Loftslagsboðorðin þrjú: Minni neysla, bætt nýting og endurvinnsla Tinna Traustadóttir og Sólveig Kr. Bergmann skrifa 11. september 2021 12:00 Öll höfum við hlutverki að gegna í baráttunni gegn loftslagsvánni, en aðstæður og efni eru ekki alls staðar hin sömu. Parísarsamkomulagið kveður á um breytta hegðun ríkja og einstaklinga eigi markmiðin sem við höfum sett okkur að nást. Loftslagsboðorðin þrjú eru minni neysla, bætt nýting og endurvinnsla. Og þau eru að miklu leyti á ábyrgð okkar sjálfra. Þau okkar sem geta gert meira verða að gera meira. Þar erum við Íslendingar í einstakri stöðu fyrir margra hluta sakir. Afgerandi hluti kolefnislosunar í heiminum er til kominn vegna brennslu jarðefnaeldsneytis: kola, olíu og jarðgass. Eldsneytis er þörf til að drífa bíla, skip og flugvélar og eins eru margar þjóðir háðar þessu eldsneyti til að framleiða raforku. Allt sem hægt er að gera til að minnka notkun jarðefnaeldsneytis er því skref í rétta átt. Grænasta ál í heimi Á Íslandi er nánast öll raforka unnin með sjálfbærum hætti úr endurnýjanlegum orkugjöfum. Það þýðir að við erum vel í stakk búin til að skipta út jarðefnaeldsneyti fyrir rafmagn eða rafeldsneyti. En þessi sérstaða okkar þýðir líka að iðnaður af ýmsu tagi er með mun minna kolefnisfótspor hér á landi en annars staðar, vegna þess að raforkan er græn. Þetta á ekki síst við um iðnað sem krefst mikillar raforku. Inn í þann flokk fellur álframleiðsla. Kolefnisfótspor íslenskrar álframleiðslu er það minnsta í heiminum, m.a. vegna þess að álið er framleitt með endurnýjanlegri raforku. Álvinnsla er orkufrek og því er kolefnisfótspor álframleiðslu á heimsvísu hátt, vegna þess hvaðan raforkan kemur. Með því að nota endurnýjanlega raforku er því verið að koma í veg fyrir gríðarlega losun koldíoxíðs sem ella hefði orðið. En álið er nauðsynlegt, því það gegnir lykilhlutverki í orkuskiptum og orkusparnaði í heiminum öllum. Með því að skipta út stáli fyrir ál í bílum og flugvélum eru farartækin gerð léttari og sparneytnari. Þau sem enn brenna jarðefnaeldsneyti þurfa minna af því og rafbílar úr áli drífa lengra en þyngri bifreiðar. Ál hefur einnig þann stóra kost að það er hægt að endurvinna það nær endalaust en um 75% af öllu áli sem unnið hefur verið frá upphafi er enn í notkun. Með því að framleiða græna, endurnýjanlega raforku og nota hana til að framleiða ál erum við í raun að leggja sama lóðið oft á vogarskálar loftslagsins. Hver hlekkur keðjunnar skiptir máli En það er gríðarlega mikilvægt í þessu sem öðru að láta ekki gott heita, heldur leita sífellt að leiðum til að bæta sig. Sem dæmi um slíkt er framleiðsluvara Norðuráls, Natur-AlTM. Við framleiðslu á Natur-Al áli er rýnt í alla virðiskeðjuna, frá því að báxít er grafið úr jörðu og þar til álið er komið í hendur viðskiptavinarins. Miðað við þá tækni sem völ er á í dag er ekki hægt að framleiða ál á umhverfisvænni hátt. Norðurál og önnur íslensk álver eru þátttakendur í nokkrum verkefnum þ.á.m. CarbFix þar sem lausna er leitað til að draga enn frekar úr losun koldíoxíðs við álframleiðslu. Við framleiðsluna að baki Natur-Al fellur til fjórum sinnum minna koldíoxíð en að jafnaði í heiminum, eða um fjögur tonn af koldíoxíði á tonn af áli. Meðaltalið er 18 tonn af koldíoxíði fyrir hvert tonn af áli en í Kína fer koldíoxíðmagnið í 20 tonn þegar álverin eru knúin með orku úr kolum. Grænt ál í rafbíla Viðtökurnar við Natur-Al hafa verið góðar. Norðurál gerði á þessu ári sölusamning við austurríska fyrirtækið Hammerer Aluminium Industries, um alls 150 þúsund tonn af Natur-Al, en álið verður notað við smíði rafbíla. Samningurinn vakti mikla athygli, enda um að ræða fyrsta langtímasamninginn um sölu á grænu áli í heiminum, og sýnir svart á hvítu aukinn áhuga stórra framleiðslufyrirtækja á grænu áli. Þetta gefur fyrirheit um að markaðurinn sé tilbúinn að greiða aukalega fyrir græna orku og græna framleiðslu. Áframvinnsla áls með grænni orku Önnur leið til að nýta grænu orkuna okkar betur er að vinna meiri og verðmætari vörur úr álinu sem framleitt er hér á landi. Í sumar var nýr raforkusamningur undirritaður milli Landsvirkjunar og Norðuráls, sem gerir Norðuráli kleift að ráðast í 15 milljarða fjárfestingaverkefni í tengslum við nýja framleiðslulínu í steypuskála þar sem framleiddar verða álstangir til þess að mæta mikilli eftirspurn frá viðskiptavinum í Evrópu. Álstangirnar verða svo nýttar í hinar ýmsu vörur eins og bíla, flugvélar, raftæki og byggingar. Þetta er áframvinnsla á álinu, en ekki aukning á álframleiðslu. Þetta er virðisaukandi, því álstangirnar eru verðmætari en hleifarnir sem steyptir eru í núverandi steypuskála. Með því að framleiða álstangirnar hér með endurnýjanlegri raforku í stað þess að senda hleifa erlendis, bræða þá þar og framleiða álstangir með annarri orku er einnig verið að minnka losun gróðurhúsalofttegunda. Með þessu samstarfi Norðuráls og Landsvirkjunar er því verið að stuðla að því að meira af virði framleiðslunnar verði til á Íslandi og verði eftir á Íslandi okkur öllum og umhverfinu í hag. Tinna er framkvæmdastjóri Sölu og þjónustu hjá Landsvirkjun og Sólveig er yfirmaður samskipta hjá Norðuráli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Loftslagsmál Umhverfismál Tinna Traustadóttir Mest lesið Enn einn kvennahópurinn sem þarf bara að vera duglegri að harka af sér? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Flumbrugangur í framhaldsskólum Jón Pétur Zimsen Skoðun Ert þú meðalmaðurinn? Jóhann Óskar Jóhannsson Skoðun Miðbær Selfoss vekur ánægju Bragi Bjarnason Skoðun PCOS: Er ódýrara að halda heilsu eða meðhöndla veikindi? Elísa Ósk Línadóttir Skoðun Nútímaviðskipti og lögin sem gleymdist að uppfæra Fróði Steingrímsson Skoðun „Words are wind“ Ingólfur Hermannsson Skoðun Be Kind - ekki kind Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir ,Perla Magnúsdóttir Skoðun Charlie og sjúkleikaverksmiðjan Guðjón Eggert Agnarsson Skoðun Nú þarf bæði sleggju og vélsög Trausti Hjálmarsson,Ólafur Stephensen Skoðun Skoðun Skoðun Charlie og sjúkleikaverksmiðjan Guðjón Eggert Agnarsson skrifar Skoðun Nú þarf bæði sleggju og vélsög Trausti Hjálmarsson,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Nútímaviðskipti og lögin sem gleymdist að uppfæra Fróði Steingrímsson skrifar Skoðun Sjálfsvíg eru ekki óumflýjanleg Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun „Words are wind“ Ingólfur Hermannsson skrifar Skoðun Ert þú meðalmaðurinn? Jóhann Óskar Jóhannsson skrifar Skoðun Enn einn kvennahópurinn sem þarf bara að vera duglegri að harka af sér? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Flumbrugangur í framhaldsskólum Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Miðbær Selfoss vekur ánægju Bragi Bjarnason skrifar Skoðun PCOS: Er ódýrara að halda heilsu eða meðhöndla veikindi? Elísa Ósk Línadóttir skrifar Skoðun Opinn og alþjóðlegur: Krísa erlendra nemenda við íslenska háskóla Melissa Anne Pfeffer skrifar Skoðun Be Kind - ekki kind Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir ,Perla Magnúsdóttir skrifar Skoðun Illa verndaðir Íslendingar Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Viðreisn afhjúpar sig endanlega Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Heimalestur – gæðastund en ekki grátur og gnístan tanna Svava Þ. Hjaltalín skrifar Skoðun Frelsi til sölu Erling Kári Freysson skrifar Skoðun Vangaveltur um íslenskt barnaefni – Hvers vegna skiptir það máli að börn heyri sjálf sig? Tinna Björg Kristinsdóttir,Valdimar Gylfason skrifar Skoðun Móðir í Breiðholti hjólar 5.000 kílómetra Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Viðreisn lætur verkin tala Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Sterkara framhaldsskólakerfi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Hægfara endalok sjónvarps útsendinga fyrir móttöku á loftneti á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Eru Íslendingar feigir? Olíuvinnsla! Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Ástæðan fyrir því að við þurfum möguleika á dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm? Innflutningur á hatursorðræðu til Íslands! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Einföld og skiljanleg kerfi sem virka fyrir fólk og fyrirtæki Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Er veganismi á undanhaldi? Aldís Amah Hamilton,Kristín Helga Sigurðardóttir,Adelina Antal,Hanna Halldórsdóttir,Sigrún Elfa Kristinsdóttir,Lowana Veal skrifar Skoðun Lýðræðið tekið úr höndum nemenda í Lundarskóla Benedikt Már Þorvaldsson skrifar Skoðun Geðheilbrigði er mannréttindamál Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Stuðningsyfirlýsing forstöðumanna Sólheima Elfa Björk Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sniðganga fyrir Palestínu Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Katrín Björg Þórisdóttir,Þorbjörg Ída Ívarsdóttir,Yvonne Höller skrifar Sjá meira
Öll höfum við hlutverki að gegna í baráttunni gegn loftslagsvánni, en aðstæður og efni eru ekki alls staðar hin sömu. Parísarsamkomulagið kveður á um breytta hegðun ríkja og einstaklinga eigi markmiðin sem við höfum sett okkur að nást. Loftslagsboðorðin þrjú eru minni neysla, bætt nýting og endurvinnsla. Og þau eru að miklu leyti á ábyrgð okkar sjálfra. Þau okkar sem geta gert meira verða að gera meira. Þar erum við Íslendingar í einstakri stöðu fyrir margra hluta sakir. Afgerandi hluti kolefnislosunar í heiminum er til kominn vegna brennslu jarðefnaeldsneytis: kola, olíu og jarðgass. Eldsneytis er þörf til að drífa bíla, skip og flugvélar og eins eru margar þjóðir háðar þessu eldsneyti til að framleiða raforku. Allt sem hægt er að gera til að minnka notkun jarðefnaeldsneytis er því skref í rétta átt. Grænasta ál í heimi Á Íslandi er nánast öll raforka unnin með sjálfbærum hætti úr endurnýjanlegum orkugjöfum. Það þýðir að við erum vel í stakk búin til að skipta út jarðefnaeldsneyti fyrir rafmagn eða rafeldsneyti. En þessi sérstaða okkar þýðir líka að iðnaður af ýmsu tagi er með mun minna kolefnisfótspor hér á landi en annars staðar, vegna þess að raforkan er græn. Þetta á ekki síst við um iðnað sem krefst mikillar raforku. Inn í þann flokk fellur álframleiðsla. Kolefnisfótspor íslenskrar álframleiðslu er það minnsta í heiminum, m.a. vegna þess að álið er framleitt með endurnýjanlegri raforku. Álvinnsla er orkufrek og því er kolefnisfótspor álframleiðslu á heimsvísu hátt, vegna þess hvaðan raforkan kemur. Með því að nota endurnýjanlega raforku er því verið að koma í veg fyrir gríðarlega losun koldíoxíðs sem ella hefði orðið. En álið er nauðsynlegt, því það gegnir lykilhlutverki í orkuskiptum og orkusparnaði í heiminum öllum. Með því að skipta út stáli fyrir ál í bílum og flugvélum eru farartækin gerð léttari og sparneytnari. Þau sem enn brenna jarðefnaeldsneyti þurfa minna af því og rafbílar úr áli drífa lengra en þyngri bifreiðar. Ál hefur einnig þann stóra kost að það er hægt að endurvinna það nær endalaust en um 75% af öllu áli sem unnið hefur verið frá upphafi er enn í notkun. Með því að framleiða græna, endurnýjanlega raforku og nota hana til að framleiða ál erum við í raun að leggja sama lóðið oft á vogarskálar loftslagsins. Hver hlekkur keðjunnar skiptir máli En það er gríðarlega mikilvægt í þessu sem öðru að láta ekki gott heita, heldur leita sífellt að leiðum til að bæta sig. Sem dæmi um slíkt er framleiðsluvara Norðuráls, Natur-AlTM. Við framleiðslu á Natur-Al áli er rýnt í alla virðiskeðjuna, frá því að báxít er grafið úr jörðu og þar til álið er komið í hendur viðskiptavinarins. Miðað við þá tækni sem völ er á í dag er ekki hægt að framleiða ál á umhverfisvænni hátt. Norðurál og önnur íslensk álver eru þátttakendur í nokkrum verkefnum þ.á.m. CarbFix þar sem lausna er leitað til að draga enn frekar úr losun koldíoxíðs við álframleiðslu. Við framleiðsluna að baki Natur-Al fellur til fjórum sinnum minna koldíoxíð en að jafnaði í heiminum, eða um fjögur tonn af koldíoxíði á tonn af áli. Meðaltalið er 18 tonn af koldíoxíði fyrir hvert tonn af áli en í Kína fer koldíoxíðmagnið í 20 tonn þegar álverin eru knúin með orku úr kolum. Grænt ál í rafbíla Viðtökurnar við Natur-Al hafa verið góðar. Norðurál gerði á þessu ári sölusamning við austurríska fyrirtækið Hammerer Aluminium Industries, um alls 150 þúsund tonn af Natur-Al, en álið verður notað við smíði rafbíla. Samningurinn vakti mikla athygli, enda um að ræða fyrsta langtímasamninginn um sölu á grænu áli í heiminum, og sýnir svart á hvítu aukinn áhuga stórra framleiðslufyrirtækja á grænu áli. Þetta gefur fyrirheit um að markaðurinn sé tilbúinn að greiða aukalega fyrir græna orku og græna framleiðslu. Áframvinnsla áls með grænni orku Önnur leið til að nýta grænu orkuna okkar betur er að vinna meiri og verðmætari vörur úr álinu sem framleitt er hér á landi. Í sumar var nýr raforkusamningur undirritaður milli Landsvirkjunar og Norðuráls, sem gerir Norðuráli kleift að ráðast í 15 milljarða fjárfestingaverkefni í tengslum við nýja framleiðslulínu í steypuskála þar sem framleiddar verða álstangir til þess að mæta mikilli eftirspurn frá viðskiptavinum í Evrópu. Álstangirnar verða svo nýttar í hinar ýmsu vörur eins og bíla, flugvélar, raftæki og byggingar. Þetta er áframvinnsla á álinu, en ekki aukning á álframleiðslu. Þetta er virðisaukandi, því álstangirnar eru verðmætari en hleifarnir sem steyptir eru í núverandi steypuskála. Með því að framleiða álstangirnar hér með endurnýjanlegri raforku í stað þess að senda hleifa erlendis, bræða þá þar og framleiða álstangir með annarri orku er einnig verið að minnka losun gróðurhúsalofttegunda. Með þessu samstarfi Norðuráls og Landsvirkjunar er því verið að stuðla að því að meira af virði framleiðslunnar verði til á Íslandi og verði eftir á Íslandi okkur öllum og umhverfinu í hag. Tinna er framkvæmdastjóri Sölu og þjónustu hjá Landsvirkjun og Sólveig er yfirmaður samskipta hjá Norðuráli.
Enn einn kvennahópurinn sem þarf bara að vera duglegri að harka af sér? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun
Skoðun Enn einn kvennahópurinn sem þarf bara að vera duglegri að harka af sér? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Opinn og alþjóðlegur: Krísa erlendra nemenda við íslenska háskóla Melissa Anne Pfeffer skrifar
Skoðun Vangaveltur um íslenskt barnaefni – Hvers vegna skiptir það máli að börn heyri sjálf sig? Tinna Björg Kristinsdóttir,Valdimar Gylfason skrifar
Skoðun Hægfara endalok sjónvarps útsendinga fyrir móttöku á loftneti á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar
Skoðun Einföld og skiljanleg kerfi sem virka fyrir fólk og fyrirtæki Hanna Katrín Friðriksson skrifar
Skoðun Er veganismi á undanhaldi? Aldís Amah Hamilton,Kristín Helga Sigurðardóttir,Adelina Antal,Hanna Halldórsdóttir,Sigrún Elfa Kristinsdóttir,Lowana Veal skrifar
Skoðun Sniðganga fyrir Palestínu Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Katrín Björg Þórisdóttir,Þorbjörg Ída Ívarsdóttir,Yvonne Höller skrifar
Enn einn kvennahópurinn sem þarf bara að vera duglegri að harka af sér? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun