Vörslusviptingar og lýðskrum Brynjar Níelsson skrifar 5. júlí 2012 06:00 Nýlega voru gerðar breytingar á innheimtulögum í þeim tilgangi að takmarka heimildir til vörslusviptinga. Byggist þessi löggjöf, eins og stundum áður, á því að hér sé um mikið réttlætismál að ræða. Í greinargerð er vísað til þess að vörslusvipting fari ekki fram nema með skriflegu samþykki umráðamanns eignar. Jafnframt er því haldið fram í þessari sömu greinargerð að ekki sé heimilt að semja um slíkar þvingunaraðgerðir fyrir fram. Eins og stundum áður þegar um mikil réttlætismál er að ræða er dálítið erfitt að átta sig á samhenginu. Þannig er því haldið fram að vörslusvipting samkvæmt aðfararlögum án atbeina dómstóla sé alltaf ólögmæt, sem vekur upp spurningar hvort þörf sé á þessari lagasetningu yfirleitt. Engu að síður er heimilt samkvæmt lögunum að fá skriflegt samþykki fyrir því að vörslusvipting, án aðkomu dómstóla, sé heimil, þvert ofan í þá umfjöllun að ekki verði samið um slík þvingunarúrræði. Á Íslandi og öðrum vestrænum ríkjum var samningsfrelsi talið mikilvægt og að um leikreglurnar væri samið fyrir fram. Einstaklingar og fyrirtæki eiga ýmsa valkosti um fjármögnun. Slík fjölbreytni er æskileg enda fyrir fram viðbúið að mismunandi fjármögnunarform henti ólíkum aðilum. Þannig er ekkert því til fyrirstöðu að þeir sem ekki vilja sætta sig við ákvæði um vörslusviptingu án dómsúrskurðar velji aðra fjármögnunarleið. Slíkt er í boði hjá öllum fjármálafyrirtækjum. Samningsbundinn réttur til vörslusviptinga gefur fjármálafyrirtækinu aukið svigrúm til þess að fjármagna hærra hlutfall af verðmæti undirliggjandi eignar og veita hagstæðari vaxtakjör. Slík heimild dregur úr áhættu af því að veruleg verðrýrnun eigi sér stað á þeim tíma sem það tekur að ná fram vörslusviptingu með dómsúrskurði og skilar sér í lægri fjármögnunarkostnaði. Það er einkennilegt að löggjafinn sjái einhvern hag eða réttlæti í því að takmarka það með lögum. Mismunandi fjármögnunarform eru ekki einungis mikilvæg fyrir þá sem eru að leita eftir fjármagni heldur einnig þá sem útvega fjármagn. Fyrir smærri fjármálafyrirtæki getur verið erfitt að keppa í hefðbundnum lánveitingum við stærri aðila. Samkeppnismöguleikar smærri fyrirtækja felast í því að geta boðið upp á annars konar fjármögnunarform, þar sem styrkur þeirra nýtist betur. Allt leiðir þetta til aukinnar samkeppni á milli fjármálafyrirtækja og fjármálagerninga sem nýtist að lokum viðskiptavinum þeirra í lægri kostnaði og sveigjanlegri kjörum. Það er ekki síður einkennilegt að löggjafinn telji skynsamlegt að takmarka slíka samkeppni með lagasetningu. Langflestir reyna að standa í skilum. Ef það tekst ekki er mikill meirihluti reiðubúinn að skila eigninni. Engu að síður eru þeir til sem hafa hvorki áhuga á því að skila eign né greiða umsamin gjöld og stofna síðan nýjar kennitölur þegar þær gömlu duga ekki lengur. Þessir aðilar eru ekki einungis að ganga á rétt fjármálafyrirtækjanna heldur einnig að skekkja samkeppni við þá sem eru að reyna að standa sig. Þessi lagasetning mun svo sannarlega nýtast þessum ófyrirleitna hópi sem getur nú haldið tækjunum mun lengur en áður. Á sama tíma eru þeir í samkeppni með tilheyrandi undirboðum sem byggja á því að þeir greiða einungis brot af þeim fjármögnunarkostnaði sem aðrir þurfa að sætta sig við. Fyrir þá heiðarlegu hlýtur að vera mikil freisting að taka þátt í leiknum. Það að banna samninga um að heimila vörslusviptingar án atbeina dómstóla er þannig til þess fallið að draga úr almennu viðskiptasiðferði. Líftími þeirra tækja sem verið er að fjármagna með eignaleigusamningum er oft stuttur og verðmæti þeirra rýrnar oft mjög hratt. Ef ekki er hirt um að halda tækjunum við eða greiða tryggingar, getur slík háttsemi leitt til umtalsverðs tjóns fyrir eiganda tækjanna, sem að lokum lendir á öðrum viðskiptavinum þeirra. Það eru því miklir hagsmunir fólgnir í því fyrir fjármálafyrirtækin að vörslusvipting nái fram að ganga með skjótum hætti. Það er með ólíkindum að löggjafinn vilji torvelda eigendum tækjanna að verja eignarétt sinn við þessar aðstæður. Samningsbundin heimild til vörslusviptingar byggist á eignarréttarlegum grunni sem varinn er af stjórnarskrá. Umræddri lagabreytingu er ætlað að takmarka með afturvirkum hætti möguleika fjármálafyrirtækja til að tryggja verðmæti eigna sinna og þannig valda þeim tjóni. Í þeim samningum sem gefnir voru út áður en lögin tóku gildi hafði heimildin áhrif á verðlagningu samninganna og hlutfall fjármögnunar. Af greinargerð verður ekki ráðið að athugað hafi verið hvort afturvirk takmörkun á heimild til vörslusviptingar kunni að ganga gegn eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar. Niðurstaðan er því sú að hér er um að ræða löggjöf sem vafi leikur á að standist ákvæði stjórnarskrár og nýtist fyrst og fremst ófyrirleitnum og óheiðarlegum viðskiptavinum fjármálafyrirtækja, sem nú þegar hafa valdið stórkostlegu tjóni í íslensku samfélagi. Mikill er máttur hagsmunahópa þeirra sem telja það réttlætismál að nýta eignir annarra án endurgjalds. Eða er það kannski bara lýðskrum sem ræður för? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brynjar Níelsson Mest lesið Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Þegar fórnarlamb verður böðull Sigurður Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Nýlega voru gerðar breytingar á innheimtulögum í þeim tilgangi að takmarka heimildir til vörslusviptinga. Byggist þessi löggjöf, eins og stundum áður, á því að hér sé um mikið réttlætismál að ræða. Í greinargerð er vísað til þess að vörslusvipting fari ekki fram nema með skriflegu samþykki umráðamanns eignar. Jafnframt er því haldið fram í þessari sömu greinargerð að ekki sé heimilt að semja um slíkar þvingunaraðgerðir fyrir fram. Eins og stundum áður þegar um mikil réttlætismál er að ræða er dálítið erfitt að átta sig á samhenginu. Þannig er því haldið fram að vörslusvipting samkvæmt aðfararlögum án atbeina dómstóla sé alltaf ólögmæt, sem vekur upp spurningar hvort þörf sé á þessari lagasetningu yfirleitt. Engu að síður er heimilt samkvæmt lögunum að fá skriflegt samþykki fyrir því að vörslusvipting, án aðkomu dómstóla, sé heimil, þvert ofan í þá umfjöllun að ekki verði samið um slík þvingunarúrræði. Á Íslandi og öðrum vestrænum ríkjum var samningsfrelsi talið mikilvægt og að um leikreglurnar væri samið fyrir fram. Einstaklingar og fyrirtæki eiga ýmsa valkosti um fjármögnun. Slík fjölbreytni er æskileg enda fyrir fram viðbúið að mismunandi fjármögnunarform henti ólíkum aðilum. Þannig er ekkert því til fyrirstöðu að þeir sem ekki vilja sætta sig við ákvæði um vörslusviptingu án dómsúrskurðar velji aðra fjármögnunarleið. Slíkt er í boði hjá öllum fjármálafyrirtækjum. Samningsbundinn réttur til vörslusviptinga gefur fjármálafyrirtækinu aukið svigrúm til þess að fjármagna hærra hlutfall af verðmæti undirliggjandi eignar og veita hagstæðari vaxtakjör. Slík heimild dregur úr áhættu af því að veruleg verðrýrnun eigi sér stað á þeim tíma sem það tekur að ná fram vörslusviptingu með dómsúrskurði og skilar sér í lægri fjármögnunarkostnaði. Það er einkennilegt að löggjafinn sjái einhvern hag eða réttlæti í því að takmarka það með lögum. Mismunandi fjármögnunarform eru ekki einungis mikilvæg fyrir þá sem eru að leita eftir fjármagni heldur einnig þá sem útvega fjármagn. Fyrir smærri fjármálafyrirtæki getur verið erfitt að keppa í hefðbundnum lánveitingum við stærri aðila. Samkeppnismöguleikar smærri fyrirtækja felast í því að geta boðið upp á annars konar fjármögnunarform, þar sem styrkur þeirra nýtist betur. Allt leiðir þetta til aukinnar samkeppni á milli fjármálafyrirtækja og fjármálagerninga sem nýtist að lokum viðskiptavinum þeirra í lægri kostnaði og sveigjanlegri kjörum. Það er ekki síður einkennilegt að löggjafinn telji skynsamlegt að takmarka slíka samkeppni með lagasetningu. Langflestir reyna að standa í skilum. Ef það tekst ekki er mikill meirihluti reiðubúinn að skila eigninni. Engu að síður eru þeir til sem hafa hvorki áhuga á því að skila eign né greiða umsamin gjöld og stofna síðan nýjar kennitölur þegar þær gömlu duga ekki lengur. Þessir aðilar eru ekki einungis að ganga á rétt fjármálafyrirtækjanna heldur einnig að skekkja samkeppni við þá sem eru að reyna að standa sig. Þessi lagasetning mun svo sannarlega nýtast þessum ófyrirleitna hópi sem getur nú haldið tækjunum mun lengur en áður. Á sama tíma eru þeir í samkeppni með tilheyrandi undirboðum sem byggja á því að þeir greiða einungis brot af þeim fjármögnunarkostnaði sem aðrir þurfa að sætta sig við. Fyrir þá heiðarlegu hlýtur að vera mikil freisting að taka þátt í leiknum. Það að banna samninga um að heimila vörslusviptingar án atbeina dómstóla er þannig til þess fallið að draga úr almennu viðskiptasiðferði. Líftími þeirra tækja sem verið er að fjármagna með eignaleigusamningum er oft stuttur og verðmæti þeirra rýrnar oft mjög hratt. Ef ekki er hirt um að halda tækjunum við eða greiða tryggingar, getur slík háttsemi leitt til umtalsverðs tjóns fyrir eiganda tækjanna, sem að lokum lendir á öðrum viðskiptavinum þeirra. Það eru því miklir hagsmunir fólgnir í því fyrir fjármálafyrirtækin að vörslusvipting nái fram að ganga með skjótum hætti. Það er með ólíkindum að löggjafinn vilji torvelda eigendum tækjanna að verja eignarétt sinn við þessar aðstæður. Samningsbundin heimild til vörslusviptingar byggist á eignarréttarlegum grunni sem varinn er af stjórnarskrá. Umræddri lagabreytingu er ætlað að takmarka með afturvirkum hætti möguleika fjármálafyrirtækja til að tryggja verðmæti eigna sinna og þannig valda þeim tjóni. Í þeim samningum sem gefnir voru út áður en lögin tóku gildi hafði heimildin áhrif á verðlagningu samninganna og hlutfall fjármögnunar. Af greinargerð verður ekki ráðið að athugað hafi verið hvort afturvirk takmörkun á heimild til vörslusviptingar kunni að ganga gegn eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar. Niðurstaðan er því sú að hér er um að ræða löggjöf sem vafi leikur á að standist ákvæði stjórnarskrár og nýtist fyrst og fremst ófyrirleitnum og óheiðarlegum viðskiptavinum fjármálafyrirtækja, sem nú þegar hafa valdið stórkostlegu tjóni í íslensku samfélagi. Mikill er máttur hagsmunahópa þeirra sem telja það réttlætismál að nýta eignir annarra án endurgjalds. Eða er það kannski bara lýðskrum sem ræður för?
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun