Hæstiréttur tekur deilur Vinnslustöðvarinnar og ríkisins fyrir Árni Sæberg skrifar 28. janúar 2025 11:45 Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson er framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar. Vinnslustöðin Hæstiréttur hefur fallist á að taka mál Vinnslustöðvarinnar á hendur ríkinu vegna makrílkvóta fyrir. Landsréttur dæmdi ríkið til að greiða Vinnslustöðinni alls 269 milljónir króna, helmingi minna en héraðsdómur hafði dæmt. Ríkið óskaði sömuleiðis eftir því að Hæstiréttur tæki mál Hugins, sem Vinnslustöðin á, fyrir en Landsréttur dæmdi ríkið til að greiða Hugin 329 milljónir króna. Forsaga málsins er sú að sjö fyrirtæki kröfðust rúmlega tíu milljarða króna af íslenska ríkinu vegna aflaheimilda á makríl á árunum 2011 til 2018. Fimm af fyrirtækjunum sjö féllu frá málsókn sinni til að sýna samstöðu vegna kórónuveirufaraldursins. Eftir stóðu Vinnslustöðin og Huginn úr Vestmannaeyjum. Á meðan á málarekstrinum stóð keypti Vinnslustöðin Hugin. Landsréttur lækkaði bæturnar Í nóvember í fyrra staðfesti Landsréttur dóm héraðsdóms um að ríkið væri skaðabótaskylt vegna málsins. Landsréttur kvað þó á um lægri bætur en kveðið var á um í héraðsdómi til Vinnslustöðvarinnar. Þar voru þær samanlagt 515 milljónir til Vinnslustöðvarinnar en í Landsrétti námu þær 269,5 milljónum. Í dómi Landsréttar kom fram að kröfur Vinnslustöðvarinnar fyrir árin 2011 og 2012 hafi verið fyrndar en ríkinu væri gert að greiða bætur vegna áranna 2013 til 2018. Dómur Héraðsdóms um Hugin stóð óraskaður og var ríkinu gert að greiða Hugin um 329 milljónir í bætur með vöxtum. Samanlagt þyrfti ríkið því að greiða um 625,5 milljónir í bætur, ásamt vöxtum. Aðilar sammála um nauðsyn aðkomu Hæstaréttar Í ákvörðun Hæstaréttar um beiðnir bæði Vinnslustöðvarinnar og ríkisins um áfrýjunarleyfi segir að Vinnslustöðin hafi byggt á því að sú aðferð sem Landsréttur hafi notað til að ákveða bætur væri röng og með niðurstöðunni hefði verið virt að vettugi sérfræðileg niðurstaða dómkvaddra manna án þess að íslenska ríkið hefði leitast við að hnekkja forsendum matsgerðarinnar með yfirmati. Þá hafi Vinnslustöðin talið að niðurstaða Landsréttar um fyrningu bótakrafna vegna áranna 2011 og 2012 væri bersýnilega röng. Aðilar hafi gert sátt og í henni hafi tjónstímabilið verið tiltekið, það sé árin 2011 til 2014. Að lokum hafi Vinnslustöðin talið ákvörðun Landsréttar um vexti um hluta hinnar dæmdu kröfu bersýnilega ranga. Náðu ekki að nýta kvótann Íslenska ríkið hafi byggt á því að úrslit málsins hefði verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns, sönnunarbyrði og þýðingu matsgerðar þegar kostnaðarmat er með miklu óvissubili og bótakrefjandi hafi kosið að leggja ekki fram frumgögn ætluðu tjóni sínu til stuðnings. Jafnframt reyni á við hvaða aðstæður sé unnt að dæma bætur að álitum og hvaða kröfur eigi að gera til sönnunarfærslu þegar erfiðleikum er bundið að færa nákvæmar sönnur á tjón. Þá hafi ríkið talið að Landsréttur hafi ranglega byggt á því að óvissubil í matsgerð geti réttlætt að dæma bætur fyrir fiskveiðiár þegar ekki náðist að veiða og vinna heimilan afla. Landsréttur hefði vísað til þess að fyrirtæki leitist almennt við að fullnýta verðmæti sem þeim standi til boða og heimilt hefði verið að flytja allt að 15 prósent af úthlutuðum veiðiheimildum á milli ára. Sú niðurstaða væri bersýnilega röng enda hafi kröfugerð Vinnslustöðvarinnar verið sett þannig fram að krafist væri bóta ár fyrir ár. Hafi vísað til máls sem ætti ekki við Að lokum hafi ríkið talið tilvísun Landsréttar til dóms Hæstaréttar frá árinu 2016 ranga. Í því máli hefði verið tekist á um skilyrði til höfðunar viðurkenningarmáls samkvæmt lögum um meðferð einkamála og hefði það því einungis snúið að því hvort leiddar hefðu verið nægar líkur fyrir tjóni. Dómurinn hefði því ekki fordæmisgildi í þessu máli enda hefði íslenska ríkið síðar verið sýknað af bótakröfum með dómi réttarins í öðru máli. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt. Huginn vildi una við dóm Landsréttar Í annarri ákvörðun um áfrýjunarleyfisbeiðni segir að ríkið hafi óskað eftir því að Hæstiréttur tæki mál Hugins á hendur ríkinu fyrir. Sem áður segir hefur Vinnslustöðin keypt Hugin og Hugin voru dæmdar 329 milljónir króna í bætur í Landsrétti. Í ákvörðuninni segir að Huginn hafi lagst gegn beiðni ríkisins. Ríkið hafi vísað til þess að úrslit málsins hefðu verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns og sönnunarbyrði. Ríkið hafi vísað til sömu málsástæðna og raktar eru hér að ofan. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt. Sjávarútvegur Dómsmál Vestmannaeyjar Mest lesið Um 44 prósent hlynnt inngöngu í Evrópusambandið Viðskipti innlent Leigja út fjórar vélar og taka eina á leigu Viðskipti innlent Bjartara yfir við opnun markaða Viðskipti erlent Páskaegg allt að fjórðungi dýrari en í fyrra Neytendur Truflanir í heimabönkum vegna bilunar hjá Reiknistofu bankanna Viðskipti innlent Gefur reikniformúlu tollgjaldanna falleinkunn Viðskipti erlent Ráðinn forstöðumaður fyrirtækjasviðs Ormsson Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Hækkanir í Kauphöllinni á ný Viðskipti innlent Greiðslur og rafræn skilríki komin í samt lag Viðskipti innlent Fleiri fréttir Leigja út fjórar vélar og taka eina á leigu Hækkanir í Kauphöllinni á ný Nýr fríverslunarsamningur við Úkraínu samþykktur Greiðslur og rafræn skilríki komin í samt lag Ráðinn forstöðumaður fyrirtækjasviðs Ormsson Truflanir í heimabönkum vegna bilunar hjá Reiknistofu bankanna Tvö hundruð konur töluðu um orkumál á KÍO-deginum Um 44 prósent hlynnt inngöngu í Evrópusambandið Kaupa fyrir 234 milljónir og eiga rúman þriðjung Fátt rökrétt við lækkanirnar Vöruviðskiptin tíu milljörðum óhagstæðari en í mars í fyrra Áframhaldandi hrun í Kauphöllinni Metfjöldi farþega í mars OK með nýjan fjármálastjóra Tollar Trumps kalli á að Ísland aðlagi sig að breyttum leikreglum „Að fá sér Bryndísarpizzu skiptir máli“ Wow fékk bestu þjónustu Airbus eftir að Icelandair valdi Boeing Olíuvinnsla á Drekasvæðinu geti staðið undir rekstri ríkisins í tuttugu ár Kínverskir ferðamenn aldrei fleiri: Beint flug hefjist von bráðar Eldrauð Kauphöll: Bandaríkjamenn horfi fram á lakari lífskjör Sættast við Fjármálaeftirlitið og greiða fimmtán milljóna sekt Guðmundur í Brimi nýr formaður Einar Hrafn og Díana Dögg til Reon Kristjana til ÍSÍ Nánast allir telja útgerðirnar geta greitt hærri veiðigjöld Lítið sem ekkert fékkst upp í kröfur í þrotabú bakarísins Kaupmáttur jókst á milli ára Tollastríð geti haft áhrif á vaxtalækkunarferli og íslenska ferðaþjónustu Trump-tollarnir muni ekki kollsteypa útflutningsgreinum Íslands „Svartari sviðsmynd en flestir bjuggust við“ Sjá meira
Forsaga málsins er sú að sjö fyrirtæki kröfðust rúmlega tíu milljarða króna af íslenska ríkinu vegna aflaheimilda á makríl á árunum 2011 til 2018. Fimm af fyrirtækjunum sjö féllu frá málsókn sinni til að sýna samstöðu vegna kórónuveirufaraldursins. Eftir stóðu Vinnslustöðin og Huginn úr Vestmannaeyjum. Á meðan á málarekstrinum stóð keypti Vinnslustöðin Hugin. Landsréttur lækkaði bæturnar Í nóvember í fyrra staðfesti Landsréttur dóm héraðsdóms um að ríkið væri skaðabótaskylt vegna málsins. Landsréttur kvað þó á um lægri bætur en kveðið var á um í héraðsdómi til Vinnslustöðvarinnar. Þar voru þær samanlagt 515 milljónir til Vinnslustöðvarinnar en í Landsrétti námu þær 269,5 milljónum. Í dómi Landsréttar kom fram að kröfur Vinnslustöðvarinnar fyrir árin 2011 og 2012 hafi verið fyrndar en ríkinu væri gert að greiða bætur vegna áranna 2013 til 2018. Dómur Héraðsdóms um Hugin stóð óraskaður og var ríkinu gert að greiða Hugin um 329 milljónir í bætur með vöxtum. Samanlagt þyrfti ríkið því að greiða um 625,5 milljónir í bætur, ásamt vöxtum. Aðilar sammála um nauðsyn aðkomu Hæstaréttar Í ákvörðun Hæstaréttar um beiðnir bæði Vinnslustöðvarinnar og ríkisins um áfrýjunarleyfi segir að Vinnslustöðin hafi byggt á því að sú aðferð sem Landsréttur hafi notað til að ákveða bætur væri röng og með niðurstöðunni hefði verið virt að vettugi sérfræðileg niðurstaða dómkvaddra manna án þess að íslenska ríkið hefði leitast við að hnekkja forsendum matsgerðarinnar með yfirmati. Þá hafi Vinnslustöðin talið að niðurstaða Landsréttar um fyrningu bótakrafna vegna áranna 2011 og 2012 væri bersýnilega röng. Aðilar hafi gert sátt og í henni hafi tjónstímabilið verið tiltekið, það sé árin 2011 til 2014. Að lokum hafi Vinnslustöðin talið ákvörðun Landsréttar um vexti um hluta hinnar dæmdu kröfu bersýnilega ranga. Náðu ekki að nýta kvótann Íslenska ríkið hafi byggt á því að úrslit málsins hefði verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns, sönnunarbyrði og þýðingu matsgerðar þegar kostnaðarmat er með miklu óvissubili og bótakrefjandi hafi kosið að leggja ekki fram frumgögn ætluðu tjóni sínu til stuðnings. Jafnframt reyni á við hvaða aðstæður sé unnt að dæma bætur að álitum og hvaða kröfur eigi að gera til sönnunarfærslu þegar erfiðleikum er bundið að færa nákvæmar sönnur á tjón. Þá hafi ríkið talið að Landsréttur hafi ranglega byggt á því að óvissubil í matsgerð geti réttlætt að dæma bætur fyrir fiskveiðiár þegar ekki náðist að veiða og vinna heimilan afla. Landsréttur hefði vísað til þess að fyrirtæki leitist almennt við að fullnýta verðmæti sem þeim standi til boða og heimilt hefði verið að flytja allt að 15 prósent af úthlutuðum veiðiheimildum á milli ára. Sú niðurstaða væri bersýnilega röng enda hafi kröfugerð Vinnslustöðvarinnar verið sett þannig fram að krafist væri bóta ár fyrir ár. Hafi vísað til máls sem ætti ekki við Að lokum hafi ríkið talið tilvísun Landsréttar til dóms Hæstaréttar frá árinu 2016 ranga. Í því máli hefði verið tekist á um skilyrði til höfðunar viðurkenningarmáls samkvæmt lögum um meðferð einkamála og hefði það því einungis snúið að því hvort leiddar hefðu verið nægar líkur fyrir tjóni. Dómurinn hefði því ekki fordæmisgildi í þessu máli enda hefði íslenska ríkið síðar verið sýknað af bótakröfum með dómi réttarins í öðru máli. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt. Huginn vildi una við dóm Landsréttar Í annarri ákvörðun um áfrýjunarleyfisbeiðni segir að ríkið hafi óskað eftir því að Hæstiréttur tæki mál Hugins á hendur ríkinu fyrir. Sem áður segir hefur Vinnslustöðin keypt Hugin og Hugin voru dæmdar 329 milljónir króna í bætur í Landsrétti. Í ákvörðuninni segir að Huginn hafi lagst gegn beiðni ríkisins. Ríkið hafi vísað til þess að úrslit málsins hefðu verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns og sönnunarbyrði. Ríkið hafi vísað til sömu málsástæðna og raktar eru hér að ofan. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt.
Sjávarútvegur Dómsmál Vestmannaeyjar Mest lesið Um 44 prósent hlynnt inngöngu í Evrópusambandið Viðskipti innlent Leigja út fjórar vélar og taka eina á leigu Viðskipti innlent Bjartara yfir við opnun markaða Viðskipti erlent Páskaegg allt að fjórðungi dýrari en í fyrra Neytendur Truflanir í heimabönkum vegna bilunar hjá Reiknistofu bankanna Viðskipti innlent Gefur reikniformúlu tollgjaldanna falleinkunn Viðskipti erlent Ráðinn forstöðumaður fyrirtækjasviðs Ormsson Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Hækkanir í Kauphöllinni á ný Viðskipti innlent Greiðslur og rafræn skilríki komin í samt lag Viðskipti innlent Fleiri fréttir Leigja út fjórar vélar og taka eina á leigu Hækkanir í Kauphöllinni á ný Nýr fríverslunarsamningur við Úkraínu samþykktur Greiðslur og rafræn skilríki komin í samt lag Ráðinn forstöðumaður fyrirtækjasviðs Ormsson Truflanir í heimabönkum vegna bilunar hjá Reiknistofu bankanna Tvö hundruð konur töluðu um orkumál á KÍO-deginum Um 44 prósent hlynnt inngöngu í Evrópusambandið Kaupa fyrir 234 milljónir og eiga rúman þriðjung Fátt rökrétt við lækkanirnar Vöruviðskiptin tíu milljörðum óhagstæðari en í mars í fyrra Áframhaldandi hrun í Kauphöllinni Metfjöldi farþega í mars OK með nýjan fjármálastjóra Tollar Trumps kalli á að Ísland aðlagi sig að breyttum leikreglum „Að fá sér Bryndísarpizzu skiptir máli“ Wow fékk bestu þjónustu Airbus eftir að Icelandair valdi Boeing Olíuvinnsla á Drekasvæðinu geti staðið undir rekstri ríkisins í tuttugu ár Kínverskir ferðamenn aldrei fleiri: Beint flug hefjist von bráðar Eldrauð Kauphöll: Bandaríkjamenn horfi fram á lakari lífskjör Sættast við Fjármálaeftirlitið og greiða fimmtán milljóna sekt Guðmundur í Brimi nýr formaður Einar Hrafn og Díana Dögg til Reon Kristjana til ÍSÍ Nánast allir telja útgerðirnar geta greitt hærri veiðigjöld Lítið sem ekkert fékkst upp í kröfur í þrotabú bakarísins Kaupmáttur jókst á milli ára Tollastríð geti haft áhrif á vaxtalækkunarferli og íslenska ferðaþjónustu Trump-tollarnir muni ekki kollsteypa útflutningsgreinum Íslands „Svartari sviðsmynd en flestir bjuggust við“ Sjá meira