Bjarni, sérðu ekki, að húsið brennur? Ole Anton Bieltvedt skrifar 2. febrúar 2017 16:06 „Bjart yfir þjóðarbúinu...“Þann 19. Janúar s.l. birti Morgunblaðið grein eftir þig á bls. 19. Þú lýsir þar stöðu þjóðarbúsins og almennri stöðu mála hér, nú, þegar þín nýja ríkisstjórn tekur við. „Bjart yfir þjóðarbúinu og tækifæri mörg“ segirðu í millifyrirsögn. Lýsir hún í raun meginefni greinarinnar. Margt af því, sem þú segir, er rétt og gott - enda þú greinilega góður og gegn stjórnmálamaður; sennilega sá vinsælasti meðal þjóðarinnar - en frá mínum bæjardyrum séð, er ekki allt tekið með í greiningunni.„Ný kollsteypa framundan?“Á 20. síðu í sama blaði, birtir blaðið grein eftir mig, um óstöðugleika krónunnar og okurvexti, sem af því leiða, og þá brýnu þörf, að tekið sé á gjaldmiðlamáli landsmanna: Farið yfir í Evruna, með eða án ESB aðildar – helzt með – svo að þjóðin fái loksins sterkan og stöðugan gjaldmiðil og stórlækkaða vexti. Ein undirfyrirsögnin hjá mér var „Ný kollsteypa framundan“. Ég er hér „aðkomumaður“, eftir 27 ára dvöl erlendis, og ég sé kannske sumt þessvega í öðru ljósi, en heimamenn. – Því miður virðist það vera, að ég hafi skynjað sumt rétt í þessum málum.Stærsta fyrirtæki landins í frjálsu falliMiðað við veltu 2015 er Icelandair Group stærsta fyrirtæki landins. Hjá þeim virtist allt vera í rjómalagi, á yfirborðinu, eins og hjá þjóðarbúinu, en, hvað gerist nú: Icelandair verður að koma með válega afkomuviðvörun, sem leiðir til þess, að hlutabréf felagsins falla í verði um fjórðung á einum degi. Þetta er ekki aðeins stóralvarlegt áfall fyrir Icelandair, heldur fyrir alla hluthafanna, sem á einni nóttu tapa fjórðungi af sinni fjárfestingu í félaginu. Hlutur Lífeyrissjóðs verzlunarmanna minkar t.a.m. 17 milljarða. Hin íslenka efnahagskeðja er stutt og tengjast hér flestir eða allir saman. Hrunið á hlutbréfum Icelandair bitnar á öllum landsmönnum beint eða óbeint. Hér gæti komið upp skelfileg keðjuverkun.Hver er orsökin?Eins og ég hef verið að hamra á, er krónan – fyrirgefðu orðbragðið – handónýtur gjaldmiðill. Okkar blessaða hagkerfi, þó að magnað sé, miðað við stærð þjóðarinnar, getur ekki borið upp stöðugan gjaldmiðil: Krónan er eins og 30 tonna fiskibátur á úthafi efnahags- og gengismála, eins og ég hef sagt, sem hoppar og skoppar á úthafsöldunum og undir þeim sviptivindum, sem þar geysa, og flýtur, í bezta falli. Á sama tíma byggir Evran á hagkerfum 500 milljónum manna, og má líkja því við 50.000 tonna hafskipi. Þetta eru rétt hlutföll. Í þessu liggur munurinn. Evran hefur í grundvallaratriðum haldist í jafnvægi við Bandaríkjdal fra byrjun, í 17 ár, og eru vextir í ESB að meðaltali 5% undir því, sem hér er. Þegar Icelandair seldi farmiða fyrir 12-18 mánuðum á 1.000 Evrur, fékk félagið 140.000-145.000 krónur fyrir farmiðann. Nú fær félagið um 120.000 krónur fyrir saman farmiða. Á sama tíma hefur tilkostnaður innanlands hækkað meir en erlendis og Icelandair verður að borga fjórum sinnum hærri vext fyrir sína innlendu fjármögnun, en hér gerist. Hvernig getur þetta gengið!?Ekki er ein bára stök; Sjávarútvegurinn er líka kominn í hönkViðskiptablaðið birtir samhliða grein um það, að hásetahlutur á frystitorgaranum Barða NK muni lækka um 5 milljónir króna 2017, miðað við þann hlut, sem hásetar fengu 2015, á grundvelli nákvæmlega sama afla, af í meginatriðum sömu ástæðum: Krónan hefur hækkað um 15-20%, sem rýrir þeirra tekju af sama skapi, og til viðbótar kemur fallandi verð á afurðum. Auðvitað gildir þessi stórfelldi tekjusamdráttur ekki aðeins fyrir háseta á Barða NK, heldur fyrir alla sjómenn og alla úrgerðarmenn landins. Það er vá fyrir dyrum hjá útgerðinni. Hjá öllum landsmönnum. Þetta er líka hin raunverulega ástæða fyrir því, að samningar takast ekki í sjómannadeilunni.Það steðja sömu ógnir að ferðaþjónustunniMörg fyrirtæki í ferðamannaþjónustunni selja þjónustu sína í Evrum eða Bandaríkjadal. Þessi fyrirtæki, smá og stór, eru að lenda í nákvæmlega sömu vandræðastöðunni: Fyrir 12-18 mánuðum fékk hótel, sem leigði út herberi á 100 Evrur 14.000 til 14.500 krónur á nótt fyrir herbergið. Nú fær sama hótel fyrir sama herbergi og sama Evru-verð 12.000 krónur. Þetta má yfirfæra á margt annað í ferðamannaþjónustunni. Auðvitað gengur þetta ekki upp! Líka hér eru stórfelld vandræði fram undan, ef ekki verður að gert. All krónunni að kenna.Hvað er til ráða?Stjórnvöld og Seðlabankinn verða í hvelli að finna leið til að lækka gengi krónunnar niður i u.þ.b 140 gagnvart EvruStjórnvöld og Seðlabanki verða án tafar að finna leið til að lækka vexti alla vega um helmingSömu aðilar verða, eins fljótt og verða má, að taka upp samninga við Seðlabanka ESB um að einhliða upptöku Evrunnar, án fullrar ESB aðildar. 6 aðrar þjóðir hafa gert það.Jafnhliða verður að taka upp þráðinn, þarsem frá var horfið í samningaumleitunum um fulla aðild Íslands að ESB. Þegar endanlegt bezt möguleg drög liggja fyrir, má bera þau undir þjóðinaBjarni, oft var þörf, en nú er nauðsyn!Þessi mál mega ekki bíða lengur. Við höfum verið að fljóta sofandi að feigðarósi, en það er enn tími. Við verðum að nota hann, ef forða á nýju heljarstökki, nýju hruni! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon Skoðun Ferðalag úr fangelsi hugans Sigurður Árni Reynisson Skoðun „Akademísk sniðganga“: gaslýsingar og hnignun háskólasamfélagsins Birgir Finnsson Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson Skoðun Vitundarvakning um auðlindir þjóðar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Hraðahindranir fyrir strætó Sveinn Ólafsson Skoðun Friðum Eyjafjörð Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir Skoðun Það eru allir að greinast með þetta POTS – hvað er það? Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun 50 þúsund nýir íbúar – Hvernig tryggjum við samheldni? Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í fyrsta sæti í Kópavogi Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Að setjast í fyrsta sinn á skólabekk Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ferðalag úr fangelsi hugans Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hraðahindranir fyrir strætó Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun Íslenzkir sambandsríkissinnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Garðurinn okkar fyllist af illgresi Davíð Bergmann skrifar Skoðun Nýtt landsframlag – og hvað svo? Hrafnhildur Bragadóttir,Birna Sigrún Hallsdóttir skrifar Skoðun Fágætir dýrgripir í Vestmannaeyjum Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Gjaldskyldulandið Ísland - Viltu hafa bílastæðagjald við hverja lækjarsprænu? Hermann Helguson skrifar Skoðun Gervigreind er ekki sannleiksvél – en við getum gert svörin