Fréttablaðið greindi frá því í gær að óformleg samtöl á milli formanna Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar hefðu átt sér stað. Stjórn sem myndi knýja Sjálfstæðisflokkinn aftur nær Evrópumálunum en jafnframt inn í þægindasvæði sitt varðandi frekari niðurfellingu tolla og aukið frelsi í viðskiptum. Þetta stjórnarmynstur virtist það eina augljósa í stöðunni í gærmorgun í ljósi þess að Benedikt Jóhannesson, formaður Viðreisnar, hafði sagst útiloka Píratabandalagið, Vinstri græn hafa útilokað samstarf með Sjálfstæðisflokki og Sjálfstæðisflokkur og Píratar útilokað hvor annan.
Stjórn Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar væri með minnsta mögulega meirihluta, 32 þingmenn, og hefur atkvæði 46,7 prósenta kjósenda á bak við sig.
Allt átti þetta þó eftir að breytast þegar Píratar mættu á fund forseta Íslands og sögðust reiðubúnir að verja minnihlutastjórn Vinstri grænna, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar falli. Tilkynningin er stórmerkileg í ljósi þess að Píratar eru þriðji stærsti flokkur landsins með jafn marga þingmenn og Vinstri græn.
Það eru bæði kostir og gallar við þessa tillögu Pírata. Í fyrsta lagi er ákveðinn kostur fólginn í því að þingflokkur Pírata, sem verður skipaður sjö alveg óreyndum þingmönnum, fái tækifæri til að læra inn á starfið og þingið án þess að þurfa að takast á við þá ábyrgð sem fylgir ríkisstjórnarsamstarfi alveg blautir á bak við eyrun. Heimildir Fréttablaðsins herma að reynsluleysi Píratanna hafi verið sérstakt áhyggjuefni mögulegra samstarfsflokka áður en úrslit kosninganna voru kunngjörð.
Sjá einnig: Forsetinn heldur viðræðum við forystufólk flokkanna áfram
Aftur á móti myndi þetta skapa Pírötum óskastöðu sem gæti reynst minnihlutastjórn virkilega erfið. Með tíu þingmenn yrðu það Píratar sem réðu í raun og veru hvað færi í gegnum þingið hverju sinni, án þess að þurfa að taka ábyrgð á því sem úrskeiðis færi. Píratar gætu þannig haldið þingi og ríkisstjórn í gíslingu í hlutverki sínu sem stuðningsflokkur minnihlutastjórnar án þess að fara í gegnum venjubundna eldskírn stjórnmálaflokka við að svíkja kosningaloforð sem á endanum reynast ómöguleg. Ef Viðreisn hugnaðist ekki samstarf með Pírötum er erfitt að sjá flokkinn samþykkja þessa lendingu.
Hér að neðan má sjá frétt Stöðvar 2 um fundi formanna flokkanna með forseta í gær.
Viðreisn er í kjöraðstöðu til að mynda ríkisstjórn til hægri og til vinstri. Tillaga Pírata neyðir Viðreisn þó til að leggja spilin á borðið því ef Viðreisn þekkist ekki boð um að ræða að minnsta kosti við flokkana um tilboðið, bendir allt til þess að flokkurinn hafi alltaf ætlað sér í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum. Minnihlutastjórn varin af Pírötum og Samfylkingu hefði enda 34 þingmenn en þriggja flokka stjórnin sem var í kortunum aðeins 32, eins og áður hefur komið fram.
Til að tryggja minnihlutastjórninni vinsældir væri borðleggjandi að Katrín Jakobsdóttir yrði forsætisráðherra, en ný könnun sýnir að 40 prósent þjóðarinnar vilja sjá hana í því embætti. Í slíkri stjórn, sem er líklega full vinstrisinnuð fyrir þingmannahóp Viðreisnar, gæti flokkurinn engu að síður náð meiru fram en í stjórn með Sjálfstæðisflokknum.
Í öllu falli yrði fyrr ráðist í atkvæðagreiðslu um áframhald aðildarviðræðna við Evrópusambandið og hugmyndir um myntráð líkast til ekki slegnar út af borðinu strax.
Og það eru kannski helstu tíðindi kosninganna. Fjórir flokkar af sjö, með tæplega 40 prósent atkvæða, eru Evrópuflokkar sem leggja áherslu á að kanna möguleikann á aðild við Evrópusambandið. Ef Vinstri græn, sem tala fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu líka, eru tekin með í hópinn er samanlagt fylgi þessara flokka ríflega helmingur. Stórtíðindi þegar þjóðin hélt að Evrópusambandsumræðan væri dauð.
Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
