Leki frá flutningskerfinu á við útblástur 1.300 bíla Kjartan Kjartansson skrifar 17. september 2019 09:00 Tengivirki Landsnets á Geithálsi fyrir utan Reykjavík. Það er eitt þeirra sautján tengivirkja sem nota aðeins SF6 sem einangrun. Fimmtíu til viðbótar nota blöndu af gasinu og olíu. Vísir/Vilhelm Öflug gróðurhúsalofttegund sem lekur frá tengivirkjum er stærsti losunarþáttur raforkuflutningskerfis Landsnets og jafnast á við útblástur tæplega 1.300 hefðbundinna fólksbifreiða á ári. Losun lofttegundarinnar er engu að síður aðeins brotabrot af árlegri heildarlosun Íslands á gróðurhúsalofttegundum. Brennisteinshexaflúoríð (SF6) er ein öflugasta gróðurhúsalofttegund sem til er og getur hún valdið tæplega 23.000 sinnum meiri hlýnun á andrúmslofti jarðar en koltvísýringur. Styrkur lofttegundarinnar er lítill í lofthjúpnum en hún getur lifað þar í fleiri aldir. Lofttegundin er meðal annars notuð til að einangra tengivirki í raforkuflutningskerfum til að koma í veg fyrir skammhlaup og rafmagnseldsvoða. Eitthvað magn gassins sleppur út í andrúmsloftið vegna leka í tengivirkjum. Í umfjöllun breska ríkisútvarpsins BBC fyrir helgi kom fram að vegna aukinnar rafvæðingar til að berjast gegn loftslagsbreytingum af völdum manna sé búist við því að notkun SF6 eigi eftir að aukast um 75% fram til ársins 2030.Sjá einnig:Sterk gróðurhúsalofttegund fylgifiskur aukinnar rafvæðingar Í Evrópu hafi árleg losun SF6 numið um 6,73 milljónum koltvísýringsígilda. Það jafnist á við útblástur um 1,3 milljóna bifreiða.Steinunn Þorsteinsdóttir, upplýsingafulltrúi Landsnets.Erfitt að koma algerlega í veg fyrir leka Steinunn Þorsteinsdóttir, upplýsingafulltrúi Landsnets, segir að af 79 tengivirkjum fyrirtækisins notist sautján eingöngu við brennisteinshexaflúoríð sem einangrun, fimmtíu blandi saman SF6 og olíu og tólf noti aðeins olíu. Leki á brennisteinshexaflúoríð frá rafbúnaði í tengivirkjum sé stærsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda vegna reksturs flutningskerfisins. Erfitt sé að koma algerlega fyrir leka en unnið sé hörðum höndum að því að lágmarka hann. Í fyrra láku 142,9 kíló af brennisteinshexaflúoríði frá tengivirkjum Landsnets. Steinunn segir að hvert kíló af gasinu jafnist á við losun sem verður af akstri níu hefðbundinna fólksbifreiða á ári. Þannig var losunin frá tengivirkjunum í fyrra sambærileg við 1.287 bíla.Aðeins 0,05% af heildarlosun Íslands Samkvæmt tölum Umhverfisstofnunar fyrir árið 2017 nam heildarlosun Íslands á brennisteinshexaflúoríði um hundrað kílóum. Það jafngildi rúmlega 2.300 koltvísýringsígildum og hafi þannig verið um 0,05% af heildarlosun Íslands á gróðurhúsalofttegundum þegar losun vegna landnotkunar er ekki talin með. Í skriflegu svari frá stofnuninni kemur fram að gasið sé nánast eingöngu notað í rafbúnaði til að einangra tengivirki. Landsnet sé stærsti notandi þess en gasið sé notað í minna magni í álbræðslu, orkuverum og öðrum raforkuflutningsfyrirtækjum. Útblástur á SF6 á Íslandi hefur aukist um 110% frá árinu 1990 en þó ekki í sama hlutfalli og notkun gassins hefur færst í aukana á sama tíma. Tveir toppar hafi orðið í SF6-lekum undanfarin níu ár. Árið 2010 náði losunin tæpum tvö hundruð kílóum vegna tveggja ótengdra slysa þar sem tengivirki eyðilögðust. Tveimur árum síðar láku um 230 kíló og var það rekið til Landsnets.UmhverfisstofnunHuga að vöktun og öðrum kostum Steinunn frá Landsneti segir að í aðgerðaáætlun fyrirtækisins vegna SF6 sé sérstaklega hugað að því að auka vöktun á SF6-gashólfum, sérstaklega í eldri virkjunum. Í samræmi við lög taki Landsnet reglulega saman niðurstöður um notkun og leka á SF6 og tilkynni þær til umhverfisyfirvalda og framkvæmdastjórnar fyrirtækisins. Í umfjöllun BBC kom fram að fáir valkostir séu til við SF6 sem reynsla sé komin á fyrir háspennuvirki. Orkufyrirtæki vilji því ekki taka áhættuna á að skipta um. Ýmsir aðrir kostir séu þó í boði fyrir miðlungsspennubúnað. „Út um allan heim er verið að skoða hvaða möguleikar eru í boði varðandi háspennubúnað án SF6-einangrunarmiðils og á sama tíma að gera auknar kröfur til framleiðenda um lágmarksleka af búnaði og við fylgjumst vel með þeirri umræðu,“ segir Steinunn um hvort Landsnet hafi skoðað að nota önnur efni til að einangra tengivirki sín. Loftslagsmál Orkumál Umhverfismál Tengdar fréttir Sterk gróðurhúsalofttegund fylgifiskur aukinnar rafvæðingar Brennisteinshexaflúoríð er notað til að koma í veg fyrir rafmagnsslys. Það er tæplega 24.000 sinnum öflugri gróðurhúsalofttegund en koltvísýringur. 13. september 2019 16:33 Mest lesið Skilinn eftir nær dauða en lífi á nærbuxum einum klæða Innlent Betra að borga tryggingarnar en að sitja uppi með allsherjartjón Innlent 13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Innlent Þýska velferðarríkið standi ekki lengur undir sér Erlent Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Innlent Skiptar skoðanir um stækkun Þjóðleikhússins Innlent Metaðsókn og söfnunarmet slegið Innlent Steindór Örn endurkjörinn formaður Hallveigar Innlent Það logaði glatt í Bergþórshvoli á Njáluhátíð í Rangárþingi Innlent Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Innlent Fleiri fréttir Betra að borga tryggingarnar en að sitja uppi með allsherjartjón Skilinn eftir nær dauða en lífi á nærbuxum einum klæða Metaðsókn og söfnunarmet slegið 13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Steindór Örn endurkjörinn formaður Hallveigar Það logaði glatt í Bergþórshvoli á Njáluhátíð í Rangárþingi Skiptar skoðanir um stækkun Þjóðleikhússins Myndskeið af rallýslysi, sjálfstæð Úkraína og brennan á Bergþórshvoli Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Leitar kofans sem hvarf í heilu lagi Vestfirðingar fagna í kvöld: „Þetta er bara mjög stórt“ Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Hlaupið aftur í rénun eftir vöxt í nótt Þrjár líkamsárásir og yfir tuttugu ungmenni í athvarf Hver verður Íslandsmeistari í hrútaþukli? Kraftaverk að ekki fór verr þegar bíll hafnaði ofan á tveimur Akstursíþróttasamfélagið harmi slegið, unglingadrykkja á Menningarnótt og hrútaþukl Evrópusambandið, menntamál, stýrivextir og Gasa í Sprengisandi „Heilt yfir“ friðsamleg Menningarnótt en nokkrir ofbeldisfullir Skutu upp flugeldum í minningu Bryndísar Klöru Mölbraut rúðu í Þjóðleikhúsinu Stórhættulegur framúrakstur við Ingólfsfjall Algjört hrun í fálkastofninum Þétting byggðar hafi ekki slegið í gegn Jökulhlaupið í hægum vexti Nýi brennsluofn göngugarpsins mættur á Sólheima Grunur um brot gegn fleiri börnum Grunur um brot gegn öðru barni, alvarlegt slys og tíðindi á Menningarnótt Alvarlegt slys á starfsmönnum á Íslandsmeistarmóti í rallycross Gríðarlegt magn myndefnis til skoðunar hjá lögreglu Sjá meira
Öflug gróðurhúsalofttegund sem lekur frá tengivirkjum er stærsti losunarþáttur raforkuflutningskerfis Landsnets og jafnast á við útblástur tæplega 1.300 hefðbundinna fólksbifreiða á ári. Losun lofttegundarinnar er engu að síður aðeins brotabrot af árlegri heildarlosun Íslands á gróðurhúsalofttegundum. Brennisteinshexaflúoríð (SF6) er ein öflugasta gróðurhúsalofttegund sem til er og getur hún valdið tæplega 23.000 sinnum meiri hlýnun á andrúmslofti jarðar en koltvísýringur. Styrkur lofttegundarinnar er lítill í lofthjúpnum en hún getur lifað þar í fleiri aldir. Lofttegundin er meðal annars notuð til að einangra tengivirki í raforkuflutningskerfum til að koma í veg fyrir skammhlaup og rafmagnseldsvoða. Eitthvað magn gassins sleppur út í andrúmsloftið vegna leka í tengivirkjum. Í umfjöllun breska ríkisútvarpsins BBC fyrir helgi kom fram að vegna aukinnar rafvæðingar til að berjast gegn loftslagsbreytingum af völdum manna sé búist við því að notkun SF6 eigi eftir að aukast um 75% fram til ársins 2030.Sjá einnig:Sterk gróðurhúsalofttegund fylgifiskur aukinnar rafvæðingar Í Evrópu hafi árleg losun SF6 numið um 6,73 milljónum koltvísýringsígilda. Það jafnist á við útblástur um 1,3 milljóna bifreiða.Steinunn Þorsteinsdóttir, upplýsingafulltrúi Landsnets.Erfitt að koma algerlega í veg fyrir leka Steinunn Þorsteinsdóttir, upplýsingafulltrúi Landsnets, segir að af 79 tengivirkjum fyrirtækisins notist sautján eingöngu við brennisteinshexaflúoríð sem einangrun, fimmtíu blandi saman SF6 og olíu og tólf noti aðeins olíu. Leki á brennisteinshexaflúoríð frá rafbúnaði í tengivirkjum sé stærsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda vegna reksturs flutningskerfisins. Erfitt sé að koma algerlega fyrir leka en unnið sé hörðum höndum að því að lágmarka hann. Í fyrra láku 142,9 kíló af brennisteinshexaflúoríði frá tengivirkjum Landsnets. Steinunn segir að hvert kíló af gasinu jafnist á við losun sem verður af akstri níu hefðbundinna fólksbifreiða á ári. Þannig var losunin frá tengivirkjunum í fyrra sambærileg við 1.287 bíla.Aðeins 0,05% af heildarlosun Íslands Samkvæmt tölum Umhverfisstofnunar fyrir árið 2017 nam heildarlosun Íslands á brennisteinshexaflúoríði um hundrað kílóum. Það jafngildi rúmlega 2.300 koltvísýringsígildum og hafi þannig verið um 0,05% af heildarlosun Íslands á gróðurhúsalofttegundum þegar losun vegna landnotkunar er ekki talin með. Í skriflegu svari frá stofnuninni kemur fram að gasið sé nánast eingöngu notað í rafbúnaði til að einangra tengivirki. Landsnet sé stærsti notandi þess en gasið sé notað í minna magni í álbræðslu, orkuverum og öðrum raforkuflutningsfyrirtækjum. Útblástur á SF6 á Íslandi hefur aukist um 110% frá árinu 1990 en þó ekki í sama hlutfalli og notkun gassins hefur færst í aukana á sama tíma. Tveir toppar hafi orðið í SF6-lekum undanfarin níu ár. Árið 2010 náði losunin tæpum tvö hundruð kílóum vegna tveggja ótengdra slysa þar sem tengivirki eyðilögðust. Tveimur árum síðar láku um 230 kíló og var það rekið til Landsnets.UmhverfisstofnunHuga að vöktun og öðrum kostum Steinunn frá Landsneti segir að í aðgerðaáætlun fyrirtækisins vegna SF6 sé sérstaklega hugað að því að auka vöktun á SF6-gashólfum, sérstaklega í eldri virkjunum. Í samræmi við lög taki Landsnet reglulega saman niðurstöður um notkun og leka á SF6 og tilkynni þær til umhverfisyfirvalda og framkvæmdastjórnar fyrirtækisins. Í umfjöllun BBC kom fram að fáir valkostir séu til við SF6 sem reynsla sé komin á fyrir háspennuvirki. Orkufyrirtæki vilji því ekki taka áhættuna á að skipta um. Ýmsir aðrir kostir séu þó í boði fyrir miðlungsspennubúnað. „Út um allan heim er verið að skoða hvaða möguleikar eru í boði varðandi háspennubúnað án SF6-einangrunarmiðils og á sama tíma að gera auknar kröfur til framleiðenda um lágmarksleka af búnaði og við fylgjumst vel með þeirri umræðu,“ segir Steinunn um hvort Landsnet hafi skoðað að nota önnur efni til að einangra tengivirki sín.
Loftslagsmál Orkumál Umhverfismál Tengdar fréttir Sterk gróðurhúsalofttegund fylgifiskur aukinnar rafvæðingar Brennisteinshexaflúoríð er notað til að koma í veg fyrir rafmagnsslys. Það er tæplega 24.000 sinnum öflugri gróðurhúsalofttegund en koltvísýringur. 13. september 2019 16:33 Mest lesið Skilinn eftir nær dauða en lífi á nærbuxum einum klæða Innlent Betra að borga tryggingarnar en að sitja uppi með allsherjartjón Innlent 13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Innlent Þýska velferðarríkið standi ekki lengur undir sér Erlent Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Innlent Skiptar skoðanir um stækkun Þjóðleikhússins Innlent Metaðsókn og söfnunarmet slegið Innlent Steindór Örn endurkjörinn formaður Hallveigar Innlent Það logaði glatt í Bergþórshvoli á Njáluhátíð í Rangárþingi Innlent Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Innlent Fleiri fréttir Betra að borga tryggingarnar en að sitja uppi með allsherjartjón Skilinn eftir nær dauða en lífi á nærbuxum einum klæða Metaðsókn og söfnunarmet slegið 13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Steindór Örn endurkjörinn formaður Hallveigar Það logaði glatt í Bergþórshvoli á Njáluhátíð í Rangárþingi Skiptar skoðanir um stækkun Þjóðleikhússins Myndskeið af rallýslysi, sjálfstæð Úkraína og brennan á Bergþórshvoli Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Leitar kofans sem hvarf í heilu lagi Vestfirðingar fagna í kvöld: „Þetta er bara mjög stórt“ Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Hlaupið aftur í rénun eftir vöxt í nótt Þrjár líkamsárásir og yfir tuttugu ungmenni í athvarf Hver verður Íslandsmeistari í hrútaþukli? Kraftaverk að ekki fór verr þegar bíll hafnaði ofan á tveimur Akstursíþróttasamfélagið harmi slegið, unglingadrykkja á Menningarnótt og hrútaþukl Evrópusambandið, menntamál, stýrivextir og Gasa í Sprengisandi „Heilt yfir“ friðsamleg Menningarnótt en nokkrir ofbeldisfullir Skutu upp flugeldum í minningu Bryndísar Klöru Mölbraut rúðu í Þjóðleikhúsinu Stórhættulegur framúrakstur við Ingólfsfjall Algjört hrun í fálkastofninum Þétting byggðar hafi ekki slegið í gegn Jökulhlaupið í hægum vexti Nýi brennsluofn göngugarpsins mættur á Sólheima Grunur um brot gegn fleiri börnum Grunur um brot gegn öðru barni, alvarlegt slys og tíðindi á Menningarnótt Alvarlegt slys á starfsmönnum á Íslandsmeistarmóti í rallycross Gríðarlegt magn myndefnis til skoðunar hjá lögreglu Sjá meira
Sterk gróðurhúsalofttegund fylgifiskur aukinnar rafvæðingar Brennisteinshexaflúoríð er notað til að koma í veg fyrir rafmagnsslys. Það er tæplega 24.000 sinnum öflugri gróðurhúsalofttegund en koltvísýringur. 13. september 2019 16:33
13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Innlent
13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Innlent