traustari Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Er einnig von á góðakstri Strætó í ár? Stefán Hrafn Jónsson skrifar Skoðun Ferðumst saman í Reykjavík Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Þúsundir barna bætast við umferðina Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Þau sem hlaupa í átt að hættunni þegar aðrir flýja Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Öndum rólega Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Réttur barna versus veruleiki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Framtíð villta laxins hangir á bláþræði Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun „Akademísk sniðganga“: gaslýsingar og hnignun háskólasamfélagsins Birgir Finnsson skrifar Skoðun Við lifum ekki á tíma fasisma Hjörvar Sigurðsson skrifar Skoðun Fíknisjúkdómur – samfélagsleg ábyrgð sem við þurfum að takast á við Halldór Þór Svavarsson skrifar Skoðun Ætlar ríkið að stuðla að aukinni tóbaksneyslu á Íslandi? Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Bílastæðavandi í Reykjavík – tími til aðgerða Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Þakkir til Sivjar Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Fráleit túlkun á fornum texta breytir ekki staðreyndum Ómar Torfason skrifar Sjá meira
„Bjart yfir þjóðarbúinu...“Þann 19. Janúar s.l. birti Morgunblaðið grein eftir þig á bls. 19. Þú lýsir þar stöðu þjóðarbúsins og almennri stöðu mála hér, nú, þegar þín nýja ríkisstjórn tekur við. „Bjart yfir þjóðarbúinu og tækifæri mörg“ segirðu í millifyrirsögn. Lýsir hún í raun meginefni greinarinnar. Margt af því, sem þú segir, er rétt og gott - enda þú greinilega góður og gegn stjórnmálamaður; sennilega sá vinsælasti meðal þjóðarinnar - en frá mínum bæjardyrum séð, er ekki allt tekið með í greiningunni.„Ný kollsteypa framundan?“Á 20. síðu í sama blaði, birtir blaðið grein eftir mig, um óstöðugleika krónunnar og okurvexti, sem af því leiða, og þá brýnu þörf, að tekið sé á gjaldmiðlamáli landsmanna: Farið yfir í Evruna, með eða án ESB aðildar – helzt með – svo að þjóðin fái loksins sterkan og stöðugan gjaldmiðil og stórlækkaða vexti. Ein undirfyrirsögnin hjá mér var „Ný kollsteypa framundan“. Ég er hér „aðkomumaður“, eftir 27 ára dvöl erlendis, og ég sé kannske sumt þessvega í öðru ljósi, en heimamenn. – Því miður virðist það vera, að ég hafi skynjað sumt rétt í þessum málum.Stærsta fyrirtæki landins í frjálsu falliMiðað við veltu 2015 er Icelandair Group stærsta fyrirtæki landins. Hjá þeim virtist allt vera í rjómalagi, á yfirborðinu, eins og hjá þjóðarbúinu, en, hvað gerist nú: Icelandair verður að koma með válega afkomuviðvörun, sem leiðir til þess, að hlutabréf felagsins falla í verði um fjórðung á einum degi. Þetta er ekki aðeins stóralvarlegt áfall fyrir Icelandair, heldur fyrir alla hluthafanna, sem á einni nóttu tapa fjórðungi af sinni fjárfestingu í félaginu. Hlutur Lífeyrissjóðs verzlunarmanna minkar t.a.m. 17 milljarða. Hin íslenka efnahagskeðja er stutt og tengjast hér flestir eða allir saman. Hrunið á hlutbréfum Icelandair bitnar á öllum landsmönnum beint eða óbeint. Hér gæti komið upp skelfileg keðjuverkun.Hver er orsökin?Eins og ég hef verið að hamra á, er krónan – fyrirgefðu orðbragðið – handónýtur gjaldmiðill. Okkar blessaða hagkerfi, þó að magnað sé, miðað við stærð þjóðarinnar, getur ekki borið upp stöðugan gjaldmiðil: Krónan er eins og 30 tonna fiskibátur á úthafi efnahags- og gengismála, eins og ég hef sagt, sem hoppar og skoppar á úthafsöldunum og undir þeim sviptivindum, sem þar geysa, og flýtur, í bezta falli. Á sama tíma byggir Evran á hagkerfum 500 milljónum manna, og má líkja því við 50.000 tonna hafskipi. Þetta eru rétt hlutföll. Í þessu liggur munurinn. Evran hefur í grundvallaratriðum haldist í jafnvægi við Bandaríkjdal fra byrjun, í 17 ár, og eru vextir í ESB að meðaltali 5% undir því, sem hér er. Þegar Icelandair seldi farmiða fyrir 12-18 mánuðum á 1.000 Evrur, fékk félagið 140.000-145.000 krónur fyrir farmiðann. Nú fær félagið um 120.000 krónur fyrir saman farmiða. Á sama tíma hefur tilkostnaður innanlands hækkað meir en erlendis og Icelandair verður að borga fjórum sinnum hærri vext fyrir sína innlendu fjármögnun, en hér gerist. Hvernig getur þetta gengið!?Ekki er ein bára stök; Sjávarútvegurinn er líka kominn í hönkViðskiptablaðið birtir samhliða grein um það, að hásetahlutur á frystitorgaranum Barða NK muni lækka um 5 milljónir króna 2017, miðað við þann hlut, sem hásetar fengu 2015, á grundvelli nákvæmlega sama afla, af í meginatriðum sömu ástæðum: Krónan hefur hækkað um 15-20%, sem rýrir þeirra tekju af sama skapi, og til viðbótar kemur fallandi verð á afurðum. Auðvitað gildir þessi stórfelldi tekjusamdráttur ekki aðeins fyrir háseta á Barða NK, heldur fyrir alla sjómenn og alla úrgerðarmenn landins. Það er vá fyrir dyrum hjá útgerðinni. Hjá öllum landsmönnum. Þetta er líka hin raunverulega ástæða fyrir því, að samningar takast ekki í sjómannadeilunni.Það steðja sömu ógnir að ferðaþjónustunniMörg fyrirtæki í ferðamannaþjónustunni selja þjónustu sína í Evrum eða Bandaríkjadal. Þessi fyrirtæki, smá og stór, eru að lenda í nákvæmlega sömu vandræðastöðunni: Fyrir 12-18 mánuðum fékk hótel, sem leigði út herberi á 100 Evrur 14.000 til 14.500 krónur á nótt fyrir herbergið. Nú fær sama hótel fyrir sama herbergi og sama Evru-verð 12.000 krónur. Þetta má yfirfæra á margt annað í ferðamannaþjónustunni. Auðvitað gengur þetta ekki upp! Líka hér eru stórfelld vandræði fram undan, ef ekki verður að gert. All krónunni að kenna.Hvað er til ráða?Stjórnvöld og Seðlabankinn verða í hvelli að finna leið til að lækka gengi krónunnar niður i u.þ.b 140 gagnvart EvruStjórnvöld og Seðlabanki verða án tafar að finna leið til að lækka vexti alla vega um helmingSömu aðilar verða, eins fljótt og verða má, að taka upp samninga við Seðlabanka ESB um að einhliða upptöku Evrunnar, án fullrar ESB aðildar. 6 aðrar þjóðir hafa gert það.Jafnhliða verður að taka upp þráðinn, þarsem frá var horfið í samningaumleitunum um fulla aðild Íslands að ESB. Þegar endanlegt bezt möguleg drög liggja fyrir, má bera þau undir þjóðinaBjarni, oft var þörf, en nú er nauðsyn!Þessi mál mega ekki bíða lengur. Við höfum verið að fljóta sofandi að feigðarósi, en það er enn tími. Við verðum að nota hann, ef forða á nýju heljarstökki, nýju hruni!
Skoðun Gjaldskyldulandið Ísland - Viltu hafa bílastæðagjald við hverja lækjarsprænu? Hermann Helguson skrifar
Skoðun Gervigreind er ekki sannleiksvél – en við getum gert svörin traustari Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Fíknisjúkdómur – samfélagsleg ábyrgð sem við þurfum að takast á við Halldór Þór Svavarsson skrifar