Þögn um uppboð vekur spurningar Páll Steingrímsson skrifar 7. október 2020 08:30 Fyrr á þessu ári var Kjarninn duglegur að fræða lesendur sína um fyrirhugað uppboð á veiðiheimildum í Namibíu. Þannig átti uppboðið að „tryggja ríkinu auknar tekjur” og „auka gagnsæi við úthlutun aflaheimilda.“ Eftir að uppboðið misheppnaðist hrapallega, með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag, hafa blaðamenn Kjarnans ekki skrifað stafkrók um niðurstöðu þess enda hefur miðillinn enga frétt birt um málið. Það skýtur auðvitað skökku við að fjölmiðillinn segi ekki frá niðurstöðu uppboðs sem hann sjálfur taldi eiga svo brýnt erindi við lesendur sína að hann greindi ekki einu sinni frá því, heldur tvisvar. Ef til vill er ástæða þagnarinnar sú að uppboðið skilaði jafnvirði 65 milljónum króna til ríkissjóðs Namibíu í stað sex milljarða króna. Hér er um að ræða veiðiheimildir sem áður voru nýttar af félögum tengdum Samherja í landinu. Margþætt tengsl RÚV og Kjarnans Þeir sem fylgjast vel með fréttum sjá að það eru mikil líkindi með fréttaflutningi Kjarnans og Ríkisútvarpsins. Það er ekki bara fylgni í fréttum þessara miðla heldur eru tónninn í fréttaflutningnum sá sami. Þessi samhverfa þarf ekki að koma neinum á óvart enda eru margþætt tengsl milli Ríkisútvarpsins og Kjarnans. Nokkrir núverandi fréttamanna Ríkisútvarpsins störfuðu áður á Kjarnanum. Þannig er annar umsjónarmanna spjallþáttarins Silfursins fyrrverandi aðstoðarritstjóri Kjarnans og er hún ennþá hluthafi í útgáfufélagi Kjarnans. Þá er ritstjóri Kjarnans launaður dagskrárgerðarmaður hjá Ríkisútvarpinu þar sem hann er með innslög í útvarpi. Allt þetta fólk er svo tengt nánum vináttuböndum. Þessi tengsl koma berlega í ljós í fréttaflutningi enda eru fáir fjölmiðlar á Íslandi jafn öflugar klappstýrur fyrir hina ýmsu þætti RÚV og Kjarninn. Það samræmist örugglega illa þessari stefnu að segja frá klúðrinu við uppboð aflaheimilda í Namibíu því það var Ríkisútvarpið sem afhjúpaði ætlaða spillingu í namibískum sjávarútvegi. Kjarninn gefur sig út fyrir að starfa í þágu almannahagsmuna óháð flokkslínum og hugmyndafræði. Svona valkvæð nálgun í fréttaflutningi er hins vegar auðvitað ekkert annað ein birtingarmynd áróðurs. Hvað var boðið upp í Namibíu? Uppboðið sem klúðraðist í Namibíu var ákveðin tilraun sem misheppnaðist en þetta var í fyrsta sinn sem aflaheimildir voru boðnar upp í landinu. Boðinn var upp kvóti í þremur tegundum, 11.000 tonn af lýsingi, 72.000 tonn af hestamakríl og 392 tonn af skötusel. Tekjurnar af uppboðinu átti að nýta til að greiða fyrir velferðarþjónustu á tímum Covid-19 heimsfaraldursins. Voru áætlaðar tekjur ríkissjóðs Namibíu af veiðileyfum jafnvirði um 6 milljarða króna og talið var að áhrifin yrðu um 25 milljarðar króna fyrir namibískt hagkerfi. Tekjurnar af uppboðinu voru hins vegar aðeins 65 milljónir króna að jafnvirði því aðeins voru seldar heimildir fyrir 100 tonn af lýsingi og 1.517 tonn af hestamakríl en ekkert af skötusel. Uppboðið fór algjörlega í vaskinn. Namibískur sjávarútvegur er því í nokkru uppnámi og óljóst um framhaldið. Allt í boði Ríkisútvarpsins. Misheppnað uppboð leiðir til þess að 99% þess hestamakríls sem boðinn var upp syndir enn í sjónum, engum til gagns. Það þýðir ekki aðeins lægri tekjur fyrir ríkissjóð Namibíu því hér er um að ræða ódýrt prótein fyrir tekjulægri hópa sem ratar aldrei á markað. Þá verða mörg hundruð sjómenn af atvinnu en til að veiða 72.000 tonn af hestamakríl á yfirstandandi fiskveiðiári hefði þurft a.m.k. sex skip, hvert með hundrað manna áhöfn, til að ná þessum veiðiheimildum innan tilgreinds tíma. Fréttir um uppboðið voru reiðarslag fyrir namibískt samfélag og ollu mikilli reiði meðal Namibíumanna. Forsíða eins útbreiddasta dagblaðs Namibíu, The Namibian, var undirlögð undir þetta mál undir fyrirsögninni: „Uppboðið endar með tárum“ og þegar þetta er skrifað eru mörg hundruð athugasemdir undir fréttum af málinu á Facebook-síðu The Namibian. Margar þeirra frá fólki sem missti lífsviðurværið vegna uppboðsins. Þetta mál vekur ýmsar spurningar. Hver var staðan í Namibíu þegar félög tengd Samherja stunduðu þar veiðar? Félög tengd Samherja greiddu jafnvirði 21,4 milljarða króna til namibískra aðila á meðan þau voru í rekstri á árunum 2012-2019 eins og greint var frá fyrr á þessu ári. Það var því holur hljómur í fullyrðingum um arðrán. Það er staðreynd að félög tengd Samherja sköpuðu gríðarleg verðmæti fyrir Namibíumenn á meðan þau störfuðu í landinu, þvert á fullyrðingar Ríkisútvarpsins. Það má spyrja hvort fréttamenn Ríkisútvarpsins séu stoltir af sínu framlagi enda voru þeir beinir gerendur í atburðarás sem leiddi til þess að fyrirkomulagi úthlutunar aflaheimildar í Namibíu var kollvarpað með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag. Hvað segja þingmenn Viðreisnar? Fréttir af misheppnuðu uppboði aflaheimilda í Namibíu hafa líka snertifleti við stjórnmálin hér á landi. Á Alþingi lögðu þingmenn Viðreisnar, Pírata og Samfylkingarinnar fram fyrirspurn um samanburð á veiðigjöldum í Namibíu og Íslandi. Skýrsla Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands leiddi í ljós að veiðigjöldin í Namibíu reyndust vera lægra hlutfall af verðmæti afla en þau veiðigjöld sem Samherji greiðir á Íslandi, öll árin sem félögin voru starfandi í Namibíu, nema eitt. Úr því þingmenn þessara flokka hafa svona mikinn áhuga á namibískum sjávarútvegi, vilja þeir ekki ræða hvernig uppboðsleiðin gekk í Namibíu, sem þeir eru spenntir fyrir að innleiða hér á landi? Höfundur er skipstjóri hjá Samherja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Páll Steingrímsson Sjávarútvegur Samherjaskjölin Mest lesið Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Gerum betur Hilmar Björnsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Sjá meira
Fyrr á þessu ári var Kjarninn duglegur að fræða lesendur sína um fyrirhugað uppboð á veiðiheimildum í Namibíu. Þannig átti uppboðið að „tryggja ríkinu auknar tekjur” og „auka gagnsæi við úthlutun aflaheimilda.“ Eftir að uppboðið misheppnaðist hrapallega, með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag, hafa blaðamenn Kjarnans ekki skrifað stafkrók um niðurstöðu þess enda hefur miðillinn enga frétt birt um málið. Það skýtur auðvitað skökku við að fjölmiðillinn segi ekki frá niðurstöðu uppboðs sem hann sjálfur taldi eiga svo brýnt erindi við lesendur sína að hann greindi ekki einu sinni frá því, heldur tvisvar. Ef til vill er ástæða þagnarinnar sú að uppboðið skilaði jafnvirði 65 milljónum króna til ríkissjóðs Namibíu í stað sex milljarða króna. Hér er um að ræða veiðiheimildir sem áður voru nýttar af félögum tengdum Samherja í landinu. Margþætt tengsl RÚV og Kjarnans Þeir sem fylgjast vel með fréttum sjá að það eru mikil líkindi með fréttaflutningi Kjarnans og Ríkisútvarpsins. Það er ekki bara fylgni í fréttum þessara miðla heldur eru tónninn í fréttaflutningnum sá sami. Þessi samhverfa þarf ekki að koma neinum á óvart enda eru margþætt tengsl milli Ríkisútvarpsins og Kjarnans. Nokkrir núverandi fréttamanna Ríkisútvarpsins störfuðu áður á Kjarnanum. Þannig er annar umsjónarmanna spjallþáttarins Silfursins fyrrverandi aðstoðarritstjóri Kjarnans og er hún ennþá hluthafi í útgáfufélagi Kjarnans. Þá er ritstjóri Kjarnans launaður dagskrárgerðarmaður hjá Ríkisútvarpinu þar sem hann er með innslög í útvarpi. Allt þetta fólk er svo tengt nánum vináttuböndum. Þessi tengsl koma berlega í ljós í fréttaflutningi enda eru fáir fjölmiðlar á Íslandi jafn öflugar klappstýrur fyrir hina ýmsu þætti RÚV og Kjarninn. Það samræmist örugglega illa þessari stefnu að segja frá klúðrinu við uppboð aflaheimilda í Namibíu því það var Ríkisútvarpið sem afhjúpaði ætlaða spillingu í namibískum sjávarútvegi. Kjarninn gefur sig út fyrir að starfa í þágu almannahagsmuna óháð flokkslínum og hugmyndafræði. Svona valkvæð nálgun í fréttaflutningi er hins vegar auðvitað ekkert annað ein birtingarmynd áróðurs. Hvað var boðið upp í Namibíu? Uppboðið sem klúðraðist í Namibíu var ákveðin tilraun sem misheppnaðist en þetta var í fyrsta sinn sem aflaheimildir voru boðnar upp í landinu. Boðinn var upp kvóti í þremur tegundum, 11.000 tonn af lýsingi, 72.000 tonn af hestamakríl og 392 tonn af skötusel. Tekjurnar af uppboðinu átti að nýta til að greiða fyrir velferðarþjónustu á tímum Covid-19 heimsfaraldursins. Voru áætlaðar tekjur ríkissjóðs Namibíu af veiðileyfum jafnvirði um 6 milljarða króna og talið var að áhrifin yrðu um 25 milljarðar króna fyrir namibískt hagkerfi. Tekjurnar af uppboðinu voru hins vegar aðeins 65 milljónir króna að jafnvirði því aðeins voru seldar heimildir fyrir 100 tonn af lýsingi og 1.517 tonn af hestamakríl en ekkert af skötusel. Uppboðið fór algjörlega í vaskinn. Namibískur sjávarútvegur er því í nokkru uppnámi og óljóst um framhaldið. Allt í boði Ríkisútvarpsins. Misheppnað uppboð leiðir til þess að 99% þess hestamakríls sem boðinn var upp syndir enn í sjónum, engum til gagns. Það þýðir ekki aðeins lægri tekjur fyrir ríkissjóð Namibíu því hér er um að ræða ódýrt prótein fyrir tekjulægri hópa sem ratar aldrei á markað. Þá verða mörg hundruð sjómenn af atvinnu en til að veiða 72.000 tonn af hestamakríl á yfirstandandi fiskveiðiári hefði þurft a.m.k. sex skip, hvert með hundrað manna áhöfn, til að ná þessum veiðiheimildum innan tilgreinds tíma. Fréttir um uppboðið voru reiðarslag fyrir namibískt samfélag og ollu mikilli reiði meðal Namibíumanna. Forsíða eins útbreiddasta dagblaðs Namibíu, The Namibian, var undirlögð undir þetta mál undir fyrirsögninni: „Uppboðið endar með tárum“ og þegar þetta er skrifað eru mörg hundruð athugasemdir undir fréttum af málinu á Facebook-síðu The Namibian. Margar þeirra frá fólki sem missti lífsviðurværið vegna uppboðsins. Þetta mál vekur ýmsar spurningar. Hver var staðan í Namibíu þegar félög tengd Samherja stunduðu þar veiðar? Félög tengd Samherja greiddu jafnvirði 21,4 milljarða króna til namibískra aðila á meðan þau voru í rekstri á árunum 2012-2019 eins og greint var frá fyrr á þessu ári. Það var því holur hljómur í fullyrðingum um arðrán. Það er staðreynd að félög tengd Samherja sköpuðu gríðarleg verðmæti fyrir Namibíumenn á meðan þau störfuðu í landinu, þvert á fullyrðingar Ríkisútvarpsins. Það má spyrja hvort fréttamenn Ríkisútvarpsins séu stoltir af sínu framlagi enda voru þeir beinir gerendur í atburðarás sem leiddi til þess að fyrirkomulagi úthlutunar aflaheimildar í Namibíu var kollvarpað með tilheyrandi tjóni fyrir namibískt samfélag. Hvað segja þingmenn Viðreisnar? Fréttir af misheppnuðu uppboði aflaheimilda í Namibíu hafa líka snertifleti við stjórnmálin hér á landi. Á Alþingi lögðu þingmenn Viðreisnar, Pírata og Samfylkingarinnar fram fyrirspurn um samanburð á veiðigjöldum í Namibíu og Íslandi. Skýrsla Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands leiddi í ljós að veiðigjöldin í Namibíu reyndust vera lægra hlutfall af verðmæti afla en þau veiðigjöld sem Samherji greiðir á Íslandi, öll árin sem félögin voru starfandi í Namibíu, nema eitt. Úr því þingmenn þessara flokka hafa svona mikinn áhuga á namibískum sjávarútvegi, vilja þeir ekki ræða hvernig uppboðsleiðin gekk í Namibíu, sem þeir eru spenntir fyrir að innleiða hér á landi? Höfundur er skipstjóri hjá Samherja.
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun