Er R-listinn búinn að vera? 4. nóvember 2004 00:01 Þórólfur Árnason borgarstjóri var áreiðanlegri vonbetri um framtíð sína á stól borgarstjóra þegar hann kom úr þættinum “Ísland í dag” á Stöð 2 í gærkvöldi.. Eftir harða sennu við stjórnendur þáttarins – Jóhönnu Vilhjálmsdóttur og Þórhall Gunnarsson - þar sem borgarstjóri varðist vel með erfiðan – sumir mundu segja óverjandi - málstað (og hljóp aðeins einu sinni á sig; þegar hann gaf í skyn að annar stjórnendanna, Jóhanna, gengi erinda föður síns, Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar, leiðtoga borgarstjórnarflokks sjálfstæðismanna) fékk hann niðurstöður SMS-skoðanakönnunar meðal áhorfenda um afstöðu þeirra til framtíðar hans á stól borgarstjóra. Tvö þúsund SMS boð bárust; 65% sögðust telja að hann ætti ekki að segja af sér. Undrunin leyndi sér ekki á svip þáttastjórnenda enda var niðurstaða alveg öndverð við útkomu SMS-könnunar í sama þætti fyrir aðeins nokkrum dögum; þá var niðurstaða þúsund manna þátttöku á þá leið að mikill meirihluti vildi að Þórólfur tæki hatt sinn og staf. Þetta sýnir að afstaða fólks í svona málum getur á skjótri stundu tekið breytingu. Og það er einmitt á það sem Þórólfur veðjar, minnugur þess að hann sneri taflinu við sér í hag í fyrrasumar þegar svipuð umræða kom upp um framtíð hans eftir að frumdrögum að skýrslu Samkeppnisstofnunar um verðsamráð olíufélaganna hafði verið lekið í fjölmiðla. Þórólfur fékk enga skoðanakönnun í veganesti þegar hann yfirgaf Kastljós Sjónvarpsins síðar um kvöldið. Þar eins og á Stöð 2 setti hann málstað sinn fram af mikilli einlægni – gagnrýnendur kysu þó líklega fremur að tala um kænsku. Hann viðurkennir þátt sinn í samráðinu, leggur áherslu á að hann hafi verið millistjórnandi en ekki höfuðpaur, hann hafi verið látinn framkvæma hluti, hefði átt að berja í borðið en gerði það ekki þar sem það tók hann svo langan tíma að sjá heildarsamhengi hlutanna. Gegn þessu tefldu stjórnendur þáttanna fram viðamiklum skýrslum Samkeppnisstofnunar þar sem nafn Þórólfs er oftar nefnt en flestra annarra og vitneskja hans og þátttaka í ólöglegu samráði leynist ekki. Viðkvæmast af því er spurningin um það hvort hann hafi leikið á núverandi vinnuveitanda sinn, Reykjavíkurborg, sem ákveðið hefur að láta kanna réttarstöðu sína í málinu. Stjórnendur “Íslands í dag” fullyrtu við borgarstjóra að þó að leiðtogar Reykjavíkurlistans hefðu í fyrrakvöld gefið honum tæækifæri til að tala máli sínu fyrir almenningi í sjónvarpi og blaðaviðtölum þá væru þeir í reynd búnir að ákveða framtíð hans. Þeir væru búnir að ákveða að hann skyldi hætta en vildu að hann uppgötvaði nauðsyn þess sjálfur og fengi til þess nokkra daga. Þetta rímar við heimildir Fréttablaðsins um að þegar sé farið að leita að arftaka hans og hafa nöfn Dags B. Eggertssonar og Stefáns Jóns Hafstein verið nefnd í því sambandi. Jafnvel hefur nafn eins ópólitísks arftaka verið nefnt – Sigurðar G. Guðjónssonar fyrrverandi sjónvarpsstjóra – en ekki liggur fyrir að alvara búi þar að baki. Viðbrögð Þórólfs Árnasonar við þessu benda til þess að hann geri sér grein fyrir þessu en hann bregst við með því að segja að samkomulag sé um að niðurstaðan um framtíð hans verði sameiginleg ákvörðun hópsins, þ.e. hans sjálfs og borgarfulltrúanna sem mynda meirihlutann. Hvað þetta merkir raunverulega er ekki alveg ljóst. Það hljómar nánast eins og Þórólfur telji sig hafa neitunarvald. Svo er hins vegar ekki. En þetta gerir hann vafalaust til að tefja málið og flækja og getur ekki talist annað en skynsamleg flétta í stöðu sem hann veit að er ekki aðeins erfið fyrir hann heldur líka borgarfulltrúana. Nokkrir þeirra mundu fagna því ef Þórólfi tækist að snúa sig út klemmunni sem hann er í, en vandinn í stöðunni er að nokkrir í hópnum fallast ekki á þá málsvörn sem Þórólfur hefur í frammi. Þar er einkum um borgarfulltrúa Vinstri grænna að ræða en bakland þeirra hefur hafnað Þórólfi með afgerandi hætti. Svo veikir það stöðu Þórólfs enn frekar að þar sem umræðan um framtíð hans er komin jafn langt og raun ber vitni eru ýmsir sem ella hefðu talist fylgismenn hans farnir að sjá kostina við að stokka upp spilin. Ný uppröðun í helstu valdaembætti blasir við. Þótt R-listinn hafi í upphafi staðið fyrir miklar hugsjónir er það útbreidd skoðun að hann hafi fjarlægst uppruna sinn og valdastreita í æ meira máli einkennt vinnubrögð hans.Sókn í embætti og vegtyllur er einn þáttur slíkrar hnignunar. Þó að Þórólfi muni takast að fá samúð almennings með framgöngu sinni í fjölmiðlum er ólgan sem mál hans hefur skapað svo mikil og nógu margir reiðir honum að ólíklegt verður að telja að jafnvel ágæt frammistaða hans í fjölmiðlunum verði honum til bjargar. Haldi hann embættinu eftir það sem á undan er gengið verður það að teljast pólitískt kraftaverk. Sem aftur vekti með réttu upp þá spurningu hvort þarna sé ekki einmitt kominn rétti maðurinn til að leiða R-listann í næstu kosningum. Í grein minni í Fréttablaðinu í dag bendi ég á að í rauninni sé enginn eðlismunur á þeim upplýsingum um mál Þórólfs sem fram komu í fyrra og þeirri vitneskju sem nú liggur fyrir. Að vísu virðist þátttaka hans eitthvað umfangsmeiri en þá blasti við en í kjarna sínum er um sama málið að ræða. Þá varð niðurstaða R-listans að skýringar Þórólfs væru trúverðugar og hann fékk endurnýjaða traustsyfirlýsingu allra borgarfulltrúanna. Þess vegna hljóta menn að spyrja hvað hafi breyst? Er það eitt í myndinni að almenningur vilji að einhver axli ábyrgð á olíusamráðinu nú þegar lokaskýrslan liggur fyrir og Þórlólfur sá eini sem í næst?; höfuðpaurarnir eru ekki á neinum opinberum vettvangi. Er ekki veigamikill hluti af skýringunni á stöðunni sem upp er komin sundurþykkjan innan R-listans sem hefur magnast alveg frá því að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir stóð upp úr stól borgarstjóra í ársbyrjun 2002? Með öðrum orðum: Er ekki Þórólfur frekar fórnarlamb valdabaráttu innan R-listans en siðvæðingar? R-listinn var stofnaður til höfuðs Sjálfstæðisflokknum í Reykjavík. Það tókst að sameina krafta vinstri manna og fá fylgi borgarbúa við þá stefnu að fella meirihluta sjálfstæðismanna. En síðan er liðinn meira en áratugur og mikið vatn hefur runnið til sjávar. Völdin hafa sett mark sitt á R-listann og einstaklingana sem þar eru í forystu. Forsendurnar fyrir listanum eru ekki eins traustar og þær voru í upphafi. Ýmsir, jafnvel í borgarstjórnarflokknum, geta vel hugsað sér að starfa með sjálfstæðismönnum eins og öðrum vinstri mönnum. Mál Þórólfs og úlfúðin innan R-listans undanfarin misseri hefur skapað Sjálfstæðisflokknum sóknarfæri. Í dag dettur engum í hug að útiloka meirihlutasamstarf sjálfstæðismanna með Vinstri grænum annars vegar eða framsóknarmönnum hins vegar – samstarf við Samfylkingarhópinn er ólíklegra. Þetta hefði verið óhugsandi meðan Ingibjörg Sólrún var borgarstjóri. Þórólfur Árnason berst fyrir framtíð sinni á stól borgarstjóra í Reykjavík. En hin raunverulega pólitíska spurning er ekki: Er Þórólfur Árnason búinn að vera í pólitíkinni? Hún er þessir Er R-listinn búinn að vera? Á þessari stundu er freistandi að svara báðum spurningum játandi.Sem fyrr leggur Vísir mikið upp úr því að heyra sjónarmið lesenda. Þau er hægt að rita hér á vefinn og birtist framlagið samstundis. Eru lesendur eindregið hvattir til þátttöku. Áhugaverð framlög verða endurbirt í Fréttablaðinu.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Afleiðingar verkfallsaðgerða á minnstu börnin - krafa um svör Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Þórólfur Árnason borgarstjóri var áreiðanlegri vonbetri um framtíð sína á stól borgarstjóra þegar hann kom úr þættinum “Ísland í dag” á Stöð 2 í gærkvöldi.. Eftir harða sennu við stjórnendur þáttarins – Jóhönnu Vilhjálmsdóttur og Þórhall Gunnarsson - þar sem borgarstjóri varðist vel með erfiðan – sumir mundu segja óverjandi - málstað (og hljóp aðeins einu sinni á sig; þegar hann gaf í skyn að annar stjórnendanna, Jóhanna, gengi erinda föður síns, Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar, leiðtoga borgarstjórnarflokks sjálfstæðismanna) fékk hann niðurstöður SMS-skoðanakönnunar meðal áhorfenda um afstöðu þeirra til framtíðar hans á stól borgarstjóra. Tvö þúsund SMS boð bárust; 65% sögðust telja að hann ætti ekki að segja af sér. Undrunin leyndi sér ekki á svip þáttastjórnenda enda var niðurstaða alveg öndverð við útkomu SMS-könnunar í sama þætti fyrir aðeins nokkrum dögum; þá var niðurstaða þúsund manna þátttöku á þá leið að mikill meirihluti vildi að Þórólfur tæki hatt sinn og staf. Þetta sýnir að afstaða fólks í svona málum getur á skjótri stundu tekið breytingu. Og það er einmitt á það sem Þórólfur veðjar, minnugur þess að hann sneri taflinu við sér í hag í fyrrasumar þegar svipuð umræða kom upp um framtíð hans eftir að frumdrögum að skýrslu Samkeppnisstofnunar um verðsamráð olíufélaganna hafði verið lekið í fjölmiðla. Þórólfur fékk enga skoðanakönnun í veganesti þegar hann yfirgaf Kastljós Sjónvarpsins síðar um kvöldið. Þar eins og á Stöð 2 setti hann málstað sinn fram af mikilli einlægni – gagnrýnendur kysu þó líklega fremur að tala um kænsku. Hann viðurkennir þátt sinn í samráðinu, leggur áherslu á að hann hafi verið millistjórnandi en ekki höfuðpaur, hann hafi verið látinn framkvæma hluti, hefði átt að berja í borðið en gerði það ekki þar sem það tók hann svo langan tíma að sjá heildarsamhengi hlutanna. Gegn þessu tefldu stjórnendur þáttanna fram viðamiklum skýrslum Samkeppnisstofnunar þar sem nafn Þórólfs er oftar nefnt en flestra annarra og vitneskja hans og þátttaka í ólöglegu samráði leynist ekki. Viðkvæmast af því er spurningin um það hvort hann hafi leikið á núverandi vinnuveitanda sinn, Reykjavíkurborg, sem ákveðið hefur að láta kanna réttarstöðu sína í málinu. Stjórnendur “Íslands í dag” fullyrtu við borgarstjóra að þó að leiðtogar Reykjavíkurlistans hefðu í fyrrakvöld gefið honum tæækifæri til að tala máli sínu fyrir almenningi í sjónvarpi og blaðaviðtölum þá væru þeir í reynd búnir að ákveða framtíð hans. Þeir væru búnir að ákveða að hann skyldi hætta en vildu að hann uppgötvaði nauðsyn þess sjálfur og fengi til þess nokkra daga. Þetta rímar við heimildir Fréttablaðsins um að þegar sé farið að leita að arftaka hans og hafa nöfn Dags B. Eggertssonar og Stefáns Jóns Hafstein verið nefnd í því sambandi. Jafnvel hefur nafn eins ópólitísks arftaka verið nefnt – Sigurðar G. Guðjónssonar fyrrverandi sjónvarpsstjóra – en ekki liggur fyrir að alvara búi þar að baki. Viðbrögð Þórólfs Árnasonar við þessu benda til þess að hann geri sér grein fyrir þessu en hann bregst við með því að segja að samkomulag sé um að niðurstaðan um framtíð hans verði sameiginleg ákvörðun hópsins, þ.e. hans sjálfs og borgarfulltrúanna sem mynda meirihlutann. Hvað þetta merkir raunverulega er ekki alveg ljóst. Það hljómar nánast eins og Þórólfur telji sig hafa neitunarvald. Svo er hins vegar ekki. En þetta gerir hann vafalaust til að tefja málið og flækja og getur ekki talist annað en skynsamleg flétta í stöðu sem hann veit að er ekki aðeins erfið fyrir hann heldur líka borgarfulltrúana. Nokkrir þeirra mundu fagna því ef Þórólfi tækist að snúa sig út klemmunni sem hann er í, en vandinn í stöðunni er að nokkrir í hópnum fallast ekki á þá málsvörn sem Þórólfur hefur í frammi. Þar er einkum um borgarfulltrúa Vinstri grænna að ræða en bakland þeirra hefur hafnað Þórólfi með afgerandi hætti. Svo veikir það stöðu Þórólfs enn frekar að þar sem umræðan um framtíð hans er komin jafn langt og raun ber vitni eru ýmsir sem ella hefðu talist fylgismenn hans farnir að sjá kostina við að stokka upp spilin. Ný uppröðun í helstu valdaembætti blasir við. Þótt R-listinn hafi í upphafi staðið fyrir miklar hugsjónir er það útbreidd skoðun að hann hafi fjarlægst uppruna sinn og valdastreita í æ meira máli einkennt vinnubrögð hans.Sókn í embætti og vegtyllur er einn þáttur slíkrar hnignunar. Þó að Þórólfi muni takast að fá samúð almennings með framgöngu sinni í fjölmiðlum er ólgan sem mál hans hefur skapað svo mikil og nógu margir reiðir honum að ólíklegt verður að telja að jafnvel ágæt frammistaða hans í fjölmiðlunum verði honum til bjargar. Haldi hann embættinu eftir það sem á undan er gengið verður það að teljast pólitískt kraftaverk. Sem aftur vekti með réttu upp þá spurningu hvort þarna sé ekki einmitt kominn rétti maðurinn til að leiða R-listann í næstu kosningum. Í grein minni í Fréttablaðinu í dag bendi ég á að í rauninni sé enginn eðlismunur á þeim upplýsingum um mál Þórólfs sem fram komu í fyrra og þeirri vitneskju sem nú liggur fyrir. Að vísu virðist þátttaka hans eitthvað umfangsmeiri en þá blasti við en í kjarna sínum er um sama málið að ræða. Þá varð niðurstaða R-listans að skýringar Þórólfs væru trúverðugar og hann fékk endurnýjaða traustsyfirlýsingu allra borgarfulltrúanna. Þess vegna hljóta menn að spyrja hvað hafi breyst? Er það eitt í myndinni að almenningur vilji að einhver axli ábyrgð á olíusamráðinu nú þegar lokaskýrslan liggur fyrir og Þórlólfur sá eini sem í næst?; höfuðpaurarnir eru ekki á neinum opinberum vettvangi. Er ekki veigamikill hluti af skýringunni á stöðunni sem upp er komin sundurþykkjan innan R-listans sem hefur magnast alveg frá því að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir stóð upp úr stól borgarstjóra í ársbyrjun 2002? Með öðrum orðum: Er ekki Þórólfur frekar fórnarlamb valdabaráttu innan R-listans en siðvæðingar? R-listinn var stofnaður til höfuðs Sjálfstæðisflokknum í Reykjavík. Það tókst að sameina krafta vinstri manna og fá fylgi borgarbúa við þá stefnu að fella meirihluta sjálfstæðismanna. En síðan er liðinn meira en áratugur og mikið vatn hefur runnið til sjávar. Völdin hafa sett mark sitt á R-listann og einstaklingana sem þar eru í forystu. Forsendurnar fyrir listanum eru ekki eins traustar og þær voru í upphafi. Ýmsir, jafnvel í borgarstjórnarflokknum, geta vel hugsað sér að starfa með sjálfstæðismönnum eins og öðrum vinstri mönnum. Mál Þórólfs og úlfúðin innan R-listans undanfarin misseri hefur skapað Sjálfstæðisflokknum sóknarfæri. Í dag dettur engum í hug að útiloka meirihlutasamstarf sjálfstæðismanna með Vinstri grænum annars vegar eða framsóknarmönnum hins vegar – samstarf við Samfylkingarhópinn er ólíklegra. Þetta hefði verið óhugsandi meðan Ingibjörg Sólrún var borgarstjóri. Þórólfur Árnason berst fyrir framtíð sinni á stól borgarstjóra í Reykjavík. En hin raunverulega pólitíska spurning er ekki: Er Þórólfur Árnason búinn að vera í pólitíkinni? Hún er þessir Er R-listinn búinn að vera? Á þessari stundu er freistandi að svara báðum spurningum játandi.Sem fyrr leggur Vísir mikið upp úr því að heyra sjónarmið lesenda. Þau er hægt að rita hér á vefinn og birtist framlagið samstundis. Eru lesendur eindregið hvattir til þátttöku. Áhugaverð framlög verða endurbirt í Fréttablaðinu.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar