Sameiginleg eymd? Einar K. Guðfinnsson skrifar 30. júní 2011 06:00 Sú nauðvörn sem talsmenn sjávarútvegsstefnu ríkisstjórnarinnar eru komnir í birtist í skrautlegum og fjölbreyttum myndum. Þegar vönduð úttekt hagfræðinganna sex birtist véfengdu menn ekki niðurstöðurnar, heldur sögðu að útgerð og fiskvinnsla ætti að snúast um fleira en krónur og aura. Aðalatriðið væri ekki að fá góðan afrakstur af starfseminni, aðrir þættir skiptu líka máli. Sú umræða fór fyrir lítið. Hún var eftirminnilega afgreidd af efnahags- og viðskiptaráðherra, eins og í fersku minni er. Þá var bara snúið sér að næsta versi. Nú var byrjað að hjóla í skýrsluhöfundana og stofnanirnar sem þeir vinna hjá. En skoðum nú málið. Hagfræðingarnir sex starfa m.a hjá þremur stærstu háskólum landsins. Óvéfengjanlegt er að þar er samankomin mesta samanlagða akademíska þekkingin á þessu sviði í landinu. Háskóli Íslands, Háskólinn á Akureyri og Háskólinn í Reykjavík eru ekki hafnir yfir gagnrýni. En það er auðvitað ósvinna af verstu tegund að láta í veðri vaka að þar á bæ setji menn fræðilegar niðurstöður sínar fram á grundvelli annarlegra hvata og fjárhagslegra hagsmuna, eins og látið hefur verið í veðri vaka. Við hljótum að geta rætt fiskveiðistjórnarmálin af meiri yfirvegun en þetta. Úttekt hagfræðinganna sex er mjög vönduð og góð, enda standa að henni einstaklingar sem hafa víðtæka reynslu og þekkingu á þessum málum. Í ljósi þess að höfundarnir fengu aðeins sex vikur til verksins verður að telja það þrekvirki. Er það galli að þekkja til mála?OECD, efnahags- og framfarastofnunin, er örugglega ekki óskeikul og enginn hefur gert kröfur til þess að hún verði það nokkurn tímann. En orð hennar hafa vægi. Þessi fimmtuga stofnun nýtur að minnsta kosti þess álits að menn hljóta að leyfa sér að fjalla málefnalega um efnisumfjöllun hennar. Jafnvel þó að ekki líki öllum við niðurstöðurnar. OECD skrifaði kafla um fiskveiðistjórnunarmálin í úttekt sína um Ísland sem út kom á dögunum. Niðurstaðan var sú að ekki ætti að raska grundvelli fiskveiðistjórnunarinnar hér á landi og færð fyrir því gild rök. Meðal annars með skírskotunum til reynslu annarra þjóða og fræðilegra úttekta. En hver urðu viðbrögðin hér heima? Jú, mestan part efnisleg. En svo komu undantekningarnar. Í fyrsta lagi var að því fundið að einn meðhöfunda skýrslunnar væri maður sem hefði rannsakað fiskveiðistjórnunarmál hér á Íslandi og hefði því fyrir fram mótaðar skoðanir. En gáum að. Er það nú orðinn löstur á verki manns að hafa varið árum í að kynna sér málin? Er það til þess að veikja niðurstöður hans að hafa unnið þessi verk við okkar helstu fræðastofnun, Háskóla Íslands? Er það orðið blettur á heiðri hans sem fræðimanns að hafa starfað þar í samvinnu við menn sem njóta alþjóðlegs álits á sviði rannsókna á auðlindanýtingu? Og síðan hitt. Því var haldið fram að niðurstaða OECD væri í raun eins konar endurómun á skoðunum prófessors Ragnars Árnasonar. Svo athyglisverður þótti þessi málflutningur að vefritið Eyjan kaus að vitna til hans með sýnilegri velþóknun. Mikil heimildavinnaSamsæriskenningar af þessu tagi eru vel þekktar í áróðri og vel þekkt er að fjölmiðlar falli fyrir slíkum brögðum. En er eitthvað á bak við þessi áróðursbrögð í þessu tilviki? Umfjöllun OECD er allítarleg. Þar er mjög vitnað til reynslu annarra þjóða af auðlindanýtingu. Þess er vandlega gætt í úttekt stofnunarinnar um íslensku fiskveiðistjórnarmálin að geta heimilda, í samræmi við fræðilegt verklag. Í lok umfjöllunarinnar er síðan birtur listi yfir heimildir. Þar getur að líta lista yfir 28 fræðirit, úttektir og annað af þeim toga, eftir ótal vísindamenn og efni frá stofnunum sem hafa látið sig þessi málasvið varða. Í þeim hópi er fjöldinn allur af íslenskum fræðimönnum, enda eðlilegt þar sem viðfangsefnið er íslensk fiskveiðistjórnun. Er þar bæði um að ræða úttektir sem unnar hafa verið á vettvangi íslensku háskólanna og fyrir íslensk stjórnvöld fyrr og síðar. Þá eru þar skrif fræðimanna sem gagnrýnt hafa sitthvað í íslenskri fiskveiðistjórnun. Þar má líka sjá ritrýndar greinar eftir íslenska fræðimenn, sem hafa birst í virtum alþjóðlegum fræðiritum. Í listanum er líka að finna framlag erlendra fræðimanna á þessu vaxandi fræðasviði, sem hefur mikla þýðingu fyrir okkur Íslendinga sem höfum mikla hagsmuni af því að standa vel að auðlindanýtingu okkar. Með öðrum orðum er ljóst að víða hefur verið leitað fanga við undirbúning að úttekt OECD. Kjörum deilt í sameiginlegri eymdKjarni málsins er þó þessi. Hvað sem líður örvæntingarfullum tilraunum til þess að afvegaleiða umræðuna standa eftir staðreyndir sem erfitt er að hlaupa frá. Hver úttektin á fætur annarri leiðir í ljós að mikilvægt er fyrir okkur að reyna að haga skipulagi fiskveiða hér við land þannig að af því hljótist sem mestur afrakstur. Það er síðan pólitískt viðfangsefni, sem er á margan hátt erfitt að takast á við, hvernig arðinum sem verður til í íslenskum sjávarútvegi er skipt. Þær spurningar sem við tökumst á við þar eru bæði pólitískar og hagfræðilegar, svo dæmi séu tekin. En það er auðvitað hægt að losa sig undan því að glíma við það verkefni. Það geta menn gert með því að fara þær leiðir sem ríkisstjórnin hefur boðað. Leið sem enginn véfengir lengur að leiði til minnkandi hagkvæmni og minni heildarafraksturs. Það er sú leið sem hefur í för með sér að fyrirbrigðið auðlindaarður, eða auðlindarenta, minnkar og hverfur að lokum. Þá er í sjálfu sér engu að skipta því þá deilum við bara kjörum í sameiginlegri eymd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar K. Guðfinnsson Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson Skoðun Skoðun Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar Skoðun Ég var með alþingismanni í meðferð Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Stytting námstíma til stúdentsprófs: Sjónarhorn menntarannsókna Elsa Eiríksdóttir,Guðrún Ragnarsdóttir,María Jónasdóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Sú nauðvörn sem talsmenn sjávarútvegsstefnu ríkisstjórnarinnar eru komnir í birtist í skrautlegum og fjölbreyttum myndum. Þegar vönduð úttekt hagfræðinganna sex birtist véfengdu menn ekki niðurstöðurnar, heldur sögðu að útgerð og fiskvinnsla ætti að snúast um fleira en krónur og aura. Aðalatriðið væri ekki að fá góðan afrakstur af starfseminni, aðrir þættir skiptu líka máli. Sú umræða fór fyrir lítið. Hún var eftirminnilega afgreidd af efnahags- og viðskiptaráðherra, eins og í fersku minni er. Þá var bara snúið sér að næsta versi. Nú var byrjað að hjóla í skýrsluhöfundana og stofnanirnar sem þeir vinna hjá. En skoðum nú málið. Hagfræðingarnir sex starfa m.a hjá þremur stærstu háskólum landsins. Óvéfengjanlegt er að þar er samankomin mesta samanlagða akademíska þekkingin á þessu sviði í landinu. Háskóli Íslands, Háskólinn á Akureyri og Háskólinn í Reykjavík eru ekki hafnir yfir gagnrýni. En það er auðvitað ósvinna af verstu tegund að láta í veðri vaka að þar á bæ setji menn fræðilegar niðurstöður sínar fram á grundvelli annarlegra hvata og fjárhagslegra hagsmuna, eins og látið hefur verið í veðri vaka. Við hljótum að geta rætt fiskveiðistjórnarmálin af meiri yfirvegun en þetta. Úttekt hagfræðinganna sex er mjög vönduð og góð, enda standa að henni einstaklingar sem hafa víðtæka reynslu og þekkingu á þessum málum. Í ljósi þess að höfundarnir fengu aðeins sex vikur til verksins verður að telja það þrekvirki. Er það galli að þekkja til mála?OECD, efnahags- og framfarastofnunin, er örugglega ekki óskeikul og enginn hefur gert kröfur til þess að hún verði það nokkurn tímann. En orð hennar hafa vægi. Þessi fimmtuga stofnun nýtur að minnsta kosti þess álits að menn hljóta að leyfa sér að fjalla málefnalega um efnisumfjöllun hennar. Jafnvel þó að ekki líki öllum við niðurstöðurnar. OECD skrifaði kafla um fiskveiðistjórnunarmálin í úttekt sína um Ísland sem út kom á dögunum. Niðurstaðan var sú að ekki ætti að raska grundvelli fiskveiðistjórnunarinnar hér á landi og færð fyrir því gild rök. Meðal annars með skírskotunum til reynslu annarra þjóða og fræðilegra úttekta. En hver urðu viðbrögðin hér heima? Jú, mestan part efnisleg. En svo komu undantekningarnar. Í fyrsta lagi var að því fundið að einn meðhöfunda skýrslunnar væri maður sem hefði rannsakað fiskveiðistjórnunarmál hér á Íslandi og hefði því fyrir fram mótaðar skoðanir. En gáum að. Er það nú orðinn löstur á verki manns að hafa varið árum í að kynna sér málin? Er það til þess að veikja niðurstöður hans að hafa unnið þessi verk við okkar helstu fræðastofnun, Háskóla Íslands? Er það orðið blettur á heiðri hans sem fræðimanns að hafa starfað þar í samvinnu við menn sem njóta alþjóðlegs álits á sviði rannsókna á auðlindanýtingu? Og síðan hitt. Því var haldið fram að niðurstaða OECD væri í raun eins konar endurómun á skoðunum prófessors Ragnars Árnasonar. Svo athyglisverður þótti þessi málflutningur að vefritið Eyjan kaus að vitna til hans með sýnilegri velþóknun. Mikil heimildavinnaSamsæriskenningar af þessu tagi eru vel þekktar í áróðri og vel þekkt er að fjölmiðlar falli fyrir slíkum brögðum. En er eitthvað á bak við þessi áróðursbrögð í þessu tilviki? Umfjöllun OECD er allítarleg. Þar er mjög vitnað til reynslu annarra þjóða af auðlindanýtingu. Þess er vandlega gætt í úttekt stofnunarinnar um íslensku fiskveiðistjórnarmálin að geta heimilda, í samræmi við fræðilegt verklag. Í lok umfjöllunarinnar er síðan birtur listi yfir heimildir. Þar getur að líta lista yfir 28 fræðirit, úttektir og annað af þeim toga, eftir ótal vísindamenn og efni frá stofnunum sem hafa látið sig þessi málasvið varða. Í þeim hópi er fjöldinn allur af íslenskum fræðimönnum, enda eðlilegt þar sem viðfangsefnið er íslensk fiskveiðistjórnun. Er þar bæði um að ræða úttektir sem unnar hafa verið á vettvangi íslensku háskólanna og fyrir íslensk stjórnvöld fyrr og síðar. Þá eru þar skrif fræðimanna sem gagnrýnt hafa sitthvað í íslenskri fiskveiðistjórnun. Þar má líka sjá ritrýndar greinar eftir íslenska fræðimenn, sem hafa birst í virtum alþjóðlegum fræðiritum. Í listanum er líka að finna framlag erlendra fræðimanna á þessu vaxandi fræðasviði, sem hefur mikla þýðingu fyrir okkur Íslendinga sem höfum mikla hagsmuni af því að standa vel að auðlindanýtingu okkar. Með öðrum orðum er ljóst að víða hefur verið leitað fanga við undirbúning að úttekt OECD. Kjörum deilt í sameiginlegri eymdKjarni málsins er þó þessi. Hvað sem líður örvæntingarfullum tilraunum til þess að afvegaleiða umræðuna standa eftir staðreyndir sem erfitt er að hlaupa frá. Hver úttektin á fætur annarri leiðir í ljós að mikilvægt er fyrir okkur að reyna að haga skipulagi fiskveiða hér við land þannig að af því hljótist sem mestur afrakstur. Það er síðan pólitískt viðfangsefni, sem er á margan hátt erfitt að takast á við, hvernig arðinum sem verður til í íslenskum sjávarútvegi er skipt. Þær spurningar sem við tökumst á við þar eru bæði pólitískar og hagfræðilegar, svo dæmi séu tekin. En það er auðvitað hægt að losa sig undan því að glíma við það verkefni. Það geta menn gert með því að fara þær leiðir sem ríkisstjórnin hefur boðað. Leið sem enginn véfengir lengur að leiði til minnkandi hagkvæmni og minni heildarafraksturs. Það er sú leið sem hefur í för með sér að fyrirbrigðið auðlindaarður, eða auðlindarenta, minnkar og hverfur að lokum. Þá er í sjálfu sér engu að skipta því þá deilum við bara kjörum í sameiginlegri eymd.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar
Skoðun Stytting námstíma til stúdentsprófs: Sjónarhorn menntarannsókna Elsa Eiríksdóttir,Guðrún Ragnarsdóttir,María Jónasdóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun