Dramatísk saga lækningaminjasafns Högni Óskarsson og Óttar Guðmundsson skrifar 6. desember 2018 07:00 Lækningaminjasafnið (eða öllu heldur húsið sem byggt var til að hýsa lækningaminjasafn) kom upp í fréttum RÚV á dögunum. Metnaðarfull saga full af bjartsýni og vonum hefur breyst í dapurlega ásýnd hnignandi glæsibyggingar. Húsið er risið, fokhelt, á einum fegursta útsýnisstað höfuðborgarsvæðisins. Ekkert hefur verið unnið við bygginguna undanfarin sjö ár. Fjármögnun stöðvaðist, og við hafa tekið deilur um hvað gera skuli við húsið og með hvaða hætti sé hægt að tryggja fé til að ljúka verkinu. Upphaflega hugmyndin að lækningaminjasafni í Nesi kom fram fyrir 40 árum. Þessar áætlanir tengdust Nesstofu, sem byggð var um 1760 og hýsti fyrstu landlækna Íslands. Rausnarleg dánargjöf Jóns Steffensens prófessors var notuð til að fjármagna þessar framkvæmdir í byrjun, síðar komu inn fjárframlög úr ríkissjóði, frá Seltjarnarnesbæ og frá Læknafélagi Íslands og Læknafélagi Reykjavíkur. Hannað var 1.500 fermetra hús og byggingaframkvæmdir hófust. Framkvæmdir fóru verulega fram úr áætlun og stöðvuðust 2011. Menn hafa notað tímann til að endurskoða og vinna áfram með upphaflegu hugmyndirnar. Sú vinna hefur verið í höndum vinnuhóps læknafélaganna sem undirritaðir ásamt fjórum öðrum læknum hafa myndað.Óttar Guðmundsson læknirNiðurstöður vinnuhópsins kalla á gjörbreytingu á nýtingu hússins. Horfið er frá þeirri stefnu að húsið hýsi einungis safn lækningaminja. Í stað þess er gert ráð fyrir fjölbreyttri starfsemi í húsinu. Þemað er Maður – Náttúra – Menning. Lækningaminjar yrðu til sýnis í húsinu í samráði við Þjóðminjasafnið. Rík áhersla yrði lögð á að nýta nútímatækni í kynningu á sögu læknisfræði á Íslandi, svipað sýningum sem hönnunarfyrirtækið Gagarín hefur hannað fyrir Eldfjallasafnið á Hvolsvelli og í Perlunni. Auk þessa yrðu skipulagðar gagnvirkar sýningar um starfsemi mannslíkamans, lýðheilsu og mögulega erfðafræði, lyfjafræði o.fl. svo og aðrar sýningar í húsinu um náttúru, umhverfisvernd, stjörnufræði, og þá í samvinnu við innlenda og erlenda aðila. Listasafn Íslands hefur sýnt áhuga á sýningaraðstöðu í húsinu. Gert er ráð fyrir aðstöðu fyrir veitingahús, fundi, minni ráðstefnur og tónleika. Utanhúss eru margir möguleikar og ber þá fyrst að nefna þak hússins, sem er stór útsýnispallur og kjörinn staður fyrir stjörnu- og norðurljósaskoðun að vetrarlagi. Helsti hugmyndasmiður og ráðgjafi hópsins hefur verið Oliver Luckett, Bandaríkjamaður búsettur á Ísland. Hann hefur mikla reynslu á þessu sviði og kann vel á notkun samfélagsmiðla við kynningar. Þessar hugmyndir um fjölbreytta starfsemi í húsinu gætu laðað að marga áhugahópa á öllum aldri, innlenda sem erlenda, svo að reksturinn gæti orðið sjálfbær. Þessar áætlanir voru kynntar ráðamönnum fjármála- og menntamálaráðuneytis, stjórnendum Seltjarnarnesbæjar og Þjóðminjasafns, svo og formönnum læknafélaganna tveggja haustið 2016. Hugmyndunum var mjög vel tekið og fjársterkir erlendir aðilar sýndu málinu áhuga. Mikill óstöðugleiki í stjórnmálum og tíð ráðherraskipti urðu til þess að ekki náðist að fylgja þessum hugmyndum eftir þannig að þær yrðu að veruleika. Mikill áhugi er enn fyrir uppbyggingu fjölnotahúss eins og hér hefur verið lýst þótt vilji nokkurra aðila í þessu verkefni hafi dvínað, ekki síst þar sem ráðuneyti mennta- og menningarmála hefur alls ekki gefið tækifæri til að leiða málið til lykta. Þetta glæsilega hús stendur nú munaðarlaust, fokhelt og farið að láta á sjá í túninu norðvestur af Nesstofu. Enn er tími til að bregðast við, ljúka við frágang hússins og setja upp innréttingar og tæknibúnað. Við skorum því á þær stofnanir sem að málinu hafa komið, og aðra sem vilja ljá málinu lið, að taka höndum saman og ljúka ætlunarverkinu. Við höfum tækifæri til að reisa einstaka menningarmiðstöð sem yrði Seltjarnarnesi og þjóðinni allri til mikils sóma.Höfundar eru læknar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Heilbrigðismál Menning Óttar Guðmundsson Mest lesið Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun 50 þúsund nýir íbúar – Hvernig tryggjum við samheldni? Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í fyrsta sæti í Kópavogi Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Lækningaminjasafnið (eða öllu heldur húsið sem byggt var til að hýsa lækningaminjasafn) kom upp í fréttum RÚV á dögunum. Metnaðarfull saga full af bjartsýni og vonum hefur breyst í dapurlega ásýnd hnignandi glæsibyggingar. Húsið er risið, fokhelt, á einum fegursta útsýnisstað höfuðborgarsvæðisins. Ekkert hefur verið unnið við bygginguna undanfarin sjö ár. Fjármögnun stöðvaðist, og við hafa tekið deilur um hvað gera skuli við húsið og með hvaða hætti sé hægt að tryggja fé til að ljúka verkinu. Upphaflega hugmyndin að lækningaminjasafni í Nesi kom fram fyrir 40 árum. Þessar áætlanir tengdust Nesstofu, sem byggð var um 1760 og hýsti fyrstu landlækna Íslands. Rausnarleg dánargjöf Jóns Steffensens prófessors var notuð til að fjármagna þessar framkvæmdir í byrjun, síðar komu inn fjárframlög úr ríkissjóði, frá Seltjarnarnesbæ og frá Læknafélagi Íslands og Læknafélagi Reykjavíkur. Hannað var 1.500 fermetra hús og byggingaframkvæmdir hófust. Framkvæmdir fóru verulega fram úr áætlun og stöðvuðust 2011. Menn hafa notað tímann til að endurskoða og vinna áfram með upphaflegu hugmyndirnar. Sú vinna hefur verið í höndum vinnuhóps læknafélaganna sem undirritaðir ásamt fjórum öðrum læknum hafa myndað.Óttar Guðmundsson læknirNiðurstöður vinnuhópsins kalla á gjörbreytingu á nýtingu hússins. Horfið er frá þeirri stefnu að húsið hýsi einungis safn lækningaminja. Í stað þess er gert ráð fyrir fjölbreyttri starfsemi í húsinu. Þemað er Maður – Náttúra – Menning. Lækningaminjar yrðu til sýnis í húsinu í samráði við Þjóðminjasafnið. Rík áhersla yrði lögð á að nýta nútímatækni í kynningu á sögu læknisfræði á Íslandi, svipað sýningum sem hönnunarfyrirtækið Gagarín hefur hannað fyrir Eldfjallasafnið á Hvolsvelli og í Perlunni. Auk þessa yrðu skipulagðar gagnvirkar sýningar um starfsemi mannslíkamans, lýðheilsu og mögulega erfðafræði, lyfjafræði o.fl. svo og aðrar sýningar í húsinu um náttúru, umhverfisvernd, stjörnufræði, og þá í samvinnu við innlenda og erlenda aðila. Listasafn Íslands hefur sýnt áhuga á sýningaraðstöðu í húsinu. Gert er ráð fyrir aðstöðu fyrir veitingahús, fundi, minni ráðstefnur og tónleika. Utanhúss eru margir möguleikar og ber þá fyrst að nefna þak hússins, sem er stór útsýnispallur og kjörinn staður fyrir stjörnu- og norðurljósaskoðun að vetrarlagi. Helsti hugmyndasmiður og ráðgjafi hópsins hefur verið Oliver Luckett, Bandaríkjamaður búsettur á Ísland. Hann hefur mikla reynslu á þessu sviði og kann vel á notkun samfélagsmiðla við kynningar. Þessar hugmyndir um fjölbreytta starfsemi í húsinu gætu laðað að marga áhugahópa á öllum aldri, innlenda sem erlenda, svo að reksturinn gæti orðið sjálfbær. Þessar áætlanir voru kynntar ráðamönnum fjármála- og menntamálaráðuneytis, stjórnendum Seltjarnarnesbæjar og Þjóðminjasafns, svo og formönnum læknafélaganna tveggja haustið 2016. Hugmyndunum var mjög vel tekið og fjársterkir erlendir aðilar sýndu málinu áhuga. Mikill óstöðugleiki í stjórnmálum og tíð ráðherraskipti urðu til þess að ekki náðist að fylgja þessum hugmyndum eftir þannig að þær yrðu að veruleika. Mikill áhugi er enn fyrir uppbyggingu fjölnotahúss eins og hér hefur verið lýst þótt vilji nokkurra aðila í þessu verkefni hafi dvínað, ekki síst þar sem ráðuneyti mennta- og menningarmála hefur alls ekki gefið tækifæri til að leiða málið til lykta. Þetta glæsilega hús stendur nú munaðarlaust, fokhelt og farið að láta á sjá í túninu norðvestur af Nesstofu. Enn er tími til að bregðast við, ljúka við frágang hússins og setja upp innréttingar og tæknibúnað. Við skorum því á þær stofnanir sem að málinu hafa komið, og aðra sem vilja ljá málinu lið, að taka höndum saman og ljúka ætlunarverkinu. Við höfum tækifæri til að reisa einstaka menningarmiðstöð sem yrði Seltjarnarnesi og þjóðinni allri til mikils sóma.Höfundar eru læknar
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun