Hæstiréttur tekur deilur Vinnslustöðvarinnar og ríkisins fyrir Árni Sæberg skrifar 28. janúar 2025 11:45 Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson er framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar. Vinnslustöðin Hæstiréttur hefur fallist á að taka mál Vinnslustöðvarinnar á hendur ríkinu vegna makrílkvóta fyrir. Landsréttur dæmdi ríkið til að greiða Vinnslustöðinni alls 269 milljónir króna, helmingi minna en héraðsdómur hafði dæmt. Ríkið óskaði sömuleiðis eftir því að Hæstiréttur tæki mál Hugins, sem Vinnslustöðin á, fyrir en Landsréttur dæmdi ríkið til að greiða Hugin 329 milljónir króna. Forsaga málsins er sú að sjö fyrirtæki kröfðust rúmlega tíu milljarða króna af íslenska ríkinu vegna aflaheimilda á makríl á árunum 2011 til 2018. Fimm af fyrirtækjunum sjö féllu frá málsókn sinni til að sýna samstöðu vegna kórónuveirufaraldursins. Eftir stóðu Vinnslustöðin og Huginn úr Vestmannaeyjum. Á meðan á málarekstrinum stóð keypti Vinnslustöðin Hugin. Landsréttur lækkaði bæturnar Í nóvember í fyrra staðfesti Landsréttur dóm héraðsdóms um að ríkið væri skaðabótaskylt vegna málsins. Landsréttur kvað þó á um lægri bætur en kveðið var á um í héraðsdómi til Vinnslustöðvarinnar. Þar voru þær samanlagt 515 milljónir til Vinnslustöðvarinnar en í Landsrétti námu þær 269,5 milljónum. Í dómi Landsréttar kom fram að kröfur Vinnslustöðvarinnar fyrir árin 2011 og 2012 hafi verið fyrndar en ríkinu væri gert að greiða bætur vegna áranna 2013 til 2018. Dómur Héraðsdóms um Hugin stóð óraskaður og var ríkinu gert að greiða Hugin um 329 milljónir í bætur með vöxtum. Samanlagt þyrfti ríkið því að greiða um 625,5 milljónir í bætur, ásamt vöxtum. Aðilar sammála um nauðsyn aðkomu Hæstaréttar Í ákvörðun Hæstaréttar um beiðnir bæði Vinnslustöðvarinnar og ríkisins um áfrýjunarleyfi segir að Vinnslustöðin hafi byggt á því að sú aðferð sem Landsréttur hafi notað til að ákveða bætur væri röng og með niðurstöðunni hefði verið virt að vettugi sérfræðileg niðurstaða dómkvaddra manna án þess að íslenska ríkið hefði leitast við að hnekkja forsendum matsgerðarinnar með yfirmati. Þá hafi Vinnslustöðin talið að niðurstaða Landsréttar um fyrningu bótakrafna vegna áranna 2011 og 2012 væri bersýnilega röng. Aðilar hafi gert sátt og í henni hafi tjónstímabilið verið tiltekið, það sé árin 2011 til 2014. Að lokum hafi Vinnslustöðin talið ákvörðun Landsréttar um vexti um hluta hinnar dæmdu kröfu bersýnilega ranga. Náðu ekki að nýta kvótann Íslenska ríkið hafi byggt á því að úrslit málsins hefði verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns, sönnunarbyrði og þýðingu matsgerðar þegar kostnaðarmat er með miklu óvissubili og bótakrefjandi hafi kosið að leggja ekki fram frumgögn ætluðu tjóni sínu til stuðnings. Jafnframt reyni á við hvaða aðstæður sé unnt að dæma bætur að álitum og hvaða kröfur eigi að gera til sönnunarfærslu þegar erfiðleikum er bundið að færa nákvæmar sönnur á tjón. Þá hafi ríkið talið að Landsréttur hafi ranglega byggt á því að óvissubil í matsgerð geti réttlætt að dæma bætur fyrir fiskveiðiár þegar ekki náðist að veiða og vinna heimilan afla. Landsréttur hefði vísað til þess að fyrirtæki leitist almennt við að fullnýta verðmæti sem þeim standi til boða og heimilt hefði verið að flytja allt að 15 prósent af úthlutuðum veiðiheimildum á milli ára. Sú niðurstaða væri bersýnilega röng enda hafi kröfugerð Vinnslustöðvarinnar verið sett þannig fram að krafist væri bóta ár fyrir ár. Hafi vísað til máls sem ætti ekki við Að lokum hafi ríkið talið tilvísun Landsréttar til dóms Hæstaréttar frá árinu 2016 ranga. Í því máli hefði verið tekist á um skilyrði til höfðunar viðurkenningarmáls samkvæmt lögum um meðferð einkamála og hefði það því einungis snúið að því hvort leiddar hefðu verið nægar líkur fyrir tjóni. Dómurinn hefði því ekki fordæmisgildi í þessu máli enda hefði íslenska ríkið síðar verið sýknað af bótakröfum með dómi réttarins í öðru máli. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt. Huginn vildi una við dóm Landsréttar Í annarri ákvörðun um áfrýjunarleyfisbeiðni segir að ríkið hafi óskað eftir því að Hæstiréttur tæki mál Hugins á hendur ríkinu fyrir. Sem áður segir hefur Vinnslustöðin keypt Hugin og Hugin voru dæmdar 329 milljónir króna í bætur í Landsrétti. Í ákvörðuninni segir að Huginn hafi lagst gegn beiðni ríkisins. Ríkið hafi vísað til þess að úrslit málsins hefðu verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns og sönnunarbyrði. Ríkið hafi vísað til sömu málsástæðna og raktar eru hér að ofan. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt. Sjávarútvegur Dómsmál Vestmannaeyjar Mest lesið „Það fyrsta sem ég segi er „Góða morgun““ Atvinnulíf Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Viðskipti innlent Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Viðskipti innlent Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Viðskipti innlent Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Viðskipti innlent Ferjuleiðir taka við rekstri ferjunnar Baldurs Viðskipti innlent Tvöfaldar tolla á innflutt stál og ál Viðskipti erlent Sektaðar fyrir að trassa með verðmerkingar á Selfossi Neytendur Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils Viðskipti innlent Gervigreindin og vaxandi vítahringur nýútskrifaðra Atvinnulíf Fleiri fréttir Ferjuleiðir taka við rekstri ferjunnar Baldurs Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils GeoSilica hefur framleiðslu á Þeistareykjum Sigurður Jökull stýrir Cruise Iceland Taka við nýjum forstöðumannastöðum hjá Krónunni Dolores ráðin forstöðumaður hjá OK Shein ginni neytendur til skyndikaupa Annar banki býður betra verð en hinn með sömu eigendur Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Sameining við Kviku banka mun taka langan tíma „Grindavíkuráhrifin“ leiða til talsverðrar hækkunar hjá nágrönnum Indó skoraði hæst í Sjálfbærniásnum Fasteignamat hækkar um 9,2 prósent á milli ára Bein útsending: Fasteignamat 2026 kynnt Verðbólga lækkar um 0,4 stig Kvika vinsælasta stelpan á ballinu Bein útsending: Viðurkenningarhátíð Sjálfbærniássins Auður hefur innreið sína á húsnæðislánamarkað Vextir lækka hjá Íslandsbanka Lokun kísilvers á Bakka: „Þetta er grátbölvað“ Arion vill sameinast Kviku Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Bein útsending: Ársfundur Samáls Vilja að stjórnvöld greiði leið kísilversins á Bakka Play tekur flugið til Agadir Halla nýr yfirlögfræðingur Emblu Medical Stöðva rekstur á Bakka í júlí og segja 80 manns upp störfum Heimar mega kaupa Grósku Sjá meira
Forsaga málsins er sú að sjö fyrirtæki kröfðust rúmlega tíu milljarða króna af íslenska ríkinu vegna aflaheimilda á makríl á árunum 2011 til 2018. Fimm af fyrirtækjunum sjö féllu frá málsókn sinni til að sýna samstöðu vegna kórónuveirufaraldursins. Eftir stóðu Vinnslustöðin og Huginn úr Vestmannaeyjum. Á meðan á málarekstrinum stóð keypti Vinnslustöðin Hugin. Landsréttur lækkaði bæturnar Í nóvember í fyrra staðfesti Landsréttur dóm héraðsdóms um að ríkið væri skaðabótaskylt vegna málsins. Landsréttur kvað þó á um lægri bætur en kveðið var á um í héraðsdómi til Vinnslustöðvarinnar. Þar voru þær samanlagt 515 milljónir til Vinnslustöðvarinnar en í Landsrétti námu þær 269,5 milljónum. Í dómi Landsréttar kom fram að kröfur Vinnslustöðvarinnar fyrir árin 2011 og 2012 hafi verið fyrndar en ríkinu væri gert að greiða bætur vegna áranna 2013 til 2018. Dómur Héraðsdóms um Hugin stóð óraskaður og var ríkinu gert að greiða Hugin um 329 milljónir í bætur með vöxtum. Samanlagt þyrfti ríkið því að greiða um 625,5 milljónir í bætur, ásamt vöxtum. Aðilar sammála um nauðsyn aðkomu Hæstaréttar Í ákvörðun Hæstaréttar um beiðnir bæði Vinnslustöðvarinnar og ríkisins um áfrýjunarleyfi segir að Vinnslustöðin hafi byggt á því að sú aðferð sem Landsréttur hafi notað til að ákveða bætur væri röng og með niðurstöðunni hefði verið virt að vettugi sérfræðileg niðurstaða dómkvaddra manna án þess að íslenska ríkið hefði leitast við að hnekkja forsendum matsgerðarinnar með yfirmati. Þá hafi Vinnslustöðin talið að niðurstaða Landsréttar um fyrningu bótakrafna vegna áranna 2011 og 2012 væri bersýnilega röng. Aðilar hafi gert sátt og í henni hafi tjónstímabilið verið tiltekið, það sé árin 2011 til 2014. Að lokum hafi Vinnslustöðin talið ákvörðun Landsréttar um vexti um hluta hinnar dæmdu kröfu bersýnilega ranga. Náðu ekki að nýta kvótann Íslenska ríkið hafi byggt á því að úrslit málsins hefði verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns, sönnunarbyrði og þýðingu matsgerðar þegar kostnaðarmat er með miklu óvissubili og bótakrefjandi hafi kosið að leggja ekki fram frumgögn ætluðu tjóni sínu til stuðnings. Jafnframt reyni á við hvaða aðstæður sé unnt að dæma bætur að álitum og hvaða kröfur eigi að gera til sönnunarfærslu þegar erfiðleikum er bundið að færa nákvæmar sönnur á tjón. Þá hafi ríkið talið að Landsréttur hafi ranglega byggt á því að óvissubil í matsgerð geti réttlætt að dæma bætur fyrir fiskveiðiár þegar ekki náðist að veiða og vinna heimilan afla. Landsréttur hefði vísað til þess að fyrirtæki leitist almennt við að fullnýta verðmæti sem þeim standi til boða og heimilt hefði verið að flytja allt að 15 prósent af úthlutuðum veiðiheimildum á milli ára. Sú niðurstaða væri bersýnilega röng enda hafi kröfugerð Vinnslustöðvarinnar verið sett þannig fram að krafist væri bóta ár fyrir ár. Hafi vísað til máls sem ætti ekki við Að lokum hafi ríkið talið tilvísun Landsréttar til dóms Hæstaréttar frá árinu 2016 ranga. Í því máli hefði verið tekist á um skilyrði til höfðunar viðurkenningarmáls samkvæmt lögum um meðferð einkamála og hefði það því einungis snúið að því hvort leiddar hefðu verið nægar líkur fyrir tjóni. Dómurinn hefði því ekki fordæmisgildi í þessu máli enda hefði íslenska ríkið síðar verið sýknað af bótakröfum með dómi réttarins í öðru máli. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt. Huginn vildi una við dóm Landsréttar Í annarri ákvörðun um áfrýjunarleyfisbeiðni segir að ríkið hafi óskað eftir því að Hæstiréttur tæki mál Hugins á hendur ríkinu fyrir. Sem áður segir hefur Vinnslustöðin keypt Hugin og Hugin voru dæmdar 329 milljónir króna í bætur í Landsrétti. Í ákvörðuninni segir að Huginn hafi lagst gegn beiðni ríkisins. Ríkið hafi vísað til þess að úrslit málsins hefðu verulegt almennt gildi. Málið væri fordæmisgefandi um ýmsa grundvallarþætti við ákvörðun almenns fjártjóns og sönnunarbyrði. Ríkið hafi vísað til sömu málsástæðna og raktar eru hér að ofan. Niðurstaða Hæstaréttar var sú að að virtum gögnum málsins verði að líta svo á að dómur í því geti haft fordæmisgildi meðal annars um sönnunarfærslu og ákvörðun fjártjóns. Beiðni um áfrýjunarleyfi væri því samþykkt.
Sjávarútvegur Dómsmál Vestmannaeyjar Mest lesið „Það fyrsta sem ég segi er „Góða morgun““ Atvinnulíf Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Viðskipti innlent Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Viðskipti innlent Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Viðskipti innlent Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Viðskipti innlent Ferjuleiðir taka við rekstri ferjunnar Baldurs Viðskipti innlent Tvöfaldar tolla á innflutt stál og ál Viðskipti erlent Sektaðar fyrir að trassa með verðmerkingar á Selfossi Neytendur Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils Viðskipti innlent Gervigreindin og vaxandi vítahringur nýútskrifaðra Atvinnulíf Fleiri fréttir Ferjuleiðir taka við rekstri ferjunnar Baldurs Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils GeoSilica hefur framleiðslu á Þeistareykjum Sigurður Jökull stýrir Cruise Iceland Taka við nýjum forstöðumannastöðum hjá Krónunni Dolores ráðin forstöðumaður hjá OK Shein ginni neytendur til skyndikaupa Annar banki býður betra verð en hinn með sömu eigendur Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Sameining við Kviku banka mun taka langan tíma „Grindavíkuráhrifin“ leiða til talsverðrar hækkunar hjá nágrönnum Indó skoraði hæst í Sjálfbærniásnum Fasteignamat hækkar um 9,2 prósent á milli ára Bein útsending: Fasteignamat 2026 kynnt Verðbólga lækkar um 0,4 stig Kvika vinsælasta stelpan á ballinu Bein útsending: Viðurkenningarhátíð Sjálfbærniássins Auður hefur innreið sína á húsnæðislánamarkað Vextir lækka hjá Íslandsbanka Lokun kísilvers á Bakka: „Þetta er grátbölvað“ Arion vill sameinast Kviku Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Bein útsending: Ársfundur Samáls Vilja að stjórnvöld greiði leið kísilversins á Bakka Play tekur flugið til Agadir Halla nýr yfirlögfræðingur Emblu Medical Stöðva rekstur á Bakka í júlí og segja 80 manns upp störfum Heimar mega kaupa Grósku Sjá meira