Höfuðið hefur misst vitið Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar 8. júlí 2021 11:30 Við viljum geta treyst heilbrigðiskerfinu okkar. Við viljum geta treyst því að ef við sjálf eða einhver okkur nákominn veikist, þá fái þau þá bestu umönnun og meðferð sem möguleg er, án tillits til efnahags eða fjölskylduaðstæðna. Við erum þjóð sem setur manngildið ofar öllu. Við erum þjóð sem metur hverja einustu manneskju, hvern einasta einstakling jafnt, óháð stétt og stöðu og við viljum hugsa vel um fólkið okkar. Ég trúi því að allt sem ég hef sagt hér að ofan sé satt og rétt um hvern einasta Íslending. Ég er tilbúin til að alhæfa þetta um okkur sem þjóð. Við hugsum svona. Þetta eru okkar gildi. En fyrst svo er, þá er augljóst að við höfum einhvers staðar misstigið okkur illilega því staðan er alls ekki eins og við erum sammála um að hún eigi að vera. Það virðist vera sama hvar drepið er niður í heilbrigðisþjónustunni, þar er allt í kalda koli. Nýlega barst neyðarkall frá 1000 læknum sem tala um að „hamfaraástand“ ríki upp á hvern einasta dag á bráðamóttökunni, að þau og öðru starfsfólki kvíði fyrir að mæta í vinnuna því þau geti ekki sinnt sjúklingum sem skyldi. Víða á landsbyggðinni er enga læknisþjónustu að fá. Þó staðan á höfuðborgarsvæðinu sé slæm, þá geta íbúar þar þó leitað inn á bráðamóttöku þegar í harðbakkann slær. Sá kostur er ekki einu sinni til staðar á sumum stöðum á landsbyggðinni. Þar er hreinlega enga þjónustu að fá. Fátækrahæli nútímans Síðan má ræða umönnun og þjónustu við aldraða. Hvers á fólkið sem byggði landið okkar að gjalda? Hvar er virðingin sem við berum fyrir þeim sem komin eru á efri ár, þegar við förum með þau sem veikust eru eins og skynlausar skepnur? Þegar ég var unglingur las ég bækur sem gerðust á 19. öld í Svíþjóð, þar sem fólk óttaðist ekkert meira en að lenda á „fátækrahælinu“, en þangað voru þeir öldruðu og „gagnslausu“ sendir til að bíða dauða síns. Þar lá fólk án þess að um það væri almennilega hirt, skítugt og illa lyktandi, svipt mannlegri reisn. Það hafa borist sögur af slíku á Íslandi. Nógu margar til þess að full ástæða er til að staldra við og spyrja okkur á hvaða leið við séum? Bara það að komast ekki í bað nema einu sinni í viku er að vera sviptur mannlegri reisn. Þau okkar sem fara í sturtu á hverjum degi eða nokkrum sinnum í viku, megum alveg reyna að ímynda okkur hvernig það er. Foreldrar okkar, afar og ömmur, og við sjálf, hvar sem við erum stödd í lífsferlinu, eigum rétt á að fá að lifa með reisn auk þess að njóta þeirrar læknishjálpar sem við þörfnumst á hverjum tíma. Að öllu þessu sögðu er ég ekki einu sinni búin að nefna einu orði biðlista eftir liðskiptaaðgerðum, bið sem kostar þjáningar sem svo auðveldlega má koma í veg fyrir. Enn fleira mætti nefna þó það verði ekki gert að þessu sinni. Aðför að heilsu kvenna Nýlega bætti heilbrigðisráðherra svo enn einni „rósinni“ í hnappagatið, þegar hún lagði niður á einu bretti allar leghálsskimanir og brjóstaskoðanir, án þess að gera neinar ráðstafanir til að allar þær konur sem þurfa á þessari þjónustu að halda, sem eru allar konur á landinu, gætu leitað eitthvert annað. Hugmyndin var víst að bæta þessu á Heilsugæslurnar sem hafa svo mikin tíma aflögu að þar þarf ekki að bíða „nema“ kannski mánuð eftir tíma hjá heimilislækni. Nú þegar bíða hundruðir kvenna sem greinst hafa með e.k. frumubreytingar milli vonar og ótta eftir niðurstöðunni, er þetta krabbamein eða ekki. Niðurstöðunni sem kemur seint og jafnvel aldrei því það er mögulegt að sýninu hafi verið hent. Þá erum við ekki farin að tala um allar þær konur sem einfaldlega fara ekki í skimun því þær vita ekkert hvert þær eiga að snúa sér. Þær skipta væntanlega þúsundum. Hvað skyldu margar þeirra þegar öll kurl koma til grafar, gjalda með heilsu sinni og lífi fyrir hrókeringar kerfiskalla og kvenna sem líta á þær sem peð í valdatafli sínu? En konur hafa risið upp! Þær láta ekki bjóða sér þessa meðferð! Árangur samstöðunna er að skila sér því sýnin eiga að koma heim um næstu áramót. Það er mikill sigur en engu að síður er ljóst að heilt ár er farið í súginn. Konurnar sem beðið hafa milli vonar og ótta í meira en 6 mánuði, þurfa að bíða í 6 mánuði í viðbót á meðan undið er ofan af vitleysu sem aldrei átti að eiga sér stað. Það er ljóst að snemmbær greining skiptir öllu og getur haft gríðarleg áhrif á þróun krabbameins og þar geta vikur, hvað þá mánuðir, skilið á milli lífs og dauða. Heilt ár er ónýtt. Það er ljóst að heilbrigðisráðherra ber fulla ábyrgð á því en engu að síður vaknar spurning um hvort hún muni kannast við ábyrgð sína þega afleiðingarnar koma í ljós? Það eru því miður afar fá dæmi um að þeir sem valda og völdin hafa á Íslandi gangist við afleiðingum gerða sinna og ábyrgð. Við verðum bara að vona og treysta að afleiðingar þessa klúðurs verði ekki alvarlegar. Gildi þjóðar eða gildi sérhagsmuna? Ljósið í myrkrinu er að þessi aðför að heilsu kvenna hefur þjappað saman einstaklingum um allt land, úr öllum stéttum og stöðum, til að standa upp og mótmæla og um leið hafa þeir varpað ljósi á meingallað heilbrigðiskerfi sem hefur misst sjónar á hlutverki sínu og köllun. Starfsfólk kerfisins hleypur eins hratt og það getur. Það hefur ekki gleymt sínu hlutverki og gerir sitt besta til að líkna, lækna, hugga, styðja og umvefja sjúklinga, í vonlausum aðstæðum. En eftir höfðinu dansa limirnir og höfuðið hefur algjörlega misst vitið með skelfilegum afleiðingum. Ef gjörðir okkar eru vitnisburður um gildi okkar, hvaða gildi endurspeglar þá staða heilbrigðismála? Eitt er víst að hún endurspeglar ekki gildi þjóðarinnar, hún endurspeglar hins vegar gildi sérhagsmuna sem hafa ráðið ferðinni allt of lengi. Við getum gert svo miklu miklu betur – fólkið fyrst og svo allt hitt. Höfundur er formaður Hagsmunasamtaka heimilanna og frambjóðandi Flokks fólksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ásthildur Lóa Þórsdóttir Flokkur fólksins Skoðun: Kosningar 2021 Skimun fyrir krabbameini Mest lesið Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson skrifar Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Sjá meira
Við viljum geta treyst heilbrigðiskerfinu okkar. Við viljum geta treyst því að ef við sjálf eða einhver okkur nákominn veikist, þá fái þau þá bestu umönnun og meðferð sem möguleg er, án tillits til efnahags eða fjölskylduaðstæðna. Við erum þjóð sem setur manngildið ofar öllu. Við erum þjóð sem metur hverja einustu manneskju, hvern einasta einstakling jafnt, óháð stétt og stöðu og við viljum hugsa vel um fólkið okkar. Ég trúi því að allt sem ég hef sagt hér að ofan sé satt og rétt um hvern einasta Íslending. Ég er tilbúin til að alhæfa þetta um okkur sem þjóð. Við hugsum svona. Þetta eru okkar gildi. En fyrst svo er, þá er augljóst að við höfum einhvers staðar misstigið okkur illilega því staðan er alls ekki eins og við erum sammála um að hún eigi að vera. Það virðist vera sama hvar drepið er niður í heilbrigðisþjónustunni, þar er allt í kalda koli. Nýlega barst neyðarkall frá 1000 læknum sem tala um að „hamfaraástand“ ríki upp á hvern einasta dag á bráðamóttökunni, að þau og öðru starfsfólki kvíði fyrir að mæta í vinnuna því þau geti ekki sinnt sjúklingum sem skyldi. Víða á landsbyggðinni er enga læknisþjónustu að fá. Þó staðan á höfuðborgarsvæðinu sé slæm, þá geta íbúar þar þó leitað inn á bráðamóttöku þegar í harðbakkann slær. Sá kostur er ekki einu sinni til staðar á sumum stöðum á landsbyggðinni. Þar er hreinlega enga þjónustu að fá. Fátækrahæli nútímans Síðan má ræða umönnun og þjónustu við aldraða. Hvers á fólkið sem byggði landið okkar að gjalda? Hvar er virðingin sem við berum fyrir þeim sem komin eru á efri ár, þegar við förum með þau sem veikust eru eins og skynlausar skepnur? Þegar ég var unglingur las ég bækur sem gerðust á 19. öld í Svíþjóð, þar sem fólk óttaðist ekkert meira en að lenda á „fátækrahælinu“, en þangað voru þeir öldruðu og „gagnslausu“ sendir til að bíða dauða síns. Þar lá fólk án þess að um það væri almennilega hirt, skítugt og illa lyktandi, svipt mannlegri reisn. Það hafa borist sögur af slíku á Íslandi. Nógu margar til þess að full ástæða er til að staldra við og spyrja okkur á hvaða leið við séum? Bara það að komast ekki í bað nema einu sinni í viku er að vera sviptur mannlegri reisn. Þau okkar sem fara í sturtu á hverjum degi eða nokkrum sinnum í viku, megum alveg reyna að ímynda okkur hvernig það er. Foreldrar okkar, afar og ömmur, og við sjálf, hvar sem við erum stödd í lífsferlinu, eigum rétt á að fá að lifa með reisn auk þess að njóta þeirrar læknishjálpar sem við þörfnumst á hverjum tíma. Að öllu þessu sögðu er ég ekki einu sinni búin að nefna einu orði biðlista eftir liðskiptaaðgerðum, bið sem kostar þjáningar sem svo auðveldlega má koma í veg fyrir. Enn fleira mætti nefna þó það verði ekki gert að þessu sinni. Aðför að heilsu kvenna Nýlega bætti heilbrigðisráðherra svo enn einni „rósinni“ í hnappagatið, þegar hún lagði niður á einu bretti allar leghálsskimanir og brjóstaskoðanir, án þess að gera neinar ráðstafanir til að allar þær konur sem þurfa á þessari þjónustu að halda, sem eru allar konur á landinu, gætu leitað eitthvert annað. Hugmyndin var víst að bæta þessu á Heilsugæslurnar sem hafa svo mikin tíma aflögu að þar þarf ekki að bíða „nema“ kannski mánuð eftir tíma hjá heimilislækni. Nú þegar bíða hundruðir kvenna sem greinst hafa með e.k. frumubreytingar milli vonar og ótta eftir niðurstöðunni, er þetta krabbamein eða ekki. Niðurstöðunni sem kemur seint og jafnvel aldrei því það er mögulegt að sýninu hafi verið hent. Þá erum við ekki farin að tala um allar þær konur sem einfaldlega fara ekki í skimun því þær vita ekkert hvert þær eiga að snúa sér. Þær skipta væntanlega þúsundum. Hvað skyldu margar þeirra þegar öll kurl koma til grafar, gjalda með heilsu sinni og lífi fyrir hrókeringar kerfiskalla og kvenna sem líta á þær sem peð í valdatafli sínu? En konur hafa risið upp! Þær láta ekki bjóða sér þessa meðferð! Árangur samstöðunna er að skila sér því sýnin eiga að koma heim um næstu áramót. Það er mikill sigur en engu að síður er ljóst að heilt ár er farið í súginn. Konurnar sem beðið hafa milli vonar og ótta í meira en 6 mánuði, þurfa að bíða í 6 mánuði í viðbót á meðan undið er ofan af vitleysu sem aldrei átti að eiga sér stað. Það er ljóst að snemmbær greining skiptir öllu og getur haft gríðarleg áhrif á þróun krabbameins og þar geta vikur, hvað þá mánuðir, skilið á milli lífs og dauða. Heilt ár er ónýtt. Það er ljóst að heilbrigðisráðherra ber fulla ábyrgð á því en engu að síður vaknar spurning um hvort hún muni kannast við ábyrgð sína þega afleiðingarnar koma í ljós? Það eru því miður afar fá dæmi um að þeir sem valda og völdin hafa á Íslandi gangist við afleiðingum gerða sinna og ábyrgð. Við verðum bara að vona og treysta að afleiðingar þessa klúðurs verði ekki alvarlegar. Gildi þjóðar eða gildi sérhagsmuna? Ljósið í myrkrinu er að þessi aðför að heilsu kvenna hefur þjappað saman einstaklingum um allt land, úr öllum stéttum og stöðum, til að standa upp og mótmæla og um leið hafa þeir varpað ljósi á meingallað heilbrigðiskerfi sem hefur misst sjónar á hlutverki sínu og köllun. Starfsfólk kerfisins hleypur eins hratt og það getur. Það hefur ekki gleymt sínu hlutverki og gerir sitt besta til að líkna, lækna, hugga, styðja og umvefja sjúklinga, í vonlausum aðstæðum. En eftir höfðinu dansa limirnir og höfuðið hefur algjörlega misst vitið með skelfilegum afleiðingum. Ef gjörðir okkar eru vitnisburður um gildi okkar, hvaða gildi endurspeglar þá staða heilbrigðismála? Eitt er víst að hún endurspeglar ekki gildi þjóðarinnar, hún endurspeglar hins vegar gildi sérhagsmuna sem hafa ráðið ferðinni allt of lengi. Við getum gert svo miklu miklu betur – fólkið fyrst og svo allt hitt. Höfundur er formaður Hagsmunasamtaka heimilanna og frambjóðandi Flokks fólksins.
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar