Þjóðleiðir Íslands Högni Elfar Gylfason skrifar 22. júní 2021 08:01 Í aðdraganda alþingiskosninga hefur mikið verið rætt um vegamál og framkvæmdir við þjóðvegi landsins. Þar hefur líklega farið fremstur í flokki háttvirtur Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra sem hreykir sér af þeim framkvæmdum sem í gangi eru í vegakerfi landsins. Ekki hvarflar að mér að draga úr nauðsyn þeirra framkvæmda sem hafnar eru eða ákveðið hefur verið að ráðast í. Hinsvegar eru það þær nauðsynlegu framkvæmdir sem EKKI er verið að sinna sem mig langar að benda á. Ef skoðað er í hvaða kjördæmi mest er af malarvegum kemur í ljós að það er norðurland vestra, sama kjördæmi og ár eftir ár hefur verið útundan þegar kemur að útdeilingu fjármuna til vegagerðar og viðhalds vega. Það kemur líka í ljós að viðhald malarvega hefur verið skorið svo mikið niður mörg undanfarin ár að vegir eru að verða ónýtir, sem þá þarfnast endurbygginga með mun meiri tilkostnaði en að halda þeim eðlilega við. Stjórnvöld sem stæra sig af því að vera dugleg að setja fé í vegakerfið mega ekki komast ekki upp með það að setja alla fjármunina í mjög svo takmarkaðan hluta þess, en að sleppa nánast alfarið miklu stærri hluta. Hér í mínu kjördæmi á norðurlandi vestra, nánar tiltekið í Skagafirði, eru margir malarvegir sem eiga það sameiginlegt að fá lítið og margir hverjir ekkert viðhald. Hér keyrir fólk víða um á stórgrýti burðarlags veganna þar sem á skiptast risastórir jarðfastir steinar og djúpar, krappar holur. Þó eru til mýkri vegir í firðinum, en það er þá helst þar sem ekkert burðarlag er í veginum heldur moldarjarðvegur rétt undir efsta laginu. Þess sjást ágætlega merki á vorin þegar starfsmenn Vegagerðarinnar fara um sveitirnar og setja upp skilti um þungatakmarkanir svo stærri bílar sökkvi ekki á bólakaf í vegina. Skortur margra undangenginna ára á almennilegum ofaníburði er hrópandi. Nú er það á allra vitorði að vegur sem á hefur verið sett bundið slitlag þarf margfalt minna viðhald en malarvegur og fyrstu árin líklega ekkert. Það er því löngu tímabært að ráðherra málaflokksins með stuðningi þingsins taki á sig rögg og setji stóraukið fjármagn í að setja bundið slitlag á malarvegi landsins. Ekki einasta veldur það sparnaði hjá ríkissjóði til lengri tíma, heldur ekki síður hjá okkur íbúum þessa lands sem margir hverjir búum við þessa vegi… þetta ástand. Þannig mætti koma í veg fyrir ótímabær vírslit/eyðileggingu dekkja, brotna demparagorma, stóraukið slit og skemmdir á undirvagni bílanna og lakki ásamt rúðubrotum sem eru ótrúlega algeng við þessar aðstæður. Annað viðblasandi verkefni fyrir háttvirtan samgönguráðherra sem hefur gaman af að segja frá afrekum sínum er að setja í gang endurbyggingu og viðhald eldri vega sem hafa þegar verið klæddir bundnu slitlagi. Hér í Skagafirði eru einmitt vegir af slíku tagi, en að aka eftir sumum þeirra er svipað og að skella sér í veglegan rússíbana, þvílíkar holur og stökkpallar eru í þeim. Þá er það víða þannig að máli skiptir hvort frost er eða þýða þar sem stökkpallarnir stækka þegar vetra fer og frost kemur í jörðu, en það getur verið stórhættulegt ef fólk veit ekki af slíku þegar að er komið. Nú þegar eytt hefur verið stórfé af sköttum bíleigenda í að búa til hjólreiðastíga í höfuðborginni ásamt því að niðurgreiða ferðir með almenningsvögnum hefur háttvirtur Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra ásamt allri ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur ákveðið að eyða tugum þúsunda milljóna í að nýjan ofurstrætó á höfuðborgarsvæðinu. Ekki að þar með sé allt upp talið því það er algjörlega ófyrirséð með framtíðar fjárútlát úr ríkiskassanum í þessa nýju hít sem líklega mun aldrei standa undir sér í rekstri. Nær hefði verið að nota þá fjármuni í betri vegtengingu landsmanna við höfuðborgina með nýrri Sundabraut ásamt því að nútímavæða vegakerfi landsins með bundnu slitlagi. Slíkt átak ætti að fara í forgang með öðrum mikilvægum verkefnum því þörfin er mikil. Til samanburðar og gamans má geta þess að það eru orðin 35 ár síðan undirritaður réði sig sem fjósamann eitt sumar í Danmörku og þá var hver einasti vegaspotti, hver einasta heimreið allsstaðar… malbikuð… það er því tímabært að taka til hendinni i þessum málaflokki. Ef undirrituðum gæfist færi á lífsleiðinni til að hafa áhrif á umbætur í þessum málum stæði ekki á því. Tökum höndum saman og gerum okkar besta til að vekja athygli allra frambjóðenda til alþingis Íslendinga á slæmri stöðu vegakerfis landsins… Dropinn holar steininn. Höfundur er sauðfjárbóndi í Skagafirði og áhugamaður um þjóðmálin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Samgöngur Vegagerð Högni Elfar Gylfason Mest lesið Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Leiðin úr svartholinu - Hugleiðingar við heimkomu Gunnar Páll Tryggvason Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen Skoðun Skoðun Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun 50 þúsund nýir íbúar – Hvernig tryggjum við samheldni? Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í fyrsta sæti í Kópavogi Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Að setjast í fyrsta sinn á skólabekk Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ferðalag úr fangelsi hugans Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hraðahindranir fyrir strætó Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun Íslenzkir sambandsríkissinnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Garðurinn okkar fyllist af illgresi Davíð Bergmann skrifar Skoðun Nýtt landsframlag – og hvað svo? Hrafnhildur Bragadóttir,Birna Sigrún Hallsdóttir skrifar Skoðun Fágætir dýrgripir í Vestmannaeyjum Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Gjaldskyldulandið Ísland - Viltu hafa bílastæðagjald við hverja lækjarsprænu? Hermann Helguson skrifar Sjá meira
Í aðdraganda alþingiskosninga hefur mikið verið rætt um vegamál og framkvæmdir við þjóðvegi landsins. Þar hefur líklega farið fremstur í flokki háttvirtur Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra sem hreykir sér af þeim framkvæmdum sem í gangi eru í vegakerfi landsins. Ekki hvarflar að mér að draga úr nauðsyn þeirra framkvæmda sem hafnar eru eða ákveðið hefur verið að ráðast í. Hinsvegar eru það þær nauðsynlegu framkvæmdir sem EKKI er verið að sinna sem mig langar að benda á. Ef skoðað er í hvaða kjördæmi mest er af malarvegum kemur í ljós að það er norðurland vestra, sama kjördæmi og ár eftir ár hefur verið útundan þegar kemur að útdeilingu fjármuna til vegagerðar og viðhalds vega. Það kemur líka í ljós að viðhald malarvega hefur verið skorið svo mikið niður mörg undanfarin ár að vegir eru að verða ónýtir, sem þá þarfnast endurbygginga með mun meiri tilkostnaði en að halda þeim eðlilega við. Stjórnvöld sem stæra sig af því að vera dugleg að setja fé í vegakerfið mega ekki komast ekki upp með það að setja alla fjármunina í mjög svo takmarkaðan hluta þess, en að sleppa nánast alfarið miklu stærri hluta. Hér í mínu kjördæmi á norðurlandi vestra, nánar tiltekið í Skagafirði, eru margir malarvegir sem eiga það sameiginlegt að fá lítið og margir hverjir ekkert viðhald. Hér keyrir fólk víða um á stórgrýti burðarlags veganna þar sem á skiptast risastórir jarðfastir steinar og djúpar, krappar holur. Þó eru til mýkri vegir í firðinum, en það er þá helst þar sem ekkert burðarlag er í veginum heldur moldarjarðvegur rétt undir efsta laginu. Þess sjást ágætlega merki á vorin þegar starfsmenn Vegagerðarinnar fara um sveitirnar og setja upp skilti um þungatakmarkanir svo stærri bílar sökkvi ekki á bólakaf í vegina. Skortur margra undangenginna ára á almennilegum ofaníburði er hrópandi. Nú er það á allra vitorði að vegur sem á hefur verið sett bundið slitlag þarf margfalt minna viðhald en malarvegur og fyrstu árin líklega ekkert. Það er því löngu tímabært að ráðherra málaflokksins með stuðningi þingsins taki á sig rögg og setji stóraukið fjármagn í að setja bundið slitlag á malarvegi landsins. Ekki einasta veldur það sparnaði hjá ríkissjóði til lengri tíma, heldur ekki síður hjá okkur íbúum þessa lands sem margir hverjir búum við þessa vegi… þetta ástand. Þannig mætti koma í veg fyrir ótímabær vírslit/eyðileggingu dekkja, brotna demparagorma, stóraukið slit og skemmdir á undirvagni bílanna og lakki ásamt rúðubrotum sem eru ótrúlega algeng við þessar aðstæður. Annað viðblasandi verkefni fyrir háttvirtan samgönguráðherra sem hefur gaman af að segja frá afrekum sínum er að setja í gang endurbyggingu og viðhald eldri vega sem hafa þegar verið klæddir bundnu slitlagi. Hér í Skagafirði eru einmitt vegir af slíku tagi, en að aka eftir sumum þeirra er svipað og að skella sér í veglegan rússíbana, þvílíkar holur og stökkpallar eru í þeim. Þá er það víða þannig að máli skiptir hvort frost er eða þýða þar sem stökkpallarnir stækka þegar vetra fer og frost kemur í jörðu, en það getur verið stórhættulegt ef fólk veit ekki af slíku þegar að er komið. Nú þegar eytt hefur verið stórfé af sköttum bíleigenda í að búa til hjólreiðastíga í höfuðborginni ásamt því að niðurgreiða ferðir með almenningsvögnum hefur háttvirtur Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra ásamt allri ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur ákveðið að eyða tugum þúsunda milljóna í að nýjan ofurstrætó á höfuðborgarsvæðinu. Ekki að þar með sé allt upp talið því það er algjörlega ófyrirséð með framtíðar fjárútlát úr ríkiskassanum í þessa nýju hít sem líklega mun aldrei standa undir sér í rekstri. Nær hefði verið að nota þá fjármuni í betri vegtengingu landsmanna við höfuðborgina með nýrri Sundabraut ásamt því að nútímavæða vegakerfi landsins með bundnu slitlagi. Slíkt átak ætti að fara í forgang með öðrum mikilvægum verkefnum því þörfin er mikil. Til samanburðar og gamans má geta þess að það eru orðin 35 ár síðan undirritaður réði sig sem fjósamann eitt sumar í Danmörku og þá var hver einasti vegaspotti, hver einasta heimreið allsstaðar… malbikuð… það er því tímabært að taka til hendinni i þessum málaflokki. Ef undirrituðum gæfist færi á lífsleiðinni til að hafa áhrif á umbætur í þessum málum stæði ekki á því. Tökum höndum saman og gerum okkar besta til að vekja athygli allra frambjóðenda til alþingis Íslendinga á slæmri stöðu vegakerfis landsins… Dropinn holar steininn. Höfundur er sauðfjárbóndi í Skagafirði og áhugamaður um þjóðmálin.
Skoðun Gjaldskyldulandið Ísland - Viltu hafa bílastæðagjald við hverja lækjarsprænu? Hermann Helguson skrifar