skiptir að sjá janúar sem nýjan upphafsreit, tækifæri til að endurmeta sig og halda svo áfram. Jafnvel þótt við keyrum út í kant, er alltaf unnt að grípa í stýri og sveigja aftur inn á beinu brautina. Galdurinn felst í að reyna aftur, byggja á reynslunni sem við höfum aflað okkur og gefast aldrei upp. Eða eins og Rómverjar sögðu til forna: „Meðan ég dreg andann er von“ (latn. Dum Spiro Spero). Aðgerðaáætlun fyrir nýja árið: • Finndu þína eigin ástæðu: Hvað drífur þig í raun og veru? Hvað kveikir eldmóðinn? • Mótaðu skýr og mælanleg markmið: Skilgreindu skref sem auðvelt er að stíga, eitt í einu. • Fylgstu með: Taktu stöðuna vikulega eða mánaðarlega og leiðréttu stefnuna ef þarf. • Fagnaðu hverju skrefi: Litlir sigrar geta haft ótrúleg áhrif á sjálfstraust og viljaþrek. Upphafið er aðeins byrjunin: Nýársheiti gefa okkur leyfi til að dreyma stóra drauma. Markmiðin marka leiðina að þeim draumum. Þegar við sameinum metnaðarfullt hugarfar og skýr, mælanleg markmið, fáum við öfluga blöndu: nýársheitin tendra neistann og markmiðin glæða logann. Láttu því ekki fyrri mistök draga úr þér kjarkinn í janúar. Faðmaðu vonina og þau fyrirheit sem búa í nýársheitunum, settu þér skýr markmið og fylgstu með framförunum. Aldrei hætta að trúa á kraft fersks upphafs. Með réttu jafnvægi geturðu skapað líf sem er nær því sem þú virkilega þráir. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar