Hvað kostar krónan okkur? Guðmundur Ragnarson skrifar 22. september 2021 10:16 Það er vaxandi umræða um gjaldmiðilinn krónuna nú í aðdraganda kosninganna enda hefur hún valdið miklum kostnaði, með háum vöxtum og stökkbreyttum lánum í gegnum áratugina. Þó svo saga hennar og kostnaður okkar af henni sé flestum kunn, er enn verið að loka augunum fyrir því og hún dásömuð sem hin eina sanna lausn fyrir okkur, sem er svipað og hrósa brennuvargi, eftir hvern stórbrunann á fætur öðrum. Að mínu viti er búið að fullreyna allar hugmyndir og aðferðir sem mönnum hafa dottið í hug á örgjaldmiðlinum krónunni til að búa til stöðuleika. Í Gautaborg búa sexhundruð þúsund manns og í Bergen búa tvöhundruð og áttatíu þúsund manns. Engum myndi nokkru sinni detta í hug, að taka upp fljótandi sjálfstæðan gjaldmiðil í Gautaborg eða Bergen og ef einhverjum dytti slíkt í hug væri sá hinn sami væntanlega ekki talinn allsgáður. Alþjóðlegt traust á krónunni er enda ekkert erlendis, sem sést best á því að ekki er hægt að skipta henni erlendis eins og flestir þekkja. Slík staða er ekki samboðin nokkurri þjóð. Saga krónunnar er í raun hamfarasaga, með verðbólgu, háum vöxtum, stökkbreyttum lánum og áföllum heimila og fyrirtækja. Ef litið er til baka og tölur um verðbólgu og vaxtastig skoðaðar þá veltir maður því fyrir sér hvernig fólk hefur komist í gegnum þetta. Heimili sem eru að ljúka afborgunum af húsnæðislánum á Íslandi, hafa borgað a.m.k. eina auka íbúð umfram fólk sem hefur evruna sem gjaldmiðil, vegna miklu hærri vaxta og þá eru stökkbreytt lán undanskilin. Með öðrum orðum þá hefur sparnaður þessara heimila á Íslandi verið skertur um sömu upphæð. Margar fjölskyldur og einstaklingar hafa því miður lent í enn meiri hremmingum og jafnvel tapað aleigunni og heilsunni um leið. Stór hluti þeirra sem átt hafa við mesta vandann að etja í samfélaginu eru einmitt fórnarlömb óstöðugleika í efnahagmálum á misjöfnum tíma. Jafnvel fólk sem er að fara á eftirlaun eftir ævistritið er skuldum vafið og hefur áhyggjur af framtíð sinni. Fólk sem er búið að færa ótrúlega miklar fórnir fyrir þröngan hagsmunahóp sem vill halda í gjaldmiðilinn. Það er komið nóg. Krónan kostar þjóðina þrjá Landspítala á ári! Erum við meðvituð um hvað krónan hefur og er að kosta okkur t.d. umfram evru? Hvers vegna er ekki miklu meiri umræða um slíkt? Beita má ýmsum aðferðum til að meta kostnað krónunnar umfram evru. Ein aðferð er að skoða langtímavaxtamun á milli krónu og evru, en sá munur hefur verið á bilinu 3-6% eða jafnvel meiri, en þá er ekki tekinn með margvíslegur annar kostnaður krónunnar. Heildarskuldir heimila, atvinnulífs, ríkis og sveitarfélaga eru um 6.300 ma.kr. Auka vaxtakostnaður innan krónunnar umfram það sem er innan evrunnar, af þessum skuldum er því tæpar 200 ma.kr. á hverju ári, ef miðað er við 3% vaxtamun, sem er varlega áætlað, sem er svipuð fjárhæð og rekstur eða bygging þriggja Landspítala sem kostar um 75 ma.kr. hver. Skuldir ríkisins er um 1.500 ma.kr. og vaxtamunur á ríkisskuldabréfum á milli krónu og evru er um 4%, kostnaður ríkisins af krónunni er því 60 ma.kr. á hverju ári. Væri nú ekki nær að nýta þessa fjármuni í fjársvelt velferðar- og heilbrigðiskerfi. Það skiptir svo sem engu hvar er borið niður við erum með allt niðrum okkur í rekstri samfélagsins, hvort það er málefni barna, sálfræðiþjónusta, málefni aldraðar eða annað. Við verðum að komast í efnahagslegan stöðugleika, með stöðugan gjaldmiðil með varanlega lága vexti, aukinn kaupmátt (30%) og heilbrigða samkeppni, með miklum ávinning fyrir alla. Í framsetningu ASÍ frá 2011 var komist að því að aðild að Evrópusambandinu og upptaka evru gæti aukið kaupmátt um 30 prósent. Við verðum að taka mark á slíku. Aukum sjálfstæði þjóðarinnar með aðild að ESB og evru Flest stórfyrirtæki í landinu hafa þegar greitt atkvæði og kosið evruna, með uppgjöri ársreikninga og eru í lánaviðskiptum beint við erlenda banka. Þetta gera þessi fyrirtæki til að auka sína hagkvæmni og auka um leið efnahagslegt sjálfstæði þeirra með bættri afkomu og meira öryggi. Það er einungis almenningur og minni fyrirtækin sem eru enn innan múra krónunnar. Kosningar nú snúast m.a. um að frelsa almenning og minni fyrirtæki frá þessum múrum og leyfa þeim að að njóta öryggis og ávinnings evrunnar í lágum vöxtum og stöðugleika eins og stærri fyrirtæki hafa nú þegar. Það er mikið réttlætismál sem og hagkvæmnismál allra, ungra, miðaldra, aldraðra, sjómanna, bænda, verkafólks, kennara, fólks í heilsugæslu, í raun allra stétta og þjóðarinnar allra. Gefum framtíðinni tækifæri Það fór af stað mikil umræða um nýtt Ísland eftir COVID-19 eins og var eftir hrunið 2008 sem gleymdist fljótt eins og oft áður þegar allt fór á fullt í hagkerfinu, með enn einni tilrauninni með örgjaldmiðlinum krónunni. Ef gera á breytingar þá verður að fara í rót vandans til að hafa góðan grunn til að byggja þær á. Aðild að ESB og upptaka evru skapar nýja möguleika í nýsköpun atvinnulífsins og veitir möguleika að betri aðgengi að styrkjum úr byggða- og landbúnaðarsjóðum ESB, sem munu efla byggðir og landbúnað. Aðild að ESB mun lækka vexti, efla atvinnulíf og útflutning, hagvöxt, framleiðni og lækka matvælaverð. Aðild að ESB og upptaka evru er því eitt mikilvægasta og stærsta verkefni á sviði efnahags- sjálfstæðis- og stjórnmála hér á landi, sem myndi auka sjálfstæði, fullveldi, bæta kaupmátt og lífskjör almennings umtalsvert og varanlega í öllum byggðum landsins. Gefum framtíðinni tækifæri og kjósum Viðreisn. Höfundur skipar fjórða sæti Viðreisnar í Reykjavíkurkjördæmi norður . Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Íslenska krónan Viðreisn Guðmundur Ragnarsson Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Sjá meira
Það er vaxandi umræða um gjaldmiðilinn krónuna nú í aðdraganda kosninganna enda hefur hún valdið miklum kostnaði, með háum vöxtum og stökkbreyttum lánum í gegnum áratugina. Þó svo saga hennar og kostnaður okkar af henni sé flestum kunn, er enn verið að loka augunum fyrir því og hún dásömuð sem hin eina sanna lausn fyrir okkur, sem er svipað og hrósa brennuvargi, eftir hvern stórbrunann á fætur öðrum. Að mínu viti er búið að fullreyna allar hugmyndir og aðferðir sem mönnum hafa dottið í hug á örgjaldmiðlinum krónunni til að búa til stöðuleika. Í Gautaborg búa sexhundruð þúsund manns og í Bergen búa tvöhundruð og áttatíu þúsund manns. Engum myndi nokkru sinni detta í hug, að taka upp fljótandi sjálfstæðan gjaldmiðil í Gautaborg eða Bergen og ef einhverjum dytti slíkt í hug væri sá hinn sami væntanlega ekki talinn allsgáður. Alþjóðlegt traust á krónunni er enda ekkert erlendis, sem sést best á því að ekki er hægt að skipta henni erlendis eins og flestir þekkja. Slík staða er ekki samboðin nokkurri þjóð. Saga krónunnar er í raun hamfarasaga, með verðbólgu, háum vöxtum, stökkbreyttum lánum og áföllum heimila og fyrirtækja. Ef litið er til baka og tölur um verðbólgu og vaxtastig skoðaðar þá veltir maður því fyrir sér hvernig fólk hefur komist í gegnum þetta. Heimili sem eru að ljúka afborgunum af húsnæðislánum á Íslandi, hafa borgað a.m.k. eina auka íbúð umfram fólk sem hefur evruna sem gjaldmiðil, vegna miklu hærri vaxta og þá eru stökkbreytt lán undanskilin. Með öðrum orðum þá hefur sparnaður þessara heimila á Íslandi verið skertur um sömu upphæð. Margar fjölskyldur og einstaklingar hafa því miður lent í enn meiri hremmingum og jafnvel tapað aleigunni og heilsunni um leið. Stór hluti þeirra sem átt hafa við mesta vandann að etja í samfélaginu eru einmitt fórnarlömb óstöðugleika í efnahagmálum á misjöfnum tíma. Jafnvel fólk sem er að fara á eftirlaun eftir ævistritið er skuldum vafið og hefur áhyggjur af framtíð sinni. Fólk sem er búið að færa ótrúlega miklar fórnir fyrir þröngan hagsmunahóp sem vill halda í gjaldmiðilinn. Það er komið nóg. Krónan kostar þjóðina þrjá Landspítala á ári! Erum við meðvituð um hvað krónan hefur og er að kosta okkur t.d. umfram evru? Hvers vegna er ekki miklu meiri umræða um slíkt? Beita má ýmsum aðferðum til að meta kostnað krónunnar umfram evru. Ein aðferð er að skoða langtímavaxtamun á milli krónu og evru, en sá munur hefur verið á bilinu 3-6% eða jafnvel meiri, en þá er ekki tekinn með margvíslegur annar kostnaður krónunnar. Heildarskuldir heimila, atvinnulífs, ríkis og sveitarfélaga eru um 6.300 ma.kr. Auka vaxtakostnaður innan krónunnar umfram það sem er innan evrunnar, af þessum skuldum er því tæpar 200 ma.kr. á hverju ári, ef miðað er við 3% vaxtamun, sem er varlega áætlað, sem er svipuð fjárhæð og rekstur eða bygging þriggja Landspítala sem kostar um 75 ma.kr. hver. Skuldir ríkisins er um 1.500 ma.kr. og vaxtamunur á ríkisskuldabréfum á milli krónu og evru er um 4%, kostnaður ríkisins af krónunni er því 60 ma.kr. á hverju ári. Væri nú ekki nær að nýta þessa fjármuni í fjársvelt velferðar- og heilbrigðiskerfi. Það skiptir svo sem engu hvar er borið niður við erum með allt niðrum okkur í rekstri samfélagsins, hvort það er málefni barna, sálfræðiþjónusta, málefni aldraðar eða annað. Við verðum að komast í efnahagslegan stöðugleika, með stöðugan gjaldmiðil með varanlega lága vexti, aukinn kaupmátt (30%) og heilbrigða samkeppni, með miklum ávinning fyrir alla. Í framsetningu ASÍ frá 2011 var komist að því að aðild að Evrópusambandinu og upptaka evru gæti aukið kaupmátt um 30 prósent. Við verðum að taka mark á slíku. Aukum sjálfstæði þjóðarinnar með aðild að ESB og evru Flest stórfyrirtæki í landinu hafa þegar greitt atkvæði og kosið evruna, með uppgjöri ársreikninga og eru í lánaviðskiptum beint við erlenda banka. Þetta gera þessi fyrirtæki til að auka sína hagkvæmni og auka um leið efnahagslegt sjálfstæði þeirra með bættri afkomu og meira öryggi. Það er einungis almenningur og minni fyrirtækin sem eru enn innan múra krónunnar. Kosningar nú snúast m.a. um að frelsa almenning og minni fyrirtæki frá þessum múrum og leyfa þeim að að njóta öryggis og ávinnings evrunnar í lágum vöxtum og stöðugleika eins og stærri fyrirtæki hafa nú þegar. Það er mikið réttlætismál sem og hagkvæmnismál allra, ungra, miðaldra, aldraðra, sjómanna, bænda, verkafólks, kennara, fólks í heilsugæslu, í raun allra stétta og þjóðarinnar allra. Gefum framtíðinni tækifæri Það fór af stað mikil umræða um nýtt Ísland eftir COVID-19 eins og var eftir hrunið 2008 sem gleymdist fljótt eins og oft áður þegar allt fór á fullt í hagkerfinu, með enn einni tilrauninni með örgjaldmiðlinum krónunni. Ef gera á breytingar þá verður að fara í rót vandans til að hafa góðan grunn til að byggja þær á. Aðild að ESB og upptaka evru skapar nýja möguleika í nýsköpun atvinnulífsins og veitir möguleika að betri aðgengi að styrkjum úr byggða- og landbúnaðarsjóðum ESB, sem munu efla byggðir og landbúnað. Aðild að ESB mun lækka vexti, efla atvinnulíf og útflutning, hagvöxt, framleiðni og lækka matvælaverð. Aðild að ESB og upptaka evru er því eitt mikilvægasta og stærsta verkefni á sviði efnahags- sjálfstæðis- og stjórnmála hér á landi, sem myndi auka sjálfstæði, fullveldi, bæta kaupmátt og lífskjör almennings umtalsvert og varanlega í öllum byggðum landsins. Gefum framtíðinni tækifæri og kjósum Viðreisn. Höfundur skipar fjórða sæti Viðreisnar í Reykjavíkurkjördæmi norður .
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun