152 ástæður til bjartsýni Hrund Gunnsteinsdóttir skrifar 4. september 2021 09:01 Athygli þín er auðlind af skornum skammti. Nóbelsverðlaunahafinn Herbert A. Simon sagði athyglina vera „flöskuháls mannlegrar hugsunar“. Við tökum meðvitað eftir aðeins brotabroti af því sem gerist í kringum okkur. Þessi flöskuháls athyglinnar takmarkar ekki aðeins hvað við veitum athygli í annars örvandi upplýsingaumhverfi, heldur mótar ákvarðanirnar sem við tökum. Það er alveg á hreinu að við veitum mörgum hlutum athygli. En spurningin er: Hversu meðvituð eða meðvitaður ert þú um það sem þú veitir athygli? Athyglin mótar ákvarðanir Athygli okkar mótar hugsun, ímyndarafl, sjónarhorn, ákvarðanir og að lokum aðgerðir sem við grípum til. Enska orðið yfir fréttir, news, er samansett úr upphafsstöfum höfuðáttanna fjögurra, north, east, west og south. Hins vegar má deila um hversu fjölbreytt sjónarhorn við fáum í gegnum fréttaflutning, hvort sem hann er innlendur eða alþjóðlegur. Líka er hollt að velta fyrir sér hversu meðvituð við erum um hvort upplýsingar leiði til betra og innihaldsríkara lífs þegar við tökum ákvarðanir? Nægir ekki að vita hvað er rétt Gagnlegt er að byrja á að skoða hugann þegar kemur að stærstu vá samtímans, loftslagsvánni. Geta jarðarinnar til að endurnýja krafta sína, vegna landnýtingar og ágengni á lífríki jarðar, fer minnkandi. Enric Sala, einn helsti leiðtogi í verndun og eflingu vistkerfa hafsins, komst vel að orði í nýlegu viðtali í hljóðvarpinu Outrage and Optimism. „Ég hélt alltaf að þegar fólk vissi um vísindalegar staðreyndir myndi það taka öðruvísi ákvarðanir.“ Staðreyndin er hins vegar sú, að við erum ekki eins rökræn og við viljum halda. Í raun erum við full af hugsanaskekkjum og tilfinningum í hvert sinn sem við tökum ákvarðanir. Svo eigum við líka erfitt með að hugsa heildrænt, að sjá samhengi hlutanna og hugsa langt fram í tímann. Enric breytti nálgun sinni til að ná eyrum fólks og ráðamanna þegar hann sá hvaða sjónarhorni við lítum helst til. Við gerum lítið í málum jarðarinnar nema við skiljum hvaða áhrif umhverfisváin hefur á okkar persónulega líf. Rekjum fjóra áhugaverða punkta í bók Enrics Sala, The Nature of Nature. 600% aukning á fiski 1. Meira en þrír-fjórðu af fiskistofnum í hafinu eru ofveiddir. Fjöldi fiska eykst um 600% að meðaltali þegar við verndum afmörkuð svæði í hafinu. Fiskurinn syndir svo að sjálfsögðu til annarra svæða, þar sem hægt er að veiða hann undir sjálfbærari stjórn. Allir vinna. Staðreyndin er hins vegar sú að aðeins 3% af heimshöfunum eru vernduð. 2. Það er algeng mýta að segja að við getum ekki verndað lífið í hafinu af því að við þurfum að fæða vaxandi fólksfjölda. Staðreyndin er sú að við framleiðum nægan mat fyrir 30% fleiri en búa á jörðinni, eða 10 milljarða manna. Við hins vegar sóum þriðjungi hans eða týnum. Eyðum meira í ís og tölvuleiki, en náttúru 3. Við eyðum meiri pening í að kaupa ís, en við verjum í að vernda náttúruna á ári. Auðlindir jarðar sem við nýtum eru metnar á 125 trilljónir dollara á ári. Ofnýting á auðlindum jarðar, kostar okkur 6 trilljónir á ári. Trilljón er stjarnfræðileg upphæð, svo há að það er mjög erfitt að gera sér grein fyrir stærðinni. Ein trilljón er milljón milljónir. Eða þúsund milljarðar dollara, margfaldaðir með 127 kr. á gengi dagsins. Það eru 12 núll í trilljón. Hætt/ur að lesa? 4. Áætlað er að kostnaðurinn við að vernda að minnsta kosti 30% af náttúrunni sé um það bil 140 milljarðar dollara á ári. Það er minni upphæð en við eyðum í tölvuleiki á ári. Til samanburðar er jarðefnaeldsneytisiðnaðurinn niðurgreiddur um 3 trilljónir dollara á ári. 152. leiðandi aðilar á sviði sjálfbærni og samfélagsábyrgðar Festa – miðstöð um sjálfbærni og samfélagsábyrgð, hefur vaxið ört frá því samtökin voru stofnuð af sex fyrirtækjum árið 2011, Landsbankanum, Íslandsbanka, Össuri, Símanum, Landsvirkjun og Rio Tinto Alcan. Nýlega gekk 152. aðildafélagið í Festu, en það er Seðlabanki Íslands. Breiður hópur fyrirtækja á aðild að Festu, frá minnstu til þeirra stærstu á Íslandi, stofnanir, háskólar, sveitafélög, félagasamtök, fjámálastofnanir og hagsmunasamtök. Festa er þekkingarsamfélag og frjáls félagsamtök, sem eru ekki rekin í hagnaðarskyni. Samfélag Festu stuðlar að nýsköpun, framsýnni hugsun og brúarsmíð á milli ólíkra aðila. Við stuðlum að hringrásarhagkerfinu og sjálfbærni. Við trúum á sjálfbæra framtíð, erindi einstaklinga, hugvit og sterka innviði. Því virkari sem samfélag Festu er, því fókuseraðri verður athygli okkar að málefninu. Athyglin mótar hugsanir, hugsanir móta ákvarðanir og ákvarðanir eru grunnurinn að aðgerðum. Ástæða til bjartsýni Í raun fjallar þetta um sjónarhorn og hugrekki til að taka réttar ákvarðanir. Það vantar ekkert upp á þekkingu, rök, greiningar eða vísindi. Við þurfum að nýta auðlindina athygli betur og meðvitaðar og styðja hvert annað í átt að sjálfbærni. Þar kemur fræðsluhlutverk Festu sterkt inn. Vaxandi samfélag Festu stígur sífellt fastar til jarðar í þessum ásetningi og styður við vegferð annarra í sömu átt. Það er sannarlega ástæða til bjartsýni um sjálfbærari og frjósamari framtíð. Höfundur er framkvæmdastjóri Festu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrund Gunnsteinsdóttir Samfélagsleg ábyrgð Mest lesið Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson Skoðun Það er betra fyrir okkur öll að Háskóli Íslands efli fjarnám Darri Rafn Hólmarsson Skoðun Hættulegt tal Sjálfstæðisflokksins og Viðskiptaráðs Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Æji nei innflytjendur Davíð Aron Routley Skoðun Þegar rafmagn hættir að vera sjálfsagður hlutur Árni B. Möller Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason Skoðun Þetta má ekki gerast aftur! - Álag á útsvar Sveinn Ægir Birgisson Skoðun Skoðun Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli eitt: Tómlæti Íslendinga Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þegar líða fer að jólum Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Svansvottaðar íbúðir – fjárfesting í lífsgæðum Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun Hættulegt tal Sjálfstæðisflokksins og Viðskiptaráðs Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Þetta má ekki gerast aftur! - Álag á útsvar Sveinn Ægir Birgisson skrifar Skoðun Meistaragráða í lífsreynslu Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnvöld, Óskar á heima hér! Þóra Andrésdóttir skrifar Skoðun Dvel þú í draumahöll Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson skrifar Skoðun Umhverfi, heilsa og skólamáltíðir Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Æji nei innflytjendur Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Samstaða, kjarkur og þor Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Það er betra fyrir okkur öll að Háskóli Íslands efli fjarnám Darri Rafn Hólmarsson skrifar Skoðun Yfirfull fangelsi, brostið kerfi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Þegar rafmagn hættir að vera sjálfsagður hlutur Árni B. Möller skrifar Skoðun Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason skrifar Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir skrifar Skoðun Endurnýjun hugarfarsins Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ferðamenn: Vanmetnir skattgreiðendur í íslensku hagkerfi Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Góð vísa... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á tvískinnungi SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað getum við lært af Víetnamstríðinu? Einar Magnússon skrifar Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Sjá meira
Athygli þín er auðlind af skornum skammti. Nóbelsverðlaunahafinn Herbert A. Simon sagði athyglina vera „flöskuháls mannlegrar hugsunar“. Við tökum meðvitað eftir aðeins brotabroti af því sem gerist í kringum okkur. Þessi flöskuháls athyglinnar takmarkar ekki aðeins hvað við veitum athygli í annars örvandi upplýsingaumhverfi, heldur mótar ákvarðanirnar sem við tökum. Það er alveg á hreinu að við veitum mörgum hlutum athygli. En spurningin er: Hversu meðvituð eða meðvitaður ert þú um það sem þú veitir athygli? Athyglin mótar ákvarðanir Athygli okkar mótar hugsun, ímyndarafl, sjónarhorn, ákvarðanir og að lokum aðgerðir sem við grípum til. Enska orðið yfir fréttir, news, er samansett úr upphafsstöfum höfuðáttanna fjögurra, north, east, west og south. Hins vegar má deila um hversu fjölbreytt sjónarhorn við fáum í gegnum fréttaflutning, hvort sem hann er innlendur eða alþjóðlegur. Líka er hollt að velta fyrir sér hversu meðvituð við erum um hvort upplýsingar leiði til betra og innihaldsríkara lífs þegar við tökum ákvarðanir? Nægir ekki að vita hvað er rétt Gagnlegt er að byrja á að skoða hugann þegar kemur að stærstu vá samtímans, loftslagsvánni. Geta jarðarinnar til að endurnýja krafta sína, vegna landnýtingar og ágengni á lífríki jarðar, fer minnkandi. Enric Sala, einn helsti leiðtogi í verndun og eflingu vistkerfa hafsins, komst vel að orði í nýlegu viðtali í hljóðvarpinu Outrage and Optimism. „Ég hélt alltaf að þegar fólk vissi um vísindalegar staðreyndir myndi það taka öðruvísi ákvarðanir.“ Staðreyndin er hins vegar sú, að við erum ekki eins rökræn og við viljum halda. Í raun erum við full af hugsanaskekkjum og tilfinningum í hvert sinn sem við tökum ákvarðanir. Svo eigum við líka erfitt með að hugsa heildrænt, að sjá samhengi hlutanna og hugsa langt fram í tímann. Enric breytti nálgun sinni til að ná eyrum fólks og ráðamanna þegar hann sá hvaða sjónarhorni við lítum helst til. Við gerum lítið í málum jarðarinnar nema við skiljum hvaða áhrif umhverfisváin hefur á okkar persónulega líf. Rekjum fjóra áhugaverða punkta í bók Enrics Sala, The Nature of Nature. 600% aukning á fiski 1. Meira en þrír-fjórðu af fiskistofnum í hafinu eru ofveiddir. Fjöldi fiska eykst um 600% að meðaltali þegar við verndum afmörkuð svæði í hafinu. Fiskurinn syndir svo að sjálfsögðu til annarra svæða, þar sem hægt er að veiða hann undir sjálfbærari stjórn. Allir vinna. Staðreyndin er hins vegar sú að aðeins 3% af heimshöfunum eru vernduð. 2. Það er algeng mýta að segja að við getum ekki verndað lífið í hafinu af því að við þurfum að fæða vaxandi fólksfjölda. Staðreyndin er sú að við framleiðum nægan mat fyrir 30% fleiri en búa á jörðinni, eða 10 milljarða manna. Við hins vegar sóum þriðjungi hans eða týnum. Eyðum meira í ís og tölvuleiki, en náttúru 3. Við eyðum meiri pening í að kaupa ís, en við verjum í að vernda náttúruna á ári. Auðlindir jarðar sem við nýtum eru metnar á 125 trilljónir dollara á ári. Ofnýting á auðlindum jarðar, kostar okkur 6 trilljónir á ári. Trilljón er stjarnfræðileg upphæð, svo há að það er mjög erfitt að gera sér grein fyrir stærðinni. Ein trilljón er milljón milljónir. Eða þúsund milljarðar dollara, margfaldaðir með 127 kr. á gengi dagsins. Það eru 12 núll í trilljón. Hætt/ur að lesa? 4. Áætlað er að kostnaðurinn við að vernda að minnsta kosti 30% af náttúrunni sé um það bil 140 milljarðar dollara á ári. Það er minni upphæð en við eyðum í tölvuleiki á ári. Til samanburðar er jarðefnaeldsneytisiðnaðurinn niðurgreiddur um 3 trilljónir dollara á ári. 152. leiðandi aðilar á sviði sjálfbærni og samfélagsábyrgðar Festa – miðstöð um sjálfbærni og samfélagsábyrgð, hefur vaxið ört frá því samtökin voru stofnuð af sex fyrirtækjum árið 2011, Landsbankanum, Íslandsbanka, Össuri, Símanum, Landsvirkjun og Rio Tinto Alcan. Nýlega gekk 152. aðildafélagið í Festu, en það er Seðlabanki Íslands. Breiður hópur fyrirtækja á aðild að Festu, frá minnstu til þeirra stærstu á Íslandi, stofnanir, háskólar, sveitafélög, félagasamtök, fjámálastofnanir og hagsmunasamtök. Festa er þekkingarsamfélag og frjáls félagsamtök, sem eru ekki rekin í hagnaðarskyni. Samfélag Festu stuðlar að nýsköpun, framsýnni hugsun og brúarsmíð á milli ólíkra aðila. Við stuðlum að hringrásarhagkerfinu og sjálfbærni. Við trúum á sjálfbæra framtíð, erindi einstaklinga, hugvit og sterka innviði. Því virkari sem samfélag Festu er, því fókuseraðri verður athygli okkar að málefninu. Athyglin mótar hugsanir, hugsanir móta ákvarðanir og ákvarðanir eru grunnurinn að aðgerðum. Ástæða til bjartsýni Í raun fjallar þetta um sjónarhorn og hugrekki til að taka réttar ákvarðanir. Það vantar ekkert upp á þekkingu, rök, greiningar eða vísindi. Við þurfum að nýta auðlindina athygli betur og meðvitaðar og styðja hvert annað í átt að sjálfbærni. Þar kemur fræðsluhlutverk Festu sterkt inn. Vaxandi samfélag Festu stígur sífellt fastar til jarðar í þessum ásetningi og styður við vegferð annarra í sömu átt. Það er sannarlega ástæða til bjartsýni um sjálfbærari og frjósamari framtíð. Höfundur er framkvæmdastjóri Festu.
Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar