Til vinnuveitenda Kolbrún Stígsdóttir skrifar 21. mars 2022 08:01 Tilgangurinn með þessari grein er að upplýsa atvinnurekendur umstaðreyndir um endómetríósu og hversu mikil áhrif sjúkdómurinn hefur á líf einstaklinga með hann. Endómetríósa er krónískur, fjölkerfa og fjölgena sjúkdómur sem veldur margvíslegum einkennum. Sjúkdómurinn hefur mismikil áhrif á daglegt líf fólks. Helstu einkenni sjúkdómsins eru slæmir túrverkir, miklar blæðingar, ristilkrampar og orkuleysi, en það er mismundandi hvaða einkenni koma fram hjá hverjum og einum. Fullt af öðrum einkennum geta komið fram og þá fer það eftir því hvar endómetríósan er í líkamanum. Sjúkdómurinn lýsir sér á þann veg að endómetríósufrumur setjast á yfirborðsþekju á hinum ýmsu líffærum. Rannsóknir hafa sýnt fram á að endómetríósu frumur eru ekki þær sömu og finnast í innra lagi legs þó áþekktar séu og hegðar sér á svipaðan hátt. Þessar frumur bregðast við mánaðarlegum hormónabreytingum líkamans og valda bólgum. Blóðið sem kemur frá frumunum kemst ekki út úr líkamanum og þar með geta myndast blöðrur á þeim stöðum sem endómetríósa er til staðar. Einnig geta myndast samgróningar milli líffæra. Allt þetta getur valdið miklum sársauka. Einkenni endómetríósu eru einstaklingsbundin. Sumt fólk upplifir mikla sársauka á meðan aðrir eru á miklum blæðingum. Túrverkir okkar eiga lítið skylt við venjulega túrverki því við getum verið með túrverki á ótrúlegustu stöðum í líkamanum. Sumt fólk talar um að túrverkirnir séu eins og hríðaverkir, sumt fólk upplifir að það sé verið að stinga þau endalaust í kviðinn og sumt fólk upplifir verki sem tengjast vöðvaspennu. Einnig geta bólgur sem endómetríósan veldur klemmt taugar og valdið þar með miklum verkjum. Það getur verið erfitt að sitja, standa eða liggja. Vöðvar í líkamanum geta verið svo stífir að hreyfigetan er skert. Endómetríósan hefur líka gífurleg áhrif á meltingarfærin sem getur orsakað mikla ristilkrampa, hægðatregðu og niðurgang. Einnig fylgir sjúkdómnum mikið orkuleysi. Hvað getur þú gert sem vinnuveitandi? Mikilvægt er að opna möguleika á samtal við starfsmann þinn um veikindin og hvernig þau geta haft áhrif á frammistöðu. Með því eykst skilningurinn á hverju þið megið bæði búast við. Skilningurinn er mikilvægur til að tryggja vellíðan á vinnustaðnum. Þú getur aðlagað starfið að getu starfsmannsins með því að bjóða upp á sveigjanleika og tækifæri til að vinna heima þegar við á. Sýna endurteknum læknisheimsóknum og skammtímaveikindum skilning. Ef starfsmenn fá mat í vinnunni þá er mikilvægt að mæta þörfum fólks með endómetríósu því sumar matartegundir geta ýtt undir einkenni. Að vera með þægilega sófa og hitapoka getur hjálpað fólki með endómetríósu. Þá er hægt að leggjast út af á meðan beðið er eftir að verkjalyfin virki. Einnig geta hitapokar auðveldað fólki með endómetríósu að vinna sín verkefni ef vinna snýst um að sitja fyrir framan tölvuna. Það er margt hægt að gera til þess að auðvelda fólk með endómetríósu að vinna sína vinnu en það mikilvægasta er að hlusta á það og finna lausnir með því. Þegar veikindin eru farin að hafa veruleg áhrif á starfsgetuna er mikilvægt að ræða við starfsmanninn og sýna honum skilning. Það gæti verið gott að minnka starfshlutfallið og að starfsmaðurinn geti verið í veikindaleyfi á móti. Jafnvel þyrfti starfsmaðurinn kannski að fara í veikindaleyfi í nokkrar vikur á meðan verið er að vinna í hans málum hjá lækni. Að komast til læknis sem þekkir mjög vel inn á endómetríósu og afleiðingar hennar er nauðsynlegt. Hægt er að fara í aðgerðir sem gerir það að verkum að fólk nær að snúa sterkt aftur til vinnul og veikindadögum fækkar snarlega. Þó svo að sjúkdómurinn hafi veruleg áhrif á lífsgæðin og starfsgetuna þá þarf það ekki að vera varanlegt ástand því tækninni í aðgerðum hefur fleygt fram. Þá er sérstaklega mikilvægt að komast til færustu læknanna, en það getur því miður verið erfitt. Í dag eru margir með endómetríósu að borga allt upp í 1,2 milljónir úr eigin vasa fyrir aðgerðirnar sínar til þess að tryggja sér betri lífsgæði og geta tekið virkan þátt á vinnumarkaðnum. Eins og gefur að skilja er mikilvægt að vinnuveitendur þekki til sjúkdómsins og taki virkan þátt í að berjast fyrir bættri þjónustu. Við þurfum á ykkur að halda til að tryggja að frábæra starfsfólkið ykkar lendi ekki í því að þurfa að hætta að vinna. Ráðstefnan Endó: ekki bara slæmir túrverkir Þann 28. Mars næst komandi mun Samtökin halda ráðstefnu á Hilton Hóteli. Ég hvet alla sem hafa áhuga á að kynna sér sjúkdóminn til að kaupa sér miða á ráðstefnuna en hægt er að kaupa miða hér. Ráðstefnan er haldin til þess að auka skilning á því hversu flókinn sjúkdómurinn getur verið og hversu mikilvægt að bjóða upp á góða þjónustu. Frekari upplýsingar er að finna hér. Höfundurinn er formaður Samtaka um endómetríósu og greindist með endómetríósu 34 ára gömul eftir að hafa glímt við sjúkdóminn í 21 ár. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Kvenheilsa Vinnumarkaður Mest lesið Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun 50 þúsund nýir íbúar – Hvernig tryggjum við samheldni? Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Sjá meira
Tilgangurinn með þessari grein er að upplýsa atvinnurekendur umstaðreyndir um endómetríósu og hversu mikil áhrif sjúkdómurinn hefur á líf einstaklinga með hann. Endómetríósa er krónískur, fjölkerfa og fjölgena sjúkdómur sem veldur margvíslegum einkennum. Sjúkdómurinn hefur mismikil áhrif á daglegt líf fólks. Helstu einkenni sjúkdómsins eru slæmir túrverkir, miklar blæðingar, ristilkrampar og orkuleysi, en það er mismundandi hvaða einkenni koma fram hjá hverjum og einum. Fullt af öðrum einkennum geta komið fram og þá fer það eftir því hvar endómetríósan er í líkamanum. Sjúkdómurinn lýsir sér á þann veg að endómetríósufrumur setjast á yfirborðsþekju á hinum ýmsu líffærum. Rannsóknir hafa sýnt fram á að endómetríósu frumur eru ekki þær sömu og finnast í innra lagi legs þó áþekktar séu og hegðar sér á svipaðan hátt. Þessar frumur bregðast við mánaðarlegum hormónabreytingum líkamans og valda bólgum. Blóðið sem kemur frá frumunum kemst ekki út úr líkamanum og þar með geta myndast blöðrur á þeim stöðum sem endómetríósa er til staðar. Einnig geta myndast samgróningar milli líffæra. Allt þetta getur valdið miklum sársauka. Einkenni endómetríósu eru einstaklingsbundin. Sumt fólk upplifir mikla sársauka á meðan aðrir eru á miklum blæðingum. Túrverkir okkar eiga lítið skylt við venjulega túrverki því við getum verið með túrverki á ótrúlegustu stöðum í líkamanum. Sumt fólk talar um að túrverkirnir séu eins og hríðaverkir, sumt fólk upplifir að það sé verið að stinga þau endalaust í kviðinn og sumt fólk upplifir verki sem tengjast vöðvaspennu. Einnig geta bólgur sem endómetríósan veldur klemmt taugar og valdið þar með miklum verkjum. Það getur verið erfitt að sitja, standa eða liggja. Vöðvar í líkamanum geta verið svo stífir að hreyfigetan er skert. Endómetríósan hefur líka gífurleg áhrif á meltingarfærin sem getur orsakað mikla ristilkrampa, hægðatregðu og niðurgang. Einnig fylgir sjúkdómnum mikið orkuleysi. Hvað getur þú gert sem vinnuveitandi? Mikilvægt er að opna möguleika á samtal við starfsmann þinn um veikindin og hvernig þau geta haft áhrif á frammistöðu. Með því eykst skilningurinn á hverju þið megið bæði búast við. Skilningurinn er mikilvægur til að tryggja vellíðan á vinnustaðnum. Þú getur aðlagað starfið að getu starfsmannsins með því að bjóða upp á sveigjanleika og tækifæri til að vinna heima þegar við á. Sýna endurteknum læknisheimsóknum og skammtímaveikindum skilning. Ef starfsmenn fá mat í vinnunni þá er mikilvægt að mæta þörfum fólks með endómetríósu því sumar matartegundir geta ýtt undir einkenni. Að vera með þægilega sófa og hitapoka getur hjálpað fólki með endómetríósu. Þá er hægt að leggjast út af á meðan beðið er eftir að verkjalyfin virki. Einnig geta hitapokar auðveldað fólki með endómetríósu að vinna sín verkefni ef vinna snýst um að sitja fyrir framan tölvuna. Það er margt hægt að gera til þess að auðvelda fólk með endómetríósu að vinna sína vinnu en það mikilvægasta er að hlusta á það og finna lausnir með því. Þegar veikindin eru farin að hafa veruleg áhrif á starfsgetuna er mikilvægt að ræða við starfsmanninn og sýna honum skilning. Það gæti verið gott að minnka starfshlutfallið og að starfsmaðurinn geti verið í veikindaleyfi á móti. Jafnvel þyrfti starfsmaðurinn kannski að fara í veikindaleyfi í nokkrar vikur á meðan verið er að vinna í hans málum hjá lækni. Að komast til læknis sem þekkir mjög vel inn á endómetríósu og afleiðingar hennar er nauðsynlegt. Hægt er að fara í aðgerðir sem gerir það að verkum að fólk nær að snúa sterkt aftur til vinnul og veikindadögum fækkar snarlega. Þó svo að sjúkdómurinn hafi veruleg áhrif á lífsgæðin og starfsgetuna þá þarf það ekki að vera varanlegt ástand því tækninni í aðgerðum hefur fleygt fram. Þá er sérstaklega mikilvægt að komast til færustu læknanna, en það getur því miður verið erfitt. Í dag eru margir með endómetríósu að borga allt upp í 1,2 milljónir úr eigin vasa fyrir aðgerðirnar sínar til þess að tryggja sér betri lífsgæði og geta tekið virkan þátt á vinnumarkaðnum. Eins og gefur að skilja er mikilvægt að vinnuveitendur þekki til sjúkdómsins og taki virkan þátt í að berjast fyrir bættri þjónustu. Við þurfum á ykkur að halda til að tryggja að frábæra starfsfólkið ykkar lendi ekki í því að þurfa að hætta að vinna. Ráðstefnan Endó: ekki bara slæmir túrverkir Þann 28. Mars næst komandi mun Samtökin halda ráðstefnu á Hilton Hóteli. Ég hvet alla sem hafa áhuga á að kynna sér sjúkdóminn til að kaupa sér miða á ráðstefnuna en hægt er að kaupa miða hér. Ráðstefnan er haldin til þess að auka skilning á því hversu flókinn sjúkdómurinn getur verið og hversu mikilvægt að bjóða upp á góða þjónustu. Frekari upplýsingar er að finna hér. Höfundurinn er formaður Samtaka um endómetríósu og greindist með endómetríósu 34 ára gömul eftir að hafa glímt við sjúkdóminn í 21 ár.
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun