Flugfólk á að vera töff Þórlindur Kjartansson skrifar 11. janúar 2019 08:00 Fyrir löngu var atriði í áramótaskaupi sem mér er enn minnistætt. Þetta var á þeim tíma þegar áramótaskaupið var almennt álitið vera vel við hæfi allra aldurshópa. Meira að segja börn og ungir sjálfstæðismenn gátu horft án þess að foreldrar barnanna, og börn ungu sjálfstæðismannanna, þyrftu rjóð af blygðunarsemi að reyna að útskýra atriðin eða halda fyrir augu og eyru þeirra viðkvæmustu. Atriðið var tekið upp á Reykjavíkurflugvelli þar sem ólseigur og töffaralegur flugmaður leiðbeindi óhörðnuðum og fremur klaufalegum nemanda. Lexían fólst í því að setja upp sólgleraugu með snaggaralegri hreyfingu, stinga leðurskjalatösku undir höndina, halla sér afslappað en ákveðið að borðinu í sjoppunni og panta tyggjópakka. Ungi flugmaðurinn átti í mesta basli með verkefnið. Sólgleraugun tolldu illa á nefinu, taskan rann niður meðfram síðunni þegar hann reyndi að klemma hana upp að líkamanum og svo stóð tyggjópöntunin í honum. Hann fór á taugum. Atriðið var auðvitað á kostnað staðalmyndarinnar um flugmanninn, sem finnur mikið til sín í búningnum, vekur aðdáun og lotningu þar sem hann stormar í gegnum flugstöðvarbygginguna og ávarpar svo með óskiljanlegum en jafnframt einkennilega traustvekjandi talsmáta farþega sem treysta honum fyrir lífi og limum. Svo sest flugstjórinn í sætið sitt og gerir að jafnaði ekki meira þann daginn fyrr en hann pantar drykk á hótelbarnum. Atriðið er mér hugleikið af því það kann að virðast frekar yfirborðsleg og fjarstæðukennd hugmynd að sjálfsörugg framganga sé mikilvægur hluti af formlegri starfsþjálfun flugmanns. Samt hlýtur það eiginlega að vera. Flugmenn og flugkonur þurfa nefnilega í fúlustu alvöru að vera töff. Þeir sem stjórna 100 tonna flugvélum verða að líta út fyrir að fara ekki á taugum ef eitthvað bjátar á.Fyrirmyndarflugstjóri Fyrir nokkrum mánuðum var ég á heimleið frá Kaupmannahöfn þegar tilkynnt var að eitthvað hefði komið upp og ferðin var felld niður. Flugfélagið þurfti að bíða þar til öll flug dagsins kláruðust og senda nýja vél til Kastrup. Fyrirsjáanleg töf var hálfur sólarhringur. Í kringum þessa óheppilegu uppákomu upplifði ég nokkuð sem ég man ekki áður eftir. Þegar í ljós hafði komið að verulega löng töf yrði á fluginu mætti flugstjóri vélarinnar sjálfur að inngönguhliðinu, öll áhöfnin stillti sér upp fyrir aftan hans eins og fjólublár her—og hann ávarpaði alla farþegana. Flugstjórinn fór af auðmýkt en öryggi yfir stöðuna, lýsti einlægum vonbrigðum með óþægindin, lofaði að allt yrði gert sem hægt væri til að koma til móts við farþegana og sagði jafnframt að ekkert annað kæmi til greina því öryggi farþega yrði ekki stefnt í hættu. Ræða flugstjórans var eins og atriði úr bíómynd. Vonsviknir ferðalangar hlýddu andaktugir á boðskapinn, fyrst súrir á svip en kinkuðu svo kolli uppfullir af skilningi og trúnaðartrausti. Þegar hann lauk ávarpinu munaði minnstu að það brytust út fagnaðarlæti. Það hefði hins vegar líklega verið undarlegri stemning ef flugstjórinn hefði komið fram, klórað sér vandræðalega í hausnum, tvístigið og muldrað út úr sér að það væri reyndar eitthvað smá að vélinni en hann héldi nú samt að það væri svosem eiginlega alveg örugglega hægt að fljúga heim. Það er nefnilega oft töluverður hluti af forystuskyldum að passa upp á stemningu og vernda traust. Flugstjóri sýnir vitaskuld aldrei minnstu efasemdir um ákvarðanir sínar gagnvart fólki sem treystir á dómgreind hans. Engum væri gerður greiði með slíkri sýndarmennsku. Og forstjóri sama flugfélags—WOW air—sýndi af sér sambærilega forystuhæfileika í vandræðum félagsins í haust. Sumum fannst hann ef til vill vera helst til brattur og hneykslast var á því að hann segði ekki alltaf alla söguna. En það hefði verið lélegur forystumaður sem hefði borið innri áhyggjur sínar og efasemdir á borð fyrir starfsmenn sína og viðskiptavini. Öllu skipti að halda kúrs og tiltrú eins lengi og hægt var. Allar efasemdir yrðu samstundis að fóðri fyrir óvildarmenn félagsins. Þegar réttur tími var til skorti svo ekkert upp á það hjá forstjóranum að taka ábyrgð á þeim vandræðum sem félagið hafði ratað í. Hann kenndi engum um öðrum en sjálfum sér og fór af ískaldri yfirvegun og auðmýkt yfir það hvar hann hafði tekið rangar beygjur. En á grundvelli þessarar yfirveguðu auðmýktar boðaði hann líka af fullu sjálfstrausti aðgerðir sem hann taldi að væru heilladrýgstar til þess að rétta kúrsinn. Þessi framganga forstjóra WOW var, eins og flugstjórans á Kastrup, mjög traustvekjandi og gæti verið mörgum til fyrirmyndar. Nú þegar útlit er fyrir að traustur fjárhagslegur bakhjarl sé kominn að rekstri WOW er vonandi að niðurstaðan verði áframhaldandi heilbrigð samkeppni á íslenskum flugmarkaði, þar sem enginn fer á taugum þótt stundum sé ókyrrð í lofti. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þórlindur Kjartansson Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Fyrir löngu var atriði í áramótaskaupi sem mér er enn minnistætt. Þetta var á þeim tíma þegar áramótaskaupið var almennt álitið vera vel við hæfi allra aldurshópa. Meira að segja börn og ungir sjálfstæðismenn gátu horft án þess að foreldrar barnanna, og börn ungu sjálfstæðismannanna, þyrftu rjóð af blygðunarsemi að reyna að útskýra atriðin eða halda fyrir augu og eyru þeirra viðkvæmustu. Atriðið var tekið upp á Reykjavíkurflugvelli þar sem ólseigur og töffaralegur flugmaður leiðbeindi óhörðnuðum og fremur klaufalegum nemanda. Lexían fólst í því að setja upp sólgleraugu með snaggaralegri hreyfingu, stinga leðurskjalatösku undir höndina, halla sér afslappað en ákveðið að borðinu í sjoppunni og panta tyggjópakka. Ungi flugmaðurinn átti í mesta basli með verkefnið. Sólgleraugun tolldu illa á nefinu, taskan rann niður meðfram síðunni þegar hann reyndi að klemma hana upp að líkamanum og svo stóð tyggjópöntunin í honum. Hann fór á taugum. Atriðið var auðvitað á kostnað staðalmyndarinnar um flugmanninn, sem finnur mikið til sín í búningnum, vekur aðdáun og lotningu þar sem hann stormar í gegnum flugstöðvarbygginguna og ávarpar svo með óskiljanlegum en jafnframt einkennilega traustvekjandi talsmáta farþega sem treysta honum fyrir lífi og limum. Svo sest flugstjórinn í sætið sitt og gerir að jafnaði ekki meira þann daginn fyrr en hann pantar drykk á hótelbarnum. Atriðið er mér hugleikið af því það kann að virðast frekar yfirborðsleg og fjarstæðukennd hugmynd að sjálfsörugg framganga sé mikilvægur hluti af formlegri starfsþjálfun flugmanns. Samt hlýtur það eiginlega að vera. Flugmenn og flugkonur þurfa nefnilega í fúlustu alvöru að vera töff. Þeir sem stjórna 100 tonna flugvélum verða að líta út fyrir að fara ekki á taugum ef eitthvað bjátar á.Fyrirmyndarflugstjóri Fyrir nokkrum mánuðum var ég á heimleið frá Kaupmannahöfn þegar tilkynnt var að eitthvað hefði komið upp og ferðin var felld niður. Flugfélagið þurfti að bíða þar til öll flug dagsins kláruðust og senda nýja vél til Kastrup. Fyrirsjáanleg töf var hálfur sólarhringur. Í kringum þessa óheppilegu uppákomu upplifði ég nokkuð sem ég man ekki áður eftir. Þegar í ljós hafði komið að verulega löng töf yrði á fluginu mætti flugstjóri vélarinnar sjálfur að inngönguhliðinu, öll áhöfnin stillti sér upp fyrir aftan hans eins og fjólublár her—og hann ávarpaði alla farþegana. Flugstjórinn fór af auðmýkt en öryggi yfir stöðuna, lýsti einlægum vonbrigðum með óþægindin, lofaði að allt yrði gert sem hægt væri til að koma til móts við farþegana og sagði jafnframt að ekkert annað kæmi til greina því öryggi farþega yrði ekki stefnt í hættu. Ræða flugstjórans var eins og atriði úr bíómynd. Vonsviknir ferðalangar hlýddu andaktugir á boðskapinn, fyrst súrir á svip en kinkuðu svo kolli uppfullir af skilningi og trúnaðartrausti. Þegar hann lauk ávarpinu munaði minnstu að það brytust út fagnaðarlæti. Það hefði hins vegar líklega verið undarlegri stemning ef flugstjórinn hefði komið fram, klórað sér vandræðalega í hausnum, tvístigið og muldrað út úr sér að það væri reyndar eitthvað smá að vélinni en hann héldi nú samt að það væri svosem eiginlega alveg örugglega hægt að fljúga heim. Það er nefnilega oft töluverður hluti af forystuskyldum að passa upp á stemningu og vernda traust. Flugstjóri sýnir vitaskuld aldrei minnstu efasemdir um ákvarðanir sínar gagnvart fólki sem treystir á dómgreind hans. Engum væri gerður greiði með slíkri sýndarmennsku. Og forstjóri sama flugfélags—WOW air—sýndi af sér sambærilega forystuhæfileika í vandræðum félagsins í haust. Sumum fannst hann ef til vill vera helst til brattur og hneykslast var á því að hann segði ekki alltaf alla söguna. En það hefði verið lélegur forystumaður sem hefði borið innri áhyggjur sínar og efasemdir á borð fyrir starfsmenn sína og viðskiptavini. Öllu skipti að halda kúrs og tiltrú eins lengi og hægt var. Allar efasemdir yrðu samstundis að fóðri fyrir óvildarmenn félagsins. Þegar réttur tími var til skorti svo ekkert upp á það hjá forstjóranum að taka ábyrgð á þeim vandræðum sem félagið hafði ratað í. Hann kenndi engum um öðrum en sjálfum sér og fór af ískaldri yfirvegun og auðmýkt yfir það hvar hann hafði tekið rangar beygjur. En á grundvelli þessarar yfirveguðu auðmýktar boðaði hann líka af fullu sjálfstrausti aðgerðir sem hann taldi að væru heilladrýgstar til þess að rétta kúrsinn. Þessi framganga forstjóra WOW var, eins og flugstjórans á Kastrup, mjög traustvekjandi og gæti verið mörgum til fyrirmyndar. Nú þegar útlit er fyrir að traustur fjárhagslegur bakhjarl sé kominn að rekstri WOW er vonandi að niðurstaðan verði áframhaldandi heilbrigð samkeppni á íslenskum flugmarkaði, þar sem enginn fer á taugum þótt stundum sé ókyrrð í lofti.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar