Laxeldi í Ísafjarðardjúpi er skurðpunktur átakanna Kristinn H. Gunnarsson skrifar 13. júní 2019 10:28 Atvinnuveganefnd Alþingis er að fara höndum um frumvarp Sjávarútvegsráðherra um fiskeldi. Frumvarpið er ekkert sérstakt fagnaðaefni. Opinberum stofnunum er í of miklum mæli falið að marka pólitíska stefnu um atvinnuuppbygging og verðmætasköpun í þjóðfélaginu og það sem enn verra er þessum stofnunum er veitt rúmt svigrúm til ákvörðunar. Það á að vera enn í fersku minni þau afdrífaríku afglöp í lagasetningu að veita Skipulagsstofnun vald til þess að leyfa og banna framkvæmdir sem eru háðar umhverfismati. Þarna var verið að innleiða Evróputilskipun í umhverfismálum en Alþingi áttaði sig ekki á því að í meðförum ráðuneytisins komust harsvíruðustu umhverfissinnarnir með puttana í samningu frumvarpsins og fengu því ráðið að víkja frá Evrópureglnunum og setja séríslensk ákvæði varðandi vald Skipulagsstofnunar. Í Evrópulöndunum fór samsvarandi stofnun með álitsgerð um framkvæmdir, en hér á landi fékk Skipulagsstofnun leyfisvald gagnvart framkvæmdum. Eins og vænta mátti ákváðu æðstu stjórnendur Skipulagsstofnunar að haga sér eins og ríki í ríkinu og framfylgja eigin öfgakennri stefnu og máttu Vestfirðingar til dæmis súpa seyðið af því varðandi vegagerð um Gufudalssveit. Þessi staða var algerlega óþolandi. Þessu lauk með því að Alþingi hafði sig upp í að breyta lögunum og taka valdið af Skipulagsstofnun og nú veitir stofnunin aðeins álit, rétt eins og alltaf var gert ráð fyrir í Evróputilskipuninni, en pólitísk kjörnir aðilar annast ákvörðunartökuna, svo sem sveitarstjórnir og ráðherra.Pólitískt embættismannavald Illu heilli var undir forystu Viðreisnar vaðið í sama fenið þegar Hafrannsóknarstofnun og Veiðimálastofnun voru sameinaðar. Settir voru yfir hina nýju stofnun svarnir andstæðingar laxeldis sem hafa auðvitað notað stofnunina og það vald sem lög veita þeim til þess að leggja hvern stein í götu uppbyggingar laxeldis á fætur öðrum. Í þessu ólánsfrumvarpi er ætlunin að veita Hafrannsóknarstofnun nánast sams konar vald gagnavart fiskeldi og Skipulagsstofnun hafði áður gagnvart umhverfismatsskyldum framkvæmdum. Að lögfesta áhættumat vegna erfðaáhættu og fela „vísindamönnunum“ vald til þess að velja sér ráðandi forsendur er hinn fullkomna afneitun á ömurlegri reynslu af Skipulagsstofnunarævintýrinu. Vísindamenn eru ekki utan við þjóðfélagið og þeir hafa sínar skoðanir og átrúnað burt séð frá sínu sérsviði. Með öðrum orðum, þeir geta stjórnast í mati á málum af viðhorfum sem eru ekki endilega byggðar á sérþekkingu þeirra. Ákvarðanir á borð við uppbyggingu fiskeldis sem atvinnugreinar eru pólitísk viðfangsefni, sem þeir eiga að véla um, sem sækja umboð sitt til kjósenda. Það er hrein vitleysa að ætla embættismönnum að marka pólitíska stefnu. Meirihluti atvinnuveganefndar hefur gengið svo frá málinu að fáeinum embættismönnum , sem einkum eru svarnir andstæðingar laxeldis eiga að ráða því hver afdrif umsókna um laxeldi í Ísafjarðardjúpi verða og fá rúmar heimildir til þess að túlka lögin að eigin fordómum. Óttast er að umsóknirnar, sem þegar hafa verið að velkjast árum saman í stofnankerfinu, muni falla niður og að fyrirtækin sem að umsóknunum standa muni þurfa að byrja ferlið frá grunni. Það mun þýða margar ára töf ef ekki stöðvun um langan tíma. því miður er engin bót í minnihluta nefndarinnar, hann hefur tekið sé þá stöðu að stöðva uppbyggingu fiskeldisins enn frekar.Átökin um Djúpið Kjarninn í átökunum um uppbyggingu fiskeldisins snúist einmitt um Ísafjarðardjúp. Komist laxeldið þar af stað verður atvinnugreinin orðið það umsvifamikil á landsvísu og með það mikla efnahagslega þýðingu fyrir þjóðarbúið að ekki verði aftur snúið. Á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs eru útflutningsverðmæti eldisafurða orðnar nærri 9 milljarðar króna og meiri en allt árið 2018. Andstæðingar fiskeldisins innan sem utan stjórnarflokkanna gera sér grein fyrir því og leggja því allt kapp á að stöðva öll áform um laxeldi í Ísafjarðardjúpi. Átökin um fiskeldið eru í raun hörðustu átökin sem fram fara á löggjafarþinginu þessa dagana. Uppbygging fiskeldisins er eitt stærsta lífkjaramál þjóðarinnar á mæstu áratugum. Í Krossgötum, riti Vestfjarðastofu er dregið fram að að 70 þús. tonna fiskeldi á Vestfjörðum gæti skilað 65 milljarða heildarverðmæti, eða um 730 beinum störfum og um 420 afleiddum störfum, eða samtals um 1.150 störfum.Tvö hundruð milljarðar króna Á landsvísu eru öll merki um að hægt verði á fáum árum að auka laxeldið upp í 200 þúsund tonna ársframleiðslu. Slík framleiðsla myndi skila fáheyrðum tekjum í þjóðarbúið sem kæmu sér vel á næstu árum , tímabili afturkipps í efnahagslífinu, með tilheyrandi lífkjarabata fyrir allan almenning, að ekki sé talað um uppsveifluna fyrir Vestfirði. Það er mikið í húfi að vel takist til nú í lagasetningunni og að Alþingi beri gæfu til þess að horfa til almannaheilla og framtíðar og hafni fordómum, fortíðarkreddum og fátæktarstefnu.Fimm milljarðar króna Stangveiðihagsmunirnir eru upp á 5 milljarða króna árlega, í besta falli, en laxeldisframleiðslan getur hæglega orðið 200 milljarðar króna á ári. Almannahagsmunirnir standa með aukinni verðmætasköpun sem munu bæta lífskjörin á Íslandi á næstu árum. Sú framleiðsla er auk þess umhverfisvæn í meira lagi og kolefnisspor hennar er aðeins 1/9 af kolefnisspori kjötframleiðslunnar. Hverfandi líkur standa til þess að laxeldi hafi erfðafræðilega neikvæð áhrif á villta laxastofna. Einhverra hluta vegna er stjórnmálastéttin er enn í einhverjum aflokuðum bergmálshelli Óttars Yngvarssonar og enska auðkýfingsins Ratcliffe sem er að kaupa upp helstu laxveiðiár landsins og lætur eins og það sé stórfelld vá fyrir dyrum að framleiða heilbrigðan og hollan mat sem selst á góðu verði. Ísafjarðadjúpið á eftir að verða sem aldrei fyrr uppspretta verðmæta sem bæta lífskjör ekki bara á Vestfjörðum heldur á landinu öllu. Það mun renna upp fyrir Alþingi þegar farið verður að glíma við samdrátt og versnandi lífskjör á næstunni að sóknarfærið liggur í auðlindum hafsins og frekari nýtingu þeirra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fiskeldi Kristinn H. Gunnarsson Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Atvinnuveganefnd Alþingis er að fara höndum um frumvarp Sjávarútvegsráðherra um fiskeldi. Frumvarpið er ekkert sérstakt fagnaðaefni. Opinberum stofnunum er í of miklum mæli falið að marka pólitíska stefnu um atvinnuuppbygging og verðmætasköpun í þjóðfélaginu og það sem enn verra er þessum stofnunum er veitt rúmt svigrúm til ákvörðunar. Það á að vera enn í fersku minni þau afdrífaríku afglöp í lagasetningu að veita Skipulagsstofnun vald til þess að leyfa og banna framkvæmdir sem eru háðar umhverfismati. Þarna var verið að innleiða Evróputilskipun í umhverfismálum en Alþingi áttaði sig ekki á því að í meðförum ráðuneytisins komust harsvíruðustu umhverfissinnarnir með puttana í samningu frumvarpsins og fengu því ráðið að víkja frá Evrópureglnunum og setja séríslensk ákvæði varðandi vald Skipulagsstofnunar. Í Evrópulöndunum fór samsvarandi stofnun með álitsgerð um framkvæmdir, en hér á landi fékk Skipulagsstofnun leyfisvald gagnvart framkvæmdum. Eins og vænta mátti ákváðu æðstu stjórnendur Skipulagsstofnunar að haga sér eins og ríki í ríkinu og framfylgja eigin öfgakennri stefnu og máttu Vestfirðingar til dæmis súpa seyðið af því varðandi vegagerð um Gufudalssveit. Þessi staða var algerlega óþolandi. Þessu lauk með því að Alþingi hafði sig upp í að breyta lögunum og taka valdið af Skipulagsstofnun og nú veitir stofnunin aðeins álit, rétt eins og alltaf var gert ráð fyrir í Evróputilskipuninni, en pólitísk kjörnir aðilar annast ákvörðunartökuna, svo sem sveitarstjórnir og ráðherra.Pólitískt embættismannavald Illu heilli var undir forystu Viðreisnar vaðið í sama fenið þegar Hafrannsóknarstofnun og Veiðimálastofnun voru sameinaðar. Settir voru yfir hina nýju stofnun svarnir andstæðingar laxeldis sem hafa auðvitað notað stofnunina og það vald sem lög veita þeim til þess að leggja hvern stein í götu uppbyggingar laxeldis á fætur öðrum. Í þessu ólánsfrumvarpi er ætlunin að veita Hafrannsóknarstofnun nánast sams konar vald gagnavart fiskeldi og Skipulagsstofnun hafði áður gagnvart umhverfismatsskyldum framkvæmdum. Að lögfesta áhættumat vegna erfðaáhættu og fela „vísindamönnunum“ vald til þess að velja sér ráðandi forsendur er hinn fullkomna afneitun á ömurlegri reynslu af Skipulagsstofnunarævintýrinu. Vísindamenn eru ekki utan við þjóðfélagið og þeir hafa sínar skoðanir og átrúnað burt séð frá sínu sérsviði. Með öðrum orðum, þeir geta stjórnast í mati á málum af viðhorfum sem eru ekki endilega byggðar á sérþekkingu þeirra. Ákvarðanir á borð við uppbyggingu fiskeldis sem atvinnugreinar eru pólitísk viðfangsefni, sem þeir eiga að véla um, sem sækja umboð sitt til kjósenda. Það er hrein vitleysa að ætla embættismönnum að marka pólitíska stefnu. Meirihluti atvinnuveganefndar hefur gengið svo frá málinu að fáeinum embættismönnum , sem einkum eru svarnir andstæðingar laxeldis eiga að ráða því hver afdrif umsókna um laxeldi í Ísafjarðardjúpi verða og fá rúmar heimildir til þess að túlka lögin að eigin fordómum. Óttast er að umsóknirnar, sem þegar hafa verið að velkjast árum saman í stofnankerfinu, muni falla niður og að fyrirtækin sem að umsóknunum standa muni þurfa að byrja ferlið frá grunni. Það mun þýða margar ára töf ef ekki stöðvun um langan tíma. því miður er engin bót í minnihluta nefndarinnar, hann hefur tekið sé þá stöðu að stöðva uppbyggingu fiskeldisins enn frekar.Átökin um Djúpið Kjarninn í átökunum um uppbyggingu fiskeldisins snúist einmitt um Ísafjarðardjúp. Komist laxeldið þar af stað verður atvinnugreinin orðið það umsvifamikil á landsvísu og með það mikla efnahagslega þýðingu fyrir þjóðarbúið að ekki verði aftur snúið. Á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs eru útflutningsverðmæti eldisafurða orðnar nærri 9 milljarðar króna og meiri en allt árið 2018. Andstæðingar fiskeldisins innan sem utan stjórnarflokkanna gera sér grein fyrir því og leggja því allt kapp á að stöðva öll áform um laxeldi í Ísafjarðardjúpi. Átökin um fiskeldið eru í raun hörðustu átökin sem fram fara á löggjafarþinginu þessa dagana. Uppbygging fiskeldisins er eitt stærsta lífkjaramál þjóðarinnar á mæstu áratugum. Í Krossgötum, riti Vestfjarðastofu er dregið fram að að 70 þús. tonna fiskeldi á Vestfjörðum gæti skilað 65 milljarða heildarverðmæti, eða um 730 beinum störfum og um 420 afleiddum störfum, eða samtals um 1.150 störfum.Tvö hundruð milljarðar króna Á landsvísu eru öll merki um að hægt verði á fáum árum að auka laxeldið upp í 200 þúsund tonna ársframleiðslu. Slík framleiðsla myndi skila fáheyrðum tekjum í þjóðarbúið sem kæmu sér vel á næstu árum , tímabili afturkipps í efnahagslífinu, með tilheyrandi lífkjarabata fyrir allan almenning, að ekki sé talað um uppsveifluna fyrir Vestfirði. Það er mikið í húfi að vel takist til nú í lagasetningunni og að Alþingi beri gæfu til þess að horfa til almannaheilla og framtíðar og hafni fordómum, fortíðarkreddum og fátæktarstefnu.Fimm milljarðar króna Stangveiðihagsmunirnir eru upp á 5 milljarða króna árlega, í besta falli, en laxeldisframleiðslan getur hæglega orðið 200 milljarðar króna á ári. Almannahagsmunirnir standa með aukinni verðmætasköpun sem munu bæta lífskjörin á Íslandi á næstu árum. Sú framleiðsla er auk þess umhverfisvæn í meira lagi og kolefnisspor hennar er aðeins 1/9 af kolefnisspori kjötframleiðslunnar. Hverfandi líkur standa til þess að laxeldi hafi erfðafræðilega neikvæð áhrif á villta laxastofna. Einhverra hluta vegna er stjórnmálastéttin er enn í einhverjum aflokuðum bergmálshelli Óttars Yngvarssonar og enska auðkýfingsins Ratcliffe sem er að kaupa upp helstu laxveiðiár landsins og lætur eins og það sé stórfelld vá fyrir dyrum að framleiða heilbrigðan og hollan mat sem selst á góðu verði. Ísafjarðadjúpið á eftir að verða sem aldrei fyrr uppspretta verðmæta sem bæta lífskjör ekki bara á Vestfjörðum heldur á landinu öllu. Það mun renna upp fyrir Alþingi þegar farið verður að glíma við samdrátt og versnandi lífskjör á næstunni að sóknarfærið liggur í auðlindum hafsins og frekari nýtingu þeirra.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun