„Mitt mat er að það verði alls ekki óbyggilegt á Reykjanesskaganum“ Birgir Olgeirsson skrifar 30. janúar 2020 20:00 Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði. Vísindaráð almannavarna kom saman til fundar í dag vegna nýjustu gagna úr mælingum við Þorbjörn og Svartsengi. „Það var verið að fara yfir sviðsmyndir, rýna þær, og finna leiðir til að kanna betur hvað þær hefðu í för með sér. Þetta var góð umræða. Svo var farið yfir stöðuna eins og hún er nýjust,“ segir Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði. Landrisið heldur áfram og ástæðan talin vera kvikuinnskot í jarðskorpunni á nokkurra kílómetra dýpi. „Ekki ofar en 3 til 4 kílómetrar, kannski svolítið neðar. Ef þetta er kvika þá séu komnar inn ein til tvær milljónir rúmmetra sem er ekkert voðalega mikið. En aðalatriðið er þetta, við vitum ekki til þess að svona sé algengur atburður á Reykjanesskaganum og þess vegna verður að taka þetta alvarlega. Þess vegna erum við að vinna þetta á þeim nótum að þetta geti endað eins og gerðist á þrettándu öld að það verði þarna eldgos. Það er ekkert víst að það gerist. Þetta gæti hætt löngu áður, en við getum ekki gefið okkur slíkt. Þess vegna er unnið í því að allt sé tilbúið að takast á við þennan atburð þegar og ef hann gerist,“ segir Magnús Tumi. Á fundi ráðsins kom fram að skjálftavirknin dreifist á nokkrar sprungur norðan Grindavík. Þrír jarðskjálftamælar hafa bæst við rauntímavöktun Veðurstofunnar og tveir í viðbót bætast við á næstu dögum, sem bætir áreiðanleika í staðsetningu skjálfta. Fjölgun jarðskjálftamæla bætir einnig getu eftirlitskerfisins til að greina mögulegan gosóróa. Vísindamenn hafa margoft bent á að landrisið geti staðið yfir í talsverðan tíma án þess að það leiði til nokkurs goss. Magnús Tumi nefndi á íbúafundi í Grindavík að í 9 af hverjum 10 skiptum sem svona landris á sér stað endi það ekki með atburði. Nærtækt sé að líta til Öræfajökuls. Í nóvember árið 2017 var lýst yfir óvissustigi vegna jarðhræringa í eldstöðinni sem stóðu yfir í eitt og hálft ár áður en óvissustiginu var aflýst. „Það er eitthvað í þeim dúr. Það eru ekki allir sammála hvort það séu 9 af hverjum 10 skiptum, en það er allavega í meirihluta tilfelli þá verður ekki eldgos,“ segir Magnús Tumi. Ef hraun tekur að flæða vestan megin við Þorbjörn þá sjá vísindamenn ekki ástæðu til að halda að það verðu lífshættulegt. Eignatjón gæti þó orðið talsvert. Á íbúafundinum í Grindavík í vikunni var Magnús Tumi spurður hvort óbyggilegt yrði á Reykjanesskaganum ef af þessu gosi verður. „Mitt mat er að það verði alls ekki óbyggilegt á Reykjanesskaganum. Gos stendur yfir í nokkra daga og svo er það búið. Auðvitað fylgir því gasmengun og það er ekki gaman á meðan því stendur, að búa nálægt því. Sennilega myndi fólk ekki vera í Grindavík á meðan því stæði. En síðan þegar svona atburður lýkur þá bara heldur það áfram. Við höfum dæmi í Vestmannaeyjum sem var mjög alvarlegt, það gaus inni í bænum, en um leið og gosið var hætt var farið í það að hreinsa til og fólk flutti aftur. Reyndar myndum við ekki búast við öskufalli eða slíku þarna. Þetta ætti ekki að gera Reykjanesskagann óbyggilegan, ef við horfum á gos síðustu 1000 ára þá koma gos á nokkurra áratuga fresti, stendur hvert í einhverja daga eða vikur. Ég held að miðað við reynsluna annars staðar geti fólk búið við slíkt, það gerir fólk við Etnu, það gerir fólk í Havaí og það gerir fólk í Mývatnssveit.“ Hann segir skjálftavirkni enn svipaða á svæðinu, hún sveiflast til á milli daga en engin breyting hefur orðið þar sem vert sé að túlka. Hann segir að breytingarnar á landrisi og skjálftavirkni þurfi að verða umtalsvert meiri áður en viðbúnaðarstig verður endurmetið. „Þessir atburðir geta haldið áfram í töluverðan tíma án þess að það gerist neitt meira. Spurningin er sú, verður þetta landris þarna í svolítinn tíma sem síðan hættir, eða fer af stað einhverskonar gliðnunarhrina eins og í Kröflu. Ef það gerist, þá erum við að tala um meiri atburð. Þá getum við fengið sprungur á svæðinu sem geta valdið heilmiklum skemmdum á vegum og lögnum þó ekkert yrði gosið.“ Áfram er fylgst náið með svæðinu og staðan tekin með reglulega millibili svo hægt sé að verða við öllu búinn. Eldgos og jarðhræringar Grindavík Jarðhræringar á Reykjanesi Reykjanesbær Suðurnesjabær Vogar Mest lesið Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Erlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Innlent Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Innlent Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Innlent Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Innlent Fleiri fréttir Fannst eins og hann væri eini fulli í brekkunni fyrir hádegi Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Sjá meira
Vísindaráð almannavarna kom saman til fundar í dag vegna nýjustu gagna úr mælingum við Þorbjörn og Svartsengi. „Það var verið að fara yfir sviðsmyndir, rýna þær, og finna leiðir til að kanna betur hvað þær hefðu í för með sér. Þetta var góð umræða. Svo var farið yfir stöðuna eins og hún er nýjust,“ segir Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði. Landrisið heldur áfram og ástæðan talin vera kvikuinnskot í jarðskorpunni á nokkurra kílómetra dýpi. „Ekki ofar en 3 til 4 kílómetrar, kannski svolítið neðar. Ef þetta er kvika þá séu komnar inn ein til tvær milljónir rúmmetra sem er ekkert voðalega mikið. En aðalatriðið er þetta, við vitum ekki til þess að svona sé algengur atburður á Reykjanesskaganum og þess vegna verður að taka þetta alvarlega. Þess vegna erum við að vinna þetta á þeim nótum að þetta geti endað eins og gerðist á þrettándu öld að það verði þarna eldgos. Það er ekkert víst að það gerist. Þetta gæti hætt löngu áður, en við getum ekki gefið okkur slíkt. Þess vegna er unnið í því að allt sé tilbúið að takast á við þennan atburð þegar og ef hann gerist,“ segir Magnús Tumi. Á fundi ráðsins kom fram að skjálftavirknin dreifist á nokkrar sprungur norðan Grindavík. Þrír jarðskjálftamælar hafa bæst við rauntímavöktun Veðurstofunnar og tveir í viðbót bætast við á næstu dögum, sem bætir áreiðanleika í staðsetningu skjálfta. Fjölgun jarðskjálftamæla bætir einnig getu eftirlitskerfisins til að greina mögulegan gosóróa. Vísindamenn hafa margoft bent á að landrisið geti staðið yfir í talsverðan tíma án þess að það leiði til nokkurs goss. Magnús Tumi nefndi á íbúafundi í Grindavík að í 9 af hverjum 10 skiptum sem svona landris á sér stað endi það ekki með atburði. Nærtækt sé að líta til Öræfajökuls. Í nóvember árið 2017 var lýst yfir óvissustigi vegna jarðhræringa í eldstöðinni sem stóðu yfir í eitt og hálft ár áður en óvissustiginu var aflýst. „Það er eitthvað í þeim dúr. Það eru ekki allir sammála hvort það séu 9 af hverjum 10 skiptum, en það er allavega í meirihluta tilfelli þá verður ekki eldgos,“ segir Magnús Tumi. Ef hraun tekur að flæða vestan megin við Þorbjörn þá sjá vísindamenn ekki ástæðu til að halda að það verðu lífshættulegt. Eignatjón gæti þó orðið talsvert. Á íbúafundinum í Grindavík í vikunni var Magnús Tumi spurður hvort óbyggilegt yrði á Reykjanesskaganum ef af þessu gosi verður. „Mitt mat er að það verði alls ekki óbyggilegt á Reykjanesskaganum. Gos stendur yfir í nokkra daga og svo er það búið. Auðvitað fylgir því gasmengun og það er ekki gaman á meðan því stendur, að búa nálægt því. Sennilega myndi fólk ekki vera í Grindavík á meðan því stæði. En síðan þegar svona atburður lýkur þá bara heldur það áfram. Við höfum dæmi í Vestmannaeyjum sem var mjög alvarlegt, það gaus inni í bænum, en um leið og gosið var hætt var farið í það að hreinsa til og fólk flutti aftur. Reyndar myndum við ekki búast við öskufalli eða slíku þarna. Þetta ætti ekki að gera Reykjanesskagann óbyggilegan, ef við horfum á gos síðustu 1000 ára þá koma gos á nokkurra áratuga fresti, stendur hvert í einhverja daga eða vikur. Ég held að miðað við reynsluna annars staðar geti fólk búið við slíkt, það gerir fólk við Etnu, það gerir fólk í Havaí og það gerir fólk í Mývatnssveit.“ Hann segir skjálftavirkni enn svipaða á svæðinu, hún sveiflast til á milli daga en engin breyting hefur orðið þar sem vert sé að túlka. Hann segir að breytingarnar á landrisi og skjálftavirkni þurfi að verða umtalsvert meiri áður en viðbúnaðarstig verður endurmetið. „Þessir atburðir geta haldið áfram í töluverðan tíma án þess að það gerist neitt meira. Spurningin er sú, verður þetta landris þarna í svolítinn tíma sem síðan hættir, eða fer af stað einhverskonar gliðnunarhrina eins og í Kröflu. Ef það gerist, þá erum við að tala um meiri atburð. Þá getum við fengið sprungur á svæðinu sem geta valdið heilmiklum skemmdum á vegum og lögnum þó ekkert yrði gosið.“ Áfram er fylgst náið með svæðinu og staðan tekin með reglulega millibili svo hægt sé að verða við öllu búinn.
Eldgos og jarðhræringar Grindavík Jarðhræringar á Reykjanesi Reykjanesbær Suðurnesjabær Vogar Mest lesið Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Erlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Innlent Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Innlent Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Innlent Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Innlent Fleiri fréttir Fannst eins og hann væri eini fulli í brekkunni fyrir hádegi Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Sjá meira