Sjálfhverfa kynslóðin Þórlindur Kjartansson skrifar 7. september 2018 07:00 Þetta unga fólk nú til dags ber ekki virðingu fyrir neinu og hefur ekki metnað fyrir nokkrum sköpuðum hlut. Það er ekki skrýtið þar sem það er algjörlega ofdekrað upp til hópa og hefur aldrei þurft að taka til hendinni, leggja nokkuð raunverulegt af mörkunum hvorki til heimilis eða vinnu eða bera ábyrgð á nokkrum hlut. Þetta er glötuð kynslóð, týnt fólk.Glötuð kynslóð Í bókinni „Veisla í farangrinum“ eftir Ernest Hemingway, í þýðingu Halldórs Laxness, segir einmitt frá einni svona „glataðri kynslóð“ sem miðaldra fólk hneykslaðist á. Þetta var á þriðja áratugnum í París. Ungu mennirnir höfðu allir komist hjá því að læra mannasiði, þjónustulund og almenna færni til sjálfsbjargar með því einu að fara frekar í heimsstyrjöld. Þar drápust reyndar margir og enn fleiri misstu heilsu og vit, en þeir sem aftur snéru sæmilega heilir voru víst liðónýtir upp til hópa líka. Algjört forréttindapakk, hugsaði ekki um neitt annað en sjálft sig og eigið rassgat. Það voru auðvitað ekki ungu mennirnir sjálfir sem ákváðu að fara í stríð. Þeim var bara sagt að gera það. Og þeir sem drápust gerðu það reyndar ekki endilega til þess að upphefja sjálfa sig persónulega—heldur oftast bara í einhverju feigðarflani sem óhæfir en hábornir hershöfðingjar létu sér detta í hug til þess að baða sjálfa sig og nöfn ætta sinna í hetjuljóma fyrir sagnfræðibækur framtíðarinnar. Það voru samt að sjálfsögðu ekki hershöfðingjarnir og stjórnmálamennirnir sem voru sjálfhverfir og glataðir. Nei, ó nei. Það var einmitt unga fólkið sem engu fékk ráðið um hvort því væri slátrað á vígvellinum eða fengi náðarsamlegast að fara aftur heim til að vinna í bílaverkstæðum og bakaríum Parísarborgar við að uppfylla óskir og þarfir hinna ósérhlífnu eldri kynslóða. Þar var nú aldeilis að finna ómengaðan hóp af ræflum og roðhænsnum sem aldrei myndu gera nokkrum gagn.Gáfuð kynslóð Hafi forfeður okkar sem fæddust í kringum aldamótin 1900 verið lélegir; hvað má þá segja um gufurnar og lúðulakana sem komu í heiminn í kringum aldamótin 2000? Ó sei sei og hjálpi mér, hlýtur maður að segja. Að sjá þetta fólk starandi ofan í símana sína að fótósjoppa „sjálfur“ daginn út og inn til þess að safna lækum á instasnappinu. Þvílík sjálfsdýrkun. Þá hlýtur hún að vera skárri kynslóðin sem ól af sér núverandi forseta Bandaríkjanna—valdamesta mann sinnar kynslóðar—manninn sem ákvað að fórna sér í hárri elli til þess að tryggja bjarta framtíð fyrir yngri kynslóðirnar. Og hvað má þá segja um hetjulund eldri kynslóðanna í Bretlandi sem börðust með kjafti og klóm til þess að losa þjóðina undan samstarfinu í Evrópusambandinu—jafnvel þótt hinar fávísu ungu kynslóðir, sem vissulega þurfa að lifa mun lengur með afleiðingunum—séu gjörsamlega ósammála. 71% kjósenda undir 24 ára og 54% kjósenda milli 25 og 49 ára vildu vera áfram í ESB. En gömlu óeigingjörnu og fórnfúsu viskubrunnarnir fengu að ráða. Meira að segja hér á Íslandi höfum við dæmi um hópa fólks úr eldri kynslóðum sem hafa tekið að sér að reyna að hafa vit fyrir öllum þeim sem í barnaskap sínum halda að Íslandi kunni að vera ágætlega borgið í opnu og frjálsu sambandi við Evrópu í gegnum EES-samninginn. Ég segi bara: Takk kærlega fyrir umhyggjuna … en, nei takk, við erum bara alveg með þetta sjálf núna.Óeigingjarna kynslóðin Auðvitað er engin leið að alhæfa um eðliskosti eða galla heilla kynslóða. Það eina sem kalla má víst er að eldri kynslóðum gengur gjarnan illa að skilja þær yngri—og þær eldri fá yfirleitt að ráða alltof miklu alltof lengi. Það er nefnilega þannig, að þótt innan hverrar kynslóðar rúmist gjörvallt róf mannlegrar snilldar, gæsku, illsku og heimsku, þá má stundum greina sameiginlega drætti. Og ef það ætti að hengja merkimiða á fólkið sem nú er á þrítugsaldri og upp undir 35 ára þá væri óeigingjarna kynslóðin klárlega réttnefni. Rannsóknir á lífsviðhorfi fólks sýna að ungt fólk í dag er upptekið af því að fara vel og sparlega með umhverfi sitt, það velur sér vinnustaði út frá tilgangi fremur en launakjörum, það hlýðir ekki valdboði í blindni en leggur sjálfstætt mat á það hverjir hljóta virðingu þeirra—og þótt það treysti ekki stofnunum og stjórnmálamönnum þá treystir það manneskjum. Þetta er kynslóðin sem vill láta gott af sér leiða, vill ekki meiða, ekki þvælast fyrir, ekki sólunda náttúrunni eða njóta tilverunnar á kostnað annarra. Þetta er kynslóðin sem virðir einstaklinga, gæti ekki verið meira sama um kynhneigð, litarhaft, uppruna eða trúarskoðanir fólks. Þessi kynslóð gerir almennt ekki grín að þeim sem eru öðruvísi og þykist ekki hafa svörin við öllu. Þetta er ekki afturför heldur framfarir. Leyfum þeim að njóta sín. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þórlindur Kjartansson Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Þetta unga fólk nú til dags ber ekki virðingu fyrir neinu og hefur ekki metnað fyrir nokkrum sköpuðum hlut. Það er ekki skrýtið þar sem það er algjörlega ofdekrað upp til hópa og hefur aldrei þurft að taka til hendinni, leggja nokkuð raunverulegt af mörkunum hvorki til heimilis eða vinnu eða bera ábyrgð á nokkrum hlut. Þetta er glötuð kynslóð, týnt fólk.Glötuð kynslóð Í bókinni „Veisla í farangrinum“ eftir Ernest Hemingway, í þýðingu Halldórs Laxness, segir einmitt frá einni svona „glataðri kynslóð“ sem miðaldra fólk hneykslaðist á. Þetta var á þriðja áratugnum í París. Ungu mennirnir höfðu allir komist hjá því að læra mannasiði, þjónustulund og almenna færni til sjálfsbjargar með því einu að fara frekar í heimsstyrjöld. Þar drápust reyndar margir og enn fleiri misstu heilsu og vit, en þeir sem aftur snéru sæmilega heilir voru víst liðónýtir upp til hópa líka. Algjört forréttindapakk, hugsaði ekki um neitt annað en sjálft sig og eigið rassgat. Það voru auðvitað ekki ungu mennirnir sjálfir sem ákváðu að fara í stríð. Þeim var bara sagt að gera það. Og þeir sem drápust gerðu það reyndar ekki endilega til þess að upphefja sjálfa sig persónulega—heldur oftast bara í einhverju feigðarflani sem óhæfir en hábornir hershöfðingjar létu sér detta í hug til þess að baða sjálfa sig og nöfn ætta sinna í hetjuljóma fyrir sagnfræðibækur framtíðarinnar. Það voru samt að sjálfsögðu ekki hershöfðingjarnir og stjórnmálamennirnir sem voru sjálfhverfir og glataðir. Nei, ó nei. Það var einmitt unga fólkið sem engu fékk ráðið um hvort því væri slátrað á vígvellinum eða fengi náðarsamlegast að fara aftur heim til að vinna í bílaverkstæðum og bakaríum Parísarborgar við að uppfylla óskir og þarfir hinna ósérhlífnu eldri kynslóða. Þar var nú aldeilis að finna ómengaðan hóp af ræflum og roðhænsnum sem aldrei myndu gera nokkrum gagn.Gáfuð kynslóð Hafi forfeður okkar sem fæddust í kringum aldamótin 1900 verið lélegir; hvað má þá segja um gufurnar og lúðulakana sem komu í heiminn í kringum aldamótin 2000? Ó sei sei og hjálpi mér, hlýtur maður að segja. Að sjá þetta fólk starandi ofan í símana sína að fótósjoppa „sjálfur“ daginn út og inn til þess að safna lækum á instasnappinu. Þvílík sjálfsdýrkun. Þá hlýtur hún að vera skárri kynslóðin sem ól af sér núverandi forseta Bandaríkjanna—valdamesta mann sinnar kynslóðar—manninn sem ákvað að fórna sér í hárri elli til þess að tryggja bjarta framtíð fyrir yngri kynslóðirnar. Og hvað má þá segja um hetjulund eldri kynslóðanna í Bretlandi sem börðust með kjafti og klóm til þess að losa þjóðina undan samstarfinu í Evrópusambandinu—jafnvel þótt hinar fávísu ungu kynslóðir, sem vissulega þurfa að lifa mun lengur með afleiðingunum—séu gjörsamlega ósammála. 71% kjósenda undir 24 ára og 54% kjósenda milli 25 og 49 ára vildu vera áfram í ESB. En gömlu óeigingjörnu og fórnfúsu viskubrunnarnir fengu að ráða. Meira að segja hér á Íslandi höfum við dæmi um hópa fólks úr eldri kynslóðum sem hafa tekið að sér að reyna að hafa vit fyrir öllum þeim sem í barnaskap sínum halda að Íslandi kunni að vera ágætlega borgið í opnu og frjálsu sambandi við Evrópu í gegnum EES-samninginn. Ég segi bara: Takk kærlega fyrir umhyggjuna … en, nei takk, við erum bara alveg með þetta sjálf núna.Óeigingjarna kynslóðin Auðvitað er engin leið að alhæfa um eðliskosti eða galla heilla kynslóða. Það eina sem kalla má víst er að eldri kynslóðum gengur gjarnan illa að skilja þær yngri—og þær eldri fá yfirleitt að ráða alltof miklu alltof lengi. Það er nefnilega þannig, að þótt innan hverrar kynslóðar rúmist gjörvallt róf mannlegrar snilldar, gæsku, illsku og heimsku, þá má stundum greina sameiginlega drætti. Og ef það ætti að hengja merkimiða á fólkið sem nú er á þrítugsaldri og upp undir 35 ára þá væri óeigingjarna kynslóðin klárlega réttnefni. Rannsóknir á lífsviðhorfi fólks sýna að ungt fólk í dag er upptekið af því að fara vel og sparlega með umhverfi sitt, það velur sér vinnustaði út frá tilgangi fremur en launakjörum, það hlýðir ekki valdboði í blindni en leggur sjálfstætt mat á það hverjir hljóta virðingu þeirra—og þótt það treysti ekki stofnunum og stjórnmálamönnum þá treystir það manneskjum. Þetta er kynslóðin sem vill láta gott af sér leiða, vill ekki meiða, ekki þvælast fyrir, ekki sólunda náttúrunni eða njóta tilverunnar á kostnað annarra. Þetta er kynslóðin sem virðir einstaklinga, gæti ekki verið meira sama um kynhneigð, litarhaft, uppruna eða trúarskoðanir fólks. Þessi kynslóð gerir almennt ekki grín að þeim sem eru öðruvísi og þykist ekki hafa svörin við öllu. Þetta er ekki afturför heldur framfarir. Leyfum þeim að njóta sín.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun