Opið bréf til dóms- og kirkjumálaráðherra: Er kirkjan hlaðin mistökum? Ómar Torfason skrifar 10. nóvember 2019 08:00 Ágæti ráðherra, Þú hélst sem kirkjumálaráðherra, þ.e. æðsti yfirmaður kirkjunnar að forseta lýðveldisins undanskildum, erindi á nýafstöðnu Kirkjuþingi, þar sem þú lagðir á það áherslu að kirkjan lærði af þeim mistökum sínum að hafa fyrrum daufheyrst við kalli samtímans í þágu mannréttinda, fyrst og fremst samkynheigðra, og skilið kærleikann og umburðarlyndið eftir utan garðs. Þú segir reyndar í lok erindisins að „þannig sýnir kirkjan að hún hefur lært af mistökunum – með því að beita sér í þágu mannréttinda, standa með fólkinu, mennskunni og sýna kærleika í verki.“ Hún á sem sagt sitthvað ólært (af mistökum sínum), þótt hún hafi nú þegar lært mikið. Þjóðkirkjan er kristin, envangelísk-lútersk kirkja, sem kennir sig við þýska siðbótarfrömuðinn Martein Lúther (1483-1546). Hún á sér rætur í trúarumróti þess tíma sem og fyrri tíma. Fylgismenn hennar nefnast prótestantar, sem á íslensku hefur verið útlagt sem mótmælendur, sem er í reynd hjáskot, þar sem grunnhugmyndin er pro = fyrir og testimonium = vitnisburður, þ.e. kirkja sem stendur fyrir því sem rétt er, þ.e. lýðræði og samviskufrelsi. Hún er öllum opin óháð trúarafstöðu. Hún er kristin því að hún grundvallar tilveru sína og tilurð á Jesú Kristi, orðum hans og athöfnum svo sem fram kemur í Nýja-testamentinu. Nánari skilgreinig á Jesúm er að „hann mun frelsa lýð sinn frá syndum hans“ (Matt. 1:21). Kristur er útlagt sem „hinn smurði“, eða Messías, og „sá sem sendur er“. Til nánari útlistunar hafa forvígismenn kirkjunnar frá bernskudögum hennar komið sér saman um trúarjátningu, og eru þær nú fimm talsins, og er þar helst að nefna Ágsborgarjátninguna frá 1530. Jesús Kristur er þungamiðjan, frelsari mannsins, höfundur lífsins og skapari alls. Hann gerir tilkall til guðdómsins sem upphaf allrar tilveru. Hann er Guð (JHWH) Gamla-testamentisins (Jóh. 8:58). Kirkjan, með Jesúm Krist að grunni, stendur frammi fyrir tvíbentum vanda, þ.e. kenningunni um ríkin tvö. Annars vegar er það ríki andans, þar sem Guð leiðir manninn til tímanlegs og um síðir eilífs hjálpræðis, og hins vegar veraldarríkið, sem er handleiðsla Guðs varðandi ytri skipan mannlegu skipulagi til nauðsynjar, sem um leið lýtur skynsemi mannsins og úrræðum hans og stjórnast af ytra valdi. Þetta tvíþætta hlutverk hefur reynst henni miserfitt, og þekkt er að hún hefur átt það til að beita valdi til að verja hina „sönnu“ kenningu ríkis andans á kostnað samviskufrelsisins. Það er hér sem komið er að skilgreiningunni „mistök“, sem þú nefnir svo. Kirkjan hefur í tímans rás tekist á við guðfræðina annars vegar og samfélagsandann hins vegar. Slíkt tekur tíma og getur sú glíma ekki talist til mistaka. Reynslur verða að mistökum þegar endurtekningar þeirra eiga sér stað með neikvæðum afleiðingum fyrir færri eða fleiri. Glíman við hugmyndafræði lútandi að samkynhneigð var á sínum tíma ný reynsla sem kirkjan þurfti svigrúm til að vinna úr, en oft hefur gætt óþolinmæði í hennar garð við úrvinnslu, einkum þegar tveir andstæðir pólar mætast. Þessi togstreita milli ríkis andans og veraldarríkisins kom sterklega fram í hugmyndafræðilegri glímu kirkjunnar við samfélagið varðandi kynhneigð og kynhegðun. Var málefnið guðfræðilegs eðlis, þ.e. ríki andans, eða siðfræðilegs/samfélgaslegs eðlis, þ.e. veraldarríkið? Þann 27. júni 2010 samþykkti kirkjan um síðir hjúskaparlögin sem ná einnig til samkynja para. Þar með vék guðfræðin fyrir samfélagsþrýstingnum; veraldarríkið varð ríki andans yfirsterkara. Jesús Kristur er skapari mannsins, kallaði hann fram á sjónarsviðið á sínum tíma. Ferlið sem slíkt verður hér látið liggja milli hluta, en sköpunin hefur í sér innbyggðan tilgang. Guð er skapari, það er innbyggt og órofa heild í eðli hans og skilgreiningu. Tilvist mannsins hefur þannig í sér fólginn vissan tilgang. Jesús Kristur staðhæfði, að maðurinn hafi verið skapaður sem karl (hebr. ish) og kona (hebr. isha) og saman myndi þá heild sem kallast maður (hebr. adam). Konan var mynduð úr síðu mannsins, allegóría eða ekki, til ítrekunar á því að þau væru jafningjar. Það er því ófrávíkjanlegur guðfræðilegur skilningur Ritningarinnar að ímynd sköpunarinnar byggi á jafnræði og gagnkynhneigð. Þú ert æðsti yfirmaður kirkjunnar hvað veraldarríkið varðar, en hvað ríki andans varðar þá ríkir biskup kirkjunnar þar með vígslubiskupana tvo sér við hlið. Það er þeirra að stýra kirkjunni í stormviðri kenninganna. Þú hefur þar enga skilgreinda aðkomu sem ráðherra. Það að „þjóðkirkjan verði (framtíð (innskot mitt)) að læra af mistökum sínum“ fellur óhjákvæmilega utan þíns ramma, þar sem meint mistök kirkjunnar varða guðfræði og þar með alfarið ríki andans. „Hákoni varð helst að falli, að hlýddi hann eigi tímans kalli“ á sér eflaust marga stoðina í raunveruleikanum, en að sama skapi má segja það sama varðandi staðhæfingu F. W. Nietzsche (1844-1900): „Guðfræðingur hefur samkvæmt skilgreiningu rangt fyrir sér.“Ecclesia semper reformanda (kirkja þess að vera stöðugt siðbætt) er ekki algild kenning.Höfundur er sjúkraþjálfari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ómar Torfason Trúmál Þjóðkirkjan Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Skoðun Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Ágæti ráðherra, Þú hélst sem kirkjumálaráðherra, þ.e. æðsti yfirmaður kirkjunnar að forseta lýðveldisins undanskildum, erindi á nýafstöðnu Kirkjuþingi, þar sem þú lagðir á það áherslu að kirkjan lærði af þeim mistökum sínum að hafa fyrrum daufheyrst við kalli samtímans í þágu mannréttinda, fyrst og fremst samkynheigðra, og skilið kærleikann og umburðarlyndið eftir utan garðs. Þú segir reyndar í lok erindisins að „þannig sýnir kirkjan að hún hefur lært af mistökunum – með því að beita sér í þágu mannréttinda, standa með fólkinu, mennskunni og sýna kærleika í verki.“ Hún á sem sagt sitthvað ólært (af mistökum sínum), þótt hún hafi nú þegar lært mikið. Þjóðkirkjan er kristin, envangelísk-lútersk kirkja, sem kennir sig við þýska siðbótarfrömuðinn Martein Lúther (1483-1546). Hún á sér rætur í trúarumróti þess tíma sem og fyrri tíma. Fylgismenn hennar nefnast prótestantar, sem á íslensku hefur verið útlagt sem mótmælendur, sem er í reynd hjáskot, þar sem grunnhugmyndin er pro = fyrir og testimonium = vitnisburður, þ.e. kirkja sem stendur fyrir því sem rétt er, þ.e. lýðræði og samviskufrelsi. Hún er öllum opin óháð trúarafstöðu. Hún er kristin því að hún grundvallar tilveru sína og tilurð á Jesú Kristi, orðum hans og athöfnum svo sem fram kemur í Nýja-testamentinu. Nánari skilgreinig á Jesúm er að „hann mun frelsa lýð sinn frá syndum hans“ (Matt. 1:21). Kristur er útlagt sem „hinn smurði“, eða Messías, og „sá sem sendur er“. Til nánari útlistunar hafa forvígismenn kirkjunnar frá bernskudögum hennar komið sér saman um trúarjátningu, og eru þær nú fimm talsins, og er þar helst að nefna Ágsborgarjátninguna frá 1530. Jesús Kristur er þungamiðjan, frelsari mannsins, höfundur lífsins og skapari alls. Hann gerir tilkall til guðdómsins sem upphaf allrar tilveru. Hann er Guð (JHWH) Gamla-testamentisins (Jóh. 8:58). Kirkjan, með Jesúm Krist að grunni, stendur frammi fyrir tvíbentum vanda, þ.e. kenningunni um ríkin tvö. Annars vegar er það ríki andans, þar sem Guð leiðir manninn til tímanlegs og um síðir eilífs hjálpræðis, og hins vegar veraldarríkið, sem er handleiðsla Guðs varðandi ytri skipan mannlegu skipulagi til nauðsynjar, sem um leið lýtur skynsemi mannsins og úrræðum hans og stjórnast af ytra valdi. Þetta tvíþætta hlutverk hefur reynst henni miserfitt, og þekkt er að hún hefur átt það til að beita valdi til að verja hina „sönnu“ kenningu ríkis andans á kostnað samviskufrelsisins. Það er hér sem komið er að skilgreiningunni „mistök“, sem þú nefnir svo. Kirkjan hefur í tímans rás tekist á við guðfræðina annars vegar og samfélagsandann hins vegar. Slíkt tekur tíma og getur sú glíma ekki talist til mistaka. Reynslur verða að mistökum þegar endurtekningar þeirra eiga sér stað með neikvæðum afleiðingum fyrir færri eða fleiri. Glíman við hugmyndafræði lútandi að samkynhneigð var á sínum tíma ný reynsla sem kirkjan þurfti svigrúm til að vinna úr, en oft hefur gætt óþolinmæði í hennar garð við úrvinnslu, einkum þegar tveir andstæðir pólar mætast. Þessi togstreita milli ríkis andans og veraldarríkisins kom sterklega fram í hugmyndafræðilegri glímu kirkjunnar við samfélagið varðandi kynhneigð og kynhegðun. Var málefnið guðfræðilegs eðlis, þ.e. ríki andans, eða siðfræðilegs/samfélgaslegs eðlis, þ.e. veraldarríkið? Þann 27. júni 2010 samþykkti kirkjan um síðir hjúskaparlögin sem ná einnig til samkynja para. Þar með vék guðfræðin fyrir samfélagsþrýstingnum; veraldarríkið varð ríki andans yfirsterkara. Jesús Kristur er skapari mannsins, kallaði hann fram á sjónarsviðið á sínum tíma. Ferlið sem slíkt verður hér látið liggja milli hluta, en sköpunin hefur í sér innbyggðan tilgang. Guð er skapari, það er innbyggt og órofa heild í eðli hans og skilgreiningu. Tilvist mannsins hefur þannig í sér fólginn vissan tilgang. Jesús Kristur staðhæfði, að maðurinn hafi verið skapaður sem karl (hebr. ish) og kona (hebr. isha) og saman myndi þá heild sem kallast maður (hebr. adam). Konan var mynduð úr síðu mannsins, allegóría eða ekki, til ítrekunar á því að þau væru jafningjar. Það er því ófrávíkjanlegur guðfræðilegur skilningur Ritningarinnar að ímynd sköpunarinnar byggi á jafnræði og gagnkynhneigð. Þú ert æðsti yfirmaður kirkjunnar hvað veraldarríkið varðar, en hvað ríki andans varðar þá ríkir biskup kirkjunnar þar með vígslubiskupana tvo sér við hlið. Það er þeirra að stýra kirkjunni í stormviðri kenninganna. Þú hefur þar enga skilgreinda aðkomu sem ráðherra. Það að „þjóðkirkjan verði (framtíð (innskot mitt)) að læra af mistökum sínum“ fellur óhjákvæmilega utan þíns ramma, þar sem meint mistök kirkjunnar varða guðfræði og þar með alfarið ríki andans. „Hákoni varð helst að falli, að hlýddi hann eigi tímans kalli“ á sér eflaust marga stoðina í raunveruleikanum, en að sama skapi má segja það sama varðandi staðhæfingu F. W. Nietzsche (1844-1900): „Guðfræðingur hefur samkvæmt skilgreiningu rangt fyrir sér.“Ecclesia semper reformanda (kirkja þess að vera stöðugt siðbætt) er ekki algild kenning.Höfundur er sjúkraþjálfari.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun