Hvað græðum við eiginlega á hugvísindum? Steinar Sigurjónsson og Halla Sif Svansdóttir skrifar 11. maí 2016 09:00 Nám í hug- og félagsvísindum fær úthlutað minnsta fjármagninu úr ríkissjóði sem gerir það ódýrasta háskólanámið hérlendis. Þetta eru einnig fjölmennustu námssviðin þar sem rúmlega 60% nemenda við Háskóla Íslands stunda nám. Fjárveitingar til námsleiða á háskólastigi eru greiddar eftir kostnaði sem fjárveitingarvaldið áætlar á hvern nemenda. Hug- og félagsvísindi hefur lengi skort fjármagn, þau rúma fjölbreyttar námsleiðir sem þurfa ólíkar kennsluaðferðir og hafa fámennari greinar innan sviðanna sérstaklega liðið fyrir fjárskortinn. Þó margir þættir liggi að baki þess hve erfitt reynist að knýja fram aukið fjármagn teljum við rót vandans liggja í neikvæðu viðhorfi til þessara greina. Við rekum okkur reglulega á að áhugi okkar á náminu nægi ekki sem svar við spurningunni um hvers vegna í ósköpunum við völdum það. Þó nemendur á hugvísindasviði stundi nám í fjölbreyttum greinum á borð við sagnfræði, kínversk fræði, heimspeki, ítölsku, bókmenntafræði og íslensku virðast þeir einna helst eiga það sameiginlegt að þurfa síendurtekið að réttlæta námsval sitt. Við könnumst jafnvel flest við að sitja sveitt í lófunum í jólaboðum og fermingarveislum, varla búin að kyngja fyrsta rúllubrauðsbitanum, þegar spurningarnar dynja á okkur af fullum þunga: „Hvað ertu samt eiginlega að læra?“; „Færðu þá eitthvað að gera þegar þú útskrifast?“; „Græðirðu eitthvað á því að læra þetta?”. Það er skiljanlegt að fólk spyrji þessara spurninga, og setji jafnvel spurningarmerki við að dýrmætt skattfé þeirra haldi úti - að því er einhverjum virðist - úreltu eða jafnvel tilgangslausu námi. Kannski ætti spurningin sem við fáum reglulega ekki að vera hvað við sem einstaklingar græðum á námi í hugvísindum, heldur hvað samfélagið græðir á þeim. Nám í hugvísindum ýtir undir fjölbreytileika, eflir dómgreind fólks og gagnrýna hugsun. Fræðafólk á sviði hugvísinda hefur því m.a. það mikilvæga hlutverk að móta skilning okkar á hugtökum og atburðum sem varða samfélagið. Við könnumst við háværa kröfu um bætt siðferði og gagnrýna hugsun í stjórnmálum og atvinnulífinu en til að fylgja henni eftir verður að vera til staðar fólk sem er reiðubúið að leiða þá vinnu og koma í veg fyrir að sagan endurtaki sig. Forsenda þess að hægt sé að læra af sögunni er að þekkja hana og það sem hún stendur fyrir. Hugvísindi styðja við og styrkja aðrar fræðigreinar með því að setja rannsóknir þeirra í menningarlegt, sögulegt og siðferðilegt samhengi og hjálpa þannig til við að nálgast viðfangsefnin út frá ólíkum sjónarhornum. Háskóli Íslands er eini skóli landsins sem kennir erlend tungumál á háskólastigi. Þar sem framlög með hverjum nemanda í hugvísindum eru mjög lág eru ákveðin viðmið um lágmarksfjölda nemenda í hverju námskeiði. Ef mjög fáir nemendur eru skráðir í námskeið er það fellt niður eða breytt í lesnámskeið sem byggist á auknu sjálfsnámi með færri kennslustundum. Slíkt fyrirkomulag bjargar einhverjum námskeiðum en hentar illa tungumálanámi sem byggir á þjálfun og verklegri kennslu. Nemendur óttast að námskeiðum muni fækka og það komi niður á námi þeirra. Margar námsbrautir innan deildarinnar standa illa. Finnskan hefur lagst af og hætta er á að norskan og sænskan fari sömu leið ef ekki kemur til aukinn stuðningur til kennslunnar af opinberu fé. Ef fram heldur sem horfir mun tungumálakennsla skerðast gríðarlega. Ef við horfum til aukinnar hnattvæðingar, alþjóðasamstarfs og þenslu í ferðaþjónustu getum við spurt okkur hvaða gildi það hafi að fjárfesta í að mennta fólk með góð tök á tungumálum og djúpa innsýn í menningu annarra þjóða. En á meðan við svitnum ofan í rúllubrauðið í fjölskylduboðum og tökumst á við gagnrýni á námsval okkar þá óttumst við framtíð hugvísinda. Á meðan mikilvægi þeirra, gagnsemi og gildi fyrir samfélagið er ekki almennt viðurkennt óttumst við framhaldið. Hvernig áhrif þessa viðhorfs liti ákvarðanir yfirvalda, komi enn frekar niður á naumum fjárveitingum og bitni á gæðum hugvísindanáms við Háskóla Íslands. Þetta snýst ekki um að sýna fram á að yfirhöfuð sé hægt að græða á hugvísindum heldur hvernig við viðurkennum gildi þeirra. Við þurfum ekki að sannreyna að samfélagið í heild sinni græði á öflugum hugvísindum heldur að gæta þess að það endi ekki í bullandi tapi.Greinin er hluti af greinaskriftaátaki Stúdentaráðs Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Tengdar fréttir Undirfjármagnaður Háskóli 9. maí 2016 09:00 Svikin loforð um fjármögnun háskólakerfisins Í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar sem kynnt var fyrir stuttu kemur þó fram að gott menntakerfi sé "lykillinn að því að auka framleiðslugetu hagkerfisins og skjóta frekari stoðum undir hagvöxt og þar með almenna velferð í landinu.“ 10. maí 2016 09:00 Mest lesið Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Nám í hug- og félagsvísindum fær úthlutað minnsta fjármagninu úr ríkissjóði sem gerir það ódýrasta háskólanámið hérlendis. Þetta eru einnig fjölmennustu námssviðin þar sem rúmlega 60% nemenda við Háskóla Íslands stunda nám. Fjárveitingar til námsleiða á háskólastigi eru greiddar eftir kostnaði sem fjárveitingarvaldið áætlar á hvern nemenda. Hug- og félagsvísindi hefur lengi skort fjármagn, þau rúma fjölbreyttar námsleiðir sem þurfa ólíkar kennsluaðferðir og hafa fámennari greinar innan sviðanna sérstaklega liðið fyrir fjárskortinn. Þó margir þættir liggi að baki þess hve erfitt reynist að knýja fram aukið fjármagn teljum við rót vandans liggja í neikvæðu viðhorfi til þessara greina. Við rekum okkur reglulega á að áhugi okkar á náminu nægi ekki sem svar við spurningunni um hvers vegna í ósköpunum við völdum það. Þó nemendur á hugvísindasviði stundi nám í fjölbreyttum greinum á borð við sagnfræði, kínversk fræði, heimspeki, ítölsku, bókmenntafræði og íslensku virðast þeir einna helst eiga það sameiginlegt að þurfa síendurtekið að réttlæta námsval sitt. Við könnumst jafnvel flest við að sitja sveitt í lófunum í jólaboðum og fermingarveislum, varla búin að kyngja fyrsta rúllubrauðsbitanum, þegar spurningarnar dynja á okkur af fullum þunga: „Hvað ertu samt eiginlega að læra?“; „Færðu þá eitthvað að gera þegar þú útskrifast?“; „Græðirðu eitthvað á því að læra þetta?”. Það er skiljanlegt að fólk spyrji þessara spurninga, og setji jafnvel spurningarmerki við að dýrmætt skattfé þeirra haldi úti - að því er einhverjum virðist - úreltu eða jafnvel tilgangslausu námi. Kannski ætti spurningin sem við fáum reglulega ekki að vera hvað við sem einstaklingar græðum á námi í hugvísindum, heldur hvað samfélagið græðir á þeim. Nám í hugvísindum ýtir undir fjölbreytileika, eflir dómgreind fólks og gagnrýna hugsun. Fræðafólk á sviði hugvísinda hefur því m.a. það mikilvæga hlutverk að móta skilning okkar á hugtökum og atburðum sem varða samfélagið. Við könnumst við háværa kröfu um bætt siðferði og gagnrýna hugsun í stjórnmálum og atvinnulífinu en til að fylgja henni eftir verður að vera til staðar fólk sem er reiðubúið að leiða þá vinnu og koma í veg fyrir að sagan endurtaki sig. Forsenda þess að hægt sé að læra af sögunni er að þekkja hana og það sem hún stendur fyrir. Hugvísindi styðja við og styrkja aðrar fræðigreinar með því að setja rannsóknir þeirra í menningarlegt, sögulegt og siðferðilegt samhengi og hjálpa þannig til við að nálgast viðfangsefnin út frá ólíkum sjónarhornum. Háskóli Íslands er eini skóli landsins sem kennir erlend tungumál á háskólastigi. Þar sem framlög með hverjum nemanda í hugvísindum eru mjög lág eru ákveðin viðmið um lágmarksfjölda nemenda í hverju námskeiði. Ef mjög fáir nemendur eru skráðir í námskeið er það fellt niður eða breytt í lesnámskeið sem byggist á auknu sjálfsnámi með færri kennslustundum. Slíkt fyrirkomulag bjargar einhverjum námskeiðum en hentar illa tungumálanámi sem byggir á þjálfun og verklegri kennslu. Nemendur óttast að námskeiðum muni fækka og það komi niður á námi þeirra. Margar námsbrautir innan deildarinnar standa illa. Finnskan hefur lagst af og hætta er á að norskan og sænskan fari sömu leið ef ekki kemur til aukinn stuðningur til kennslunnar af opinberu fé. Ef fram heldur sem horfir mun tungumálakennsla skerðast gríðarlega. Ef við horfum til aukinnar hnattvæðingar, alþjóðasamstarfs og þenslu í ferðaþjónustu getum við spurt okkur hvaða gildi það hafi að fjárfesta í að mennta fólk með góð tök á tungumálum og djúpa innsýn í menningu annarra þjóða. En á meðan við svitnum ofan í rúllubrauðið í fjölskylduboðum og tökumst á við gagnrýni á námsval okkar þá óttumst við framtíð hugvísinda. Á meðan mikilvægi þeirra, gagnsemi og gildi fyrir samfélagið er ekki almennt viðurkennt óttumst við framhaldið. Hvernig áhrif þessa viðhorfs liti ákvarðanir yfirvalda, komi enn frekar niður á naumum fjárveitingum og bitni á gæðum hugvísindanáms við Háskóla Íslands. Þetta snýst ekki um að sýna fram á að yfirhöfuð sé hægt að græða á hugvísindum heldur hvernig við viðurkennum gildi þeirra. Við þurfum ekki að sannreyna að samfélagið í heild sinni græði á öflugum hugvísindum heldur að gæta þess að það endi ekki í bullandi tapi.Greinin er hluti af greinaskriftaátaki Stúdentaráðs Háskóla Íslands.
Svikin loforð um fjármögnun háskólakerfisins Í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar sem kynnt var fyrir stuttu kemur þó fram að gott menntakerfi sé "lykillinn að því að auka framleiðslugetu hagkerfisins og skjóta frekari stoðum undir hagvöxt og þar með almenna velferð í landinu.“ 10. maí 2016 09:00
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun