Um stöðvun viðskipta Baldur Thorlacius skrifar 4. desember 2012 06:00 Á síðustu vikum hefur Kauphöllin í tvígang gripið til þess ráðs að stöðva viðskipti með skuldabréf Íbúðalánasjóðs. Í seinna skiptið var það gert í kjölfar viðtals við þingmann í erlendum fjölmiðli, þar sem fram kom að ríkið þyrfti að endursemja um skilmála skuldabréfanna. Ummælin voru birt á sama tíma og ríkisstjórnin fundaði um fjárhagsstöðu og málefni Íbúðalánasjóðs. Fjárhagsstaðan var öllum ljós fyrir fundinn, en markaðsaðilar biðu með mikilli eftirvæntingu eftir fregnum af því hvort ríkisstjórnin hygðist grípa til aðgerða til þess að draga úr skuldbindingu ríkisins vegna Íbúðalánasjóðs. Þegar ummæli þingmannsins, sem jafnframt er formaður nefndar sem fer með ákveðin málefni Íbúðalánasjóðs, birtust á miðjum ríkisstjórnarfundi gat enginn gefið sér að þau byggðu einungis á hugmyndum og vangaveltum þingmannsins. Tímasetning ummælanna gat einmitt gefið til kynna að þau byggðu á stefnu ríkisstjórnarinnar, sem hefði jafnvel getað þýtt að í þeim fælust innherjaupplýsingar. Af þeirri ástæðu voru ummælin óheppileg, óháð því hvort umræddur þingmaður hafi búið yfir innherjaupplýsingum eða ekki. Óvissa ríkti um að jafnræði fjárfesta um aðgang að innherjaupplýsingum væri tryggt og því var ekki annað hægt en að stöðva viðskipti þar til tilkynnt hafði verið um niðurstöður fundarins með fullnægjandi hætti.Ákveðinn misskilningur Þar sem ákveðinn misskilningur virðist hafa ríkt meðal almennings um forsendur stöðvunarinnar verður hér farið stuttlega yfir það verklag og þær reglur sem kauphallir byggja slíkar ákvarðanir að jafnaði á. Stöðvun viðskipta er ekki framkvæmd sem einhvers konar refsing við því að verðmótandi upplýsingum hafi verið komið á framfæri og markmiðið með slíkri aðgerð er aldrei að koma í veg fyrir umræðu. Þvert á móti er hún framkvæmd til þess að allir geti fengið aðgang að slíkum upplýsingum og viðskipti átt sér stað á jafnræðisgrundvelli. Með verðmótandi upplýsingum er í stuttu máli átt við upplýsingar sem gætu skipt fjárfesta máli við mat þeirra á virði viðkomandi verðbréfa. Upplýst umræða um verðbréf á markaði er nauðsynleg, hvort sem hún er jákvæð eða neikvæð, svo lengi sem tryggt er að upplýsingarnar sem hún byggir á hafi verið birtar á jafnræðisgrundvelli. Á jafnræðisgrundvelli þýðir að slíkar upplýsingar eiga að birtast öllum almenningi samtímis, í gegnum þar til gert fréttakerfi sem samþykkt hefur verið af Fjármálaeftirlitinu og dreifir upplýsingunum til alþjóðlegra fréttaveita og allra helstu fjölmiðla samtímis. Hafi verðmótandi upplýsingar ekki verið gerðar opinberar með viðeigandi hætti, jafnvel þó þær hafi verið birtar í fjölmiðlum eða ræddar á opinberum vettvangi, geta þær talist innherjaupplýsingar. Aðilar sem ætla mætti að gætu búið yfir innherjaupplýsingum, þ. á m. opinberir embættismenn, ættu því að taka mið af aðstæðum þegar þeir fjalla um málefni sem tengjast skráðum verðbréfum.Standa vörð um leikreglur Á grundvelli þess gagnsæis sem regluverkinu er ætlað að tryggja geta fjárfestar ákveðið að kaupa eða selja verðbréf, vitandi að jafnræði um aðgang að verðmótandi upplýsingum á að vera tryggt og að brot gegn þeirri jafnræðisreglu gætu varðað við lög og jafnvel fangelsisdóm. Markmiðið með regluverkinu er fyrst og fremst að tryggja að allir sitji við sama borð og þar með vernda hag þeirra sem koma með beinum eða óbeinum hætti að markaðnum. Í þessu felst rík fjárfestavernd sem getur aukið eftirspurn eftir skráðum verðbréfum og fyrir vikið geta útgefendur slíkra verðbréfa fjármagnað sig með hagstæðari hætti en ella, þ. á m. íslenska ríkið. Af þessum ástæðum kappkosta kauphallir og aðrir eftirlitsaðilar með verðbréfamörkuðum að gera allt sem í valdi þeirra stendur til þess að standa vörð um leikreglur markaðsins. Eitt af þeim úrræðum sem fjármálaeftirlit og kauphallir geta gripið til í því samhengi er að stöðva viðskipti. Forsenda fyrir stöðvun viðskipta getur t.a.m. verið til staðar ef verðmyndun er af einhverri ástæðu óviss eða ef grunur er um að aðilar á markaði búi ekki við jafnan aðgang að innherjaupplýsingum. Grunur um ójafnræði getur skapað óróa sem dregur úr trausti og trúverðugleika markaðsins, jafnvel óháð því hvort raunverulegt ójafnræði hafi verið til staðar. Viðskipti geta þá verið stöðvuð þar til útgefandi hefur birt fréttatilkynningu sem fullnægir gagnsæiskröfum markaðsins, eða óvissu hefur verið aflétt með öðrum hætti. Stöðvun viðskipta er þó einungis framkvæmd í undantekningartilfellum. Um leið og traust á markaðnum dvínar getur kostnaður við fjármögnun hækkað. Til að setja þetta í samhengi má benda á að frá árinu 2009 hafa ríkið og Íbúðalánasjóður samtals gefið út skuldabréf og víxla fyrir rúmlega 1.400 milljarða kr. (heimild: Seðlabanki Íslands). Vaxtakjör þurfa ekki að breytast mikið til þess að viðbótarkostnaður af slíkri upphæð hlaupi á mörgum milljörðum og því hljóta allir að geta verið sammála um að trúverðugleiki markaðsins er ekki einkamál „markaðsmanna“. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Baldur Thorlacius Mest lesið Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Á síðustu vikum hefur Kauphöllin í tvígang gripið til þess ráðs að stöðva viðskipti með skuldabréf Íbúðalánasjóðs. Í seinna skiptið var það gert í kjölfar viðtals við þingmann í erlendum fjölmiðli, þar sem fram kom að ríkið þyrfti að endursemja um skilmála skuldabréfanna. Ummælin voru birt á sama tíma og ríkisstjórnin fundaði um fjárhagsstöðu og málefni Íbúðalánasjóðs. Fjárhagsstaðan var öllum ljós fyrir fundinn, en markaðsaðilar biðu með mikilli eftirvæntingu eftir fregnum af því hvort ríkisstjórnin hygðist grípa til aðgerða til þess að draga úr skuldbindingu ríkisins vegna Íbúðalánasjóðs. Þegar ummæli þingmannsins, sem jafnframt er formaður nefndar sem fer með ákveðin málefni Íbúðalánasjóðs, birtust á miðjum ríkisstjórnarfundi gat enginn gefið sér að þau byggðu einungis á hugmyndum og vangaveltum þingmannsins. Tímasetning ummælanna gat einmitt gefið til kynna að þau byggðu á stefnu ríkisstjórnarinnar, sem hefði jafnvel getað þýtt að í þeim fælust innherjaupplýsingar. Af þeirri ástæðu voru ummælin óheppileg, óháð því hvort umræddur þingmaður hafi búið yfir innherjaupplýsingum eða ekki. Óvissa ríkti um að jafnræði fjárfesta um aðgang að innherjaupplýsingum væri tryggt og því var ekki annað hægt en að stöðva viðskipti þar til tilkynnt hafði verið um niðurstöður fundarins með fullnægjandi hætti.Ákveðinn misskilningur Þar sem ákveðinn misskilningur virðist hafa ríkt meðal almennings um forsendur stöðvunarinnar verður hér farið stuttlega yfir það verklag og þær reglur sem kauphallir byggja slíkar ákvarðanir að jafnaði á. Stöðvun viðskipta er ekki framkvæmd sem einhvers konar refsing við því að verðmótandi upplýsingum hafi verið komið á framfæri og markmiðið með slíkri aðgerð er aldrei að koma í veg fyrir umræðu. Þvert á móti er hún framkvæmd til þess að allir geti fengið aðgang að slíkum upplýsingum og viðskipti átt sér stað á jafnræðisgrundvelli. Með verðmótandi upplýsingum er í stuttu máli átt við upplýsingar sem gætu skipt fjárfesta máli við mat þeirra á virði viðkomandi verðbréfa. Upplýst umræða um verðbréf á markaði er nauðsynleg, hvort sem hún er jákvæð eða neikvæð, svo lengi sem tryggt er að upplýsingarnar sem hún byggir á hafi verið birtar á jafnræðisgrundvelli. Á jafnræðisgrundvelli þýðir að slíkar upplýsingar eiga að birtast öllum almenningi samtímis, í gegnum þar til gert fréttakerfi sem samþykkt hefur verið af Fjármálaeftirlitinu og dreifir upplýsingunum til alþjóðlegra fréttaveita og allra helstu fjölmiðla samtímis. Hafi verðmótandi upplýsingar ekki verið gerðar opinberar með viðeigandi hætti, jafnvel þó þær hafi verið birtar í fjölmiðlum eða ræddar á opinberum vettvangi, geta þær talist innherjaupplýsingar. Aðilar sem ætla mætti að gætu búið yfir innherjaupplýsingum, þ. á m. opinberir embættismenn, ættu því að taka mið af aðstæðum þegar þeir fjalla um málefni sem tengjast skráðum verðbréfum.Standa vörð um leikreglur Á grundvelli þess gagnsæis sem regluverkinu er ætlað að tryggja geta fjárfestar ákveðið að kaupa eða selja verðbréf, vitandi að jafnræði um aðgang að verðmótandi upplýsingum á að vera tryggt og að brot gegn þeirri jafnræðisreglu gætu varðað við lög og jafnvel fangelsisdóm. Markmiðið með regluverkinu er fyrst og fremst að tryggja að allir sitji við sama borð og þar með vernda hag þeirra sem koma með beinum eða óbeinum hætti að markaðnum. Í þessu felst rík fjárfestavernd sem getur aukið eftirspurn eftir skráðum verðbréfum og fyrir vikið geta útgefendur slíkra verðbréfa fjármagnað sig með hagstæðari hætti en ella, þ. á m. íslenska ríkið. Af þessum ástæðum kappkosta kauphallir og aðrir eftirlitsaðilar með verðbréfamörkuðum að gera allt sem í valdi þeirra stendur til þess að standa vörð um leikreglur markaðsins. Eitt af þeim úrræðum sem fjármálaeftirlit og kauphallir geta gripið til í því samhengi er að stöðva viðskipti. Forsenda fyrir stöðvun viðskipta getur t.a.m. verið til staðar ef verðmyndun er af einhverri ástæðu óviss eða ef grunur er um að aðilar á markaði búi ekki við jafnan aðgang að innherjaupplýsingum. Grunur um ójafnræði getur skapað óróa sem dregur úr trausti og trúverðugleika markaðsins, jafnvel óháð því hvort raunverulegt ójafnræði hafi verið til staðar. Viðskipti geta þá verið stöðvuð þar til útgefandi hefur birt fréttatilkynningu sem fullnægir gagnsæiskröfum markaðsins, eða óvissu hefur verið aflétt með öðrum hætti. Stöðvun viðskipta er þó einungis framkvæmd í undantekningartilfellum. Um leið og traust á markaðnum dvínar getur kostnaður við fjármögnun hækkað. Til að setja þetta í samhengi má benda á að frá árinu 2009 hafa ríkið og Íbúðalánasjóður samtals gefið út skuldabréf og víxla fyrir rúmlega 1.400 milljarða kr. (heimild: Seðlabanki Íslands). Vaxtakjör þurfa ekki að breytast mikið til þess að viðbótarkostnaður af slíkri upphæð hlaupi á mörgum milljörðum og því hljóta allir að geta verið sammála um að trúverðugleiki markaðsins er ekki einkamál „markaðsmanna“.
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun