Snúið til betri vegar Bragi Bjarnason skrifar 3. mars 2025 10:00 Hluti af góðri stjórnsýslu sveitarfélaga er að upplýsa íbúa. Það á meðal annars við um þjónustu sem er í boði eða mikilvæg verkefni sem snerta hag okkar íbúa. Í Sveitarfélaginu Árborg höfum við verið í stóru verkefni undanfarin þrjú ár við að snúa verulegum hallarekstri til betri vegar. Undirritaður hefur skrifað nokkra upplýsingapistla á þessum tíma og geri slíkt áfram með það að markmiði að upplýsa íbúa og áhugasama um árangurinn og stöðu mála í dag. Brú til betri vegar Frá upphafi kjörtímabils, um mitt ár 2022 hefur markmið bæjarstjórnar verið að endurskipuleggja rekstur sveitarfélagsins. Eftir að hafa greint stöðuna betur og hvað þurfti að bæta, var lagt af stað vorið 2023 undir slagorðinu “Brú til betri vegar”. Gerð var aðgerðaáætlun um forgangsröðun fjármuna, hagræðingu, minni lántöku og tekjuaukandi aðgerðir sem áttu að skila sveitarfélaginu jákvæðri rekstrarniðurstöðu á næstu árum. Á þessum tíma var lausafjárstaða sveitarfélagsins grafalvarleg og þurfti að bregðast við hratt og vel. Aðgerðir fólust m.a. í fækkun stöðugilda, hagræðingu í daglegum rekstri, frestun og forgangsröðun framkvæmda, skammtímalántöku til að brúa lausafjárvanda, sölu eigna og lóða, endurskoðun gjaldskráa og álag á útsvar. Allt eru þetta aðgerðir sem gripið var til svo snúa mætti frá hallarekstri á fremur skömmum tíma en um leið viðhalda grunnþjónustu við íbúa. Aðgerðir að skila árangri Af fullri auðmýkt er hægt að staðhæfa að þær erfiðu aðgerðir sem samþykkt var að fara í séu að skila árangri. Samstillt átak kjörinna fulltrúa, starfsmanna og íbúa hefur í raun skilað sveitarfélaginu betri niðurstöðu en áætlanir gerðu ráð fyrir. Líkt og mynd 1 sýnir hefur rekstrinum verið snúið til jákvæðrar niðurstöðu og er hún umtalsverð á árinu 2024. Slíkt mætir uppsöfnuðum hallarekstri og lántöku áranna á undan. Rekstrarniðurstaða Árborgar 2016-2023, A- og B hluti ásamt áætlun til 2028. Það kom fram í máli ráðgjafa KPMG á kynningarfundi fjárhagsáætlunar í desember 2024 að Sveitarfélaginu Árborg hafi tekist á skemmri tíma en áætlað var að ná lögbundnu skuldaviðmiði og þriggja ára rekstrarjöfnuði. Þetta eru þeir tveir þættir sem sveitarfélög eiga að standast samkvæmt lögum. Enn er þó verk fyrir höndum og áfram þarf að bæta daglegan rekstur. Jákvætt er að kjarasamningar hafi náðst við fagstéttir á undanförnu ári og núna síðast við kennarasambandið. Í framhaldinu þarf að vinna að aðgerðum til að mæta kostnaðaraukningu án hækkun gjalda eða álaga á íbúa. Verkefni af þessum toga er sjaldnast lokið enda hlutverk bæjarfulltrúa að farið sé vel og af ábyrgð með almannafé. Þróun skuldaviðmiðs Árborgar sést vel á mynd 2. Til framtíðar stefnum við að því að það sé sem næst 100 prósent. Þannig sparast fjármunir í vaxtagreiðslur og nýtast í aðra þjónustu eða uppbyggingu. Skuldaviðmið (rauð lína) og -hlutfall (blá lína). Erfitt að auka álögur Kerfið er á margan hátt sérstakt og ég get ekki verið ánægður með það fyrirkomulag sem sveitarfélagið verður að fylgja vegna greiðslu álags á útsvarið. Þetta er engu að síður nauðsynleg ákvörðun sem skilaði sveitarfélaginu um einum milljarði í tekjur árið 2024. Tilgangurinn með slíku álagi er að tryggja lögbundna grunnþjónustu ásamt því að styrkja rekstur sveitarfélagsins til framtíðar í þeirri viðleitni að íbúar þurfi ekki að greiða upp skuldir fortíðar á þennan hátt. Það er auðvitað nokkuð sérstök staða sem við íbúar erum sett í, að greiða aukið álag næstum tveimur árum eftir að ákvörðun var tekin um slíkt í bæjarstjórn. Við fögnum áfangasigri þar sem þeir fjármunir hafa nýst við endurreisn fjárhags sveitarfélagsins. En við megum bara aldrei koma okkur í svona stöðu aftur. Raunveruleikinn fyrir okkur íbúa er engu síður sá að álagið greiðist eftirá við uppgjör skattsins frá 1. júní 2025. Greiðslurnar dreifast þó á allt að sjö mánuði og eru greiddar sjálfkrafa við launaútborgun. Eitt kjörtímabil er stuttur tími í rekstri sveitarfélags. Áherslur bæjarstjórnar geta breyst með nýju fólki. Meirihluti Sjálfstæðisflokksins og Áfram Árborgar hefur skýrt markmið; snúa rekstri sveitarfélagsins til betri vegar og er það markmið að nást. Ég vona innilega að lærdómur okkar á undanförnum árum og velheppnaðar breytingar á verkferlum verði til þess að Sveitarfélagið Árborg þurfi ekki auka skattlagningu á íbúa til að standa undir þjónustu sem því ber að veita - óháð því hvaða einstaklingar standa í brúnni. Höfundur er bæjarstjóri og oddviti Sjálfstæðisflokksins í Árborg. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bragi Bjarnason Árborg Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Hluti af góðri stjórnsýslu sveitarfélaga er að upplýsa íbúa. Það á meðal annars við um þjónustu sem er í boði eða mikilvæg verkefni sem snerta hag okkar íbúa. Í Sveitarfélaginu Árborg höfum við verið í stóru verkefni undanfarin þrjú ár við að snúa verulegum hallarekstri til betri vegar. Undirritaður hefur skrifað nokkra upplýsingapistla á þessum tíma og geri slíkt áfram með það að markmiði að upplýsa íbúa og áhugasama um árangurinn og stöðu mála í dag. Brú til betri vegar Frá upphafi kjörtímabils, um mitt ár 2022 hefur markmið bæjarstjórnar verið að endurskipuleggja rekstur sveitarfélagsins. Eftir að hafa greint stöðuna betur og hvað þurfti að bæta, var lagt af stað vorið 2023 undir slagorðinu “Brú til betri vegar”. Gerð var aðgerðaáætlun um forgangsröðun fjármuna, hagræðingu, minni lántöku og tekjuaukandi aðgerðir sem áttu að skila sveitarfélaginu jákvæðri rekstrarniðurstöðu á næstu árum. Á þessum tíma var lausafjárstaða sveitarfélagsins grafalvarleg og þurfti að bregðast við hratt og vel. Aðgerðir fólust m.a. í fækkun stöðugilda, hagræðingu í daglegum rekstri, frestun og forgangsröðun framkvæmda, skammtímalántöku til að brúa lausafjárvanda, sölu eigna og lóða, endurskoðun gjaldskráa og álag á útsvar. Allt eru þetta aðgerðir sem gripið var til svo snúa mætti frá hallarekstri á fremur skömmum tíma en um leið viðhalda grunnþjónustu við íbúa. Aðgerðir að skila árangri Af fullri auðmýkt er hægt að staðhæfa að þær erfiðu aðgerðir sem samþykkt var að fara í séu að skila árangri. Samstillt átak kjörinna fulltrúa, starfsmanna og íbúa hefur í raun skilað sveitarfélaginu betri niðurstöðu en áætlanir gerðu ráð fyrir. Líkt og mynd 1 sýnir hefur rekstrinum verið snúið til jákvæðrar niðurstöðu og er hún umtalsverð á árinu 2024. Slíkt mætir uppsöfnuðum hallarekstri og lántöku áranna á undan. Rekstrarniðurstaða Árborgar 2016-2023, A- og B hluti ásamt áætlun til 2028. Það kom fram í máli ráðgjafa KPMG á kynningarfundi fjárhagsáætlunar í desember 2024 að Sveitarfélaginu Árborg hafi tekist á skemmri tíma en áætlað var að ná lögbundnu skuldaviðmiði og þriggja ára rekstrarjöfnuði. Þetta eru þeir tveir þættir sem sveitarfélög eiga að standast samkvæmt lögum. Enn er þó verk fyrir höndum og áfram þarf að bæta daglegan rekstur. Jákvætt er að kjarasamningar hafi náðst við fagstéttir á undanförnu ári og núna síðast við kennarasambandið. Í framhaldinu þarf að vinna að aðgerðum til að mæta kostnaðaraukningu án hækkun gjalda eða álaga á íbúa. Verkefni af þessum toga er sjaldnast lokið enda hlutverk bæjarfulltrúa að farið sé vel og af ábyrgð með almannafé. Þróun skuldaviðmiðs Árborgar sést vel á mynd 2. Til framtíðar stefnum við að því að það sé sem næst 100 prósent. Þannig sparast fjármunir í vaxtagreiðslur og nýtast í aðra þjónustu eða uppbyggingu. Skuldaviðmið (rauð lína) og -hlutfall (blá lína). Erfitt að auka álögur Kerfið er á margan hátt sérstakt og ég get ekki verið ánægður með það fyrirkomulag sem sveitarfélagið verður að fylgja vegna greiðslu álags á útsvarið. Þetta er engu að síður nauðsynleg ákvörðun sem skilaði sveitarfélaginu um einum milljarði í tekjur árið 2024. Tilgangurinn með slíku álagi er að tryggja lögbundna grunnþjónustu ásamt því að styrkja rekstur sveitarfélagsins til framtíðar í þeirri viðleitni að íbúar þurfi ekki að greiða upp skuldir fortíðar á þennan hátt. Það er auðvitað nokkuð sérstök staða sem við íbúar erum sett í, að greiða aukið álag næstum tveimur árum eftir að ákvörðun var tekin um slíkt í bæjarstjórn. Við fögnum áfangasigri þar sem þeir fjármunir hafa nýst við endurreisn fjárhags sveitarfélagsins. En við megum bara aldrei koma okkur í svona stöðu aftur. Raunveruleikinn fyrir okkur íbúa er engu síður sá að álagið greiðist eftirá við uppgjör skattsins frá 1. júní 2025. Greiðslurnar dreifast þó á allt að sjö mánuði og eru greiddar sjálfkrafa við launaútborgun. Eitt kjörtímabil er stuttur tími í rekstri sveitarfélags. Áherslur bæjarstjórnar geta breyst með nýju fólki. Meirihluti Sjálfstæðisflokksins og Áfram Árborgar hefur skýrt markmið; snúa rekstri sveitarfélagsins til betri vegar og er það markmið að nást. Ég vona innilega að lærdómur okkar á undanförnum árum og velheppnaðar breytingar á verkferlum verði til þess að Sveitarfélagið Árborg þurfi ekki auka skattlagningu á íbúa til að standa undir þjónustu sem því ber að veita - óháð því hvaða einstaklingar standa í brúnni. Höfundur er bæjarstjóri og oddviti Sjálfstæðisflokksins í Árborg.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar