Snúið til betri vegar Bragi Bjarnason skrifar 3. mars 2025 10:00 Hluti af góðri stjórnsýslu sveitarfélaga er að upplýsa íbúa. Það á meðal annars við um þjónustu sem er í boði eða mikilvæg verkefni sem snerta hag okkar íbúa. Í Sveitarfélaginu Árborg höfum við verið í stóru verkefni undanfarin þrjú ár við að snúa verulegum hallarekstri til betri vegar. Undirritaður hefur skrifað nokkra upplýsingapistla á þessum tíma og geri slíkt áfram með það að markmiði að upplýsa íbúa og áhugasama um árangurinn og stöðu mála í dag. Brú til betri vegar Frá upphafi kjörtímabils, um mitt ár 2022 hefur markmið bæjarstjórnar verið að endurskipuleggja rekstur sveitarfélagsins. Eftir að hafa greint stöðuna betur og hvað þurfti að bæta, var lagt af stað vorið 2023 undir slagorðinu “Brú til betri vegar”. Gerð var aðgerðaáætlun um forgangsröðun fjármuna, hagræðingu, minni lántöku og tekjuaukandi aðgerðir sem áttu að skila sveitarfélaginu jákvæðri rekstrarniðurstöðu á næstu árum. Á þessum tíma var lausafjárstaða sveitarfélagsins grafalvarleg og þurfti að bregðast við hratt og vel. Aðgerðir fólust m.a. í fækkun stöðugilda, hagræðingu í daglegum rekstri, frestun og forgangsröðun framkvæmda, skammtímalántöku til að brúa lausafjárvanda, sölu eigna og lóða, endurskoðun gjaldskráa og álag á útsvar. Allt eru þetta aðgerðir sem gripið var til svo snúa mætti frá hallarekstri á fremur skömmum tíma en um leið viðhalda grunnþjónustu við íbúa. Aðgerðir að skila árangri Af fullri auðmýkt er hægt að staðhæfa að þær erfiðu aðgerðir sem samþykkt var að fara í séu að skila árangri. Samstillt átak kjörinna fulltrúa, starfsmanna og íbúa hefur í raun skilað sveitarfélaginu betri niðurstöðu en áætlanir gerðu ráð fyrir. Líkt og mynd 1 sýnir hefur rekstrinum verið snúið til jákvæðrar niðurstöðu og er hún umtalsverð á árinu 2024. Slíkt mætir uppsöfnuðum hallarekstri og lántöku áranna á undan. Rekstrarniðurstaða Árborgar 2016-2023, A- og B hluti ásamt áætlun til 2028. Það kom fram í máli ráðgjafa KPMG á kynningarfundi fjárhagsáætlunar í desember 2024 að Sveitarfélaginu Árborg hafi tekist á skemmri tíma en áætlað var að ná lögbundnu skuldaviðmiði og þriggja ára rekstrarjöfnuði. Þetta eru þeir tveir þættir sem sveitarfélög eiga að standast samkvæmt lögum. Enn er þó verk fyrir höndum og áfram þarf að bæta daglegan rekstur. Jákvætt er að kjarasamningar hafi náðst við fagstéttir á undanförnu ári og núna síðast við kennarasambandið. Í framhaldinu þarf að vinna að aðgerðum til að mæta kostnaðaraukningu án hækkun gjalda eða álaga á íbúa. Verkefni af þessum toga er sjaldnast lokið enda hlutverk bæjarfulltrúa að farið sé vel og af ábyrgð með almannafé. Þróun skuldaviðmiðs Árborgar sést vel á mynd 2. Til framtíðar stefnum við að því að það sé sem næst 100 prósent. Þannig sparast fjármunir í vaxtagreiðslur og nýtast í aðra þjónustu eða uppbyggingu. Skuldaviðmið (rauð lína) og -hlutfall (blá lína). Erfitt að auka álögur Kerfið er á margan hátt sérstakt og ég get ekki verið ánægður með það fyrirkomulag sem sveitarfélagið verður að fylgja vegna greiðslu álags á útsvarið. Þetta er engu að síður nauðsynleg ákvörðun sem skilaði sveitarfélaginu um einum milljarði í tekjur árið 2024. Tilgangurinn með slíku álagi er að tryggja lögbundna grunnþjónustu ásamt því að styrkja rekstur sveitarfélagsins til framtíðar í þeirri viðleitni að íbúar þurfi ekki að greiða upp skuldir fortíðar á þennan hátt. Það er auðvitað nokkuð sérstök staða sem við íbúar erum sett í, að greiða aukið álag næstum tveimur árum eftir að ákvörðun var tekin um slíkt í bæjarstjórn. Við fögnum áfangasigri þar sem þeir fjármunir hafa nýst við endurreisn fjárhags sveitarfélagsins. En við megum bara aldrei koma okkur í svona stöðu aftur. Raunveruleikinn fyrir okkur íbúa er engu síður sá að álagið greiðist eftirá við uppgjör skattsins frá 1. júní 2025. Greiðslurnar dreifast þó á allt að sjö mánuði og eru greiddar sjálfkrafa við launaútborgun. Eitt kjörtímabil er stuttur tími í rekstri sveitarfélags. Áherslur bæjarstjórnar geta breyst með nýju fólki. Meirihluti Sjálfstæðisflokksins og Áfram Árborgar hefur skýrt markmið; snúa rekstri sveitarfélagsins til betri vegar og er það markmið að nást. Ég vona innilega að lærdómur okkar á undanförnum árum og velheppnaðar breytingar á verkferlum verði til þess að Sveitarfélagið Árborg þurfi ekki auka skattlagningu á íbúa til að standa undir þjónustu sem því ber að veita - óháð því hvaða einstaklingar standa í brúnni. Höfundur er bæjarstjóri og oddviti Sjálfstæðisflokksins í Árborg. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bragi Bjarnason Árborg Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Hluti af góðri stjórnsýslu sveitarfélaga er að upplýsa íbúa. Það á meðal annars við um þjónustu sem er í boði eða mikilvæg verkefni sem snerta hag okkar íbúa. Í Sveitarfélaginu Árborg höfum við verið í stóru verkefni undanfarin þrjú ár við að snúa verulegum hallarekstri til betri vegar. Undirritaður hefur skrifað nokkra upplýsingapistla á þessum tíma og geri slíkt áfram með það að markmiði að upplýsa íbúa og áhugasama um árangurinn og stöðu mála í dag. Brú til betri vegar Frá upphafi kjörtímabils, um mitt ár 2022 hefur markmið bæjarstjórnar verið að endurskipuleggja rekstur sveitarfélagsins. Eftir að hafa greint stöðuna betur og hvað þurfti að bæta, var lagt af stað vorið 2023 undir slagorðinu “Brú til betri vegar”. Gerð var aðgerðaáætlun um forgangsröðun fjármuna, hagræðingu, minni lántöku og tekjuaukandi aðgerðir sem áttu að skila sveitarfélaginu jákvæðri rekstrarniðurstöðu á næstu árum. Á þessum tíma var lausafjárstaða sveitarfélagsins grafalvarleg og þurfti að bregðast við hratt og vel. Aðgerðir fólust m.a. í fækkun stöðugilda, hagræðingu í daglegum rekstri, frestun og forgangsröðun framkvæmda, skammtímalántöku til að brúa lausafjárvanda, sölu eigna og lóða, endurskoðun gjaldskráa og álag á útsvar. Allt eru þetta aðgerðir sem gripið var til svo snúa mætti frá hallarekstri á fremur skömmum tíma en um leið viðhalda grunnþjónustu við íbúa. Aðgerðir að skila árangri Af fullri auðmýkt er hægt að staðhæfa að þær erfiðu aðgerðir sem samþykkt var að fara í séu að skila árangri. Samstillt átak kjörinna fulltrúa, starfsmanna og íbúa hefur í raun skilað sveitarfélaginu betri niðurstöðu en áætlanir gerðu ráð fyrir. Líkt og mynd 1 sýnir hefur rekstrinum verið snúið til jákvæðrar niðurstöðu og er hún umtalsverð á árinu 2024. Slíkt mætir uppsöfnuðum hallarekstri og lántöku áranna á undan. Rekstrarniðurstaða Árborgar 2016-2023, A- og B hluti ásamt áætlun til 2028. Það kom fram í máli ráðgjafa KPMG á kynningarfundi fjárhagsáætlunar í desember 2024 að Sveitarfélaginu Árborg hafi tekist á skemmri tíma en áætlað var að ná lögbundnu skuldaviðmiði og þriggja ára rekstrarjöfnuði. Þetta eru þeir tveir þættir sem sveitarfélög eiga að standast samkvæmt lögum. Enn er þó verk fyrir höndum og áfram þarf að bæta daglegan rekstur. Jákvætt er að kjarasamningar hafi náðst við fagstéttir á undanförnu ári og núna síðast við kennarasambandið. Í framhaldinu þarf að vinna að aðgerðum til að mæta kostnaðaraukningu án hækkun gjalda eða álaga á íbúa. Verkefni af þessum toga er sjaldnast lokið enda hlutverk bæjarfulltrúa að farið sé vel og af ábyrgð með almannafé. Þróun skuldaviðmiðs Árborgar sést vel á mynd 2. Til framtíðar stefnum við að því að það sé sem næst 100 prósent. Þannig sparast fjármunir í vaxtagreiðslur og nýtast í aðra þjónustu eða uppbyggingu. Skuldaviðmið (rauð lína) og -hlutfall (blá lína). Erfitt að auka álögur Kerfið er á margan hátt sérstakt og ég get ekki verið ánægður með það fyrirkomulag sem sveitarfélagið verður að fylgja vegna greiðslu álags á útsvarið. Þetta er engu að síður nauðsynleg ákvörðun sem skilaði sveitarfélaginu um einum milljarði í tekjur árið 2024. Tilgangurinn með slíku álagi er að tryggja lögbundna grunnþjónustu ásamt því að styrkja rekstur sveitarfélagsins til framtíðar í þeirri viðleitni að íbúar þurfi ekki að greiða upp skuldir fortíðar á þennan hátt. Það er auðvitað nokkuð sérstök staða sem við íbúar erum sett í, að greiða aukið álag næstum tveimur árum eftir að ákvörðun var tekin um slíkt í bæjarstjórn. Við fögnum áfangasigri þar sem þeir fjármunir hafa nýst við endurreisn fjárhags sveitarfélagsins. En við megum bara aldrei koma okkur í svona stöðu aftur. Raunveruleikinn fyrir okkur íbúa er engu síður sá að álagið greiðist eftirá við uppgjör skattsins frá 1. júní 2025. Greiðslurnar dreifast þó á allt að sjö mánuði og eru greiddar sjálfkrafa við launaútborgun. Eitt kjörtímabil er stuttur tími í rekstri sveitarfélags. Áherslur bæjarstjórnar geta breyst með nýju fólki. Meirihluti Sjálfstæðisflokksins og Áfram Árborgar hefur skýrt markmið; snúa rekstri sveitarfélagsins til betri vegar og er það markmið að nást. Ég vona innilega að lærdómur okkar á undanförnum árum og velheppnaðar breytingar á verkferlum verði til þess að Sveitarfélagið Árborg þurfi ekki auka skattlagningu á íbúa til að standa undir þjónustu sem því ber að veita - óháð því hvaða einstaklingar standa í brúnni. Höfundur er bæjarstjóri og oddviti Sjálfstæðisflokksins í Árborg.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun