Þögn um uppboð vekur spurningar Páll Steingrímsson skrifar 7. október 2020 08:30 Fyrr á þessu ári var Kjarninn duglegur að fræða lesendur sína um fyrirhugað uppboð á veiðiheimildum í Namibíu. Þannig átti uppboðið að „tryggja ríkinu auknar tekjur” og „auka gagnsæi við úthlutun aflaheimilda.“ Eftir að uppboðið misheppnaðist hrapallega, með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag, hafa blaðamenn Kjarnans ekki skrifað stafkrók um niðurstöðu þess enda hefur miðillinn enga frétt birt um málið. Það skýtur auðvitað skökku við að fjölmiðillinn segi ekki frá niðurstöðu uppboðs sem hann sjálfur taldi eiga svo brýnt erindi við lesendur sína að hann greindi ekki einu sinni frá því, heldur tvisvar. Ef til vill er ástæða þagnarinnar sú að uppboðið skilaði jafnvirði 65 milljónum króna til ríkissjóðs Namibíu í stað sex milljarða króna. Hér er um að ræða veiðiheimildir sem áður voru nýttar af félögum tengdum Samherja í landinu. Margþætt tengsl RÚV og Kjarnans Þeir sem fylgjast vel með fréttum sjá að það eru mikil líkindi með fréttaflutningi Kjarnans og Ríkisútvarpsins. Það er ekki bara fylgni í fréttum þessara miðla heldur eru tónninn í fréttaflutningnum sá sami. Þessi samhverfa þarf ekki að koma neinum á óvart enda eru margþætt tengsl milli Ríkisútvarpsins og Kjarnans. Nokkrir núverandi fréttamanna Ríkisútvarpsins störfuðu áður á Kjarnanum. Þannig er annar umsjónarmanna spjallþáttarins Silfursins fyrrverandi aðstoðarritstjóri Kjarnans og er hún ennþá hluthafi í útgáfufélagi Kjarnans. Þá er ritstjóri Kjarnans launaður dagskrárgerðarmaður hjá Ríkisútvarpinu þar sem hann er með innslög í útvarpi. Allt þetta fólk er svo tengt nánum vináttuböndum. Þessi tengsl koma berlega í ljós í fréttaflutningi enda eru fáir fjölmiðlar á Íslandi jafn öflugar klappstýrur fyrir hina ýmsu þætti RÚV og Kjarninn. Það samræmist örugglega illa þessari stefnu að segja frá klúðrinu við uppboð aflaheimilda í Namibíu því það var Ríkisútvarpið sem afhjúpaði ætlaða spillingu í namibískum sjávarútvegi. Kjarninn gefur sig út fyrir að starfa í þágu almannahagsmuna óháð flokkslínum og hugmyndafræði. Svona valkvæð nálgun í fréttaflutningi er hins vegar auðvitað ekkert annað ein birtingarmynd áróðurs. Hvað var boðið upp í Namibíu? Uppboðið sem klúðraðist í Namibíu var ákveðin tilraun sem misheppnaðist en þetta var í fyrsta sinn sem aflaheimildir voru boðnar upp í landinu. Boðinn var upp kvóti í þremur tegundum, 11.000 tonn af lýsingi, 72.000 tonn af hestamakríl og 392 tonn af skötusel. Tekjurnar af uppboðinu átti að nýta til að greiða fyrir velferðarþjónustu á tímum Covid-19 heimsfaraldursins. Voru áætlaðar tekjur ríkissjóðs Namibíu af veiðileyfum jafnvirði um 6 milljarða króna og talið var að áhrifin yrðu um 25 milljarðar króna fyrir namibískt hagkerfi. Tekjurnar af uppboðinu voru hins vegar aðeins 65 milljónir króna að jafnvirði því aðeins voru seldar heimildir fyrir 100 tonn af lýsingi og 1.517 tonn af hestamakríl en ekkert af skötusel. Uppboðið fór algjörlega í vaskinn. Namibískur sjávarútvegur er því í nokkru uppnámi og óljóst um framhaldið. Allt í boði Ríkisútvarpsins. Misheppnað uppboð leiðir til þess að 99% þess hestamakríls sem boðinn var upp syndir enn í sjónum, engum til gagns. Það þýðir ekki aðeins lægri tekjur fyrir ríkissjóð Namibíu því hér er um að ræða ódýrt prótein fyrir tekjulægri hópa sem ratar aldrei á markað. Þá verða mörg hundruð sjómenn af atvinnu en til að veiða 72.000 tonn af hestamakríl á yfirstandandi fiskveiðiári hefði þurft a.m.k. sex skip, hvert með hundrað manna áhöfn, til að ná þessum veiðiheimildum innan tilgreinds tíma. Fréttir um uppboðið voru reiðarslag fyrir namibískt samfélag og ollu mikilli reiði meðal Namibíumanna. Forsíða eins útbreiddasta dagblaðs Namibíu, The Namibian, var undirlögð undir þetta mál undir fyrirsögninni: „Uppboðið endar með tárum“ og þegar þetta er skrifað eru mörg hundruð athugasemdir undir fréttum af málinu á Facebook-síðu The Namibian. Margar þeirra frá fólki sem missti lífsviðurværið vegna uppboðsins. Þetta mál vekur ýmsar spurningar. Hver var staðan í Namibíu þegar félög tengd Samherja stunduðu þar veiðar? Félög tengd Samherja greiddu jafnvirði 21,4 milljarða króna til namibískra aðila á meðan þau voru í rekstri á árunum 2012-2019 eins og greint var frá fyrr á þessu ári. Það var því holur hljómur í fullyrðingum um arðrán. Það er staðreynd að félög tengd Samherja sköpuðu gríðarleg verðmæti fyrir Namibíumenn á meðan þau störfuðu í landinu, þvert á fullyrðingar Ríkisútvarpsins. Það má spyrja hvort fréttamenn Ríkisútvarpsins séu stoltir af sínu framlagi enda voru þeir beinir gerendur í atburðarás sem leiddi til þess að fyrirkomulagi úthlutunar aflaheimildar í Namibíu var kollvarpað með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag. Hvað segja þingmenn Viðreisnar? Fréttir af misheppnuðu uppboði aflaheimilda í Namibíu hafa líka snertifleti við stjórnmálin hér á landi. Á Alþingi lögðu þingmenn Viðreisnar, Pírata og Samfylkingarinnar fram fyrirspurn um samanburð á veiðigjöldum í Namibíu og Íslandi. Skýrsla Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands leiddi í ljós að veiðigjöldin í Namibíu reyndust vera lægra hlutfall af verðmæti afla en þau veiðigjöld sem Samherji greiðir á Íslandi, öll árin sem félögin voru starfandi í Namibíu, nema eitt. Úr því þingmenn þessara flokka hafa svona mikinn áhuga á namibískum sjávarútvegi, vilja þeir ekki ræða hvernig uppboðsleiðin gekk í Namibíu, sem þeir eru spenntir fyrir að innleiða hér á landi? Höfundur er skipstjóri hjá Samherja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Páll Steingrímsson Sjávarútvegur Samherjaskjölin Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Fyrr á þessu ári var Kjarninn duglegur að fræða lesendur sína um fyrirhugað uppboð á veiðiheimildum í Namibíu. Þannig átti uppboðið að „tryggja ríkinu auknar tekjur” og „auka gagnsæi við úthlutun aflaheimilda.“ Eftir að uppboðið misheppnaðist hrapallega, með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag, hafa blaðamenn Kjarnans ekki skrifað stafkrók um niðurstöðu þess enda hefur miðillinn enga frétt birt um málið. Það skýtur auðvitað skökku við að fjölmiðillinn segi ekki frá niðurstöðu uppboðs sem hann sjálfur taldi eiga svo brýnt erindi við lesendur sína að hann greindi ekki einu sinni frá því, heldur tvisvar. Ef til vill er ástæða þagnarinnar sú að uppboðið skilaði jafnvirði 65 milljónum króna til ríkissjóðs Namibíu í stað sex milljarða króna. Hér er um að ræða veiðiheimildir sem áður voru nýttar af félögum tengdum Samherja í landinu. Margþætt tengsl RÚV og Kjarnans Þeir sem fylgjast vel með fréttum sjá að það eru mikil líkindi með fréttaflutningi Kjarnans og Ríkisútvarpsins. Það er ekki bara fylgni í fréttum þessara miðla heldur eru tónninn í fréttaflutningnum sá sami. Þessi samhverfa þarf ekki að koma neinum á óvart enda eru margþætt tengsl milli Ríkisútvarpsins og Kjarnans. Nokkrir núverandi fréttamanna Ríkisútvarpsins störfuðu áður á Kjarnanum. Þannig er annar umsjónarmanna spjallþáttarins Silfursins fyrrverandi aðstoðarritstjóri Kjarnans og er hún ennþá hluthafi í útgáfufélagi Kjarnans. Þá er ritstjóri Kjarnans launaður dagskrárgerðarmaður hjá Ríkisútvarpinu þar sem hann er með innslög í útvarpi. Allt þetta fólk er svo tengt nánum vináttuböndum. Þessi tengsl koma berlega í ljós í fréttaflutningi enda eru fáir fjölmiðlar á Íslandi jafn öflugar klappstýrur fyrir hina ýmsu þætti RÚV og Kjarninn. Það samræmist örugglega illa þessari stefnu að segja frá klúðrinu við uppboð aflaheimilda í Namibíu því það var Ríkisútvarpið sem afhjúpaði ætlaða spillingu í namibískum sjávarútvegi. Kjarninn gefur sig út fyrir að starfa í þágu almannahagsmuna óháð flokkslínum og hugmyndafræði. Svona valkvæð nálgun í fréttaflutningi er hins vegar auðvitað ekkert annað ein birtingarmynd áróðurs. Hvað var boðið upp í Namibíu? Uppboðið sem klúðraðist í Namibíu var ákveðin tilraun sem misheppnaðist en þetta var í fyrsta sinn sem aflaheimildir voru boðnar upp í landinu. Boðinn var upp kvóti í þremur tegundum, 11.000 tonn af lýsingi, 72.000 tonn af hestamakríl og 392 tonn af skötusel. Tekjurnar af uppboðinu átti að nýta til að greiða fyrir velferðarþjónustu á tímum Covid-19 heimsfaraldursins. Voru áætlaðar tekjur ríkissjóðs Namibíu af veiðileyfum jafnvirði um 6 milljarða króna og talið var að áhrifin yrðu um 25 milljarðar króna fyrir namibískt hagkerfi. Tekjurnar af uppboðinu voru hins vegar aðeins 65 milljónir króna að jafnvirði því aðeins voru seldar heimildir fyrir 100 tonn af lýsingi og 1.517 tonn af hestamakríl en ekkert af skötusel. Uppboðið fór algjörlega í vaskinn. Namibískur sjávarútvegur er því í nokkru uppnámi og óljóst um framhaldið. Allt í boði Ríkisútvarpsins. Misheppnað uppboð leiðir til þess að 99% þess hestamakríls sem boðinn var upp syndir enn í sjónum, engum til gagns. Það þýðir ekki aðeins lægri tekjur fyrir ríkissjóð Namibíu því hér er um að ræða ódýrt prótein fyrir tekjulægri hópa sem ratar aldrei á markað. Þá verða mörg hundruð sjómenn af atvinnu en til að veiða 72.000 tonn af hestamakríl á yfirstandandi fiskveiðiári hefði þurft a.m.k. sex skip, hvert með hundrað manna áhöfn, til að ná þessum veiðiheimildum innan tilgreinds tíma. Fréttir um uppboðið voru reiðarslag fyrir namibískt samfélag og ollu mikilli reiði meðal Namibíumanna. Forsíða eins útbreiddasta dagblaðs Namibíu, The Namibian, var undirlögð undir þetta mál undir fyrirsögninni: „Uppboðið endar með tárum“ og þegar þetta er skrifað eru mörg hundruð athugasemdir undir fréttum af málinu á Facebook-síðu The Namibian. Margar þeirra frá fólki sem missti lífsviðurværið vegna uppboðsins. Þetta mál vekur ýmsar spurningar. Hver var staðan í Namibíu þegar félög tengd Samherja stunduðu þar veiðar? Félög tengd Samherja greiddu jafnvirði 21,4 milljarða króna til namibískra aðila á meðan þau voru í rekstri á árunum 2012-2019 eins og greint var frá fyrr á þessu ári. Það var því holur hljómur í fullyrðingum um arðrán. Það er staðreynd að félög tengd Samherja sköpuðu gríðarleg verðmæti fyrir Namibíumenn á meðan þau störfuðu í landinu, þvert á fullyrðingar Ríkisútvarpsins. Það má spyrja hvort fréttamenn Ríkisútvarpsins séu stoltir af sínu framlagi enda voru þeir beinir gerendur í atburðarás sem leiddi til þess að fyrirkomulagi úthlutunar aflaheimildar í Namibíu var kollvarpað með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag. Hvað segja þingmenn Viðreisnar? Fréttir af misheppnuðu uppboði aflaheimilda í Namibíu hafa líka snertifleti við stjórnmálin hér á landi. Á Alþingi lögðu þingmenn Viðreisnar, Pírata og Samfylkingarinnar fram fyrirspurn um samanburð á veiðigjöldum í Namibíu og Íslandi. Skýrsla Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands leiddi í ljós að veiðigjöldin í Namibíu reyndust vera lægra hlutfall af verðmæti afla en þau veiðigjöld sem Samherji greiðir á Íslandi, öll árin sem félögin voru starfandi í Namibíu, nema eitt. Úr því þingmenn þessara flokka hafa svona mikinn áhuga á namibískum sjávarútvegi, vilja þeir ekki ræða hvernig uppboðsleiðin gekk í Namibíu, sem þeir eru spenntir fyrir að innleiða hér á landi? Höfundur er skipstjóri hjá Samherja.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar