Geðleysur mótmæla Þórarinn Þórarinsson skrifar 3. maí 2005 00:01 Það hefur aldrei farið Íslendingum mjög vel að mótmæla. Það virðist litlu skipta hvað gengur á eða hvaða sjálfsögðu mannréttindi eru fótum troðin þá gerist lítið. Það fýkur í þjóðarsálina í eina viku eða svo. Spekingar blása í fjölmiðlum, kverúlantar rísa upp á afturlappirnar á máttlausum spjallrásum á netinu, einhverjir skrifa lesendabréf og hringja í kjaftaþætti í útvarpinu. Þegar mikið liggur við drattast nokkur hundruð hræður á Austurvöll og standa hnípnar í þöglum mótmælum. Það vantar alla heift, reiði og byltingarhug í Íslendinga sem taka bara máttlaust æðiskast og sætta sig svo við orðinn hlut. Það er í örfáum tilfellum sem samþjappaðir hópar ná í krafti baráttuvilja að snúa vörn í sókn og knýja fram réttlæti í ranglátri stöðu. Starfsmönnum RÚV tókst þetta í fréttastjóramálinu og blaðamannastéttin vann mikilvægan áfangasigur í fjölmiðlafrumvarpsmálinu síðasta sumar en virðist vindlaus nú þegar pólitísk sátt hefur myndast á Alþingi um skárri útgáfu af bjánalegum lögum.Alþjóðlegur dagur áhugaleysisFyrsti maí er alþjóðlegur baráttudagur verkalýðsins en allt bendir til þess að barátta fyrir bættum lífskjörum þeirra sem minnst hafa úr að moða sé dottin úr tísku, í það minnsta á Íslandi. Samkvæmt skoðanakönnun Gallup vilja tæp 72% landsmanna færa verkalýðsdaginn þannig að hann beri alltaf upp á fyrsta mánudegi í maí. Tilgangurinn er vitaskuld sá að búa til langa helgi auk þess sem sú hugmynd er komin fram að hefðbundnar kröfugöngur verði aflagðar og í staðinn standi verkalýðshreyfingin fyrir fjölskylduskemmtun þar sem fólk notar fríið til að koma saman og éta ís og kandíflos. Þetta lýsir fyrst og fremst fullkomnu virðingarleysi fyrir hefðinni að maður tali ekki um sigrum og ósigrum verkalýðsins í gegnum söguna. Er allt í svona miklu himnalagi hjá okkur að við þurfum ekki lengur að láta í okkur heyra fyrsta maí? Eða er málið kannski að nú er útlent vinnuafl fótum troðið á Íslandi og okkur er sama. Við viljum bara aðra verslunarmannahelgi og éta ís á meðan verktakar færa kjör og réttindi verkafólks aftur til miðalda.Meiri tíma til að mótmæla Það vekur athygli að samkvæmt Gallup hafa þeir sem hafa lægri fjölskyldutekjur en 250 þúsund krónur á mánuði síður áhuga á að færa daginn. 68% þeirra vilja ekki hrófla við 1. maí en 79% þeirra sem hafa fjölskyldutekjur hærri en 550 þúsund vilja flytja hann og fá lengri helgi. Það fólk mun væntanlega nota löngu helgina til alls annars en að berjast fyrir bættum kjörum verkamanna. Eina réttlætingin á færslunni og lengingu helgarinnar væri sú að fólk vildi fá góðan tíma til að mótmæla. Stemmningin í kringum fyrsta maí, minnkandi mæting í kröfugöngur og minni áhersla á grasrótarbaráttu verkalýðsins á þessum degi bendir þó til þess að það megi alveg eins slá hann af. Hinir og þessir hagsmuna- og þrýstihópar hafa gert daginn að sínum og í sjálfu sér er ekkert við það að athuga. Bleikir femínistar settu til dæmis skemmtilegan svip á mótmælendahópinn á sunnudaginn. Það er full ástæða til að hamra á jafnréttinu enda eru jafnréttismál í bullandi aftur á bak gír og staðan nú er síst betri en þegar Kvennaframboðið var stofnað. Félagið Ísland-Palestína lét einnig á sér kræla sem og iðnemar en undirritaður hefur aldrei skilið hvað iðnemar eru að vilja upp á dekk á þessum degi. Allt hefur þetta fólk þó helling til síns máls en á fyrsta maí á að berjast fyrir verkalýðinn, ekki reyna að hrinda öllu heimsins mótlæti.Græðgin sigrarÖmundur Jónasson hélt reisn í ávarpi sínu og gagnrýndi þau græðgissjónarmið sem lita alla umræðu um þessar mundir. Ögmundur sér átök tveggja heima kristallast í umræðunni um kjör þeirra sem minna mega sín; "annars vegar þess heims sem hugsar fyrst og fremst um notandann og notagildið og síðan heimsins sem hugsar um það eitt að veita arði og gróða niður í vasa fjármálafólks". Síðarnefndi heimurinn er að sigra og sú hugmynd að hrófla við 1. maí, færa hann og breyta er í takt við lífsgæðastefnu auðvaldsins. Allt er svo þægilegt og gott. Verkalýðsbaráttan er komin úr tísku enda eru nýju alþýðuhetjurnar auðmenn sem græða meira á mínútu en almennur verkamaður á hálfri starfsævi. Verði fyrsta maí breytt er um meiriháttar ósigur að ræða. Gjánni milli þings og þjóðar fer stöðugt stækkandi, framkvæmdavaldið heldur löggjafanum í gíslingu og sótt er að tjáningar- og prentfrelsi úr ýmsum áttum. Við þessar aðstæður á fólk ekki að dubba börnin sín upp og mæta á Ingólfstorg að horfa á Sigga Sigurjóns og Karl Ágúst fara með gamanmál. Það á að bretta upp ermar, skilja börnin eftir heima, sveifla kröfuspjöldum í jötunmóð, öskra og jafnvel slást þar til réttlætið nær fram að ganga. Þó Íslendingar hafi ekki úthellt blóði í frelsisstríði og hafi þrasað sig til sjálfstæðis er óþarfi að láta allt yfir sig ganga, yppta öxlum og éta ís þann fyrsta maí. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Þórarinn Þórarinsson Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er sjálfbærni bara fyrir raungreinafólk? Saga Helgason skrifar Skoðun Börn í skjóli Kvennaathvarfsins Auður Magnúsdóttir skrifar Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Sjá meira
Það hefur aldrei farið Íslendingum mjög vel að mótmæla. Það virðist litlu skipta hvað gengur á eða hvaða sjálfsögðu mannréttindi eru fótum troðin þá gerist lítið. Það fýkur í þjóðarsálina í eina viku eða svo. Spekingar blása í fjölmiðlum, kverúlantar rísa upp á afturlappirnar á máttlausum spjallrásum á netinu, einhverjir skrifa lesendabréf og hringja í kjaftaþætti í útvarpinu. Þegar mikið liggur við drattast nokkur hundruð hræður á Austurvöll og standa hnípnar í þöglum mótmælum. Það vantar alla heift, reiði og byltingarhug í Íslendinga sem taka bara máttlaust æðiskast og sætta sig svo við orðinn hlut. Það er í örfáum tilfellum sem samþjappaðir hópar ná í krafti baráttuvilja að snúa vörn í sókn og knýja fram réttlæti í ranglátri stöðu. Starfsmönnum RÚV tókst þetta í fréttastjóramálinu og blaðamannastéttin vann mikilvægan áfangasigur í fjölmiðlafrumvarpsmálinu síðasta sumar en virðist vindlaus nú þegar pólitísk sátt hefur myndast á Alþingi um skárri útgáfu af bjánalegum lögum.Alþjóðlegur dagur áhugaleysisFyrsti maí er alþjóðlegur baráttudagur verkalýðsins en allt bendir til þess að barátta fyrir bættum lífskjörum þeirra sem minnst hafa úr að moða sé dottin úr tísku, í það minnsta á Íslandi. Samkvæmt skoðanakönnun Gallup vilja tæp 72% landsmanna færa verkalýðsdaginn þannig að hann beri alltaf upp á fyrsta mánudegi í maí. Tilgangurinn er vitaskuld sá að búa til langa helgi auk þess sem sú hugmynd er komin fram að hefðbundnar kröfugöngur verði aflagðar og í staðinn standi verkalýðshreyfingin fyrir fjölskylduskemmtun þar sem fólk notar fríið til að koma saman og éta ís og kandíflos. Þetta lýsir fyrst og fremst fullkomnu virðingarleysi fyrir hefðinni að maður tali ekki um sigrum og ósigrum verkalýðsins í gegnum söguna. Er allt í svona miklu himnalagi hjá okkur að við þurfum ekki lengur að láta í okkur heyra fyrsta maí? Eða er málið kannski að nú er útlent vinnuafl fótum troðið á Íslandi og okkur er sama. Við viljum bara aðra verslunarmannahelgi og éta ís á meðan verktakar færa kjör og réttindi verkafólks aftur til miðalda.Meiri tíma til að mótmæla Það vekur athygli að samkvæmt Gallup hafa þeir sem hafa lægri fjölskyldutekjur en 250 þúsund krónur á mánuði síður áhuga á að færa daginn. 68% þeirra vilja ekki hrófla við 1. maí en 79% þeirra sem hafa fjölskyldutekjur hærri en 550 þúsund vilja flytja hann og fá lengri helgi. Það fólk mun væntanlega nota löngu helgina til alls annars en að berjast fyrir bættum kjörum verkamanna. Eina réttlætingin á færslunni og lengingu helgarinnar væri sú að fólk vildi fá góðan tíma til að mótmæla. Stemmningin í kringum fyrsta maí, minnkandi mæting í kröfugöngur og minni áhersla á grasrótarbaráttu verkalýðsins á þessum degi bendir þó til þess að það megi alveg eins slá hann af. Hinir og þessir hagsmuna- og þrýstihópar hafa gert daginn að sínum og í sjálfu sér er ekkert við það að athuga. Bleikir femínistar settu til dæmis skemmtilegan svip á mótmælendahópinn á sunnudaginn. Það er full ástæða til að hamra á jafnréttinu enda eru jafnréttismál í bullandi aftur á bak gír og staðan nú er síst betri en þegar Kvennaframboðið var stofnað. Félagið Ísland-Palestína lét einnig á sér kræla sem og iðnemar en undirritaður hefur aldrei skilið hvað iðnemar eru að vilja upp á dekk á þessum degi. Allt hefur þetta fólk þó helling til síns máls en á fyrsta maí á að berjast fyrir verkalýðinn, ekki reyna að hrinda öllu heimsins mótlæti.Græðgin sigrarÖmundur Jónasson hélt reisn í ávarpi sínu og gagnrýndi þau græðgissjónarmið sem lita alla umræðu um þessar mundir. Ögmundur sér átök tveggja heima kristallast í umræðunni um kjör þeirra sem minna mega sín; "annars vegar þess heims sem hugsar fyrst og fremst um notandann og notagildið og síðan heimsins sem hugsar um það eitt að veita arði og gróða niður í vasa fjármálafólks". Síðarnefndi heimurinn er að sigra og sú hugmynd að hrófla við 1. maí, færa hann og breyta er í takt við lífsgæðastefnu auðvaldsins. Allt er svo þægilegt og gott. Verkalýðsbaráttan er komin úr tísku enda eru nýju alþýðuhetjurnar auðmenn sem græða meira á mínútu en almennur verkamaður á hálfri starfsævi. Verði fyrsta maí breytt er um meiriháttar ósigur að ræða. Gjánni milli þings og þjóðar fer stöðugt stækkandi, framkvæmdavaldið heldur löggjafanum í gíslingu og sótt er að tjáningar- og prentfrelsi úr ýmsum áttum. Við þessar aðstæður á fólk ekki að dubba börnin sín upp og mæta á Ingólfstorg að horfa á Sigga Sigurjóns og Karl Ágúst fara með gamanmál. Það á að bretta upp ermar, skilja börnin eftir heima, sveifla kröfuspjöldum í jötunmóð, öskra og jafnvel slást þar til réttlætið nær fram að ganga. Þó Íslendingar hafi ekki úthellt blóði í frelsisstríði og hafi þrasað sig til sjálfstæðis er óþarfi að láta allt yfir sig ganga, yppta öxlum og éta ís þann fyrsta maí.
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun