

Fréttaskýringar
Vönduð umfjöllun þar sem stór mál eru krufin til mergjar.

Stjórnarskrá stöðvar ekki þjóðaratkvæði
Sigurður Líndal lagaprófessor er ósammála forsætisráðherra og segir vel hægt að halda bindandi þjóðaratkvæðagreiðslu um framhald aðildarviðræðna við ESB. Björg Thorarensen lagaprófessor segir þetta ekki geta átt við um þingsályktun.

Strandsiglingar spara fyrirtækjum stórfé
Stóru skipafélögin fluttu 85.000 tonn af varningi frá fjórum höfnum á fyrstu níu mánuðum strandsiglinga í fyrra. Fyrirtæki á landsbyggðinni spara um milljarð á ári í flutningskostnað. Keyrsla flutningabíla á afmörkuðum vegarkafla minnkar um 3,2 milljónir kílómetra.

Gjaldtaka stangast ekki á við ferðafrelsi almennings
Áform um gjaldtöku á ferðamannastöðum mæta harðri andstöðu þeirra sem vilja áfram óhindrað aðgengi almennings um óræktað land. Lagaprófessor segir að þó meginreglan sé óheft aðgengi geti landeigendur verið í rétti innheimti þeir gjald til að standa straum af kostnaði.

Nám tengt sjávarútvegi í örum vexti
Aðsókn í sjávarútvegstengt nám var 25% meiri 2013 en árið á undan. Aukinn áhugi nemenda er greinilegur á nýsköpun og fullvinnslu afurða. Fjöldi nemenda í skipstjórnarnámi hefur þrefaldast frá hruni, á sama tíma og atvinnuhorfur versna.

Börnin á brúninni: Hvað er hægt að gera?
Síðustu daga hefur Fréttablaðið fjallað um börn sem eiga í alvarlegum geð- og fíknivanda. Ráðherra segir skipulagsleysi ríkja í málaflokknum.

Börnin á brúninni: Heimsókn í Háholt
Síðasta úrræðið sem unglingar með hegðunarvanda fara í er meðferðarheimilið Háholt.

Börnin á brúninni: Vistin gaf mér von
Aldís Ósk Egilsdóttir var á meðferðarheimilum frá 13 til 18 ára aldurs. Hún vildi aldrei hætta í neyslu en segir stofnanirnar nauðsynlegar til að kippa börnum úr skaðlegum aðstæðum. Foreldrar barna í vanda segja inngripin þurfa að gerast fyrr og vera yfirgripsmeiri.

Börnin á brúninni: Festast á gráa svæðinu
Hópur barna sem flakka á milli meðferðarúrræða á unglingsárum er í hættu á að þróa með sér alvarlegri vanda á fullorðinsárum.

Hriktir verulega í undirstöðunum
Á næstu árum mun gríðarstór hópur framhaldsskólakennara fara á eftirlaun. Nýliðunin er á sama tíma allt of lítil. Kjör stéttarinnar letja ungt fólk og skólarnir eru því ekki samkeppnisfærir, segja forsvarsmenn kennara. "Sögulegt tækifæri,“ falið í stöðunni segir prófessor.

Eiturefnasúpa án innihaldslýsingar
Norskir vísindamenn telja að hvergi finnist fleiri eiturefni í mönnum en þar í landi. Íslenskur sérfræðingur telur stöðuna áþekka hér á landi. Kokteill eiturefna er alls staðar í kringum okkur. Efnin eru talin trufla hormónakerfið, ónæmiskerfið og þroska fóstra í móðurkvið

Staðsetning Íslands gefur mikla möguleika
Formaður samtaka norskra skipaeigenda segir að Ísland sé í lykilstöðu vegna siglinga á norðurslóðum í framtíðinni. Spurningamerki eru þó sett við öryggismál á svæðinu varðandi siglingar vöruflutningaskipa og ekki síður farþegaskipa.

Mýtan um heimsins besta vatn ósönnuð
Vatnaskýrsla Umhverfisstofnunar sannar að frekari rannsókna á vatnsgæðum á Íslandi er þörf. Óvissa er um gæði vatns á 36 stöðum á landinu – stórum sem smáum. Í fyrsta sinn eru vatnsgæði á Íslandi mæld á sama hátt og gert er í Evrópu.

Óttast að mengun berist frá sorpi í sjó
Óttast er að mengun berist í Elliðaárvog og innri hluta Sunda auk Grafarvogs frá gömlum urðunarstöðum innan borgarmarkanna. Þetta er eitt þriggja svæða sem Umhverfisstofnun hefur mestar áhyggjur af hvað varðar mengun vatns á Íslandi.

Umdeild Sprengisandslína sett í forgang
Landsnet ræðst í undirbúning tengingar á milli Norður- og Suðurlands á næstunni. Umhverfismat er áætlað í sumar. Línulögnin er afar umdeild. Iðnaðarráðherra útilokar ekki línulögn í jörð - sem gæti verið liður í að sætta sjónarmið.

Menguð efni leka úr úrgangi varnarliðsins
Mengandi efni leka enn frá gömlum urðunarstöðum á Miðnesheiði og menga grunnvatn. Mengunina má að langstærstum hluta rekja til veru Bandaríkjahers á Íslandi. Svæðið er flokkað í hættu í nýrri skýrslu Umhverfisstofnunar.

Ferðaþjónusta víkur verði af laxeldi í sjó
Hugmyndir um náttúruferðamennsku og skógrækt undir merkjum Varplands hf. munu víkja ef verður af sjókvíaeldi á laxi í Ísafjarðardjúpi. Togstreita um hvernig á að byggja upp atvinnutækifæri á Vestfjörðum kemur víða fram, segir sérfræðingur.

Samgöngur eru akkillesarhællinn
Ef ferðaþjónusta á að blómstra á Vestfjörðum verða að koma til stórtækar samgöngubætur. Byggja verður á ósnortinni náttúru og varast að spilla þessari helstu söluvöru svæðisins. Ríki og sveitarfélög verða að axla ábyrgð með skýrri stefnumótun og sjálfbærri nýtingu.

Ísland í dag: Fréttaskýring um flugslysið við Hlíðarfjallsveg
Í meðfylgjandi myndskeiði má nálgast fréttaskýringu sem birtist í Íslandi í dag á Stöð 2 í kvöld um flugslysið á akstursíþróttabrautinni við Hlíðarfjallsveg á Akureyri 5. ágúst síðastliðinn. Fjölskylda eins þeirra sem lést í slysinu hefur efasemdir um rannsókn rannsóknarnefndar samgönguslysa og hefur farið fram á lögreglurannsókn á slysinu.

Fríverslunarsamningur nauðsynlegur
Ísland hefur forskot á aðrar þjóðir norðurslóða þar sem frá Íslandi eru boðnir reglulegir flutningar til allra þeirra landa sem tilheyra þeim hópi. Útflutningur héðan til Grænlands hefur fimmfaldast á 10 árum. Stór hluti íslenskra útflutningsfyrirtækja horfir til Grænlands.

Rafmagnsleysið reynist okkur dýrt
Kostnaður samfélagsins síðustu níu ár vegna rafmagnsleysis er tæpir 14 milljarðar króna. Árið 2012 var það dýrasta í þessu tilliti um árabil. Klukkutíma rafmagnsleysi getur lagt sig á milljarða tjón. Veður og náttúruvá getur sett verulegt strik í reikninginn – hvenær sem er.

Styttist í mikla uppbyggingu
Deiliskipulag fyrir Reykjavíkurflugvöll mun liggja fyrir um miðjan desember. Miklar breytingar í Vatnsmýrinni þokast því nær; lokun flugbrautar, grisjun skógar í Öskjuhlíðinni auk uppbyggingar íbúabyggðar.

Úranvinnslan getur spillt ímynd Íslands
Úranvinnsla á Grænlandi ógnar ekki Íslandi með beinum hætti. Aðeins orðrómur um geislamengun á Grænlandi gæti ógnað efnahagslegum hagsmunum Íslands.

Telur jarðstrengi raunhæfan kost
Niðurstöður kanadísks ráðgjafafyrirtækis benda til að jarðstrengir og loftlínur séu hvorttveggja raunhæfur kostur við uppbyggingu flutningskerfis raforku. Kostnaðurinn sé ekki lengur fyrirstaða. Landsnet rengir forsendur útreikningana í öllum meginatriðum.

Mikil tækifæri með hálendisvegi norðan Vatnajökuls
Hálendisvegur norðan Vatnajökuls styttir leiðina frá Reykjavík til Egilsstaða um rúmlega 200 kílómetra. Einkaframkvæmd um veginn, með aðkomu heimamanna, er raunhæf leið. Vegurinn myndi bylta ferðaþjónustu og veita stóraukið öryggi vegna náttúruvár á Suðurlandi.

Geta varðskipsins Þórs nú öllum ljós
Stærsta verkefni varðskipsins Þórs síðan það kom nýtt til landsins í september 2011 er nú yfirstandandi. Aðgerðir við að slökkva elda um borð í farskipinu sýna glögglega getu skipsins í björgunarstarfi.

Milljarðatugir unnir úr frákastinu
Vöxtur hliðargreina sjávarútvegsins hefur verið ævintýralegur á undanförnum árum. Hlutfallslegan vöxt sjávarklasans af vergri landsframleiðslu má meta í tugum milljarða. Velta í tækni fyrir vinnslu og veiðar, líftækni og fullvinnslu aukaafurða var 88 milljarðar króna 2012.

Nærri 3.500 sitja í nefndum ríkisins
Alls eru 565 nefndir starfandi á vegum ráðuneytanna eða stofnanna þeirra. Í þeim eiga alls 3.455 einstaklingar sæti. Fjöldinn er stappar nærri íbúafjölda Ísafjarðarbæjar og jafngildir því að einn af hverjum 60 landsmönnum á vinnualdri sitji í einhverri nefnd á vegum ríkisins.

Feður taka síður fæðingarorlof
Skerðing á hámarksgreiðslum til fólks í fæðingarorlofi virðist hafa leitt til þess að færri feður taka orlofið en áður. Ríkisstjórnin ætlar að bregðast við því með því að hækka hámarkið. Félagsmálaráðherra segir að það þurfi að forgangsraða og því verði orlofið ekki lengt í bili.

Er sæstrengur ígildi olíufundar?
Alþingi sest á næstunni yfir flókin álitamál er varða raforkusölu til Evrópu um sæstreng. Hvatt er til forrannsókna á næstu árum. Þó útiloka stjórnvöld ekki að hægja á frekari könnun verkefnisins. Bretar eru mjög áhugasamir og tilbúnir með mannskap og fjármagn.

Risamarkaður handan við hornið
Í Evrópu veltir markaður fyrir ráðstefnur, fundi og hvataferðir um 30.000 milljörðum íslenskra króna. Tuttugasti hluti úr prósenti af þeim markaði skilar Íslandi 16 milljörðum. Sérfræðingur segir að Reykjavík geti komist í hóp tíu vinsælustu ráðstefnuborg