Vilja af­vopna ein­angraða og veik­burða Hezbollah-liða

Síðan þá hafa samtökin starfað innan ríkisins bæði sem vígahópur og valdamikið stjórnmálaafl. Með aðstoð klerkastjórnarinnar voru samtökin orðin mun öflugri en her Líbanon og reiddu Íranar lengi á Hezbollah sem lykilhluta varna ríkisins gegn Ísrael.

Ísraelar drógu þó verulega úr getu samtakanna í fyrra. Í lok árs 2023 hófust átök milli Ísrael og Hezbollah, eftir að vígamenn samtakanna hófu umfangsmiklar eldflaugárásir á Ísrael í kjölfar mannskæðra árása Ísraela á Gasaströndina.

Rúmlega fjögur þúsund manns létu lífið í átökunum og þúsundi eru örkumla.

Dregið úr áhrifum Írana

Áðurnefndur embættismaður frá Íran heitir Ali Larijani en hann var áður yfirmaður í byltingarverði Íran en er nú forseti þjóðaröryggisráðs ríkisins. Hann er æðsti íranski embættismaðurinn sem heimsótt hefur Líbanon um nokkuð skeið. Ríkisstjórn Líbanon samþykkti nýverið aðgerðaáætlun, sem studd er af yfirvöldum í Bandaríkjunum, um að afvopna Hezbollah fyrir lok þessa árs.

Leiðtogar hryðjuverkasamtakanna hafa hafnað þeirri áætlun og saka ríkisstjórn Nawaf Salam, forsætisráðherra, um að láta undan kröfum Bandaríkjamanna á kostnað Líbanon.

Í yfirlýsingu frá leiðtogum Hezbollah sagði að þeir myndu hunsa þessa áætlun um afvopnun þeirra og að þeir myndu ekki ræða við ríkisstjórnina fyrr en Ísraelar hættu alfarið árásum á Líbanon.

Áætlunin byggir á vopnahléi sem gert var milli Ísraela annars vegar og Hezbollah og Líbanon hins vegar í október. Samkvæmt vopnahléssamningnum áttu vígamenn Hezbollah að hörfa frá suðurhluta Líbanon og her ríkisins átti að taka stjórn á svæðinu.

Sjá einnig: Vopnahléið heldur en íbúar Gasa telja sig svikna

Þegar samkomulagið var gert höfðu Ísraelar unnið mikinn skaða á Hezbollah samtökunum, með umfangsmiklum loftárásum, banatilræðum gegn mörgum af leiðtogum samtakanna og öðrum aðferðum sem skildu stóra hluta Líbanon í rúst.

Nokkrum dögum eftir að vopnahléið tók gildi féll ríkisstjórn Bashars al-Assad í Sýrlandi, sem hafði einnig notið stuðnings Írana og Hezbollah, og töpuðu Íranar þar bestu leiðinni til að koma vopnum og mönnum til Líbanon. Fall Assads einangraði Hezbollah enn frekar.

Feta þröngan milliveg

Undanfarnar vikur hafa ráðamenn í Beirút orðið fyrir miklum þrýstingi frá erindrekum frá Vesturlöndum og öðrum Mið-Austurlöndum um að framfylgja samkomulaginu og afvopna Hezbollah.

New York Times segir það vera lykilatriði fyrir ráðamenn í Líbanon til að fá aðgang að lánsfé og neyðaraðstoð til uppbyggingar eftir átökin í fyrra og langvarandi efnahags- og stjórnmálakrísa.

Ráðamenn í Beirút eru sagðir þurfa að feta þröngan milliveg. Þeir standa frammi fyrir því að Ísraelar, sem eru enn með hermenn í Líbanon, gætu hafið árásir á nýjan leik, dragi stjórnvöld lappirnar í því að afvopna Hezbollah. Ísraelar hafa gert reglulegar árásir í Líbanon eftir að vopnahléið tók gildi og segja þeir beinast gegn vígamönnum Hezbollah.

Á hinn bóginn gæti reynst erfitt að afvopna samtökin, án þess að Ísraelar gefi eftir og yfirgefi til dæmis stöður sínar í landinu.

Hafnaði afskiptum Írana

Á fundi með Larijani sagði Joseph Aoun, forseti Líbanon, að engum hópum væri heimilað að bera vopn í Líbanon eða njóta stuðnings erlendra ríkja. Vísaði hann þar til stuðnings Írana við Hezbollah og sagðist hafna slíkum afskiptum af innanríkismálum Líbanon.

NYT hefur eftir Larijani að heimsókn hans hafi eingöngu verið til marks um stuðning við ríkið Líbanon og hafnaði hann að Íran hefði afskipti af innanríkismálum þar. Þess í stað sakaði hann Bandaríkjamenn um að þvinga á ríkisstjórn Líbanon áætlun um afvopnun Hezbollah.

Larijani sagði vopnabúr hryðjuverkasamtakanna vera hluta af vörnum ríkisins gegn Ísrael.

Í frétt Al-Jazeera segir að eftir að ráðamenn lýstu yfir áætlun sinni um afvopnun Hezbollah hafi stuðningsmenn samtakanna komið saman og lokað veginum á flugvöllinn í Beirút um tíma. Það hafi þó staðið stutt yfir og að lítið hafi verið mótmælt eftir það.